Rechtbank Noord-Holland, 05-11-2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:13509, HAA 13/428 t/m 13/439, 13/590, 13/1268, 13/1828, 13/1829

Voor zover de beroepen zijn ingesteld voordat de formele uitspraken op bezwaar zijn gedaan, overweegt de rechtbank het volgende aangaande de ontvankelijkheid. Voorafgaand aan de betreffende uitspraken op bezwaar heeft verweerder het voornemen tot het doen van deze uitspraken op bezwaar aan eiser gestuurd. Daarin is eiser in de gelegenheid gesteld vóór de daarin gegeven data de bezwaarschriften mondeling toe te lichten. Indien geen reactie van eiser zou volgen vóór genoemde data zou uitspraak worden gedaan conform het voornemen. Eiser heeft geen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid tot mondelinge toelichting. Gelet op de inhoud van deze brieven en het uitblijven van een reactie van eiser op de in die brieven genoemde data, kon eiser er redelijkerwijs vanuit gaan dat de uitspraak op bezwaar tot stand was gekomen op het moment dat hij de beroepschriften indiende. Niet-ontvankelijkverklaring van de prematuur ingediende beroepen dient derhalve op de voet van het bepaalde in artikel 6:10 van de Algemene wet bestuursrecht, achterwege te blijven,

Verweerder heeft in het nader stuk van 23 augustus 2013 te kennen gegeven dat de navorderingsaanslagen en de daarbij behorende beschikkingen genoemd in onderdeel 1.1.1 zullen worden vernietigd. Bij brief van 5 september 2013 heeft verweerder aangegeven dat de pen-verminderingen met dagtekening 13 september 2013 zijn opgemaakt en hij heeft daarvan de afschriften bijgevoegd. Nu geheel tegemoet is gekomen aan de bezwaren van eiser, zullen de beroepen in zoverre niet-ontvankelijk worden verklaard. Met betrekking tot de ingediende verzoeken om een proceskostenveroordeling en om vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn, zal de rechtbank oordelen als hierna vermeld.

Ter zitting heeft eiser de beroepen met als zaaknummers AWB 13/591 en 13/592 ingetrokken en de beroepen inzake de aanslagen IB/PVV 1996 en VB 1997 met als zaaknummers AWB 13/1828 en 13/1829, gehandhaafd. Nu de beroepen in de zaken AWB 13/591 en 13/592 zijn ingetrokken, zal in zoverre geen uitspraak worden gedaan door de rechtbank.

Verweerder heeft zich ter onderbouwing van zijn standpunt dat eiser (niet aangegeven) tegoeden op rekeningen bij [A BEDRIJF] aanhield, gebaseerd op de vermelding van de naam “[C]” in de rekeningstandenlijsten en “[C], van [NUMMER] Mr. [C] [PLAATS] [TELEFOONNUMMER] 06/03/95” in de adressenlijsten B9, die (indirect) afkomstig zouden zijn uit de administratie van [A BEDRIJF]. Deze rekeningstandenlijsten, door verweerder aangeduid met B1 en B2, hebben volgens verweerder betrekking op de saldi per 5 september 1996 en 28 november 1996. De adressenlijst B9 bevestigt naar de mening van verweerder dat de op de rekeningstandenlijsten voorkomende persoon dezelfde is als eiser. Eiser heeft aangevoerd dat hij nooit een rekening bij [A BEDRIJF] heeft aangehouden en hij bestrijdt de overtuigende kracht van de door verweerder ingebrachte (kopieën van die) rekeningstandenlijsten en adressenlijsten. De bewijslast dat eiser tegoeden bij [A BEDRIJF] heeft aangehouden, rust op verweerder.

De rechtbank heeft bij de beslissing van 23 september 2011 geoordeeld dat verweerder aan eiser ter zitting de gelegenheid moet bieden de rekeningstandenlijsten B1en B2 en adressenlijsten B9 als stukken van het geding kortstondig integraal in te zien opdat eiser in de gelegenheid is zich nader uit te laten over de overtuigende kracht van die (gestelde kopieën van) rekeningstandenlijsten als bewijsmiddel. Verweerder heeft geweigerd onder meer mee te werken aan dit onderdeel van de beslissing. Door die opstelling van verweerder is eiser niet in de gelegenheid de overtuigende kracht van die bewijsmiddelen te beoordelen door daar integraal kennis van te nemen. Op grond van artikel 8:31 van de Awb kan de rechtbank, indien een partij niet voldoet aan de verplichting inlichtingen te geven of stukken over te leggen, daaruit de gevolgtrekkingen maken die haar geraden voorkomen.

De rechtbank dient daarom in de eerste plaats te beoordelen welke consequentie moet worden verbonden aan de weigering van verweerder eiser kortstondig inzage te verschaffen in de integrale versie van de rekeningstandenlijsten en de adressenlijsten zoals beslist door de geheimhoudingskamer op 23 september 2011. De rechtbank acht daarbij het volgende van belang. Verweerder heeft voor het bewijs van de identificatie van eiser zich geheel gebaseerd op de gegevens (de naam [C]) op een tweetal pagina’s van de rekeningstandenlijsten, alsmede op de gegevens op de adressenlijsten. Afdrukken van deze pagina’s bevinden zich, in – afgezien van de op eiser betrekking hebbende gegevens – geanonimiseerde vorm, in het dossier. De authenticiteit en de betrouwbaarheid van de rekeningstandenlijsten B1 en B2 en de adressenlijsten B9 en de daarop voorkomende gegevens zijn voor de beoordeling van de juistheid van de identificatie en de daarmee samenhangende navorderingsaanslagen derhalve cruciaal. Eiser heeft de authenticiteit van deze lijsten betwist en voorts, ook ter zitting nog, gesteld dat als gevolg van de weigering van verweerder inzage te verlenen, de betrouwbaarheid van de informatie op de rekeningstandenlijsten door eiser niet verdergaand kan worden getoetst. Door de weigering van verweerder aan de beslissing van de rechtbank van 23 september 2011 zijn medewerking te verlenen, wordt eiser de mogelijkheid onthouden zich een indruk te vormen over de authenticiteit en betrouwbaarheid van de rekeningstandenlijsten en zich hierover uit te laten, aldus nog steeds eiser.

Verweerder voert aan dat zijn weigering in het onderhavige geval geen reden is de navorderingsaanslagen te vernietigen op grond van de volgende feiten en omstandigheden:

- in de jurisprudentie is een aantal zaken aan de orde geweest van belastingplichtigen die aan de hand van de rekeningstandenlijsten zijn geïdentificeerd als rekeninghouder en die hebben erkend een rekening bij [A BEDRIJF] te hebben aangehouden;

- de gemachtigde heeft gesteld dat hij 150 belanghebbenden vertegenwoordigt die als rekeninghouder bij [A BEDRIJF] zijn geïdentificeerd. Dat betekent dat hij ten minste 75 keer een (ander) deel van de rekeningstandenlijsten heeft ingezien;

- 73,5% van de aangeschreven en aan de hand van de rekeningstandenlijsten geïdentificeerde rekeninghouders hebben erkend een rekening bij [A BEDRIJF] te hebben aangehouden;

- diverse aan de hand van de rekeningstandenlijsten geïdentificeerde rekeninghouders die hebben erkend een rekening bij [A BEDRIJF] te hebben aangehouden worden door de gemachtigde bijgestaan;

- gemachtigde heeft ter onderbouwing van zijn stelling dat de rekeningstandenlijsten niet betrouwbaar en authentiek zijn een brief bij de stukken gevoegd van [A BEDRIJF] van 1 juni 2007 gericht aan de heer en mevrouw [D]. Daarin worden [D] als cliënten door [A BEDRIJF] op de hoogte gesteld van het Project. [D], die ook door gemachtigde worden bijgestaan, komen voor op de rekeningstandenlijsten met hetzelfde rekeningnummer als vermeld op de brief van [A BEDRIJF].

Uit vorengenoemde feiten en omstandigheden leidt verweerder terecht af dat eiser in de persoon van de gemachtigde in voldoende mate de betrouwbaarheid en authenticiteit van de rekeningstandenlijsten en de adressenlijsten B9 heeft kunnen beoordelen. Niet in de laatste plaats nu de gemachtigde ook diverse geïdentificeerde rekeninghouders vertegenwoordigt die hebben erkend een rekening bij [A BEDRIJF] te hebben aangehouden en waarbij niet is gesteld of gebleken dat de gegevens op de rekeningstandenlijsten en/of de adressenlijsten B9 niet overeenkwamen met de werkelijkheid.

Nu eiser in de persoon van de gemachtigde in voldoende mate de authenticiteit en de betrouwbaarheid van de rekeningstandenlijsten en adressenlijsten heeft kunnen toetsen ziet de rechtbank in de omstandigheid dat eiser zelf geen inzage heeft gekregen in de integrale versie van die lijsten geen aanleiding daaraan de gevolgen te verbinden die eiser voorstaat. Eiser is daarmee niet zozeer geschaad in zijn verdediging dat dat aanleiding zou moeten zijn de navorderingsaanslagen te vernietigen. De rechtbank heeft ook geen reden te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de op de rekeningstandenlijsten en adressenlijsten vermelde gegevens, zodat van de juistheid van die gegevens kan worden uitgegaan.

Naast het niet ter inzage verstrekken van de rekeningstandenlijsten en adressenlijsten heeft verweerder ook overigens niet volledig voldaan aan de geheimhoudingsbeslissingen van 23 september 2011 en 19 december 2011. Verweerder heeft in afwijking daarvan de onder 2.7.4 genoemde gegevens (uit de geheimhoudingsbeslissing van 23 september 2011) niet integraal verstrekt en evenmin de namen van de betrokken belastingambtenaren in de e-mails van 20 november 2006 en 5 december 2006 (uit de geheimhoudingsbeslissing van 19 december 2011). Ingevolge artikel 8:31 van de Awb kan de rechtbank ook hieraan de gevolgen verbinden die haar geraden voorkomen. De rechtbank ziet er in dit geval van af om aan de weigering van verweerder om de desbetreffende gegevens in te brengen gevolgen te verbinden. Gelet op de gegevens waarover de rechtbank thans naar aanleiding van de vorenbedoelde geheimhoudingsbeslissingen beschikt, heeft de rechtbank de betreffende gegevens voor de beoordeling van het onderhavige geschil niet nodig. Ook overigens is niet aannemelijk geworden dat eiser door de weigering van verweerder om de desbetreffende gegevens te verstrekken in zijn procesbelang is geschaad.

Eiser heeft zich op het standpunt gesteld dat verweerder ook thans nog niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken in de zin van artikel 8:42 van de Awb heeft ingebracht. Het gaat, naast de onder 2.7.7 genoemde stukken (behoudens een memo identificatieproces waarover de geheimhoudingskamer al op 23 september 2011 heeft beslist dat beperking van de kennisneming van dit memo in zijn geheel gerechtvaardigd is), ook nog om stukken inzake de vermeende afpersing van [A BEDRIJF] en de namen die zijn opgenomen in drie ambtsedige verklaringen van bij het Project betrokken belastingambtenaren, waarbij verweerder die namen heeft geanonimiseerd. Voornoemde stukken hebben naar de mening van eiser een rol gespeeld bij de vaststelling van de navorderingsaanslagen alsook in de bezwaarfase en aldus in de besluitvorming in zijn zaak. Voor eiser zijn de stukken van belang ter beoordeling van de rechtmatigheid van de verkrijging van de informatie door verweerder vanuit België en tevens om te kunnen beoordelen of de aanslagen met voldoende voortvarendheid zijn opgelegd.

Indien eiser, zoals in het onderhavige geval, heeft verzocht om inbreng van enig stuk in de procedure omdat het op de zaak betrekking heeft, kan bij de beoordeling door de rechtbank hiervan geen doorslaggevende betekenis toekomen aan de enkele betwisting door verweerder dat het stuk op de zaak betrekking heeft. Eiser dient echter wel voldoende concreet te motiveren waarom de stukken van enig belang (kunnen) zijn geweest voor de besluitvorming in hun zaak, ook al kennen zij de inhoud van die stukken niet. De rechtbank overweegt hieromtrent het volgende.

De e-mail van 20 november 2006 alsmede de e-mail van 5 december 2006 behoeven naar het oordeel van de rechtbank geen bespreking, aangezien die stukken door verweerder reeds zijn overgelegd en onderwerp van beoordeling zijn geweest in het kader van de geheimhoudingsbeslissing van 19 december 2011.

Ten aanzien van de overige stukken is de rechtbank van oordeel dat er geen aanleiding is verweerder op te dragen die stukken in het geding te brengen, als er al van moet worden uitgegaan dat verweerder over al die stukken beschikt, hetgeen hij gemotiveerd heeft weersproken. Voor wat betreft het argument dat eiser wil beoordelen of de vanuit België verkregen informatie op rechtmatige wijze is verkregen acht de rechtbank het verzoek van eiser zo weinig concreet dat die stukken voor zover aanwezig niet om die reden als gedingstuk kunnen worden aangemerkt. Het verzoek van eiser houdt feitelijk louter in dat die stukken mogelijk een aanwijzing op zouden kunnen leveren dat de informatie op onrechtmatige wijze is verkregen. Enige onderbouwing waarop dat vermoeden is gebaseerd ontbreekt. De enkele stelling van eiser dat in een ander ‘project buitenlands vermogen’ een huiszoeking in scène is gezet is daartoe onvoldoende. Het argument dat eiser wenst te beoordelen of de navorderingsaanslagen met voldoende voortvarendheid zijn opgelegd is evenmin aanleiding aan het verzoek van eiser tegemoet te komen. Eiser heeft niet voldoende onderbouwd dat de stukken van enig belang (kunnen) zijn geweest bij de besluitvorming in zijn zaak in het kader van de voortvarendheid.

Ten aanzien van de drie ambtsedige verklaringen van bij het Project betrokken belastingambtenaren, waarin namen zijn ‘weggelakt’ overweegt de rechtbank nog dat deze verklaringen pas zijn opgemaakt in de beroepsfase en reeds daarom niet als op de zaak betrekking hebbend kunnen worden aangemerkt. De rechtbank ziet gezien het onder 4.3.4 overwogene geen aanleiding verweerder om andere redenen op te dragen de desbetreffende namen vrij te geven.

Eiser heeft betoogd dat verweerder hem onvoldoende inzicht heeft verschaft in de wijze waarop de Belgische en de Nederlandse autoriteiten aan de renseignementen zijn gekomen op basis waarvan verweerder de in geding zijnde navorderingsaanslagen heeft opgelegd. Daarom heeft eiser zich op het standpunt gesteld dat de renseignementen niet op rechtmatige wijze zijn verkregen. De renseignementen dienen reeds daarom als bewijsmiddel te worden uitgesloten, aldus eiser. Dienaangaande overweegt de rechtbank als volgt. Vaststaat dat het bewijs afkomstig is van de Belgische overheid en is verstrekt op grond van de Richtlijn. In zoverre is de situatie vergelijkbaar met die waarbij de Belgische overheid gegevens verstrekte die betrekking hadden op rekeningen aangehouden bij de [C BEDRIJF] te [LAND] ([C BEDRIJF]). De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 21 maart 2008, (nr. 43 050, ECLI:NL:HR:2008:BA8179), overwogen dat daarbij geen sprake was van door de Nederlandse autoriteiten onrechtmatig verkregen bewijs. De rechtbank is van oordeel dat dit ook voor het onderhavige geval geldt. Indien al moet worden aangenomen dat de renseignementen op strafrechtelijk onrechtmatige wijze door de Belgische autoriteiten zijn verkregen, dan komt daarmee niet vast te staan dat die gegevens door de Nederlandse overheid zijn verkregen op een wijze die zozeer indruist tegen hetgeen van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht, dat het gebruik van die gegevens ontoelaatbaar is. Daarbij acht de rechtbank van belang dat er geen enkele aanwijzing is dat de Belgische overheid de hand heeft gehad in de ontvreemding van gegevens van [A BEDRIJF] en dat ook anderszins voor de Nederlandse belastingautoriteiten geen redenen bestonden om aan te nemen dat bij de verkrijging van de gegevens een zo fundamenteel recht van de daarin vermelde personen was geschonden dat het instellen van een nader onderzoek naar de fiscale relevantie van die gegevens ontoelaatbaar moest worden geoordeeld. Op grond van het voorgaande concludeert de rechtbank dat verweerder de gegevens op de renseignementen mag gebruiken ter onderbouwing van de in geding zijnde navorderingsaanslagen.

Eiser stelt in het kader van de (on)rechtmatigheid van het bewijs voorts dat de Richtlijn zowel door de Belgische als de Nederlandse staat is geschonden. Daartoe betoogt eiser dat de Belgische autoriteiten de in 2.2.1 genoemde gegevens niet op de in de Richtlijn voorgeschreven wijze hebben verkregen, maar dat het om gestolen informatie gaat die de Belgische staat “in de schoot geworpen” heeft gekregen. De bevoegde autoriteit van Luxemburg is daardoor niet in staat geweest zijn soevereiniteitsrechten uit te oefenen. Doordat de Belgische autoriteiten vervolgens de verkregen informatie spontaan aan Nederland hebben verstrekt, heeft België de soevereiniteitsrechten van Luxemburg geschonden omdat Luxemburg zich niet heeft kunnen uitlaten over de verstrekking van de gegevens van Nederlandse belastingplichtigen. De Nederlandse autoriteiten hadden volgens eiser ook moeten weten dat de gegevens niet door de bevoegde autoriteit van Luxemburg aan de Belgische staat waren verstrekt en dat Luxemburg geen toestemming zou hebben gegeven voor het gebruik van die gegevens. Door die gegevens niettemin te gebruiken, heeft ook de Nederlandse staat de soevereiniteit van Luxemburg geschonden. Eiser betoogt daarbij dat de bepalingen van de Richtlijn die de soevereiniteit van de lidstaten raken, van openbare orde zijn. In dat kader verzoekt eiser de rechtbank mede om prejudiciële vragen te stellen aan het Hof van Justitie te Luxemburg.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat de Richtlijn niet van toepassing is, dat eiser – voor zover de Richtlijn wel van toepassing is – aan de Richtlijn geen rechten kan ontlenen en dat op grond van jurisprudentie van de Hoge Raad het bewijs rechtmatig is verkregen door de Nederlandse autoriteiten.

De Richtlijn is uitsluitend gericht tot de lidstaten, zodat belastingplichtigen, zoals eiser, daaraan geen rechten kunnen ontlenen. Voor zover eiser stelt dat de soevereiniteit van Luxemburg is geschonden, en dat de bepalingen van de Richtlijn welke de soevereiniteit van de lidstaten raken, van openbare orde zijn, geldt het volgende. In het midden kan blijven of de bepalingen van de Richtlijn aangaande de soevereiniteit van lidstaten van openbare orde zijn, aangezien – anders dan eiser tot uitgangspunt neemt – de Richtlijn niet voorschrijft dat Luxemburg in staat moet worden gesteld om toestemming te geven voor de verstrekking door België aan Nederland van de onderhavige bankgegevens. De rechtbank begrijpt dat eiser zich bij zijn betoog dat er een toestemmingsvereiste zou bestaan bij de verstrekking door België aan Nederland van de uiteindelijk uit Luxemburg afkomstige informatie, met name beroept op artikel 7, vierde lid, en artikel 8, derde lid, van de Richtlijn. Vast staat dat België de aan Nederland op basis van artikel 4 van de Richtlijn verstrekte bankgegevens niet op basis van de Richtlijn van de bevoegde Luxemburgse autoriteiten heeft ontvangen, maar dat die gegevens op andere wijze bij de Belgische autoriteiten zijn terecht gekomen. Artikel 7, vierde lid, van de Richtlijn ziet evenwel op een situatie waarin (toegepast op de onderhavige casus) België inlichtingen op basis van de Richtlijn zou hebben ontvangen van de bevoegde Luxemburgse autoriteiten, in welk geval België de betrokken inlichtingen met toestemming van de bevoegde Luxemburgse autoriteit, zou kunnen doorgeven aan Nederland. Nu zoals gezegd, de bankgegevens niet zijn verstrekt door de bevoegde Luxemburgse autoriteiten, mist deze bepaling toepassing. Voor zover eiser bij zijn betoog verwijst naar artikel 8, derde lid, van de Richtlijn, mist die bepaling eveneens toepassing, aangezien die bepaling slechts ziet op een (hier niet aan de orde zijnde) situatie dat de Nederlandse autoriteiten zouden hebben verzocht om de onderhavige bankgegevens bij de Belgische autoriteiten en overigens ook slechts werking zou hebben in de verhouding België-Nederland. De conclusie is derhalve dat de Richtlijn voor de onderhavige situatie toepassing mist (vgl. Hoge Raad 4 juni 2010, nr. 09/00212, ECLI:NL:HR:2010:BM0137, BNB 2010/322), zodat het betoog van eiser om die reden reeds faalt. De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding prejudiciële vragen te stellen, zoals eiser verzoekt. Van schending van enig volkenrechtelijk beginsel, zoals de door eiser betoogde soevereiniteit van nationale staten (in casu Luxemburg), of van strijd met het beginsel van goede trouw tussen de betrokken verdragspartners is in de gegeven omstandigheden evenmin sprake.

De rechtbank stelt voorop dat op verweerder de bewijslast rust om aannemelijk te maken dat eiser rechthebbende was tot een tegoed bij [A BEDRIJF]. Verweerder heeft zijn standpunt dat eiser rechthebbende was tot een tegoed bij [A BEDRIJF] gebaseerd op de renseignementen, zoals die door de Belgische autoriteiten op 18 februari 2005 aan de FIOD-ECD Team Internationaal zijn verstrekt, in het bijzonder op de gegevens op de rekeningstandenlijsten B1 en B2 en de adressenlijsten B9. De rechtbank deelt de twijfel van eiser met betrekking tot de authenticiteit van deze renseignementen niet. Gelet op de toelichting die is ontvangen van de Belgische autoriteiten bij de brief van 18 februari 2005, heeft de rechtbank geen aanleiding voor de veronderstelling dat de in de renseignementen opgenomen gegevens niet van [A BEDRIJF] afkomstig zouden zijn. Daarnaast is van belang dat ook uit de informatie die van de rekeninghouders is verkregen die hebben erkend een rekening bij [A BEDRIJF] aan te houden of te hebben aangehouden, niet valt af te leiden dat er sprake zou zijn van onjuiste of onbetrouwbare informatie. In dit licht is de enkele stelling van eiser dat [A BEDRIJF] heeft ontkend dat de renseignementen van haar afkomstig zijn, geen grond voor een ander oordeel. Dat de gemachtigde op zijn eigen computer op eenvoudige wijze een document kan maken dat overeenkomt met de rekeningstandenlijsten doet aan vorenstaande niet af, nu het voor de beoordeling van de betrouwbaarheid gaat om de vraag of de in de renseignementen opgenomen gegevens afkomstig zijn van [A BEDRIJF]. De rechtbank is dan ook van oordeel dat van de juistheid van de in de renseignementen opgenomen gegevens kan worden uitgegaan.

Voor zover eiser nog aanvoert dat het op basis van de Luxemburgse wetgeving mogelijk was om rekeninghouder te zijn zonder economisch eigenaar van de rekening te zijn en dat uit het identificatieproces van verweerder niet blijkt of eiser metterdaad de economisch eigenaar van de genoemde rekening was, heeft verweerder aangegeven dat de personen die zijn geïdentificeerd ook de beschikking hadden over de gelden. Naar het oordeel van de rechtbank ligt op eiser, nadat hij als rechthebbende is geïdentificeerd, de last om aannemelijk te maken dat hij niet tevens de economisch eigenaar van de rekening is. Eiser heeft echter volstaan met de enkele ontkenning dat hij rekeninghouder is en heeft niets naar voren gebracht wat een aanwijzing zou kunnen vormen voor het feit dat hij wel rekeninghouder maar geen economisch eigenaar van de rekening zou zijn.

Het voorgaande brengt de rechtbank tot de conclusie dat verweerder heeft voldaan aan de op hem rustende bewijslast dat eiser rechthebbende is (geweest) tot een tegoed op een rekening bij [A BEDRIJF].

Dit oordeel brengt met zich dat de rechtbank niet meer toekomt aan een beoordeling van de vraag of de bewijslast moet worden omgekeerd op de grond dat eiser niet de vereiste aangiften heeft gedaan.

Gelet op het vorenoverwogene is de rechtbank gehouden de beroepen, ingevolge artikel 27e, aanhef, onderdeel b, en slot, van de AWR, ongegrond te verklaren, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn, waarbij het op de weg van eiser ligt om overtuigend aan te tonen dat de uitspraken op bezwaar niet in stand kunnen blijven.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser niet aangetoond dat en in hoeverre de uitspraken op bezwaar onjuist zijn. De enkele stelling dat hij [A BEDRIJF] schriftelijk heeft benaderd teneinde bevestigd te krijgen dat hij nimmer rekeninghouder is geweest en dat een reactie van [A BEDRIJF] is uitgebleven, is daartoe, in het licht van hetgeen verweerder heeft aangevoerd, onvoldoende.

Op grond van artikel 16, vierde lid, van de AWR heeft verweerder, in afwijking van artikel 16, derde lid, van de AWR, gedurende twaalf jaar de bevoegdheid tot navordering, indien te weinig belasting is geheven over een bestanddeel van het voorwerp van enige belasting dat in het buitenland wordt gehouden, is opgekomen (hierna: de verlengde navorderingstermijn). De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 21 maart 2008, nr. 43 050 (ECLI:NL:HR:2008:BA8179), over de verlengde navorderingstermijn van artikel 16, vierde lid, van de AWR, aan het Hof van Justitie van de Europese gemeenschappen (hierna: Hof van Justitie) prejudiciële vragen gesteld. Een van die vragen was of het de Nederlandse fiscus is toegestaan om de verlengde navorderingstermijn te hanteren als sprake is van (inkomsten uit) tegoeden die in het buitenland, buiten het zicht van de Nederlandse fiscus zijn aangehouden, terwijl de navorderingstermijn vijf jaar is als het om binnenlandse tegoeden gaat.

Bij arrest van 11 juni 2009, X en E.H.A. Passenheim-van Schoot tegen de Staatssecretaris van Financiën (C-155/08 en C-157/08, BNB 2009/222), heeft het Hof van Justitie, uitspraak doende op die vragen, onder meer voor recht verklaard dat de artikelen 49 EG en 56 EG aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich niet ertegen verzetten dat, wanneer voor de belastingautoriteiten van een lidstaat spaartegoeden en inkomsten uit deze tegoeden zijn verzwegen en deze autoriteiten geen aanwijzingen over het bestaan ervan hebben op basis waarvan zij een onderzoek kunnen instellen, deze lidstaat een langere navorderingstermijn toepast wanneer deze tegoeden in een andere lidstaat zijn aangehouden dan wanneer zij in eerstgenoemde lidstaat zijn aangehouden. De omstandigheid dat deze andere lidstaat het bankgeheim kent, is in dit opzicht van geen belang. Het evenredigheidsbeginsel echter – dat inhoudt dat een beperkende maatregel alleen gerechtvaardigd is als deze geschikt is het daarmee nagestreefde doel te verwezenlijken, en ook niet verdergaat dan noodzakelijk om dat doel te bereiken – begrenst de beperking van het vrije verkeer die de toepassing van artikel 16, vierde lid, van de AWR inhoudt.

In zijn arrest van 26 februari 2010 (nr. 43 050bis, ECLI:NL:HR:2010:BJ9092) heeft de Hoge Raad geoordeeld dat uit voornoemde verklaring voor recht van het Hof van Justitie moet worden afgeleid dat de artikelen 49 en 56 EG zich er niet tegen verzetten dat een lidstaat die niet beschikt over aanwijzingen van het bestaan van spaartegoeden die worden aangehouden in een andere lidstaat, voor de belastingheffing over (inkomsten uit) dergelijke tegoeden een langere navorderingstermijn toepast dan de termijn die geldt voor de belastingheffing in verband met tegoeden in de eigen staat. Zijn die aanwijzingen er wel, en wordt naar aanleiding daarvan een navorderingsaanslag opgelegd na het verstrijken van de termijn die zou gelden met betrekking tot tegoeden die worden aangehouden in de eigen staat, dan moet de daaruit voortvloeiende beperking van het vrije verkeer worden aanvaard indien de navorderingsaanslag wordt opgelegd met inachtneming van het tijdsverloop dat na het opkomen van de bedoelde aanwijzingen noodzakelijkerwijs is gemoeid met (i) het verkrijgen van de inlichtingen die nodig zijn voor het bepalen van de verschuldigde belasting, en tevens (ii) het met redelijke voortvarendheid voorbereiden en vaststellen van een aanslag aan de hand van de gegevens die de inspecteur ter beschikking staan. Het hiervoor overwogene geldt, aldus nog steeds de Hoge Raad:

- ongeacht het antwoord op de vraag of de aanwijzingen zijn verkregen voor of na afloop van de termijn die geldt voor navordering met betrekking tot tegoeden die worden aangehouden in de eigen staat, en

- zowel in het geval dat voor het inwinnen van inlichtingen een nuttig gebruik kan worden gemaakt van regelingen van wederzijdse bijstand tussen lidstaten, als in het geval dat de mogelijkheid daartoe ontbreekt, bijvoorbeeld doordat de desbetreffende lidstaat een bankgeheim kent.

Eiser stelt dat de navorderingsaanslagen voor de jaren IB/PVV 1996 en VB 1997 te laat zijn vastgesteld omdat de verlengde navorderingstermijn slechts gerechtvaardigd is als het voor het vaststellen van de navorderingsaanslag nodig is om eerst nog inlichtingen in een andere lidstaat in te winnen en dat is in de zaken van eiser niet aan de orde. Verweerder heeft geen inlichtingen ingewonnen in een andere lidstaat en daarom staat het verweerder niet vrij de navorderingsaanslagen met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn van 12 jaar vast te stellen. Eiser stelt voorts dat de navorderingsaanslagen bovendien niet met redelijke voortvarendheid zijn opgelegd.

De rechtbank oordeelt dat het feit dat door verweerder geen inlichtingen in een andere lidstaat, in dit geval Luxemburg, zijn ingewonnen niet meebrengt dat de verlengde navorderingstermijn niet van toepassing is en verwijst daarvoor naar hetgeen de Hoge Raad heeft overwogen in zijn hiervoor genoemde arrest van 26 februari 2010. De Hoge Raad overweegt in dat arrest met zoveel woorden dat de langere navorderingstermijn aanvaard kan worden ook als geen inlichtingen bij een andere lidstaat ingewonnen kunnen worden. Deze stelling van eiser wordt dan ook verworpen.

Met betrekking tot de stelling van eiser dat de navorderingsaanslagen niet met de vereiste voortvarendheid zijn opgelegd zal de rechtbank voor iedere navorderingsaanslag die is opgelegd met gebruik van de verlengde navorderingstermijn, aan de hand van de termijn die is verlopen tussen de ontvangst van de informatie van de Belgische autoriteiten op 18 februari 2005 en de datum waarop de desbetreffende navorderingsaanslag is vastgesteld, beoordelen of die vaststelling met redelijke voortvarendheid heeft plaatsgevonden. De navorderingsaanslagen IB/PVV 1996 en VB 1997 die aan eiser zijn opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn hebben elk als dagtekening 16 december 2008 en zijn aangekondigd bij brief van 28 november 2011.

De door verweerder gebruikte tijd voor het opleggen van de navorderingsaanslagen in het kader van het Project, waarvan de onderhavige zaken deel uit maken, is onder te verdelen in grofweg drie periodes. De eerste periode heeft betrekking op de tijd die is verstreken tussen het moment van ontvangst van de gegevens van de Belgische autoriteiten op 18 februari 2005 en het moment waarop voor het eerst vragenbrieven zijn verzonden naar belastingplichtigen in augustus 2007. De tweede periode heeft betrekking op de tijd die is verstreken tussen augustus 2007 en het opleggen van een eerste serie navorderingsaanslagen eind 2007 aan belastingplichtigen die zijn geïdentificeerd als rekeninghouder bij [A BEDRIJF] (dit betreft veelal navorderingsaanslagen IB/PVV 1995, VB 1996 en IB/PVV 2002). De derde periode tot slot, heeft betrekking op de tijd die is verstreken tussen het opleggen van deze eerste serie navorderingsaanslagen en de overige navorderingsaanslagen.

Ter zake van de eerste periode heeft het volgende te gelden. Tussen het moment waarop de FIOD-ECD Team Internationaal de gegevens van de Belgische autoriteiten heeft ontvangen (18 februari 2005) en het versturen door verweerder van de vragenbrief aan eiser (24 augustus 2007), is een periode van ruim twee en een half jaar verstreken. Verweerder heeft aangegeven dat de Belastingdienst de inlichtingen in maart 2005 heeft ontvangen en dat besloten is om tot een projectmatige aanpak over te gaan in verband met de grote hoeveelheid gegevens en de in acht te nemen zorgvuldigheid. Verweerder heeft aangegeven dat de projectmatige werkzaamheden in drie fases kunnen worden onderscheiden, te weten de onderzoeksfase, de besluit- en inrichtingsfase en de projectfase. Per periode heeft verweerder aangegeven welke soort van activiteiten in de desbetreffende periode zijn verricht. Gezien de complexiteit en de omvang van het project is de rechtbank van oordeel dat de periode van twee en een half jaar om de geïdentificeerde belastingplichtigen, en dus ook eiser, te benaderen met een vragenbrief niet onredelijk lang is.

Ter zake van de tweede periode heeft de rechtbank in de uitspraken betreffende de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en VB 1996 (zaaknummer 08/7105 c.a.) geoordeeld dat de periode van bijna vier maanden tot de dagtekening van deze navorderingsaanslagen niet onevenredig lang is.

Ten aanzien van de derde periode heeft te gelden dat tussen het moment waarop de eerste (navorderings)aanslagen zijn opgelegd op 31 december 2007 en de navorderingsaanslagen IB/PVV 1996 en VB 1997 (aankondiging 28 november en gedagtekend 16 december 2008), bijna een jaar is verstreken. Verweerder heeft ter zake gesteld dat, na het opleggen van de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995, VB 1996 en IB/PVV 2002 eind 2007, uit zorgvuldigheidsoverwegingen is gewacht met het opleggen van de overige navorderingsaanslagen, ook omdat hij dan het standpunt van eiser en eventuele bewijsstukken in de bezwaarfase, zou kunnen betrekken bij de opvolgende navorderingsaanslagen.

De rechtbank deelt de mening van verweerder dat hij bij het opleggen van navorderingsaanslagen de vereiste zorgvuldigheid in acht moet nemen en dat daarbij zoveel mogelijk dient te worden aangesloten bij de daadwerkelijk verschuldigde belasting. Dat neemt echter niet weg dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het meergenoemde evenredigheidsbeginsel door de navorderingsaanslagen die zijn opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn, pas met dagtekening 16 december 2008 op te leggen. De rechtbank acht daarbij van belang dat eiser steeds ontkend heeft een bankrekening (gehad) te hebben bij [A BEDRIJF] en dat verweerder de eind 2008 opgelegde navorderingsaanslagen heeft gebaseerd op de gegevens die hem reeds ter beschikking stonden ten tijde van het opleggen van de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995, VB 1996 en IB/PVV 2002. Verweerder beschikte derhalve eind 2007 al over alle benodigde gegevens om alle navorderingsaanslagen op te leggen. De op grond van het evenredigheidsbeginsel te gebruiken tijd is niet zo ruim dat verweerder het verloop van een bezwaarprocedure over enig jaar af kan wachten alvorens de overige navorderingsaanslagen op te leggen in de hoop en de verwachting dat eiser in de bezwaarprocedure over een ander jaar wel met nadere gegevens zal komen. De omstandigheid dat eiser aanvankelijk nog niet expliciet had be- of ontkend rekeninghouder te zijn brengt hier geen verandering in nu de gedingstukken en brieven van (gemachtigde van) eiser geen enkel aanknopingspunt bieden op basis waarvan kon worden verwacht dat eiser voornemens was de vragen van verweerder te gaan beantwoorden of anderszins openheid van zaken zou gaan geven. Verweerder heeft nog aangevoerd dat op 9 juni 2008 in verband met een noodzakelijk geachte hercheck bij de identificatie van dubbele namen (zoals in casu) door de projectleiding opdracht is gegeven tot nader order geen bezwaarschriften af te doen of aanslagen op te leggen bij weigeraars en ontkenners en dat deze hercheck in de zomermaanden juni, juli en augustus 2008 heeft plaatsgevonden. Ook indien de met deze hercheck gemoeide periode in mindering wordt gebracht op de in 4.6.10 genoemde periode die was gemoeid met het opleggen van de onderhavige navorderingsaanslagen, is de rechtbank van oordeel dat de aanslagen niet met redelijke voortvarendheid zijn opgelegd. De stelling van verweerder dat de aanslagen handmatig moesten worden vastgesteld en opgemaakt via het zogenoemde Aparte Verwerkingsproces en de stelling van verweerder dat indien alle aanslagen tegelijkertijd zouden worden opgelegd eiser zich geconfronteerd zou zien met een grote belastingschuld, brengen evenmin verandering in het oordeel van de rechtbank, ook niet in combinatie met het voorgaande. Nu er overigens geen redenen zijn aangevoerd waarom verweerder de navorderingsaanslagen die zijn opgelegd met gebruikmaking van de verlengde navorderingstermijn heeft opgelegd met dagtekening 16 december 2008, is de rechtbank van oordeel dat verweerder onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij die navorderingsaanslagen met redelijke voortvarendheid heeft voorbereid en vastgesteld. Aldus moet worden aangenomen dat met het voorbereiden en vaststellen van deze navorderingsaanslagen een langere termijn gemoeid is geweest dan aanvaard kan worden op grond van het genoemde evenredigheidsbeginsel. Dit brengt mee dat de navorderingsaanslagen IB/PVV 1996 en VB 1997 (inclusief verhogingen) en de daarbij behorende beschikkingen heffingsrente vernietigd moeten worden.

Met betrekking tot de aan eiser opgelegde navorderingsaanslagen IB/PVV 2003, 2004, 2005, 2006 en 2007, komt de rechtbank toe aan de vraag of sprake is van een redelijke schatting door verweerder.

Verweerder is bij de berekening van de navorderingsaanslagen allereerst uitgegaan van het totaal van de saldi op het bij [A BEDRIJF] aangehouden rekeningnummer zoals vermeld onder 2.4.1. Voor de navorderingsaanslagen is tot uitgangspunt genomen het totaalsaldo zoals bekend op 28 november 1996. Het bij [A BEDRIJF] aangehouden vermogen is vervolgens bij wijze van schatting per jaar herleid door rekening te houden met een vermogenstoename van 23,5%. Dit percentage van 23,5 is toegepast op het laatst bekende saldo (28 november 1996), en derhalve niet op de per jaar herrekende saldi, zodat het stijgingspercentage relatief gezien jaarlijks afneemt. Het inkomen in verband met het bij [A BEDRIJF] aangehouden vermogen is vervolgens voor de jaren tot 2001 (hierna was dit niet meer van belang in verband met de invoering van de Wet IB 2001) per jaar door verweerder berekend door uit te gaan van een op dat vermogen genoten rente van 6%. Nu er geen navorderingsaanslagen IB/PVV van vóór 2001 voorliggen, zal de rechtbank niet ingaan op de redelijkheid van dit laatste rentepercentage.

De vermogenstoename van 23,5% per jaar is door verweerder afgeleid uit de rekeningstandenlijsten. Daarbij is als basis een bestand van geïdentificeerde belastingplichtigen genomen die op 14 maart 2007 waren vrijgegeven voor behandeling. Dit is een bestand met 1.369 records. Per rekeninghouder betreft dit een, twee, drie of meer records, afhankelijk van het aantal rekeningen en het aantal momenten waarop de Belastingdienst informatie heeft over de betreffende rekening. Van deze 1.369 records zijn alleen de rekeningen geselecteerd die in Nederlandse guldens luiden. Hierdoor resteerden 1.338 records. Vervolgens is geselecteerd op rekeninghouders die op alle drie de data waarover de Belastingdienst informatie heeft ontvangen (21 december 1994, 5 september 1996 en 28 november 1996) één of meerdere rekeningen hadden. Dit betreft 325 geïdentificeerde personen, en derhalve (3*325 rekeninghouders =) 975 records. Uit vergelijking van de saldi van deze 325 personen op 21 december 1994 met de saldi van deze zelfde 325 personen op 5 september 1996 en 28 november 1996 bleek gemiddeld genomen een vermogenstoename. In een percentage op jaarbasis uitgedrukt resulteerde dit in een vermogenstoename van 23,55% over de periode van 21 september 1994 tot 5 september 1996 en in een vermogenstoename van 23,66% over de periode van 21 september 1994 tot 28 november 1996. Op basis hiervan is uitgegaan van een vermogenstoename op jaarbasis van 23,5%. Verweerder heeft ter onderbouwing van het voorgaande bij het verweerschrift – voor zover thans van belang – stukken overgelegd genaamd “Bijlage Redelijke schatting Basisgegevens NLG geanonimiseerd” waarop alle records in guldens zijn vermeld (*1; ook wel de “dikke lijst” genoemd), alsmede “Bijlage Redelijke schatting Eindsaldi NLG geanonimiseerd” een lijst waarop de saldi per rekeninghouder zijn vermeld die op alle drie de data 21 december 1994, 5 september 1996 en 28 november 1996 beschikten over een banksaldo. Voorts bevat deze lijst een berekening van voornoemde percentages (*2, ook wel de “dunne lijst” genoemd).

Het voorgaande leidt tot het oordeel dat de aan eiser opgelegde navorderingsaanslagen berusten op een redelijke schatting. Op de voet van artikel 2.17, vierde lid (tekst tot 2005) respectievelijk derde lid (tekst 2005, 2006 en 2007) Wet IB 2001, zijn de correcties van de rendementsgrondslag van de onderhavige jaren telkens voor de helft bij eiser in aanmerking genomen. De rechtbank ziet geen reden hiervan af te wijken.

Verweerder heeft in de navorderingsaanslag IB/PVV 2007 de helft van de gecorrigeerde rendementsgrondslag bij eiseres in aanmerking genomen. Eiseres heeft hiertegen ingebracht dat zij niet is geïdentificeerd als rekeninghouder, dat geen sprake is van een en/of rekening met eiser en dat de navorderingsaanslag ten onrechte aan eiseres is opgelegd.

Op grond van artikel 2.17, vierde lid (tekst tot 2005) respectievelijk derde lid (tekst 2005, 2006 en 2007) Wet IB 2001, wordt een bestanddeel van de rendementsgrondslag dat niet in de aangiften van de belastingplichtige en zijn partner is opgenomen, geacht bij ieder voor de helft tot hun bezit te behoren. Nu vaststaat dat het gecorrigeerde bedrag van de rendementsgrondslag niet in de aangiften van eisers is opgenomen en overigens niet is gesteld of is gebleken dat eisers een andere verdeling van de rendementsgrondslag hebben voorgestaan, heeft verweerder terecht en tot het juiste bedrag de navorderingsaanslag IB/PVV 2007 aan eiseres opgelegd. De overige beroepsgronden van eiseres falen gelet op hetgeen dienaangaande hiervoor is geoordeeld ten aanzien van eiser.

Eisers doen voorts een beroep op het gelijkheidsbeginsel en stellen dat zij door verweerder ongelijk worden behandeld ten opzichte van andere belastingplichtigen die zich in een exact vergelijkbare casus en fiscale rechtspositie bevinden. Eisers onderbouwen deze stelling met een brief van 31 oktober 2011 van de Belastingdienst waarin de Belastingdienst in een andere zaak waarin dezelfde gemachtigde optreedt, laat weten dat in de zaak van een derde belastingplichtige nadere bestudering van het dossier tot de conclusie heeft geleid dat slechts de navorderingsaanslagen IB/PVV 1995 en 1996 in geschil zijn.

Een beroep op het gelijkheidsbeginsel kan alleen slagen als sprake is van een ongelijke behandeling van gelijke gevallen op grond van begunstigend beleid of een oogmerk tot begunstiging dan wel wanneer in een meerderheid van de met de betrokken belastingplichtige vergelijkbare gevallen een juiste wetstoepassing achterwege is gebleven.

Het beroep op het gelijkheidsbeginsel faalt reeds omdat eisers op geen enkele manier aannemelijk hebben gemaakt dat hun zaak vergelijkbaar is met die van de in de brief van 31 oktober 2011 genoemde persoon.

Voor de aan eiser opgelegde navorderingsaanslagen IB/PVV 2003, 2004, 2005, 2006 en 2007, geldt dat boetes zijn opgelegd van 100% van de nagevorderde belasting.

Op grond van artikel 67e van de AWR kan verweerder met betrekking tot belastingen die bij wege van aanslag worden geheven gelijktijdig met het vaststellen van de navorderingsaanslag een vergrijpboete opleggen, indien het aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld of anderszins te weinig belasting is geheven. Opzet is het willens en wetens handelen of nalaten, leidend tot het niet of niet binnen de daarvoor gestelde termijn heffen of betalen van belasting.

Ingeval van ‘opzet’ bedraagt de boete 50% (§ 25 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 1998, hierna: BBBB), tenzij sprake is van strafverzwarende omstandigheden als bedoeld in § 43 van het BBBB in welk geval de boete tot 100% kan worden verhoogd.

Voor wat betreft de boetes acht de rechtbank gelet op het in 4.4.4 overwogene door verweerder aannemelijk gemaakt dat eiser vanaf in ieder geval 1996 rechthebbende was tot een in het buitenland aangehouden tegoed bij [A BEDRIJF].

Bij de beoordeling of de boete passend en geboden is dient rekening te worden gehouden met de omstandigheid dat de verschuldigde belasting is vastgesteld met toepassing van de omkering van de bewijslast (vgl. HR 18 januari 2008, nr. 41 832, ECLI:NL:HR:2008:BC1962, BNB 2008/165). Verweerder heeft de aan eiser opgelegde boetes voor de jaren 1995, 1996 en 2002 gebaseerd op de onder 4.8 weergegeven schatting. Deze schatting bezit enige mate van grofheid, op grond waarvan de boetes met 5% dienen te worden verminderd. De aldus verminderde boetes van € 4.332 (2003), € 4.735 (2004), € 5.138 (2005), € 5.540 (2006) en € 5.943 (2007), acht de rechtbank gelet op alle omstandigheden van het geval passend en geboden.

Op grond van de uitgangspunten zoals geformuleerd door de Hoge Raad in zijn arrest van 22 april 2005, nr. 37 984 (ECLI:NL:HR:2005:AO9006, BNB 2005/337) heeft voor de berechting van de zaak in eerste aanleg als uitgangspunt te gelden dat deze niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak wordt gedaan, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. De opgelegde boetes zijn aangekondigd bij brieven van 28 november 2008 en 7 mei 2009waarbij eiser in kennis werd gesteld van verweerders voornemen de in geding zijnde navorderingsaanslagen en boetes op te leggen. De rechtbank gaat van deze aankondigingsdata uit als moment waarop de redelijke termijn voor de onderscheidenlijke jaren is aangevangen.

De afzonderlijke beroepsgronden inzake de beschikkingen heffingsrente hebben eisers ter zitting ingetrokken. Met betrekking tot de ontvankelijke beroepen zal het beroep tegen de beschikkingen heffingsrente ongegrond worden verklaard omdat de beroepsgronden tegen de enkelvoudige belastingheffing geen doel treffen.