Rechtbank Noord-Holland, 09-07-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:5115, AWB - 20 _ 957

1. Verzoekster is op [#] 2019 opgericht.

2. Verzoekster heeft, conform de oprichtingsakte, ten doel: (1) op wereldwijde basis het christelijk geloof te bevorderen en de verkondiging van het evangelie van Jezus Christus op alle mogelijke manieren te ondersteunen en geloofsopbouw onder christenen te bevorderen en (2) op wereldwijde basis ondersteunen en bevorderen van humanitair werk.

3. Verzoekster tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: (1) het doen van giften en het bieden van andere financiële ondersteuning en praktische hulp ten behoeve van geloofsgemeenschappen wereldwijd voor het stichten, in stand houden of huren van gebouwen en voorzieningen die bestemd zijn voor de uitoefening van het christelijke geloof en ten behoeve van alle andere projecten die de doelstelling zoals vermeld onder 2 hiervoor te bevorderen en (2) het doen van giften en bieden van andere financiële ondersteuning en praktische hulp ten behoeve van projecten die als doel hebben om de mensen in ontwikkelingslanden te helpen zelf in hun levensonderhoud te kunnen voorzien.

4. In de uitspraak op bezwaar met dagtekening 10 april 2020 is, voor zover hier van belang, onder meer het navolgende opgenomen:

5. Verzoekster heeft bij wijze van voorlopige voorziening verzocht om (1) vast te stellen dat verweerder dient te toetsen op basis van het door verzoekster verstrekte dan wel een ander voorlopig toetsingskader, (2) op grond van een voorlopig toetsingskader tijdelijk de ANBI-status toe te kennen aan verzoekster, (3) onder de voorwaarde dat, indien de ANBI-status in de toekomst na onherroepelijk worden van de procedure in het bodemgeschil wordt ingetrokken, dat niet met terugwerkende kracht gebeurt, (4) te bepalen dat een intrekkingsbeschikking met terugwerkende kracht uitsluitend kan plaatsvinden indien verzoekster zich niet aan de voorlopige criteria heeft gehouden en dat zij dat ten tijde van het treffen van de voorlopige voorziening heeft moeten begrijpen.

6. Verweerder heeft in zijn verweerschrift primair het standpunt ingenomen dat geen sprake is van materiële connexiteit. Er is volgens verweerder geen sprake van schade als gevolg van een besluit. Verzoekster maakt niet duidelijk welke concrete schade zij geleden heeft of gaat lijden. Er is geen sprake van (omvangrijke onomkeerbare) schade zodat er een noodsituatie ontstaat welke de continuïteit van verzoekster in gevaar brengt. Het toetsingskader is meermalen kenbaar gemaakt aan verzoekster. Het toekennen van een voorlopige ANBI-status ontbeert een wettelijke grondslag. Voorts is het in stand laten van vooralsnog vrijgestelde schenkingen gedaan tijdens de periode dat voorlopige ANBI-status heeft gegolden in strijd met de doel en strekking van de wet.

7. Ingevolge artikel 8:81 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) kan de voorzieningenrechter van de rechtbank die bevoegd is of kan worden in de hoofdzaak op verzoek een voorlopige voorziening treffen. Daarbij geldt dat tegelijkertijd tegen hetzelfde besluit een bezwaar- of beroepsprocedure loopt (vereiste van connexiteit) en dat onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, het treffen van een voorlopige voorziening vereist.

8. Het oordeel van de voorzieningenrechter heeft een voorlopig karakter en bindt de rechtbank in een (eventueel) bodemgeding niet.

9. Vaststaat dat verzoekster bezwaar heeft gemaakt tegen de afwijzing van het verzoek om haar de ANBI-status te verlenen. Hangende dit verzoek om een voorlopige voorziening heeft verweerder een beslissing op bezwaar genomen. Verzoekster heeft inmiddels beroep ingesteld tegen die beslissing op bezwaar (geregistreerd bij deze rechtbank onder nummer HAA 20/2914). Naar het oordeel van de rechtbank is voldaan aan het connexiteitsvereiste. De rechtbank merkt hierbij op dat de voorzieningenrechter niet beperkt is tot schorsing van het bestreden besluit. De voorzieningenrechter kan ook een andere voorlopige voorziening treffen, mits, gelet op de vereiste connexiteit, hij blijft binnen de bevoegdheden die de bodemrechter in een bodemprocedure heeft. In de bodemprocedure zou de bodemrechter tot het oordeel kunnen komen dat de ANBI-status moet worden toegekend.

10. Het is daarbij primair aan verzoekster om in het geval dat zij zich tot de voorzieningenrechter richt met het verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening, het element van de spoedeisendheid concreet te onderbouwen. Verzoekster moet stellen en bij betwisting door verweerder aannemelijk maken dat zij een spoedeisend belang heeft.

11. Verzoekster heeft daartoe aangevoerd dat zonder de ANBI-status de financiële risico’s voor haar te groot zijn om de beoogde projecten te steunen. Door het uitblijven van die projecten dreigt onomkeerbare schade te ontstaan, waaronder het uiteenvallen van geloofsgemeenschappen en het stopzetten van projecten. Andere partijen zijn, zo heeft verzoekster gesteld, niet bereid de beoogde projecten van verzoekster over te nemen zodat de voortgang daarvan niet op die wijze is gewaarborgd. Verweerder heeft dat gemotiveerd weersproken.

12. Het treffen van een voorlopige voorziening zal in beeld kunnen komen indien naar het oordeel van de voorzieningenrechter het financiële belang zodanig zwaarwegend is dat hierdoor sprake is van een acute financiële noodsituatie voor verzoekster.

13. De voorzieningenrechter is van oordeel dat de schade die verzoekster lijdt of zal lijden, dan wel de geloofsgemeenschappen welke verzoekster stelt te ondersteunen, lijden dan wel zullen lijden, niet zodanig zwaarwegend is dat sprake is van een acute financiële noodsituatie voor verzoekster dan wel van een spoedeisend belang. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter staat thans een ieder nog steeds vrij om een gift te verstrekken aan verzoekster, ook indien verzoekster niet de ANBI-status heeft. Voorts heeft verzoekster niet aannemelijk gemaakt dat zij als gevolg van het ontbreken van een ANBI-status minder giften zal krijgen. Dat verzoekster in het geval zij niet als ANBI kwalificeert, 30-40 percent schenkbelasting dient af te dragen over de giften, maakt dat niet anders. Immers, verzoekster kan, indien zij wel schenkbelasting dient te betalen over de giften, het grootste gedeelte van de giften (70-60 percent) wel gebruiken voor het verwezenlijken van haar doel waardoor de projecten niet stopgezet hoeven te worden. Het al dan niet hebben van de ANBI-status staat niet aan het verwezenlijken van haar doel in de weg dan wel zou niet in de weg moeten staan. Voorts zou verzoekster op een andere wijze geld kunnen aantrekken (bijvoorbeeld door een lening) om haar doel te verwezenlijken. Dat zonder ANBI-status de financiële risico’s groot zijn, is onvoldoende om te oordelen dat sprake is van spoedeisend belang.

14. Voorts heeft verzoekster aangevoerd dat verweerder een duidelijk en relevant toetsingskader dient af te geven voor de (kwalitatieve) toets en verweerder moet aangeven of en in hoeverre zij de wetsgeschiedenis onderschrijft en of verweerder andere daarvan afwijkende dan wel aanvullende voorwaarden stelt. Verzoekster kan alsdan aan de hand van het toetsingskader en de voorwaarden die verweerder hanteert bij het beoordelen, haar werkwijze aanpassen en de voorwaarden voor steunverlening nog verder aanscherpen zodat zij kwalificeert voor het toekennen van de ANBI-status.

15. De voorzieningenrechter is van oordeel dat verzoekster de spoedeisendheid ook op dit onderdeel niet voldoende aannemelijk heeft gemaakt. Naar het oordeel van de voorzieningsrechter heeft verweerder in diverse documenten uitgebreid en gemotiveerd aangegeven welke voorwaarden hij hanteert en daarbij in voldoende mate aangegeven op welke gronden volgens hem niet wordt voldaan aan de voorwaarden. Verzoekster heeft de voorzieningenrechter niet inzichtelijk weten te maken dat verweerder voorwaarden heeft gesteld welke strijdig zijn met de parlementaire geschiedenis en/of met in de jurisprudentie nader vorm gegeven voorwaarden. In zoverre is verzoekster tekort geschoten in de op haar rustende stelplicht en bewijslast. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat de aan verzoekster gestelde voorwaarden identiek zijn aan de voorwaarden waaraan andere verzoekers dienen te voldaan. De voorzieningenrechter is op basis van de gedingstukken niet van het tegengestelde gebleken. Overigens is het niet de taak van verweerder om instellingen die verzoeken doen tot het toekennen van de ANBI-status ingeval van een (voorlopig) afwijzend standpunt van verweerder dienaangaande, aan te geven op welke wijze zij het verzoek anders dienen in te richten zodat alsnog wordt voldaan aan de voorwaarden.

16. Gelet op het vorenstaande is naar het oordeel van de voorzieningenrechter geen sprake van onverwijlde spoed als bedoeld in artikel 8:81, eerste lid, van de Awb en wijst het verzoek op grond daarvan af.

17. Ten overvloede overweegt de voorzieningenrechter nog het navolgende. Verzoekster heeft tevens verzocht om bij een voorlopige toekenning van de ANBI-status te bepalen dat bij intrekking daarvan de gevolgen eerst intreden na het onherroepelijk worden van de eindbeslissing in het bodemgeschil. Verweerder heeft zich daartegen verzet, onder meer onder verwijzing naar artikel 5b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen welke een zodanige voorlopige toekenning van de ANBI-status niet toestaat.

18. De voorzieningenrechter is van oordeel dat beide partijen een rechtens te respecteren belang hebben bij het eigen standpunt en dat – anders dan verzoekster stelt – dit ook heeft te gelden voor verweerder. Immers, bij het toewijzen van het verzoek over de periode van de datum van deze uitspraak tot de datum waarop in rechte onherroepelijk mogelijkerwijs komt vast te staan dat verzoekster niet als ANBI kwalificeert, wordt in strijd met de wet giftenaftrek aan de donateurs van verzoekster verleend welke aftrek alsdan onomkeerbaar is.

Het honoreren van het verzoek van verzoekster neemt een te groot voorschot op de uitkomst van het bodemgeschil. Het karakter van een voorlopige voorziening verzet zich daartegen. Ook op die grond dient het verzoek te worden afgewezen.

19. Van omstandigheden op grond waarvan een van de partijen zou moeten worden veroordeeld in de door de andere partij gemaakte proceskosten, is de voorzieningenrechter niet gebleken.