Rechtbank Haarlem, 10-02-2012, BW6160, 11/2252

Zaaknummers: AWB 11/2252, 11/2253 en 11/2254

Uitspraakdatum: 10 februari 2012

Uitspraak in de gedingen tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst/Utrecht-Gooi, kantoor Utrecht, verweerder.

1. Procesverloop

1.2. Verweerder heeft bij uitspraken op bezwaar van 7 maart 2011 het bezwaar tegen de navorderingsaanslag 2006 niet-ontvankelijk verklaard, de andere bewaren afgewezen en de navorderingsaanslagen, de boeten en de beschikkingen heffingsrente gehandhaafd.

1.3. Eiser heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld. Het beroep tegen de aanslag ib/pvv 2004 heeft de rechtbank geregistreerd onder nummer 11/2252, het beroep tegen de aanslag ib/pvv 2005 onder nummer 11/2253 en het beroep tegen de aanslag ib/pvv 2006 onder nummer 11/2254. Verweerder heeft op de zaken betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.4. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 9 december 2011. De beroepen zijn gelijktijdig behandeld. Eiser en zijn gemachtigde zijn, zonder kennisgeving aan de rechtbank, niet verschenen. De griffier heeft de gemachtigde bij aangetekende brief, verzonden op 2 november 2011 en gericht aan het in het beroepschrift vermelde door hem opgegeven adres, onder vermelding van plaats en tijdstip, uitgenodigd om op de zitting te verschijnen. De brief is niet retour gekomen. Nu uit informatie van de website van PostNL is gebleken dat de brief op 3 november 2011 is uitgereikt, is de uitnodiging om op de zitting te verschijnen aldus op de juiste wijze, tijdig op het juiste adres aangeboden. Namens verweerder zijn verschenen M. Baarslag-Clement en mr. drs. M. Cremers.

2. Tussen partijen vaststaande feiten

2.1. Eiser is geboren op 22 mei 1966. Eiser is gehuwd met Y en heeft twee kinderen.

2.3. Op 13 oktober 2003 hebben eiser en zijn echtgenote EEE te B (hierna: de woning) gekocht tegen een koopsom van € 630.000. De woning is een rijksmonument en is gekocht in verbrande toestand. Op 8 december 2003 is de leveringsakte gepasseerd.

2.4. Op 31 december 2003 hebben eiser en zijn echtgenote de woning verkocht aan W (hierna: W). In de koopakte van 31 december 2003 is – voor zover van belang – het volgende opgenomen:

2.5. Op 15 oktober 2004 heeft eiser het pand AAA te A verkocht. Het gezin van eiser heeft daarna een huurwoning in B betrokken.

2.6. Op 15 juli 2005 is tussen eiser en W een nadere overeenkomst gesloten in aanvulling op de onder 2.4 genoemde overeenkomst. Daarbij is de datum van levering van de woning uitgesteld tot 31 januari 2006 onder uitdrukkelijke instandhouding van de overeenkomst van 31 december 2003. Voorts bevat de overeenkomst van 15 juli 2005 aanvullende afspraken ter zake van door W te betalen vergoedingen met ingang van 1 juni 2004. In de overeenkomst is – voor zover van belang – het volgende opgenomen:

2.7. Op 22 juli 2005 hebben eiser en zijn echtgenote de eigendom van het pand DDD te D verkregen.

2.8. Op een ongedateerd verhuisformulier van ‘Eneco energie’, waarop als datum opname meterstanden 26 april 2006 is geprint, heeft de echtgenote van eiser vermeld dat de woning vanaf 8 december 2003 leeg heeft gestaan en er dus geen gebruik is geweest, maar dat er wel een vast bedrag is betaald.

2.9. Op 27 april 2006 is de woning bij notariële akte door eiser aan W geleverd.

2.10. De (definitieve) aanslag ib/pvv 2004 is opgelegd met dagtekening 21 december 2006.

2.11. Bij brief van 18 december 2007 heeft verweerder in verband met de behandeling van de aangifte ib/pvv 2005 aan de toenmalige gemachtigde van eiser – voor zover van belang – verzocht om de volgende informatie:

2.12. Op 5 maart 2008 heeft de echtgenote van eiser vragen van J. Verhoeven van de Belastingdienst telefonisch beantwoord. In het verweerschrift heeft verweerder als weergave van dat gesprek het volgende opgenomen:

‘Belanghebbende heeft alleen in de boerderij gewoond, omdat er een poging tot kraak is gedaan. Zij en het gezin zijn niet in het pand gaan wonen, omdat het pand nog niet voor bewoning gereed was. Zij en de kinderen verbleven in het huurhuis. De boerderij is uiteindelijk te koop gezet omdat er geen monumentenhypotheek werd verstrekt en de kosten van de verbouwing te hoog waren.’

2.14. Op dezelfde datum heeft eiser aan verweerder een groene map met stukken ter inzage verstrekt.

2.15. De (definitieve) aanslag ib/pvv 2005 is opgelegd met dagtekening 17 april 2008 en de (definitieve) aanslag ib/pvv 2006 is opgelegd met dagtekening 19 maart 2009.

2.16. Bij brief van 10 november 2009 heeft verweerder onder andere navorderingsaanslagen ib/pvv aangekondigd met boeten over de jaren 2004 tot en met 2006. In de aankondiging is – voor zover van belang – het volgende opgenomen:

2.17. De navorderingsaanslagen ib/pvv 2004 en ib/pvv 2005 zijn opgelegd met dagtekening 31 december 2010. De navorderingsaanslag ib/pvv 2006 is opgelegd met dagtekening 18 december 2010.

3. Geschil en standpunten van partijen

3.1. Eiser heeft zich op het standpunt gesteld dat de navorderingsaanslag ib/pvv 2004 dient te worden vernietigd, omdat deze buiten de termijn is opgelegd. Voorts is eiser, subsidiair voor 2004 en primair voor 2005 en 2006, van mening dat het verweerder ontbreekt aan een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. De navorderingsaanslagen dienen daarom te worden vernietigd. Tot slot heeft eiser aangevoerd dat de betaalde hypotheekrente die betrekking heeft op de woning in elk geval (deels) aftrekbaar is omdat sprake was van een eigen woning. Alsdan dienen de navorderingsaanslagen te worden verminderd. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van de beroepen, vernietiging van de uitspraken op bezwaar en vernietiging dan wel vermindering van de navorderingsaanslagen, vernietiging van de boetebeschikkingen en vernietiging dan wel vermindering van de heffingsrente.

3.2. Verweerder heeft aangevoerd dat de navorderingsaanslag ib/pvv 2004 tijdig is opgelegd, aangezien de termijn voor het opleggen van de navorderingsaanslag wordt verlengd met de duur van het desgevraagd verleende uitstel. Voorts heeft verweerder zich ten aanzien van het beroep tegen de uitspraak op bezwaar met betrekking tot de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 op het standpunt gesteld dat het beroep ongegrond moet worden verklaard. Eiser is niet-ontvankelijk verklaard in zijn bezwaar wegens termijnoverschrijding en het beroep bevat geen gronden waarom de termijnoverschrijding eiser niet kan worden aangerekend. Verweerder heeft zich voorts – voor zover voor de onderscheidenlijke jaren relevant - op het standpunt gesteld dat de navorderingsaanslagen terecht en tot de juiste bedragen zijn opgelegd aangezien hij beschikt over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. Voor het geval de rechtbank oordeelt dat verweerder niet beschikt over een nieuw feit, heeft verweerder gesteld dat eiser te kwader trouw heeft gehandeld door verweerder informatie met betrekking tot de verkoop van de woning op 31 december 2003 te onthouden. Alsdan zijn de navorderingsaanslagen eveneens terecht en tot de juiste bedragen opgelegd. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van de beroepen.

4. Beoordeling van het geschil

4.2. Ingevolge artikel 6:9, eerste lid, van de Awb is een bezwaarschrift tijdig ingediend indien het vóór het einde van de termijn is ontvangen. Bij verzending per post is het, op grond van artikel 6:9, tweede lid, van de Awb, nog tijdig ingediend indien het bezwaarschrift vóór het einde van de termijn ter post is bezorgd en het bovendien niet later dan één week na afloop van de termijn is ontvangen.

4.3. De dagtekening van de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 is zaterdag18 december 2010. Gesteld noch gebleken is dat de dag van dagtekening is gelegen vóór de dag van bekendmaking, zodat de bezwaartermijn is aangevangen op 19 december 2010. Alsdan had het bezwaarschrift uiterlijk op maandag 31 januari 2011 bij verweerder ingediend moeten worden, dan wel niet later dan 31 januari 2011 ter post zijn bezorgd en uiterlijk 7 februari 2011 door verweerder ontvangen moeten zijn.

4.4. Het bezwaarschrift is, zo blijkt uit wederzijds overlegde kopieën, gedagtekend 4 februari 2011. Verweerder heeft het bezwaarschrift, zo blijkt uit de door hem overgelegde kopie, op 8 februari 2011 ontvangen. Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat verweerder het bezwaarschrift niet uiterlijk op 31 januari 2011 heeft ontvangen. Gezien de dagtekening van het bezwaarschrift en het ontbreken van aanwijzingen die tot een andere conclusie zouden moeten leiden, moet er voorts van worden uitgegaan dat eiser het bezwaarschrift evenmin uiterlijk op 31 januari 2011 ter post heeft bezorgd, nog daargelaten dat verweerder het bezwaarschrift pas na afloop van één week na het einde van de termijn heeft ontvangen. Het bezwaarschrift is derhalve buiten de termijn ingediend.

4.7.2. De aanslag ib/pvv 2004 is opgelegd met dagtekening 21 december 2006. Eiser heeft gesteld dat er diverse malen contact is geweest met J. Verhoeven van de Belastingdienst met betrekking tot de fiscale verwerking van de woning en aangevoerd dat hij in dat verband aan Verhoeven een groene map heeft overgelegd. Uit de vaststaande feiten blijkt dat de besprekingen en contacten met Verhoeven waarop eiser doelt en de overlegging van de groene map, hebben plaatsgevonden in het kader van de behandeling van de aangifte ib/pvv 2005. Verhoeven heeft, zo volgt uit de feiten, in dat verband voor het eerst op 18 december 2007 schriftelijk aan eiser onder andere de vraag gesteld waarom naast het pand DDD te D, ook de woning in de aangifte ib/pvv 2005 in de rubriek ‘Eigen woning’ was opgenomen. Dat er eerder contact is geweest tussen partijen over de fiscale behandeling van de woning blijkt niet uit het dossier. Zowel de door verweerder gestelde vragen met betrekking tot de woning als ook de door eiser verstrekte antwoorden (al dan niet in de vorm van aanlevering van stukken) dateren derhalve van na de vaststelling van de aanslag ib/pvv 2004. Aangezien niet gesteld of gebleken is dat anderszins tussen verweerder en eiser voorafgaand aan de vaststelling van de definitieve aanslag ib/pvv 2004 contact is geweest over de fiscale verwerking van de woning of dat verweerder over aanwijzingen beschikte dat de woning reeds eind 2003 was verkocht, was verweerder toen niet bekend en had hij redelijkerwijs niet bekend kunnen zijn met het feit dat eiser de woning reeds op 31 december 2003 aan W had verkocht. Aldus beschikt verweerder over een nieuw feit dat navordering over 2004 rechtvaardigt.

4.7.3. De definitieve aanslag ib/pvv 2005 is opgelegd met dagtekening 17 april 2008. Verweerder heeft zich ten aanzien 2005 op het standpunt gesteld dat eiser bij de behandeling van de aangifte geen (duidelijke) of zelfs onjuiste of (bewust) onvolledige informatie heeft verstrekt. Om die reden had verweerder ten tijde van de vaststelling van de aanslag ib/pvv 2005 redelijkerwijs niet bekend kunnen zijn met het feit dat eiser de woning reeds op 31 december 2003 aan W had verkocht. De rechtbank volgt verweerder niet in dat standpunt en overweegt daartoe het volgende. Op 18 december 2007 stelt verweerder de onder 2.13 weergegeven vragen ten aanzien van de woning. De echtgenote van eiser heeft op 5 maart 2008 verklaard dat de boerderij uiteindelijk te koop is gezet omdat er geen “monumentenhypotheek” werd verstrekt en de kosten van de verbouwing te hoog werden. Bij brief van 12 maart 2008 heeft zij eveneens verklaard dat de reden waarom de boerderij te koop is gezet, was gelegen in de omstandigheid dat zij en eiser geen “monumentenhypotheek” konden krijgen en de kosten van het verbouwen en afmaken van de boerderij voor hen te hoog werden. Nog daargelaten of de verkoopovereenkomst van 31 december 2003 deel uitmaakte van de stukken in de groene map die eiser op 12 maart 2008 aan verweerder ter inzage heeft verstrekt, hadden de antwoorden van eiser en zijn echtgenote voor verweerder aanleiding moeten zijn nadere vragen te stellen over het moment van verkoop van de woning. Een dergelijk gegeven is immers zo relevant voor het vaststellen van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente en andere kosten dat verweerder daaraan niet zo maar voorbij had mogen gaan, te meer nu de woning al in 2003 was aangekocht en het de behandeling van de aangifte over het jaar 2005 betrof. Het antwoord van de echtgenote, dat zij geen “monumentenhypotheek” konden krijgen en mede daarom de woning te koop hadden gezet, had bovendien op zichzelf ook aanleiding moeten geven nadere vragen te stellen. Immers, doorgaans wordt een hypothecaire lening afgesloten bij de aankoop van een woning. Eiser maakte echter duidelijk dat het niet verkrijgen van een zodanige lening voor eiser nu juist de aanleiding was de woning te koop te zetten. Bovendien was sprake van een verbrand gebouw, waaraan werkzaamheden moesten worden verricht om het te kunnen betrekken. Dat eisers de exacte verkoopdatum niet hebben vermeld, kan hen niet worden aangerekend omdat verweerder daar niet expliciet naar had gevraagd. Gelet op het vorenstaande had verweerder er daarom niet zonder nadere informatie te verzamelen vanuit mogen gaan dat de woning pas na 2005 te koop was gezet dan wel was verkocht. Dat betekent dat hij redelijkerwijze bekend had kunnen zijn met de verkoopovereenkomst van 31 december 2003.

4.8.2. Ook hypotheekrente die wordt betaald na verkoop van een woning en voorafgaande aan de levering is onder omstandigheden aftrekbaar. Aangezien de woning, zo is niet in geschil, oorspronkelijk is aangekocht om tot hoofdverblijf te gaan dienen, kan daarom niet worden uitgesloten dat eiser in de veronderstelling verkeerde dat de door hem betaalde hypotheekrente en andere kosten voor aftrek in aanmerking kwamen tot het moment van de levering van de woning. Verweerder heeft in het licht van het voorgaande zijn stelling dat eiser wist dat de hypotheekrente en andere kosten met betrekking tot de woning niet aftrekbaar waren, niet toereikend onderbouwd. Met hetgeen verweerder heeft ingebracht, heeft hij niet aannemelijk gemaakt dat eiser willens en wetens een onjuiste aangifte heeft gedaan en evenmin dat eiser te kwader trouw heeft gehandeld bij het nadien verstrekken van informatie.

4.10.2. Voor zover eiser heeft bedoeld te stellen dat de woning hem in 2004 ondanks de verkoop op 31 december 2003 anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking heeft gestaan, kan de rechtbank eiser niet volgen. Eiser heeft nooit ingeschreven gestaan op het adres van de woning. Het gezin van eiser heeft tot 18 oktober 2004 gewoond op het adres AAA te A en daarna op het adres BBB te B. In de onder 2.14 en 2.15 weergegeven antwoorden hebben eiser en zijn echtgenote verklaard dat de woning nog niet voor bewoning gereed was en de verwarming het niet goed deed. De woning was bovendien verbrand en moest worden verbouwd. Op het verhuisformulier van Eneco heeft de echtgenote van eiser vermeld dat de woning vanaf 8 december 2003 leeg heeft gestaan en er dus geen gebruik is geweest, maar dat er wel een vast bedrag is betaald. Hieruit volgt dat er geen energiegebruik is geweest. Eiser heeft niet meer gesteld dan dat hij ter voorkomen van kraken alleen in de woning zou zijn getrokken. Hij heeft daar geen bewijs van bijgebracht. Tegen de achtergrond van de vaststaande omstandigheden heeft eiser tegenover de gemotiveerde betwisting van verweerder niet aannemelijk gemaakt dat de woning voor hem in 2004 tot hoofdverblijf heeft gediend in de zin van artikel 3.111, eerste lid, van de Wet IB 2001. Als eiser tijdelijk als kraakwacht in de woning zou hebben verbleven, zou dat het oordeel niet anders maken, omdat, nog daargelaten of dat “hoofdverblijf” zou zijn, op grond van artikel 3.111, achtste lid, Wet IB 2001 bij partners, als eiser en zijn echtgenote, slechts één woning als hoofdverblijf in aanmerking kan worden genomen en onbestreden is dat pand waar het gezin verbleef als zodanig is aangegeven. Overige argumenten heeft eiser in dit verband niet aangevoerd.

4.10.3. Voor zover eiser heeft bedoeld te stellen dat de woning in 2004 ondanks de verkoop op 31 december 2003 als eigen woning in de zin van artikel 3.111, derde lid, van de Wet IB 2001 moet worden aangemerkt, omdat de woning is bestemd om hem in het kalenderjaar of in een van de daaropvolgende twee jaren als eigen woning in de zin van het eerste lid ter beschikking te staan, verwerpt de rechtbank dat standpunt eveneens. Eiser heeft de woning verkocht waarbij is overeengekomen dat de levering zal plaatsvinden uiterlijk 1 juni 2004. Uit de omstandigheid dat eiser de woning op 31 december 2003 heeft verkocht en dat hij deze blijkens het verkoopcontract binnen een half jaar nadien diende te leveren, volgt reeds dat eiser in 2004 niet aan de voorwaarde van het derde lid voldoet. De woning is dan immers al op het moment van verkoop niet langer bestemd om als hoofdverblijf te gaan dienen (en heeft overigens ook niet als zodanig gediend). Dat de levering enkele malen is uitgesteld doet aan het oordeel niet af.

4.10.4. Eiser heeft aldus geen recht op aftrek van hypotheekrente en andere kosten. De overige grieven behoeven dan geen behandeling meer. De navorderingsaanslag 2004 is juist vastgesteld.

4.13. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ib/pvv 2006 ongegrond te worden verklaard en dienen de beroepen ib/pvv 2004 en 2005 gegrond te worden verklaard.

5. Proceskosten

5.1. Nu twee van de drie beroepen gegrond zijn, vindt de rechtbank aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eiser in verband met de behandeling van de bezwaren en beroepen redelijkerwijs heeft moeten maken. Artikel 2, derde lid, van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) biedt de mogelijkheid om in bijzondere omstandigheden van het forfaitaire tarief af te wijken. Eiser heeft verzocht verweerder te veroordelen in de werkelijke kosten van bezwaar en beroep en heeft daartoe aangevoerd dat verweerder niet beschikte over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigde. De rechtbank ziet geen aanleiding verweerder te veroordelen in de werkelijke kosten die eiser in verband met de bezwaren en beroepen heeft moeten maken. Omdat eiser wat betreft het materiële geschil met betrekking tot de navorderingsaanslag ib/pvv 2004 in het ongelijk zal worden gesteld, de navorderingsaanslag ib/pvv 2006 gehandhaafd blijft en verweerder zich met betrekking tot het nieuwe feit bij de navorderingsaanslag ib/pvv 2005 op een pleitbaar standpunt heeft gesteld, kan niet worden gezegd dat verweerder tegen beter weten in heeft gehandeld. Ook overigens zijn geen bijzondere omstandigheden als bedoeld in het Besluit gesteld of gebleken, zodat er geen grond bestaat voor een vergoeding van de werkelijke kosten. Dit betekent dat voor de beroepsmatig verleende rechtsbijstand in de bezwaar- en beroepsfase derhalve een forfaitaire kostenvergoeding zal worden toegekend.

6. Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mr. T.A. de Hek, voorzitter, mr. R.H.M. Bruin en mr. R. van Scharrenburg, rechters, in tegenwoordigheid van mr. P.T. van Arnhem, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 10 februari 2012.

Afschrift verzonden aan partijen op:

De rechtbank heeft geen bezwaar tegen afgifte door de griffier van een afschrift van de uitspraak in geanonimiseerde vorm.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te Amsterdam (belastingkamer), Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam.