Rechtbank Haarlem, 26-11-2009, BK5402, 08/6930

Procedurenummer: AWB 08/6930

Uitspraakdatum: 26 november 2009

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

X, wonende te Amsterdam, eiser, gemachtigde: A,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/P, verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2004 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV), aanslagnummer 0000.00.000.H.46, opgelegd berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 22.969.

1.2. Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 25 september 2008 de aanslag gehandhaafd.

1.3. Eiser heeft daartegen bij beroepschrift van 3 november 2008, ontvangen bij de rechtbank op 4 november 2008, beroep ingesteld.

1.4. Verweerder heeft op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 15 oktober 2009. Eiser is daar in persoon verschenen, bijgestaan door A. Namens verweerder is verschenen B.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Eiser, geboren op 1 oktober 1978, was in 2003 en 2004 in loondienst bij C B.V. (hierna: de vennootschap of C). De vennootschap was actief in de textielbranche. De vader van eiser, D, was in 2003 en in 2004 (mede-)directeur van de vennootschap en hield een aanmerkelijk belang in de vennootschap. Eiser voerde in 2004 geen huishouding met zijn vader.

2.2. Eiser heeft aan de vennootschap een lening (hierna: de lening) verstrekt van € 56.000. De overeenkomst is neergelegd in een akte van geldlening van 24 oktober 2003. De rentevergoeding bedraagt 7% rente per jaar en dient maandelijks te worden voldaan, de uiterlijke aflossingsdatum is 31 december 2004 en de hoofdsom is terstond opeisbaar bij onder meer faillissement of bij overtreding van enige bepaling van de overeenkomst. Ter financiering van de lening heeft eiser geld geleend bij een bank en een (tweede) hypotheek verleend op zijn woning.

2.3. Na oktober 2003 heeft de vennootschap van derden voor in totaal € 800.000 geleend, onder meer van D, E en F, waarin onder meer G participeert. Nog op 8 november 2004 heeft de vennootschap een rekening-courantovereenkomst gesloten met H. waardoor de vennootschap de beschikking kreeg over financiële middelen.

2.4. De jaarrekening van de vennootschap over 2003 is door de algemene vergadering van aandeelhouders vastgesteld op 28 januari 2005. Hieruit blijkt ultimo 2003 een negatief eigen vermogen van € 315.060, waarvan € 282.000 in de vorm van achtergestelde leningen. De jaarrekening bevat de opmerking dat de continuïteit van de vennootschap gezien de financiële positie afhankelijk is van de voortzetting van de financiering door de kredietverstrekker. Als verliessaldo van de vennootschap is over 2003 € 616.310 in de balans opgenomen.

2.5. In 2004 leed de vennootschap een verlies van ruim € 500.000. De vennootschap heeft geen jaarstukken over 2004 meer opgemaakt. Op 16 maart 2005 is de vennootschap failliet verklaard. Op 15 november 2006 is het faillissement van de vennootschap opgeheven wegens gebrek aan baten.

2.6. In zijn aangifte IB/PVV 2003 heeft eiser inkomsten uit de lening niet opgenomen als resultaat uit overige werkzaamheden.

2.7. In een brief van 17 april 2008 schrijft verweerder aan eiser onder meer:

3. Geschil en standpunten van partijen

3.1. In geschil is het antwoord op de vraag of eiser in 2004 een verlies als gevolg van afwaardering van de lening tot nihil als negatief resultaat uit overige werkzaamheden in mindering mag brengen op zijn inkomen uit werk en woning. Voor dat antwoord is gelet op de overige standpunten van partijen beslissend of de lening kan worden aangemerkt als een in de zin van artikel 3.92, derde lid, van de Wet IB 2001, in het maatschappelijke verkeer ongebruikelijke terbeschikkingstelling.

3.2. Eiser voert aan dat er sprake is van een ongebruikelijke terbeschikkingstelling in de zin van de onder 3.1 genoemde bepaling en dat daarom € 56.000 als een negatief resultaat uit overige werkzaamheden in de aangifte in aanmerking kan worden genomen. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van € 33.031 negatief.

3.3. Verweerder is van mening dat er geen sprake is van een ongebruikelijke terbeschikkingstelling. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Artikel 3.92, derde lid, van de Wet IB 2001, (tekst 2004), luidt:

“3. Op dezelfde wijze als het ter beschikking stellen van vermogensbestanddelen aan een vennootschap waarin een met de belastingplichtige verbonden persoon een aanmerkelijk belang heeft, wordt behandeld het ter beschikking stellen aan een vennootschap waarin een niet onder artikel 3.91, tweede lid, onderdeel b, begrepen bloed- of aanverwant in de rechte lijn van de belastingplichtige, van zijn partner of van een in dat onderdeel onder 2° tot en met 5° aangeduide persoon een aanmerkelijk belang heeft, indien het een in het maatschappelijke verkeer ongebruikelijke terbeschikkingstelling is. Bij ministeriële regeling kunnen regels worden gesteld voor de toepassing van dit lid, waaronder regels of sprake is van een in het maatschappelijk verkeer ongebruikelijke terbeschikkingstelling.”

4.4. De stelling van eiser dat op het moment van het verstrekken van de lening de vennootschap reeds insolvabel was en de financiële positie van de vennootschap dus reeds toen uitzichtloos was, heeft verweerder bestreden. De rechtbank volgt eiser niet in deze stelling omdat de juistheid daarvan wordt gelogenstraft door eisers verklaring ter zitting dat met zijn lening de vennootschap twee grote orders, waaronder een van I heeft binnengehaald. Aan die orders was, zo verklaarde eiser, een grote winstverwachting gekoppeld. Bovendien heeft de vennootschap na het sluiten van de lening nog 1,5 jaar op volle kracht verder gedraaid. Dat de vennootschap in 2003 nog niet insolvabel was of anderszins direct op een faillissement afstevende, wordt voorts bevestigd door G, een van de (latere) geldschieters, in zijn door eiser overgelegde en in het dossier gevoegde e-mailbericht aan D van 3 april 2008, waarin hij verklaart:

“(…) Wat het argument van de fiscus betreft dat de kans zeer groot was dat het geld niet terug zou komen lijkt me niet juist. “Derden” hebben na de storting van X ook nog € 800.000 aan C geleend.(…)”

Aan deze verklaring van G kan de rechtbank ontlenen dat de situatie van de vennootschap in 2003 nog niet uitzichtloos was, omdat G nadien niet alleen geld geleend heeft aan de vennootschap maar ook directeursbevoegdheden heeft gekregen bij de vennootschap, zoals blijkt uit door eiser aan verweerder verstrekte stukken, waaronder een intentieverklaring tussen D en onder meer G van 16 februari 2004, zodat mag worden aangenomen dat G toen zicht had op de solvabiliteit van de vennootschap.

4.5. De lening en de voorwaarden waaronder deze is verstrekt, zijn voorts als zakelijk en niet ongebruikelijk - meer in het bijzonder in familieverhoudingen - te beschouwen. Het rentepercentage is, zo heeft verweerder onbestreden gesteld, niet lager dan marktconform. Dat sprake is van een achtergestelde lening blijkt, anders dan eiser stelt, niet uit de voorwaarden. Er is immers een betrekkelijke korte aflossingstermijn afgesproken en onmiddellijke opeisbaarheid bij faillissement. Enige voorwaarde die tot achterstelling ten opzichte van andere concurrente crediteuren leidt, heeft eiser niet gesteld en blijkt niet uit de akte.

4.7. Gelet op het voorgaande leiden de door eiser gestelde feiten en omstandigheden niet tot het oordeel dat er ten aanzien van de lening sprake is van een in het maatschappelijk verkeer ongebruikelijke terbeschikkingstelling.

4.8. Eiser heeft voorts nog aangevoerd - zo begrijpt de rechtbank dat standpunt - dat uit de in 2.7 aangehaalde passage afgeleid kan worden dat verweerder heeft erkend dat de lening ongebruikelijk is, althans hiermee bij eiser het vertrouwen heeft gewekt dat hij de lening als ongebruikelijk zou aanmerken, nu verweerder eiser naïviteit verwijt. De rechtbank vindt voor een dergelijke erkenning of opgewekt vertrouwen echter geen bevestiging in de tekst van die passage en wijst er nog op dat verweerder in de alinea die voorafgaat aan de hiervoor aangehaalde passage, een aan deze stelling van eiser tegengestelde mening verkondigt. Deze beroepsgrond mist derhalve feitelijke grondslag.

4.9. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

6. Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Deze uitspraak is gedaan op 26 november 2009 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. R.H.M. Bruin, voorzitter, mr. A. van Dongen en mr. M.C. van As, rechters, in tegenwoordigheid van mr. H.H. Ruis, griffier.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.