Rechtbank Noord-Nederland, 12-07-2018, ECLI:NL:RBNNE:2018:2759, AWB LEE - 16 _ 3317

1.1.

Eiser dreef in 2011 een onderneming in de vorm van een eenmanszaak, [bedrijfsnaam] . De activiteiten van de onderneming bestonden uit het ontwerpen en plaatsen van stands op beurzen. Eiser was btw-plichtig voor deze ondernemingsactiviteiten.

1.2.

Eiser heeft voor deze ondernemingsactiviteiten over het tijdvak 2011 geen omzetbelasting op aangifte voldaan. Eiser heeft evenmin aangiften omzetbelasting ingediend.

1.3.

Eiser heeft medio juli 2014 aangiften inkomstenbelasting en premie volksverzekering gedaan voor de jaren 2011 en 2012. Ten behoeve van deze aangiften zijn jaarstukken voor de eenmanszaak van eiser opgemaakt. Uit die jaarstukken volgt dat eiser ultimo 2011 een bedrag van € 37.094 aan omzetbelasting verschuldigd was.

1.4.

Eiser heeft geen suppleties voor de omzetbelasting ingediend ten aanzien van het tijdvak 2011.

1.5.

Bij eiser is een boekenonderzoek ingesteld. In het rapport van dit onderzoek, gedagtekend 27 maart 2015, is onder meer het volgende opgenomen:

2.1

Eiser heeft ter zitting desgevraagd verduidelijkt dat zijn beroepsgronden uitsluitend gericht zijn tegen de opgelegde twee vergrijpboeten, en niet tegen de naheffingsaanslag en de bijbehorende heffingsrentebeschikking.

2.2

Naar aanleiding van de behandeling ter zitting en na beraad heeft verweerder, gelet op alle hem gebleken feiten en omstandigheden, ter zitting uiteindelijk het standpunt ingenomen dat de boete op grond van artikel 67f van de AWR volledig dient te worden vernietigd, en dat de boete op grond van artikel 10a van de AWR moet worden vastgesteld op een bedrag van € 100.

2.3

De rechtbank zal ten aanzien van de boete op grond van artikel 67f van de AWR overeenkomstig beslissen. Het beroep tegen deze boete is gegrond.

3.1

In geschil is het antwoord op de vraag of de boete op grond van artikel 10a van de AWR terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd, waarbij het geschil zich voor wat betreft de hoogte van de boete beperkt tot een bedrag van € 100.

3.2

Eiser stelt dat de boete ten onrechte is opgelegd.

3.3

Verweerder heeft het standpunt ingenomen dat de boete, gelet op alle feiten en omstandigheden, gematigd dient te worden tot een bedrag van € 100.

4.1

Artikel 10a van de AWR luidt (tekst 1 januari 2012 tot op heden):

2 2 Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld met betrekking tot het uiterste tijdstip en de wijze waarop mededeling als bedoeld in het eerste lid gedaan moet worden.

3 3 Bij algemene maatregel van bestuur kan het niet nakomen van de in het eerste en tweede lid bedoelde verplichting worden aangemerkt als een overtreding. Indien het niet nakomen van die verplichting is te wijten aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige of inhoudingsplichtige, vormt dit een vergrijp ter zake waarvan de inspecteur hem een bestuurlijke boete kan opleggen van ten hoogste 100 percent van het bedrag aan belasting dat als gevolg van het niet nakomen van de in het eerste en tweede lid bedoelde verplichting niet is of zou zijn geheven.”

4.2

Artikel 15 UB OB luidt (tekst 1 januari 2011 tot op heden):

2 De suppletie moet gedaan worden voordat de belastingplichtige weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat de inspecteur met de desbetreffende onjuistheid of onvolledigheid bekend is of zal worden.

3 De suppletie, bedoeld in het eerste lid, geschiedt zo spoedig mogelijk op de door de inspecteur aangegeven wijze.

4 Het niet of niet tijdig doen van de suppletie, bedoeld in het eerste lid, en het niet doen van de suppletie op de op grond van het derde lid aangegeven wijze worden aangemerkt als een overtreding.

5 De bevoegdheid tot het opleggen van een vergrijpboete op grond van het vierde lid vervalt door verloop van vijf jaren na afloop van het kalenderjaar waarin de belastingschuld is ontstaan of de teruggaaf is verleend.”

4.3

Artikel 67f van de AWR luidt, voor zover hier relevant (tekst 2011):

2 De grondslag voor de boete wordt gevormd door het bedrag van de belasting dat niet of niet tijdig is betaald, voor zover dat bedrag als gevolg van de opzet of de grove schuld van de belastingplichtige of de inhoudingsplichtige niet of niet tijdig is betaald.

3 Bij niet of gedeeltelijk niet betalen legt de inspecteur de boete op, gelijktijdig met de vaststelling van de naheffingsaanslag.

4 De bevoegdheid tot het opleggen van de boete wegens niet tijdig betalen, vervalt door verloop van vijf jaren na het einde van het kalenderjaar waarin de belastingschuld is ontstaan.

(…)”

4.4

Artikel 67b van de AWR luidt (tekst 2011):

2 Indien de inhoudingsplichtige de aangifte loonbelasting niet, niet binnen de in artikel 10 bedoelde termijn, dan wel onjuist of onvolledig heeft gedaan, vormt dit, in afwijking van het eerste lid, een verzuim terzake waarvan de inspecteur hem een bestuurlijke boete van ten hoogste € 1 230 kan opleggen.

3 De bevoegdheid tot het opleggen van de boete wegens het niet dan wel niet tijdig doen van de aangifte vervalt door verloop van een jaar na het einde van de termijn waarbinnen de aangifte had moeten worden gedaan. De bevoegdheid tot het opleggen van de boete wegens het doen van een onjuiste of onvolledige aangifte vervalt door verloop van vijf jaar na het einde van het kalenderjaar van het aangiftetijdvak waarop de aangifte betrekking heeft.”

4.5

Artikel 67d van de AWR luidt, voor zover hier relevant (tekst 2011):

2 De grondslag voor de boete wordt gevormd door:

a. het bedrag van de aanslag, dan wel

5.1

Bij de invoering van artikel 10a van de AWR heeft de wetgever in de Memorie van Toelichting onder meer het volgende overwogen (MvT, Kamerstukken II 2011/12, 33 004, nr. 3, p. 16-18):

5.2

Bij de invoering van artikel 10a van de AWR heeft de wetgever in de Nota naar aanleiding van het verslag onder meer het volgende overwogen (Nota naar aanleiding van het verslag, Kamerstukken II 2011/12, 33 004, nr. 5, p. 16-19):

5.3

De Nota van Toelichting bij het Besluit van 22 december 2011 tot wijziging van enige fiscale uitvoeringsbesluiten, waarmee artikel 15 van het UB OB werd ingevoerd, vermeldt over dat artikel het volgende (Staatsblad 2011, 677, p. 68):

6.1

De rechtbank stelt voorop dat – gelet op de tekst van artikel 10a van de AWR en de hiervoor aangehaalde parlementaire stukken (zie 5.1 en 5.2) – artikel 10a van de AWR telkens in samenhang gelezen moet worden met een bij algemene maatregel van bestuur (AMvB) aangewezen en daarin uitgewerkte informatieverplichting. Artikel 10a, eerste lid, van de AWR schept de mogelijkheid om bij AMvB voor specifieke gevallen een zodanige informatieverplichting aan te wijzen. Artikel 10a, derde lid, van de AWR schept vervolgens de mogelijkheid om (wederom bij AMvB) het niet nakomen van die informatieverplichting als een beboetbare overtreding aan te merken. Artikel 10a van de AWR bevat zelf geen concrete informatieverplichting. Artikel 10a, derde lid, van de AWR regelt wel de boetegrondslag en het boetemaximum. In het onderhavige geval is de boete opgelegd op grond van de informatieverplichting van artikel 15 UB OB (zie ook 4.2).

6.2

Blijkens het rapport van het boekenonderzoek (zie 1.5) verwijt verweerder eiser dat hij, nadat bij het opmaken van de jaarrekening bleek dat er een omzetbelastingschuld over het tijdvak 2011 bestond, deze schuld wel op de balans heeft opgenomen maar geen suppletie heeft ingediend. De feitelijke gedraging die eiser wordt verweten, bestaat dus uit het nalaten te suppleren, terwijl eiser wist dat hij omzetbelasting verschuldigd was over 2011.

6.3

Vast staat dat eiser geen suppletie heeft ingediend ten aanzien van het tijdvak 2011 (zie 1.4) en dat hij over dat tijdvak wel omzetbelasting was verschuldigd, die hij niet op aangifte had voldaan (zie 1.2, 1.3 en 2.1). Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder de verweten feitelijke gedraging daarom bewezen. Om een parallel met het strafrecht te trekken: het tenlastegelegde feit (zie 6.2) wordt bewezenverklaard.

6.4

De bewezenverklaarde feitelijke gedraging is echter niet beboetbaar gesteld. De beboetbare gedraging is het niet nakomen van de informatieverplichting. Waarin dat niet-nakomen bestaat, is in dit geval uitgewerkt in artikel 15 van het UB OB (zie 4.2). De rechtbank overweegt dat artikel 15, eerste lid, van het UB OB aan belastingplichtigen de verplichting oplegt om, zodra zij een onjuistheid of onvolledigheid in een gedane aangifte constateren (mits daardoor te veel of te weinig belasting is betaald), middels een suppletie die onjuistheid of onvolledigheid kenbaar te maken aan verweerder. Het nalaten daarvan is in het vierde lid aangemerkt als overtreding. Vast staat dat eiser over het tijdvak 2011 in het geheel geen aangiften heeft gedaan (zie 1.2). De gedraging die verweerder eiser verwijt, hoewel bewezen, levert daarom niet de beboetbare gedraging van artikel 10a van de AWR in verbinding met artikel 15 van het UB OB op.

6.5

De vraag of er ook te veel of te weinig omzetbelasting is betaald, is in dit verband alleen relevant voor het causale verband dat blijkens de delictsomschrijving van artikel 15, eerste lid, van het UB OB aanwezig moet zijn tussen die omstandigheid enerzijds en de geconstateerde onjuistheid of onvolledigheid anderzijds ('waardoor'). Het te veel of te weinig betaald hebben is als zodanig niet beboetbaar.

6.6

Om de parallel met het strafrecht door te trekken: de bewezenverklaarde gedraging kan niet worden gekwalificeerd, omdat het geen strafbaar feit oplevert. Datgene wat bewezen is verklaard, voldoet namelijk niet aan de elementen van de delictsomschrijving. Eiser moet daarom worden ontslagen van alle rechtsvervolging, wegens niet-strafbaarheid van het feit.

7.1

Verweerder heeft ter zitting nog het standpunt ingenomen dat artikel 15 van het UB OB zo gelezen moet worden dat ook indien in het geheel geen aangifte is gedaan, de verplichting om een suppletie in te dienen bestaat. Dat is de bedoeling van de wetgever geweest, aldus verweerder.

7.2

Naar het oordeel van de rechtbank vindt het hiervoor bij 7.1 weergegeven standpunt van verweerder geen steun in het recht. De rechtbank wijst daarbij allereerst op de letterlijke tekst van artikel 15, eerste lid, van het UB OB (zie 4.2). Die tekst (‘... een aangifte ... onjuist of onvolledig heeft gedaan ...’) biedt geen aanknopingspunt om ook de situatie waarin helemaal geen aangifte is gedaan daar onder te vatten. Daarbij wijst de rechtbank er voorts op dat in afdeling 1 van hoofdstuk VIIIA van de AWR, waarin de algemeen geldende boetebepalingen zijn geregeld, veelvuldig een onderscheid wordt gemaakt tussen de gedraging van het ‘niet doen van aangifte’ en van een ‘onjuiste of onvolledige aangifte’ (zie 4.3 tot en met 4.5). Een dergelijk onderscheid wordt zowel tussen verschillende boetebepalingen onderling, als binnen een en dezelfde boetebepaling gemaakt. Als voorbeeld wijst de rechtbank op de tekst van artikel 67d, eerste lid, van de AWR (zie 4.5), waarin de wetgever de situatie dat de aangifte 'niet' is gedaan, nadrukkelijk onderscheidt van de situatie dat de aangifte ‘onjuist of onvolledig’ is gedaan. De algemeen geldende boetebepalingen maken bovendien onderscheid tussen fouten in een aangifte en fouten in de betaling. De rechtbank wijst er tot slot op dat de parlementaire stukken rondom de invoering van artikel 10a van de AWR (zie 5.1 en 5.2) en artikel 15 van het UB OB (zie 5.3) ook geen aanknopingspunten bieden voor het standpunt van verweerder, aangezien daarin duidelijk naar voren komt dat het alleen gaat om eerder onjuist of onvolledig gedane aangiften.

7.3

Gelet op al het voorgaande had het voor de hand gelegen dat de wetgever er in de totstandkomingsgeschiedenis uitdrukkelijk aandacht aan had besteed, als hij echt had bedoeld ook het niet suppleren na constatering van niet-betaalde belasting of het in het geheel niet doen van aangifte beboetbaar te stellen. Dat geldt temeer nu het gaat om een boete, zijnde een straf in de zin van artikel 6 en artikel 7 van het EVRM. De omschrijving van beboetbare feiten moet voldoende duidelijk en helder zijn, zodat voorspelbaar is welke gedraging bestraft kan worden en welke niet.

8. Het beroep is gegrond en de rechtbank vernietigt de uitspraken op bezwaar, voor zover het betreft de beslissing over de beide vergrijpboeten. De rechtbank vernietigt de beide boeten.

9. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht vergoedt.

10. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 750 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift met een waarde per punt van € 249, en 1 punt voor het indienen van het beroepschrift met een waarde per punt van € 501, met een wegingsfactor 1).