Rechtbank Noord-Nederland, 07-04-2016, ECLI:NL:RBNNE:2016:1705, AWB - 14 _ 2224

1.5

Naar aanleiding van de taxatie als bedoeld onder 1.4 is verweerder afgeweken van de aangifte. Bij het opleggen van de aanslag, gedagtekend 18 augustus 2012, heeft verweerder een bedrag van € 310.000 bijgeteld vanwege een hogere boekwinst op de onroerende zaken. De bijtelling betreft het verschil tussen de door verweerder getaxeerde waarde van in totaal € 685.000 en de door eiseres gehanteerde verkoopprijs van € 375.000. Tot het bedrag van de bijtelling is er volgens verweerder sprake van een uitdeling. Tegelijk met de aanslag is in verband daarmee tevens een vergrijpboete ex artikel 67d van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) opgelegd. Eiseres heeft op 11 september 2012 bezwaar aangetekend tegen de aanslag en de boete.

1.6

Eiseres heeft in het kader van de in de bezwaarfase ontstane discussie over de waardering van het bedrijfspand en de bedrijfswoning in 2013 een taxatieopdracht gegeven aan [G] te [C] (hierna: [G] ). Namens [G] heeft taxateur [H] twee taxatierapporten uitgebracht. Onder "c. Doel van de taxatie" van beide rapporten is als doel van de taxatie opgenomen: 'Verweer belastingdienst'.

1.7

Het ene rapport van [G] van 6 februari 2013 behelst het bedrijfspand aan de [A-weg] . Naar waardepeildatum 7 februari 2013 is het object getaxeerd op een marktwaarde van € 276.500. De marktwaarde 2008 is getaxeerd op € 395.000. Onder 'marktwaarde' heeft de taxateur blijkens de bijlage bij het taxatierapport verstaan: "De prijs, die bij onderhandse verkoop bij aanbieding vrij van huur en gebruik en op de voor het onroerend goed meest geschikte wijze, na de beste voorbereiding, door de meest biedende gegadigde zou zijn besteed."

1.8

1.9

Beide rapporten van [G] bevatten onder 'N. NADERE MEDEDELINGEN' de volgende passage:

1.10

Eiseres heeft in verband met de voorgenomen overdracht en verkoop van de onroerende zaken eind 2008 gecorrespondeerd met [S] van [S-makelaars] (hierna: [S] ). Uit een e-mailwisseling van 26 en 27 oktober 2008 blijkt dat [S] aan [X] heeft geschreven:

1.11

In een e-mail van 25 november 2008 heeft [S] aan [X] geschreven:

1.12

De WOZ-waarden 2009 (met waardepeildatum 1 januari 2008) zijn blijkens een brief van de gemeente [C] van 15 juli 2013, na daartegen gemaakt bezwaar, verlaagd van respectievelijk € 352.000 naar € 252.000 ( [B-weg] ) en van € 400.000 naar € 365.000 ( [A-weg] ).

1.13

Uit een brief van 10 november 2004 van de gemeente [C] aan eiseres volgt, dat er een splitsingsverbod geldt voor het bedrijfspand met bedrijfswoning. De bedrijfswoning is op grond van het bestemmingsplan aangeduid als bedrijfswoning en dient dienovereenkomstig te worden gebruikt. Vervreemding van de woning kan uitsluitend plaatsvinden na voorafgaande schriftelijke toestemming van de Gemeente [C] . De gemeente kan hieraan voorwaarden verbinden. Een en ander wordt door middel van ketting- en boetebedingen ook aan mogelijke rechtsopvolgers opgelegd. Bij schending van de voorwaarden kan een direct opeisbare boete van maximaal € 75.000 aan de gemeente [C] verschuldigd worden. Blijkens een brief van 4 november 2010 van de gemeente [C] aan [S] bedrijfsmakelaars heeft [X] toestemming gekregen om de onroerende zaken te splitsen en is het vervreemdingsverbod (inclusief kettingbeding) komen te vervallen.

1.14

[X] heeft, met toestemming van de gemeente [C] , de onroerende zaken in de jaren na 2008 gesplitst. De bedrijfswoning is vervolgens op 31 oktober 2011 aan een derde verkocht en geleverd voor € 270.000, waarbij inmiddels geen verplichting tot bijbouwen van een loods meer gold. Het kantoorpand (exclusief de loods) is op 9 mei 2012 in deels verhuurde staat aan een derde verkocht en geleverd voor € 250.000, waarbij [X] aan de koper een hypothecaire lening heeft verstrekt. [X] heeft sindsdien nog een deel van het voormalige bedrijfspand in eigendom (de loods).

1.15

Bij uitspraken op bezwaar van 12 april 2014 heeft verweerder de aanslag en de bijbehorende beschikking heffingsrente gehandhaafd. De vergrijpboete heeft verweerder verminderd tot een bedrag van € 36.064.

1.16

Eiseres heeft tweemaal, bij brief van 6 mei 2014 (door de rechtbank ontvangen op 8 mei 2014) en bij brief van 12 mei 2014 (door de rechtbank ontvangen op 15 mei 2014), een beroepschrift ingediend bij de rechtbank. De rechtbank heeft echter niet de gronden van het beroep ontvangen, ook niet nadat de rechtbank eiseres bij brief van 17 juni 2014 in de gelegenheid heeft gesteld om dat verzuim binnen 4 weken te herstellen. In verband daarmee heeft de rechtbank het beroep op 28 augustus 2014 kennelijk niet-ontvankelijk verklaard. Het daartegen gerichte verzet van eiseres heeft de rechtbank op 13 februari 2015 gegrond verklaard.

2.1

In geschil is het antwoord op de vraag of er in verband met de verkoop en levering van het bedrijfspand met bedrijfswoning aan aandeelhouder [X] sprake is geweest van een uitdeling ter grootte van € 310.000. Voorts is in geschil of verweerder in verband met die uitdeling terecht een vergrijpboete heeft opgelegd ten bedrage van € 36.064. Eiseres beantwoordt deze vragen ontkennend, verweerder bevestigend.

2.2

Voorafgaand aan de inhoudelijke behandeling van deze geschilpunten zal de rechtbank eerst ambtshalve de ontvankelijkheid van de beroepen onderzoeken.

3.1

De rechtbank stelt voorop dat de beoordeling van de ontvankelijkheid van de beroepen van openbare orde is. Dit betekent dat die beoordeling ambtshalve plaatsvindt en dus een zelfstandig onderzoek van de rechtbank vergt. In verband met de leesbaarheid zal de rechtbank hierna de beroepen tegen de aanslag, de beschikking heffingsrente en de boete zo veel mogelijk gezamenlijk aanduiden als 'het beroep'.

3.2

De rechtbank stelt vast dat (de gemachtigde van) eiseres tijdig een beroepschrift heeft ingediend (zie 1.16). Dat beroepschrift bevatte echter niet de gronden van het beroep. Uit de verzetprocedure die daarop is gevolgd, leidt de rechtbank af dat louter de vraag voorligt of het beroep in verband daarmee niet-ontvankelijk moet worden verklaard.

3.3

Eiseres heeft zich in de van haar afkomstige schriftelijke stukken uitgelaten over de vraag of het beroep ontvankelijk is te achten. Partijen zijn daartoe ook ter zitting in de gelegenheid gesteld.

3.4

3.5

Verweerder heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

3.6

De rechtbank overweegt dat moet worden beoordeeld of het beroep van eiseres niet-ontvankelijk moet worden verklaard, omdat eiseres het verzuim ten onrechte niet (tijdig) heeft hersteld. Gelet op artikel 6:6, onderdeel a, van de Algemene wet bestuursrecht en artikel 10 van de Procesregeling bestuursrecht 2013, is er daarbij geen sprake van een dwingendrechtelijk voorschrift, maar van een discretionaire bevoegdheid van - in dit geval - de rechtbank.

3.7

De rechtbank acht weliswaar twijfel aanwezig omtrent de precieze toedracht van de verzending, maar gelet op alle omstandigheden van het geval behoort die twijfel naar het oordeel van de rechtbank niet ten nadele van eiseres te worden uitgelegd. In het bijzonder heeft de rechtbank bij dit oordeel meegewogen dat het kenmerknummer in het CRM-systeem overeenkomt met het kenmerknummer zoals aangetekend in het postboek, dat in dat postboek als aantekening ' [eiseres] ' is vermeld en dat als verzendadres het adres van de rechtbank te Leeuwarden is genoteerd, welk adres overeenkomt met het adresetiket zoals dat in Word is aangemaakt. Deze omstandigheden vormen allemaal aanwijzingen voor de veronderstelling dat het stuk op correcte wijze ter verzending is aangeboden. Wat er vervolgens precies is gebeurd, blijft weliswaar in nevelen gehuld, maar dat doet aan de bedoelde aanwijzingen omtrent de feitelijke verzending niet af.

3.8

Relevant bij deze beoordeling is dat het niet (tijdig) indienen van de gronden van het beroep in dit geval niet aan een goed verloop van de procedure in de weg heeft gestaan. In de verzetprocedure - die naar zijn aard bij uitstek is bedoeld om kwesties als de onderhavige te adresseren - zijn de gronden van het beroep immers alsnog boven water gekomen. In het vervolg van de procedure heeft verweerder daarop vervolgens op de gebruikelijke wijze kunnen reageren.

3.9

Gelet op het voorgaande ziet de rechtbank af van haar discretionaire bevoegdheid tot niet-ontvankelijkverklaring. De rechtbank acht het beroep daarom ontvankelijk.

4.1

4.2

Eiseres heeft de waardering van de onroerende zaken van verweerder betwist. Daartoe heeft zij onder meer aangevoerd dat er sprake was van een zeer specifiek bedrijfspand, met kantoorgebouw, loods en bedrijfswoning, dat in ongesplitste staat onverkoopbaar was. De taxatie van verweerder is volgens eiseres slechts een theoretische benadering, die ten onrechte geen rekening houdt met de subjectieve omstandigheden die van invloed waren op de waarde. Daartoe behoren de bijbouwverplichting met boeteclausule. Ook heeft verweerder volgens eiseres ten onrechte gewaardeerd in gesplitste toestand. Op dat moment mocht niet gesplitst worden en was nog niet duidelijk of daarvoor na de overdracht toestemming zou worden verkregen. Voorts zijn de door verweerder gehanteerde inhoudsmaten niet juist. Daarnaast was er geen sprake van een dalende markt, maar zijn de prijzen na 2008 langzaam gestegen. Terugrekening naar 2008 levert daarom een lagere waarde op, aldus eiseres. Ook de referentieobjecten die verweerder heeft aangevoerd, betreffen allemaal verschillende panden, die niet zomaar kunnen worden gebruikt. Ter zake van de bij de BAR-methode gehanteerde markthuren heeft eiseres gesteld dat er feitelijk voor een veel lager bedrag werd verhuurd ter vermijding van leegstand. Tevens heeft eiseres gewezen op de taxatierapporten van [G] en de (in bezwaar verlaagde) WOZ-waarde 2009. Eiseres heeft voorts aangevoerd, dat in de door haar gehanteerde verkoopprijs rekening is gehouden met de ongesplitste toestand c.q. de te maken kosten uit hoofde van de toekomstige splitsing, alsmede met de bijbouwverplichting c.q. het belopen van de daaruit voortvloeiende contractuele boete.

5.1

De rechtbank stelt voorop, dat de bewijslast terzake van de door verweerder gestelde uitdeling op verweerder rust. Dat betekent dat verweerder de feiten en omstandigheden dient te stellen en, bij betwisting, aannemelijk dient te maken die leiden tot de conclusie dat eiseres een uitdeling van € 310.000 aan haar aandeelhouder heeft gedaan.

5.2

Van een dergelijke uitdeling - die doorgaans als 'verkapte uitdeling' wordt aangeduid - is volgens vaste jurisprudentie sprake, wanneer de vennootschap de betrokkene in zijn hoedanigheid van aandeelhouder bewust heeft bevoordeeld, terwijl ook die aandeelhouder zich daarvan bewust is geweest of redelijkerwijs bewust had moeten zijn (zie bijvoorbeeld Hoge Raad 15 mei 1985, ECLI:NL:HR:1985:AW8273). In een geval als het onderhavige houdt het bewustheidsvereiste niet meer in dan dat partijen bij de verkoop van de onroerende zaken zich ervan bewust moeten zijn geweest dat de aandeelhouder werd bevoordeeld met het verschil tussen de waarde van de onroerende zaken en de overeengekomen prijs (vgl. Hoge Raad 8 juli 1997, ECLI:NL:HR:1997:AA2193).

5.3

Hieruit volgt dat verweerder in de eerste plaats aannemelijk moet maken dat er (in objectieve zin) sprake is geweest van een bevoordeling. Indien hij daarin slaagt, dient hij vervolgens ook aannemelijk te maken dat die bevoordeling bewust heeft plaatsgevonden, zowel aan de kant van eiseres als aan de kant van aandeelhouder [X] .

6.1

De rechtbank zal daarom eerst de aanwezigheid van een bevoordeling onderzoeken. De rechtbank overweegt dat die bevoordeling in dit geval moet worden afgeleid uit het verschil tussen de waarde van de onroerende zaken en de overeengekomen prijs. De stelling van verweerder luidt in dit verband immers, dat de waarde ten tijde van de verkoop en levering aan [X] gesteld moet worden op € 685.000.

6.2

Voor het geval verweerder die waarde aannemelijk zou maken, is er in objectieve zin inderdaad sprake geweest van een bevoordeling. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder die waarde echter, tegenover de gemotiveerde betwisting door eiseres, onvoldoende aannemelijk gemaakt.

6.3

De rechtbank overweegt hiertoe allereerst dat de waarde waarmee de overeengekomen verkoopprijs moet worden vergeleken, in het onderhavige geval de waarde in het economisch verkeer in ongesplitste toestand is. De feitelijke overdracht heeft immers in ongesplitste toestand plaatsgevonden (zie 1.1). Ter zitting hebben partijen verklaard zich in dit uitgangspunt te kunnen vinden. In dit verband merkt de rechtbank nog op, dat in de akte van levering van 31 december 2008 (zie 1.1) onder meer als bijzondere verplichting is opgenomen dat de grond uitsluitend mag worden aangewend conform de bepalingen in het vigerende bestemmingsplan, dat de oprichting van een bedrijfswoning alleen wordt toegestaan indien de inhoud van het bedrijfspand ten minste 750 m³ bedraagt, en dat vervreemding niet anders dan met toestemming van de gemeente mag plaatsvinden.

6.4

Verweerder heeft in dit verband weliswaar gesteld dat ten tijde van de verkoop en levering de gerede kans bestond dat de gemeente [C] toestemming zou verlenen voor splitsing zodra de onroerende zaken tot het privévermogen van [X] zouden behoren, maar heeft die stelling - tegenover de gemotiveerde betwisting door eiseres - naar het oordeel van de rechtbank niet aannemelijk gemaakt. Het enkele vermoeden van een toezegging door de gemeente [C] is daartoe onvoldoende. Uit het voorgaande volgt dat de rechtbank de waardebepaling van verweerder op dit punt niet kan volgen, aangezien verweerder heeft verklaard dat bij de waardering (wel) rekening is gehouden met de reële kans op een toekomstige splitsing in privé.

6.5

De rechtbank wijst er verder op dat verweerder uit de e-mail van taxateur [H] van 12 februari 2013 (zie 1.8) heeft afgeleid dat er reeds ten tijde van de verkoop en levering aan [X] geen bijbouwverplichting meer bestond. Nog daargelaten dat zulks naar het oordeel van de rechtbank geenszins uit de bewoordingen van de betreffende e-mail volgt, roept deze door eiseres betwiste opvatting van verweerder wel vragen op omtrent de wijze waarop verweerder precies rekening heeft gehouden met de ongesplitste toestand van de onroerende zaken.
Daar komt bij, dat naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende uit het taxatierapport van verweerder valt af te leiden of er nu wel of niet gesplitst is gewaardeerd. Verweerder heeft weliswaar verklaard dat ongesplitst is getaxeerd, maar de opzet, opbouw en onderbouwing van de waarde wijzen naar het oordeel van de rechtbank veeleer in de richting van een waardering in gesplitste toestand. Niet alleen is de uiteindelijke waarde blijkens het rapport de optelsom van twee afzonderlijk bepaalde waarden, maar ook zijn die twee waarden (voor elk van beide componenten) afzonderlijk van elkaar berekend op basis van onderling verschillende waarderingsmethoden. De rechtbank sluit een dergelijke berekeningswijze op voorhand niet uit, maar in gevallen als de onderhavige is dan wel vereist dat inzichtelijk wordt gemaakt of en in hoeverre de twee afzonderlijke waarden tezamen tevens de waarde in het economisch verkeer van de onroerende zaken in ongesplitste toestand weergeven. Naar het oordeel van de rechtbank is verweerder daar niet in geslaagd.

6.6

6.7

Ten aanzien van de overigens in het dossier aanwezige gegevens omtrent de waardering (zie 1.6 tot en met 1.14), overweegt de rechtbank het volgende. De rechtbank stelt vast, dat deze gegevens hetzij door eiseres zijn ingebracht bij wijze van tegenbewijs, hetzij door verweerder zijn ingebracht bij wijze van weerspreking van dat tegenbewijs. Ook voor het geval deze gegevens zouden moeten worden aangemerkt als (aanvullende) bewijsmiddelen voor verweerders stelling omtrent de door hem voorgestane waarde, kan hem dat niet baten. De door makelaar [S] genoemde bedragen (zie 1.10 en 1.11) zijn naar het oordeel van de rechtbank voor de bepaling van de waarde in het economisch verkeer niet goed bruikbaar, omdat het (beoogde) vraagprijzen betreft. De rechtbank deelt daarom niet de opvatting van verweerder dat uit de door [S] genoemde bedragen volgt dat de door verweerder verdedigde waarde in ieder geval niet te hoog is. Uit de waarderingen van [G] (zie 1.6 tot en met 1.9) valt voorts op te maken, dat de waarde in ongesplitste toestand volgens die taxatie hooguit € 536.000 bedraagt. Daargelaten de vraag of en in hoeverre daarop nog een correctie moet worden toegepast in verband met de inhoudsmaten (zie 1.9), is het verschil met de door verweerder verdedigde waarde van € 685.000 aanzienlijk. De WOZ-waarde 2009 (zie 1.12) en de daadwerkelijk gerealiseerde verkoopprijzen in 2011 en 2012 (zie 1.14) zijn voorts bepaald respectievelijk behaald in gesplitste toestand. Bovendien betreft het geen waardering/transacties op of omstreeks de in geding zijnde verkoopdatum en was er met betrekking tot het bedrijfspand sprake van relevante bijzonderheden (zie 1.14). Om die redenen staan deze waarden naar het oordeel van de rechtbank in een te ver verwijderd verband van de waarde in het economisch verkeer van het object per ultimo 2008.

6.8

Gelet op al het voorgaande is de conclusie van de rechtbank dat verweerder niet heeft voldaan aan de op hem rustende bewijslast. Aldus acht de rechtbank niet bewezen dat de waarde van de onroerende zaken op 31 december 2008 ten minste gesteld moet worden op € 685.000 en dat dientengevolge in de verkoop en levering aan [X] een bevoordeling (van € 310.000) is begrepen. Aan een beoordeling van de vraag of ten aanzien van de gestelde bevoordeling is voldaan aan het bewustheidsvereiste, komt de rechtbank daarom niet toe.

6.11

Voor dit geval hebben partijen eenparig verklaard dat het belastbaar bedrag moet worden vastgesteld op € 156.296.

7. Uit hetgeen onder 6. staat vermeld, volgt dat de grondslag aan de opgelegde boete is komen te ontvallen. De boete dient daarom te worden vernietigd.

8. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de heffingsrente. Eiseres heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte heffingsrente aangevoerd. Nu de met de beschikking heffingsrente samenhangende aanslag zal worden verminderd, verstaat de rechtbank dat verweerder het bedrag van de heffingsrente dienovereenkomstig zal verminderen.

9. De beroepen zijn gegrond en de rechtbank vernietigt de uitspraken op bezwaar. De rechtbank vermindert de aanslag tot een aanslag berekend naar een belastbaar bedrag van € 156.296. De rechtbank vermindert de heffingsrente dienovereenkomstig. De rechtbank vernietigt de boetebeschikking.

10. Omdat de rechtbank de beroepen gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoedt.

11.1

De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiseres gemaakte proceskosten. De rechtbank ziet hierbij geen aanleiding om over te gaan tot een vergoeding van de integrale of werkelijke proceskosten, zoals eiseres heeft verzocht. De rechtbank overweegt daartoe dat er geen feiten en omstandigheden zijn gesteld of anderszins aannemelijk zijn geworden waaruit zou volgen dat verweerder in casu hetzij tegen beter weten in heeft geprocedeerd, hetzij in vergaande mate onzorgvuldig heeft gehandeld.

11.2

De proceskosten stelt de rechtbank daarom, op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht, voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in beroep op forfaitaire wijze vast op € 992 (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 496 en een wegingsfactor 1).

11.3

In de uitspraak in de verzetszaak van 13 februari 2015 heeft de rechtbank bepaald dat in de einduitspraak op het beroep zal worden geoordeeld over de in de verzetprocedure gemaakte proceskosten. De betreffende proceskosten stelt de rechtbank daarom, eveneens op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht, voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand in verzet vast op € 496 (0,5 punt voor het indienen van het verzetschrift, 0,5 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 496 en een wegingsfactor 1).

- verklaart de beroepen gegrond;

- vernietigt de uitspraken op bezwaar;

- vermindert de aanslag tot een aanslag berekend naar een belastbaar bedrag van € 156.296;

- vermindert de heffingsrente dienovereenkomstig;

- vernietigt de boetebeschikking;

- bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van de vernietigde uitspraken op bezwaar;

- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 328,00 aan eiseres te vergoeden;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 1.488,00.