Rechtbank Haarlem, 28-06-2011, BR5727, AWB 09 / 1473

RECHTBANK HAARLEM

Sector bestuursrecht, meervoudige douanekamer

Zaaknummer: AWB 09/1473

Uitspraakdatum: 28 juni 2011

Uitspraak in het geding tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst[P] , verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Verweerder heeft op 11 februari 2008 aan eiseres een uitnodiging tot betaling (utb) (utb-nummer [#]) ten bedrage van € 501.779,68 aan douanerechten opgelegd.

1.3. Eiseres heeft daartegen beroep ingesteld.

1.4. Verweerder heeft op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 12 april 2011. Gemachtigde van eiseres is daar verschenen, bijgestaan door [B] en [C]. Namens verweerder zijn verschenen [D] en [E]. Partijen hebben ieder een pleitnota overhandigd aan elkaar en aan de rechtbank, en deze voorgelezen. De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting geschorst om eiseres in de gelegenheid te stellen haar verzoek om toekenning van een integrale proceskostenvergoeding te motiveren.

1.6. Bij brief van 13 april 2011 heeft eiseres de gevraagde motivering verstrekt. Bij brief van 21 april 2011 heeft verweerder hierop gereageerd.

1.7. Bij brief van 13 mei 2011 heeft eiseres gereageerd op de brief van verweerder.

1.8. Nadat partijen hiervoor toestemming hebben verleend, heeft de rechtbank het onderzoek zonder nadere zitting gesloten.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Eiseres heeft in de periode van 11 januari 2005 tot en met 9 maart 2006, 66 aangiften ten invoer gedaan. De aangiften zijn zogenaamd “wit gevallen” en door verweerder niet gecontroleerd. Met betrekking tot deze aangiften heeft verweerder een controle na de invoer (cni) ingesteld op de voet van artikel 78 van het Communautair Douanewetboek (CDW). Daartoe heeft verweerder op 28 november 2005 van de aangiften met de hieronder vermelde volgnummers 1 tot en met 28 goederen fysiek opgenomen en monsters meegenomen. In de maand juni 2006 heeft verweerder bij eiseres bescheiden opgevraagd met betrekking tot de “wit gevallen” aangiften. Eiseres heeft de bescheiden in de periode juli 2006 tot en met oktober 2006 aangeleverd. Naar aanleiding van deze cni heeft verweerder bedragen aan douanerechten achteraf geboekt en de onder 1.1 genoemde utb aan eiseres uitgereikt, zonder haar vooraf op de hoogte stellen van de uitkomst van de cni en haar in de gelegenheid te stellen haar zienswijze daarop te geven.

2.2. De onder 2.1. genoemde 66 aangiften hebben betrekking op de volgende groepen van aangiften (volgnummers genoemd in de utb):

3. Geschil en standpunten van partijen

3.1. Eiseres stelt dat zij in haar verdedigingsbelang is geschaad, doordat verweerder haar niet in de gelegenheid heeft gesteld om te reageren op de voorgenomen utb, alvorens deze aan haar op te leggen. Zij beroept zich op de arresten van het Hof van Justitie van de EU (hierna: Hof van Justitie) van 18 december 2008, zaak C-349/07 (Sopropé) en het arrest C-32/95P (Commissie-Lisrestal) van 24 oktober 1996. Voorts is eiseres van mening dat de utb niet meer anderhalf jaar na het verrichten van de controle kan worden opgelegd. Bovendien meent eiseres dat verweerder onvoldoende heeft gemotiveerd waarom hij van de aangiften afwijkt. Hij gebruikt daarvoor uitsluitend internetgegevens waarvan de afkomst niet duidelijk is en de betrouwbaarheid niet vaststaat. Tenslotte meent eiseres recht te hebben op een integrale proceskostenvergoeding in bezwaar en beroep in plaats van een forfaitaire. Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vernietiging van de utb.

3.2. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Uit het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ) van 18 december 2008 in zaak C-349/07 (Sopropé) volgt dat de ‘eerbiediging van de rechten van de verdediging’ een algemeen beginsel van Unierecht vormt dat ook van toepassing is wanneer de administratie voornemens is een bezwarend en onder het Unierecht vallend besluit ten opzichte van een bepaalde persoon vast te stellen.

4.2. Ook uit eerdere jurisprudentie van het HvJ blijkt dat het recht van verdediging vereist dat een ieder tegen wie een bezwarend besluit dreigt te worden genomen naar behoren de gelegenheid krijgt zijn standpunt kenbaar te maken (arrest van 24 oktober 1996, Commissie-Lisrestal), C-32/95, arrest van 21 september 2000, Mediocurso/Commissie, C-462/98, en het arrest van 12 december 2002, Cipriani, C-395/00). Het recht om te worden gehoord voordat een nadelige individuele maatregel wordt genomen is daarenboven vastgelegd in artikel 41 van het op 7 december 2000 geproclameerde Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Pb C 364/1 van 18 december 2000), evenals in het op 1 december 2009 in werking getreden nieuwe Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (Pb. C 303/1 van 14 december 2007).

4.3. Het bestreden besluit betreft een boeking achteraf van douanerechten, gebaseerd op artikel 220 van het CDW. Het besluit is aan eiseres meegedeeld in overeenstemming met het bepaalde in artikel 221 van het CDW en valt daarom binnen de werkingssfeer van het recht van de Europese Unie. Tussen partijen is niet in geschil dat de utb de belangen van eiseres aanmerkelijk raakt.

4.4. Door eiseres de onder 1.1. genoemde utb zonder vooraankondiging uit te reiken en - bijvoorbeeld - niet eerst de uitkomst van het onder 2.1 genoemde onderzoek aan eiseres voor te leggen of op andere wijze het voornemen tot opleggen van de utb kenbaar te maken en eiseres aldus in de gelegenheid te stellen haar zienswijze kenbaar te maken, heeft verweerder het tot de grondbeginselen van het Unierecht behorende recht van verdediging van eiseres geschonden.

4.5. Procedurele fouten bij de totstandkoming van een besluit leiden echter, gelet op zowel het nationale als het communautaire recht, niet zonder meer tot vernietiging van het desbetreffende besluit. In dit verband zij wat het recht van de Europese unie betreft verwezen naar het arrest HvJ 10 juli 1080. Distillers Company/Commissie, 30/78. Jurispr. blz. 2229. waarin in punt 26 het volgende wordt overwogen:

“26. Gelet op het vorenoverwogene is een onderzoek van de door verzoekster gestelde procedurefouten niet nodig. Dit ware slechts anders indien de administratieve procedure, waren deze fouten niet gemaakt, eventueel tot een ander resultaat had kunnen leiden (…).”

4.6.1. Eiseres stelt dat zij, doordat zij niet is uitgenodigd om haar standpunt over de voorgenomen boeking achteraf kenbaar te maken, wezenlijk in haar verdedigingsbelangen is geschaad. Zij heeft daartoe aangevoerd dat, indien zij wel was uitgenodigd om vooraf haar standpunt kenbaar te maken, zij verweerder had kunnen wijzen op wezenlijke fouten in de utb en bij de tot standkoming daarvan en opheldering had kunnen vragen en geven over de feiten waarop de utb is gebasseerd. De rechtbank oordeelt hierover als volgt. Uitgangspunt hierbij is dat nu verweerder wil afwijken van de aangiften op hem de bewijslast rust.

4.6.2. Het bewijs voor het afwijken van de aangiften met volgnummers 1 tot en met 28 is ontleend aan een fysieke opname en monsteronderzoek op 25 november 2005 van een andere aangifte, waarvan de aangever (eiseres) niet op de hoogte was gesteld. De utb hiervoor is op 30 november 2007 aan eiseres uitgereikt. Het tijdig hiertegen ingediende bezwaarschrift moet verweerder ruim voor het uitreiken van de onder 1.1 genoemde utb hebben bereikt. In de onderhavige bezwaarprocedure concludeert verweerder dat hij het bewijs uit het monsteronderzoek niet meer voor de aangiften 1 tot en 28 kan gebruiken. Indien verweerder voorafgaand aan het opleggen van de utb eiseres had geïnformeerd over het bewijs waarop de afwijking van deze aangiften was gebaseerd had het resultaat (de utb) anders kunnen luiden, immers eiseres had verweerder kunnen wijzen op zijn ingediende bezwaarschrift met betrekking tot de aangifte waarbij een monster was genomen en op de procedurefout die daarbij is gemaakt.

4.6.3. Het bewijs voor het afwijken van de aangiften met volgnummers 29 tot en met 34 ontleent verweerder aan de goederenomschrijving op de aangiften en de facturen evenals aan informatie over deze goederen van de PDA-shop op het internet. Nu het indelingsgeschil juridisch van aard is, zou het voorafgaand aan het opleggen van de utb informeren van eiseres over het bewijs niet tot een ander resultaat hebben geleid.

4.6.4. De utb met betrekking tot de aangiften met volgnummers 35, 57, 58, 59 en 63 is opgelegd buiten de verjaringstermijn. Indien verweerder voorafgaand aan het opleggen van de utb eiseres had geïnformeerd over de voorgenomen beslissing, had dit tot een ander resultaat kunnen leiden.

4.6.5. Het bewijs voor het afwijken van de aangiften met volgnummers 36 tot en met 51 ontleent verweerder aan de bescheiden bij aangifte 35 en de airwaybill en een invoice bij aangifte 36 en voorts uit gegevens van diverse sites van het internet. Van de aangiften met volgnummers 37 tot en met 51 heeft verweerder geen nadere bewijzen overgelegd. Eiseres bestrijdt de feiten (de objectieve kenmerken en eigenschappen) van de ingevoerde goederen. Eiseres heeft niet danwel onvoldoende weersproken gesteld dat bij een groot aantal producten blijkt dat deze uitsluitend of hoofdzakelijk bestemd zijn om te worden gebruikt in een gegevensverwerkende machine, in verband met de aanwezige USB2.0-aansluiting, PCI-card of PCMCIA-card, bestemd om in het daarvoor bestemde slot van de computer te worden gestoken. Indien verweerder voorafgaand aan het opleggen van de utb eiseres over zijn bevindingen had geïnformeerd, had eiseres hierover nadere informatie kunnen verschaffen en had dit tot een ander resultaat kunnen leiden.

4.6.6. De utb met betrekking tot de aangiften met volgnummers 52 tot en met 54 is opgelegd, terwijl verweerder al een uitspraak op bezwaar had gedaan waarin de door eiseres aangegeven goederencode als juist werd aangemerkt. Indien verweerder voorafgaand aan het opleggen van de utb eiseres had geïnformeerd over het bewijs ten grondslag liggend aan het afwijken van de aangiften, had dit tot een ander resultaat kunnen leiden.

4.6.7. Het bewijs voor de afwijking van de aangiften met volgnummers 55, 56 en 60 tot en met 62 ontleent verweerder aan informatie verkregen van het internet. Eiseres bestrijdt de juistheid van die informatie. Nu het geschil gaat over de vraag of deze internetinformatie voldoende bewijs oplevert is het geschil juridisch van aard. Het voorafgaand aan het opleggen van de utb informeren van eiseres over dit bewijs zou niet tot een ander resultaat hebben geleid.

4.6.8. Over de feiten met betrekking tot de aangiften met volgnummers 64 en 65 bestaat tussen partijen uitsluitend een juridisch geschil over de indeling. Het voorafgaand aan het opleggen van de utb informeren van eiseres over dit bewijs zou niet tot een ander resultaat hebben geleid.

4.7. Gelet op bovenstaande moet worden geconcludeerd dat de administratieve procedure leidende tot de utb, waren de procedurefouten niet gemaakt, eventueel tot een ander resultaat had kunnen leiden en eiseres door de gang van zaken is benadeeld. Het gevolg moet dan ook zijn dat de utb niet in stand kan blijven.

5. Proceskosten

5.1. De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiseres in verband met de behande¬ling van het bezwaar en het beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad bestaat er grond voor integrale proceskostenvergoeding indien het bestuursorgaan het verwijt treft dat het een beschikking of uitspraak geeft respectievelijk doet of in rechte handhaaft, terwijl op dat moment duidelijk is dat die beschikking of uitspraak in een daartegen gestelde procedure geen stand zal houden. Gelet op wat de rechtbank onder 4.6.4. en 4.6.6. heeft overwogen, is er grond voor een integrale proceskostenvergoeding. Indien verweerder voorafgaand aan het betrekken van deze aangiften in de utb zorgvuldig naar de van belang zijnde gegevens had gekeken, had hij tot een andere beslissing moeten komen dan hij heeft gedaan. De rechtbank acht het toch betrekken van deze aangiften in de utb derhalve in strijd met de zorgvuldige handelwijze die van verweerder als bestuursorgaan mag worden verlangd. Gelet op het grote bedrag van de utb en het groot aantal aangiften met verschillende navorderingsgronden acht de rechtbank het redelijk dat eiseres beroepsmatige bijstand heeft gezocht en de kosten in verband daarmee ook redelijkerwijs heeft moeten maken. Gelet op het feit dat de utb bestaat uit een groot aantal deelbeslissingen die niet alle voor een integrale proceskostenvergoeding in aanmerking komen, zal daarnaast ook een forfaitaire proceskostenvergoeding worden toegekend.

5.2. De rechtbank zal de kosten in verband met de beroepsmatige bijstand die in de bezwaarfase is verleend in verband met de aangiften genoemd onder 4.6.4. en 4.6.6. (8 van de 66 in de bezwaarfase in geding zijnde aangiften) integraal voor vergoeding in aanmerking laten komen. Voor de kosten in verband met de beroepsmatige bijstand in de beroepsfase wordt een forfaitaire proceskostenvergoeding volgens het Besluit proceskosten bestuursrecht toegekend. De rechtbank zal de integrale proceskostenvergoeding toekennen naar rato van de voormelde gegevens. De kosten die eiseres heeft gemaakt in verband met de klachtprocedure laat de rechtbank buiten de vergoeding. Voor integrale proceskostenvergoeding in de bezwaarfase komen in aanmerking:

58,9 uren à € 199,5 = € 11.750,55 x 8/66 = € 1.424,31.

Voor forfaitaire proceskostenvergoeding in de bezwaarfase komt in aanmerking het door verweerder daarvoor toegekende bedrag van € 483.

5.3. Wat betreft de forfaitaire proceskostenvergoeding voor de beroepsfase stelt de rechtbank de vergoeding vast op € 966 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1,5).

5.4. De rechtbank stelt het totaal door verweerder aan eiseres in verband met de proceskostenveroordeling te vergoeden bedrag vast op € 2.873,31.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. A.J. Roke, voorzitter, mr. M.H.L.C. Bijvoet en mr. A. van Dongen, rechters, in tegenwoordigheid van E. Hoekman, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 28 juni 2011.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (douanekamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.