Rechtbank Noord-Holland, 11-05-2015, ECLI:NL:RBNHO:2015:3808, AWB - 14 _ 3108

1. Op 27 februari 2010 is [X] overleden. Hij was tot zijn overlijden in gemeenschap van goederen gehuwd met [C].

2. [X] was 100% aandeelhouder in [A BEDRIJF] B.V. Deze B.V. is 100% aandeelhouder in [B BEDRIJF] B.V. Laatstgenoemde B.V. is eigenaresse van het bedrijfspand aan de [ADRES 1].

3. 3. Het bedrijfspand bestaat uit een kantoorgebouw over twee bouwlagen en een bedrijfshal. De hal is aan de voorzijde voorzien van drie loading docks. Het onbebouwde deel van het erf behorende bij het bedrijfspand is deels (ongeveer 3.600 m²) voorzien van een betonverharding en wordt gebruikt als parkeer- en manoeuvreerruimte voor vrachtwagens.

4. Ten tijde van het overlijden van erflater werd dit bedrijfspand voor € 13.000 per maand (€ 156.000 per jaar) verhuurd aan [C BEDRIJF] B.V. De aandelen van deze B.V. worden gehouden door de Beheer B.V.’s van de zonen van erflater (eiser 1 en eiser 2). Er was geen huurcontract gesloten en de opzegtermijn was een maand.

5. Het bedrijfspand ligt binnen het windrechtgebied van 200 m rond de molen “[NAAM 1]”. Het bestemmingsplan Bedrijventerrein-Noord van 17 oktober 1995 van de gemeente Uitgeest houdt onder meer in:

“3.4. De Molens.

6. Twee waardeverklaringen van [D] van [D BEDRIJF] Makelaardij houden in dat het bedrijfspand per 2 mei 2008 wordt gewaardeerd op een onderhandse verkoopwaarde van € 1.875.000, zowel in verhuurde als in onverhuurde staat.

7. De WOZ-waarde van het bedrijfspand is voor het belastingjaar 2010 (waardepeildatum 1 januari 2009) vastgesteld op € 932.000. Voor het belastingjaar 2012 (waardepeildatum 1 januari 2011) is de WOZ-waarde in bezwaar verlaagd tot € 1.138.000.

8. A.R. Stolker, als taxateur onroerende zaken werkzaam bij de Belastingdienst/Amsterdam, heeft het bedrijfspand per datum overlijden getaxeerd op een waarde in het economische verkeer van € 1.650.000 in verhuurde staat. De getaxeerde waarde is als volgt vastgesteld:

9. Bij de stukken bevindt zich een overzicht van BAR percentages voor West-Nederland van [E BEDRIJF] voor de jaren 1999 tot en met 2010. Dit overzicht houdt voor het jaar 2010 onder meer in:

10. Een ongedateerde brief van Stolker aan N.E. Manschot, werkzaam bij de Belastingdienst/Rotterdam, houdt onder meer in:

11. [B] van [F BEDRIJF] Makelaardij O.G. heeft op verzoek van [B BEDRIJF] B.V. de onderhandse verkoopwaarde van het bedrijfspand in verhuurde staat en maandelijks opzegbare huur per datum overlijden getaxeerd op € 1.108.000. De getaxeerde waarde is als volgt vastgesteld:

12. Op 26 maart 2014 heeft Stolker in een e-mail aan M. Toet, werkzaam bij Belastingdienst/Rotterdam als volgt gereageerd op het taxatierapport van [F BEDRIJF]:

13. [E] van [G BEDRIJF] B.V. heeft op verzoek van [B BEDRIJF] B.V. de onderhandse verkoopwaarde van het bedrijfspand per opnamedatum

24 mei 2011 getaxeerd op € 1.200.000 vrij van huur en gebruik. Bij het rapport is een berekening gevoegd van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik per datum overlijden met als uitkomst € 1.161.072.

14. [F] van [H BEDRIJF] O.G. heeft op verzoek van [B BEDRIJF] B.V. het bedrijfspand op 7 juni 2012 opgenomen. Het bedrijfspand is per opnamedatum getaxeerd op een onderhandse verkoopwaarde in verhuurde staat per datum overlijden van € 1.240.000.

15. Per balansdatum 27 februari 2010 bedraagt het eigen vermogen van [A BEDRIJF] B.V. € 274.288.

16. Per balansdatum 27 februari 2010 staat [ADRES 1] voor een bedrag van € 932.000 op de balans van [B BEDRIJF] B.V.

17. Voor het jaar 2010 is ten aanzien van [X] aangifte ib/pvv gedaan naar een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 2.946. De aangifte houdt dienaangaande in (zie bijlage 6a bij het beroepschrift):

18. Verweerder is bij het opleggen van de aanslag afgeweken van de aangifte en heeft het belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang gecorrigeerd met € 246.614. Daarbij heeft verweerder voor het bedrijfspand een waarde van € 1.650.000 in aanmerking genomen.

19. Met dagtekening 6 december 2012 is aan [C] een aanslag ib/pvv 2010 opgelegd naar, voor zover thans van belang, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 125.098. Die aanslag is onherroepelijk geworden.

20. Met dagtekening 22 november 2014 is aan [C] een navorderingsaanslag ib/pvv 2010 opgelegd naar, voor zover thans van belang, een belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 366.039. Verweerder heeft het aangegeven belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang van € 125.098 gecorrigeerd met

€ 240.941 (97,7% van € 246.614). Tegen de navorderingsaanslag is bezwaar ingesteld. Ook in die zaak laat [C] zich door de gemachtigde vertegenwoordigen.

22. Eisers stellen zich op het standpunt dat de waarde van het bedrijfspand op

€ 1.108.000 moet worden gesteld en dat 2,3% van de daaruit voortvloeiende correctie in aanmerking moet worden genomen bij het opleggen van de aanslag.

23. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de waarde van het bedrijfspand op

€ 1.650.000 moet worden gesteld en dat de daaruit voortvloeiende correctie voor 50% in aanmerking moet worden genomen bij het opleggen van de aanslag.

24. Tussen partijen is niet in geschil dat de voor het bedrijfspand aangegeven waarde van € 932.000 te laag is. De rechtbank zal eerst het door verweerder ingenomen standpunt dat het bedrijfspand voor een waarde van € 1.650.000 in aanmerking moet worden genomen beoordelen. Verweerder beroept zich op het hiervoor onder 8 genoemde taxatierapport van Stolker en wijst erop dat de in dat rapport getaxeerde waarde in lijn is met de onder 6 genoemde waardeverklaringen van [D].

25. Verweerder heeft het betonverharde terrein direct voor, naast en achter de opstal als gebonden grond aangemerkt en de waarde daarvan heeft hij verdisconteerd in de huurwaarde van de opstal. Het overige deel van het betonverharde voorterrein, bestaande uit ongeveer 1.800 m² parkeer- en de manoeuvreerruimte, is door verweerder als ongebonden grond in de waardering betrokken.

26. Gebonden grond is grond die nodig is om de onroerende zaak aan zijn functie te kunnen laten voldoen. Het bedrijfspand bestaat onder meer uit een bedrijfshal die is uitgerust met drie loading docks. Dit is een specifiek kenmerk van de onroerende zaak waarvan bij de waardering niet kan worden geabstraheerd. De aard van de onroerende zaak brengt mee dat het parkeer- en manoeuvreerterrein niet op andere wijze kan worden aangewend, omdat anders geen gebruik kan worden gemaakt van de loading docks. De rechtbank is daarom van oordeel dat het parkeer- en manoeuvreerterrein nodig is om de onroerende zaak aan zijn functie te kunnen laten voldoen en derhalve als gebonden grond dient te worden aangemerkt.

27. Wat betreft de waardering van het parkeer- en manoeuvreerterrein merkt de rechtbank op dat daarbij niet van belang is dat dit terrein is gelegen binnen het windrechtgebied van een molen. Het windrecht belemmert immers het gebruik van het terrein als parkeer- en manoeuvreerruimte niet. Enkel indien sprake zou zijn van ongebonden grond, zou de ligging binnen het windrechtgebied een factor van belang (kunnen) zijn bij de waardering.

28. Verweerder heeft ter zitting desgevraagd verklaard dat de parkeer- en manoeuvreerruimte een waarde van € 18 per m² heeft, ongeacht of het als gebonden of ongebonden grond wordt aangemerkt. De uitgifteprijs van grond met een bedrijfsbestemming waarop zonder beperking mag worden gebouwd bedraagt in de gemeente Uitgeest € 170 tot € 200 per m². Uitgaande van een BAR van 10% is € 18 per m² niet te hoog, temeer niet omdat de betonverharding ook waarde heeft, aldus verweerder.

29. De rechtbank is van oordeel dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat een waarde van € 18 per m² voor de parkeer- en manoeuvreerruimte niet te hoog is. Die waarde is door verweerder immers gebaseerd op de uitgifteprijs van ongebonden bedrijfsgrond zonder enige bouwbeperking, terwijl in casu sprake is van gebonden grond. Dat alleen de betonverharding al een waarde van tenminste € 18 per m² heeft, is door verweerder evenmin aannemelijk gemaakt.

30. Aangezien verweerder de referentiehuren waarop hij de door hem gehanteerde huurwaardes voor de bedrijfshal en de kantoorruimtes heeft gebaseerd niet heeft bijgevoegd, heeft hij niet aannemelijk gemaakt dat de huurwaarde van de opstal niet te hoog is vastgesteld.

31. Ter onderbouwing van het door hem gehanteerde brutoaanvangsrendement (BAR) heeft verweerder enerzijds verwezen naar het onder 9 genoemde overzicht van [E BEDRIJF] en anderzijds naar het referentieobject [ADRES 2].

32. Nu verweerder niet heeft weersproken de stelling van eisers dat het onder 9 genoemde overzicht niet is gebaseerd op verkopen in of nabij Uitgeest, maar op verkopen in de grote steden binnen de Randstad, zal de rechtbank dit overzicht buiten beschouwing laten. Met het referentieobject [ADRES 2] heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank niet aannemelijk gemaakt dat een BAR van 9% niet te laag is. Ter zitting hebben eisers verklaard dat de ligging van [ADRES 2] niet goed vergelijkbaar is met die van het bedrijfspand, aangezien [ADRES 2] op een zichtlocatie aan de A9 ligt zonder naastgelegen woningen, terwijl het bedrijfspand aan een tertiaire weg ligt naast een woning. Nu verweerder dit onvoldoende heeft weersproken, is de rechtbank van oordeel dat [ADRES 2] vanwege het verschil in ligging geen geschikt vergelijkingsobject is. Zelfs indien ervan zou moeten worden uitgegaan dat, gelijk verweerder ter zitting heeft verklaard, [ADRES 2] en het bedrijfspand in feite hetzelfde zijn dan valt niet in te zien waarom verweerder voor het bedrijfspand een BAR van 9% heeft gehanteerd, terwijl [ADRES 2] een BAR van 9,4% ((180.000: 1.912.000) x 100%) heeft.

33. Verweerder heeft ter onderbouwing van de door hem voorgestane waarde voorts gewezen op de hiervoor onder 6 genoemde waardeverklaringen van [D]. Nu deze niet van enige onderbouwing voorziene waardeverklaringen zien op de waarde van het bedrijfspand per 2 mei 2008, dus bijna 22 maanden voor het tijdstip van de verkrijging, kunnen deze niet dienen ter onderbouwing van de thans gezochte waarde.

34. Op grond van al het voorgaande heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat een waarde van het bedrijfspand van € 1.650.000 op het tijdstip van de verkrijging niet te hoog is.

35. De rechtbank zal thans de stelling van eisers beoordelen dat het bedrijfspand voor een waarde van € 1.108.000 in aanmerking moet worden genomen. Eisers hebben in dat verband gewezen op de WOZ-waardes voor 2010 en 2012 en de hiervoor genoemde taxatierapporten van [F BEDRIJF], [E] en [F].

36. De WOZ-waardes van het bedrijfspand voor 2010 en 2012 zijn vastgesteld naar de waardepeildatum 1 januari 2009 respectievelijk 1 januari 2011. Gelet op die peildata, acht de rechtbank deze waardes niet geschikt voor het bepalen van de waarde van het bedrijfspand op het tijdstip van de verkrijging. Ook indien het taxatierapport van [E] aldus moet worden verstaan dat de waardebepaling heeft plaatsgevonden naar het tijdstip van de verkrijging, dan is het rapport naar het oordeel van de rechtbank niet bruikbaar, aangezien niet is onderbouwd waar de huurwaardes en overige uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de berekening van de waarde van het bedrijfspand op zijn gebaseerd. Dat laatste geldt ook voor het taxatierapport van [F].

37. [F BEDRIJF] heeft ter onderbouwing van de door hem gehanteerde huurwaardes het referentieobject [ADRES 6] gebruikt. Tussen partijen is niet in geschil dat dit object aanzienlijk kleiner is dan het bedrijfspand en dat [ADRES 6] in tegenstelling tot het bedrijfspand niet over een vrije hoogte van 7 meter beschikt, maar van 3 meter. De rechtbank is op grond van deze verschillen van oordeel dat [ADRES 6] geen geschikt vergelijkingsobject is om de huurwaardes van het bedrijfspand op te baseren. Eisers hebben derhalve niet aannemelijk gemaakt dat een waarde van het bedrijfspand van

€ 1.108.000 op het tijdstip van de verkrijging niet te laag is.

38. Nu geen van beide partijen de door hen voorgestane waarde van het bedrijfspand op het tijdstip van de verkrijging aannemelijk heeft gemaakt, stelt de rechtbank deze waarde in goede justitie vast op € 1.250.000.

39. Gelet op het vorenoverwogene dient het voordeel uit aanmerkelijk belang te worden gecorrigeerd met € 99.771.

40. Artikel 2.17 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) luidt, voor zover thans van belang, als volgt:

41. De hiervoor weergegeven tekst van de leden 3 en 4 (met uitzondering van de laatste volzin) van artikel 2.17 van de Wet IB 2001 is op 1 januari 2005 van kracht geworden. In de wetsgeschiedenis is hierover – voor zover van belang – onder meer het volgende opgenomen:

42. Eisers stellen zich op het standpunt dat gelet op de onderlinge verhouding die in de aangifte is gekozen 2,3% van de correctie op het voordeel uit aanmerkelijk belang in aanmerking mag worden genomen bij het opleggen van de aanslag. Zo de keuze uit de aangifte niet automatisch van toepassing is op de correctie, hebben eisers en [C] er bij monde van hun gemachtigde ter zitting uitdrukkelijk voor gekozen om de correctie voor 2,3% in aanmerking te nemen bij eisers en voor 97,7% bij [C].

43. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de keuze in de aangifte alleen geldt voor het aangegeven voordeel uit aanmerkelijk belang. Overeenkomstig artikel 2.17, derde lid, van de Wet IB 2001 wordt 50% van de correctie bij eisers in aanmerking genomen. Als de navorderingsaanslag die aan [C] is opgelegd niet in stand blijft, zou het volgen van de ter zitting gemaakte keuze tot een heffingslek leiden. Als genoemde navorderingsaanslag in stand blijft, zal de gemaakte keuze alsnog worden gerespecteerd, aldus verweerder.

44. De rechtbank overweegt als volgt. Ingevolge artikel 2.17, tweede lid, van de Wet IB 2001 geldt de onderlinge verhouding die in de aangifte is gekozen enkel voor het gemeenschappelijk inkomensbestanddeel dat is aangegeven, dus in dit geval voor het aangegeven voordeel uit aanmerkelijk belang van € 128.044. Dat betekent echter niet dat als daarop wordt gecorrigeerd op die correctie de in artikel 2.17, derde lid, van de Wet IB 2001 genoemde verdeling ten helfte van toepassing is. De verdeling ten helfte geldt enkel als de belastingplichtige en zijn partner niet voor een afwijkende onderlinge kiezen. Uit de hiervoor weergegeven passage uit de parlementaire geschiedenis volgt dat de belastingplichtige en zijn partner altijd de mogelijkheid hebben om een optimale onderlinge verhouding tot stand te brengen voor (gedeelten van) gemeenschappelijke inkomensbestanddelen die voor het eerst in aanmerking worden genomen. Nu is voldaan aan de voorwaarde dat de aan eisers opgelegde primitieve aanslag (en de aan [C] opgelegde navorderingsaanslag) nog niet onherroepelijk is, vermag de rechtbank niet in te zien waarom de keuze van eisers en [C] om het bedrag waarvoor het voordeel uit aanmerkelijk belang wordt gecorrigeerd in een onderlinge verhouding van 2,3% - 97,7% bij hen in aanmerking te nemen niet zou moeten worden gerespecteerd dan wel enkel zou moeten worden gerespecteerd indien de navorderingsaanslag die aan [C] is opgelegd in stand blijft. Dit betekent dat de bij eisers in aanmerking te nemen correctie € 2.294 (2,3% x € 99.771) bedraagt.

45. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep gegrond te worden verklaard.

46. Eisers verzoeken om een integrale proceskostenvergoeding op grond van artikel 2, derde lid, van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit). Deze bepaling ziet blijkens de parlementaire geschiedenis (TK 1999-2000, 27 024, nr. 3, p. 6.) op uitzonderlijke, schrijnende gevallen, waarbij strikte toepassing van het Besluit evident onrechtvaardig zou zijn. Voor toekenning van een proceskostenvergoeding in afwijking van de forfaitaire bedragen van het Besluit is grond indien het bestuursorgaan het verwijt treft dat het een beschikking of uitspraak geeft respectievelijk doet of in rechte handhaaft, terwijl op dat moment duidelijk is dat die beschikking of uitspraak in een (de) daartegen ingestelde procedure geen stand zal houden (vgl. HR 13 april 2007, nr. 41 235, ECLI:NL:HR:2007: BA2802 en HR 6 februari 2009, nr. 08/01915, ECLI:NL:HR:2009:BH1928).

47. Ter onderbouwing van hun verzoek hebben eisers op een vijftal omstandigheden gewezen. Voor zover die omstandigheden zijn gebaseerd op de handelwijze van de inspecteur inzake de navorderingsaanslag ib/pvv die is opgelegd aan [C] laat de rechtbank die buiten beschouwing, aangezien de onderhavige zaak de aan eisers opgelegde aanslag ib/pvv betreft. De enkele omstandigheid dat de taxatie van verweerder aanzienlijk afwijkt van de door eisers ingebrachte taxaties rechtvaardigt naar het oordeel van de rechtbank niet de conclusie dat sprake is van een situatie als hiervoor onder 46 bedoelt. De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding verweerder te veroordelen tot vergoeding van de integrale proceskosten.

48. De rechtbank vindt wel aanleiding verweerder te veroordelen in de kosten die eisers in verband met de behandeling van het beroep redelijkerwijs hebben moeten maken. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.224 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift met een waarde per punt van € 244, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 490 en een wegingsfactor 1).

49. In overeenstemming met hetgeen partijen dienaangaande ter zitting zijn overeengekomen, wordt voor het door [F BEDRIJF] in opdracht van [B BEDRIJF] B.V. opgemaakte taxatierapport een vergoeding van € 400 exclusief btw toegekend. Nu dit taxatierapport mede is opgemaakt ten behoeve van de erfbelastingzaken (zaaknummers HAA 14/2375 t/m 14/2379) zal in beide zaken de helft van dit bedrag worden vergoed.

50. De overige kosten komen op grond van het Besluit niet voor vergoeding in aanmerking.