Rechtbank Noord-Holland, 21-08-2020, ECLI:NL:RBNHO:2020:6347, HAA 19/1083

1. Op 2 november 2016 is de aanslag ib/pvv voor het jaar 2014 conform de door de gemachtigde elektronisch ingediende aangifte aan eiser opgelegd. Daarbij is een persoonsgebonden aftrek van € 2.907 in aanmerking genomen (een aftrekbaar bedrag van € 1.640 aan onderhoudsverplichtingen voor eisers kinderen en een aftrekbedrag van € 1.267 aan uitgaven voor specifieke zorgkosten). Bij deze aanslag is aan eiser ook de inkomensafhankelijke combinatiekorting (iack) van € 2.133 verleend.

2. Nadat bij de navordering van de geclaimde persoonsgebonden aftrek van € 2.907 een bedrag van € 2.082 werd teruggenomen en de iack geheel werd geweigerd, heeft verweerder bij uitspraak op bezwaar van 18 januari 2019 een bedrag van € 2.465 aan persoonsgebonden aftrek toegestaan en is de iack geheel verleend. De kosten van de bezwaarfase zijn hierbij aan eiser vergoed onder toepassing van wegingsfactor 1 (gemiddeld) voor de zwaarte van de zaak.

3. Na de uitspraak op bezwaar is de navorderingsaanslag op 6 februari 2019 ambtshalve verder verminderd tot een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 26.323. Deze verdere vermindering van het belastbare inkomen had vanwege de geringe omvang (€ 7 minder) geen effect op de verschuldigde belastingrente van € 19.

4. Er is dus na het aanwenden van het rechtsmiddel bezwaar en na de ambtshalve vermindering ten opzichte van de opgelegde (primitieve) aanslag per saldo een correctie op het belastbare inkomen aangebracht van € 435 (€ 2.907 - € 2.465 - € 7).

5. In aanloop naar de zitting van de rechtbank heeft verweerder bij brief van 31 juli 2020 aan eiser laten weten dat recente jurisprudentie aanleiding is om de navorderingsaanslag te vernietigen. De verminderingsbeschikking is opgemaakt en deze zal eiser binnen korte tijd ontvangen. Verweerder stelt voor om een bedrag van € 525 voor de proceskosten in de beroepsfase te vergoeden. Voor toekenning van een zwaardere wegingsfactor dan 1 (gemiddeld) ziet verweerder in deze zaak geen aanleiding. Verweerder ziet dus ook geen grond voor een hogere kostenvergoeding voor de bezwaarfase dan reeds is toegekend. Verder laat verweerder weten dat eiser recht heeft op een immateriële schadevergoeding van € 1.000, omdat er tussen de ontvangst van het bezwaarschrift en de brief (afgerond) 7 maanden zijn verstreken.

6. Naar aanleiding van die brief heeft de griffier van de rechtbank op 5 augustus 2020 telefonisch contact gezocht met de gemachtigde van eiser en van hem vernomen dat deze het beroep niet zou intrekken.

7. Ter zitting bij de rechtbank heeft verweerder toegelicht dat de navorderingsaanslag inmiddels administratief vernietigd is en dat de verminderingsbeschikking verzonden zal worden met dagtekening 14 augustus 2020. Eiser heeft ter zitting verklaard dat hij uitgaat van de vernietiging van de navorderingsaanslag. De rechtmatigheid van de navorderingsaanslag is daarom niet langer tussen partijen in geschil.

8. In geschil is of eiser recht heeft op vergoeding van de kosten in de bezwaarfase en beroepsfase onder toekenning van wegingsfactor 1,5 (zwaar) voor deze zaak.

9. Vanwege de vernietiging van de navorderingsaanslag is het beroep reeds gegrond.

10. Eiser stelt dat deze zaak als ‘zwaar’ moet worden aangemerkt, zodat voor de kostenvergoeding in de bezwaarfase wegingsfactor 1,5 had moeten gelden. De vergoeding voor kosten in de bezwaarfase was daarom te laag. Eiser stelt dat wegingsfactor ‘zwaar’ gepast is in deze zaak, omdat het om een juridisch evidente kwestie ging en het hem zeer veel moeite heeft gekost om de vermindering van de navorderingsaanslag te bewerkstelligen. Eiser verwijst ter verdere onderbouwing van zijn standpunt naar de uitspraak van Gerechtshof Den Haag van 19 juni 2020¹ waarin voor een soortgelijke zaak van het kantoor van dezelfde gemachtigde wegingsfactor 2 (zeer zwaar) werd toegekend. Gerechtshof Amsterdam heeft weliswaar in de zaak van 28 mei 2020² wel wegingsfactor 1 (gemiddeld) gehanteerd, maar dit is volgens eiser te verklaren door de omstandigheid dat in die zaak niet is verzocht om toekenning van een zwaardere wegingsfactor.

11. Verweerder brengt daartegen in dat deze zaak niet ingewikkelder is dan een gemiddelde zaak. De door eiser genoemde uitspraak van Gerechtshof Den Haag moet als uitzondering worden beschouwd. In de andere zaken zoals deze kennen rechtbanken en gerechtshoven wegingsfactor 1 (gemiddeld) toe.

12. Het gewicht van een zaak wordt bepaald door de aard, het belang en de ingewikkeldheid. De hoeveelheid werk van een gemachtigde is daarbij niet doorslaggevend, maar wel de gecompliceerdheid van zijn werkzaamheden. In beginsel wordt de wegingsfactor op 1 (gemiddeld) gesteld, tenzij er aanleiding is om van dat uitgangspunt af te wijken. Indien daarover wordt geklaagd, toetst de rechter de in eerdere fasen van het geding toegekende proceskostenvergoeding volledig en niet marginaal. Deze toets betreft ook de beoordeling van de zwaarte van de zaak³.

Indien de rechter bij het doen van uitspraak een proceskostenvergoeding voor het beroep of hoger beroep toekent, zal hij zelf de zwaarte van de zaak in die fase beoordelen. Anders dan eiser betoogt, is niet relevant of een gemachtigde de rechter heeft verzocht om toekenning van een zwaardere wegingsfactor dan gemiddeld. Er kan daarom wel degelijk betekenis worden toegekend aan uitspraken waarin de rechter een wegingsfactor 1 (gemiddeld) op zijn plaats achtte, ook wanneer de desbetreffende gemachtigde niet om een zwaardere weging had verzocht.

15. De rechtbank acht deze zaak zoals die in bezwaar voorlag in haar aard niet van een grotere complexiteit of van een groter belang dan een gemiddelde zaak. Er is daarom geen aanleiding om aan deze zaak zoals die in de bezwaarfase heeft gediend een zwaardere wegingsfactor dan 1 (gemiddeld) toe te kennen. In complexiteit en belang steeg deze zaak in de bezwaarfase niet uit boven de zaak zoals die in hoger beroep voorlag bij het Gerechtshof Amsterdam en die leidde tot de onder punt 10 genoemde uitspraak van 28 mei 2020, waarbij het Gerechtshof wegingsfactor 1 (gemiddeld) toekende voor de hoger beroepsfase.

16. De kostenvergoeding voor de bezwaarfase is daarom met een juiste wegingsfactor, namelijk 1 (gemiddeld), berekend en daarmee tot een juist bedrag toegekend.

17. Eiser verzoekt om toekenning van een immateriële schadevergoeding vanwege het overschrijden van de redelijke termijn van twee jaar voor het doen van een uitspraak in bezwaar en beroep.

Een uitspraak in eerste aanleg is niet binnen een redelijke termijn gedaan als de rechtbank niet binnen twee jaar na de ontvangst van het bezwaarschrift uitspraak doet, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden⁴. Het bezwaarschrift is ingediend op 8 januari 2018, de uitspraak op bezwaar is gedaan op 18 januari 2019 en de rechtbank doet uitspraak op 21 augustus 2020. Bijzondere omstandigheden op grond waarvan de redelijke termijn verlengd zou moeten worden, zijn niet gesteld noch gebleken. In deze zaak is daarom de redelijke termijn overschreden met (afgerond) acht maanden. De overschrijding is voor zeven maanden toe te rekenen aan de bezwaarfase en voor één maand aan de beroepsfase. Gelet hierop bedraagt de immateriële schadevergoeding in deze zaak in totaal € 1.000 (2 x € 500). Hiervan dient een bedrag van € 875 door verweerder vergoed te worden en een bedrag van € 125 door de Staat (Minister van Justitie en Veiligheid).

20. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten voor het beroep. In het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) of de systematiek daarvan ligt niet besloten dat een eenmaal toegepaste wegingsfactor voor elke volgende fase van de procedure blijft gelden. Dit geldt temeer als het geschil in de bezwaarfase niet gelijk was aan dat in de beroepsfase⁵.

21. In deze zaak was het geschil in de beroepsfase niet gelijk aan dat in de bezwaarfase. Eiser stelt dat voor de beroepsfase wegingsfactor 1,5 (zwaar) moet worden toegepast.

22. Naar het oordeel van de rechtbank is er geen aanleiding om in deze zaak voor de beroepsfase af te wijken van het uitgangspunt dat de wegingsfactor voor de proceskosten in beginsel op 1 (gemiddeld) wordt vastgesteld. Bij aanvang van de beroepsfase was de navorderingsaanslag nog in geschil en ter zitting werd duidelijk dat het voorliggende geschil enkel nog betrekking had op de proceskostenvergoedingen. De vragen en beroepsgronden die in de beroepsfase als geheel aan de orde kwamen kwalificeert de rechtbank als passend bij een zaak van gemiddelde zwaarte. Naar het oordeel van de rechtbank is factor 1 (gemiddeld) een passende weging voor de aard en ingewikkeldheid van deze zaak in de beroepsfase.

23. Op grond van het Bpb stelt de rechtbank de vergoeding voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in de beroepsfase vast op € 1.050 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 525 en een wegingsfactor 1).