Rechtbank Noord-Nederland, 09-05-2019, ECLI:NL:RBNNE:2019:2017, AWB - 18 _ 639

1.5.

Verweerder heeft per belastingjaar, op basis van de grondslag zoals hiervoor onder 1.4. vermeld, vergrijpboetes opgelegd. Daarbij heeft verweerder telkens een onderscheid gemaakt in verzwegen gelden aangehouden bij UBS en verzwegen gelden aangehouden bij andere bankinstellingen. Voor de jaren 2005 tot en met 2008 bedraagt de boete die ziet op de gelden bij UBS 40% en de boete die ziet op gelden bij overige bankinstellingen 30%. Voor de jaren 2009 tot en met 2014 bedraagt de boete die ziet op de gelden bij UBS 100%. Voor de jaren 2009 tot en met 2013 bedraagt de boete die ziet op gelden bij overige bankinstellingen 60%. Voor 2014 is er geen boete opgelegd met betrekking tot gelden bij overige bankinstellingen. Verweerder heeft ten aanzien van alle opgelegde boetes een matiging toegepast vanwege het meewerken van eiser aan het vaststellen van de juiste omvang van de materiële belastingschuld. Verder heeft verweerder rekening gehouden met vrijwillige verbetering (inkeer), maar alleen ten aanzien van de boetes die zien op gelden gehouden bij andere bankinstellingen dan UBS.

1.6.

1.7.

1.8.

1.9.

1.10.

a. The person was an account holder of (an) account(s) with UBS Switzerland AG (former UBS AG);

b. The account holder had a domicile address in the Netherlands (according to the internal bank documentation);

c. The account holder was sent a letter by UBS Switzerland AG in which it announced

the forced closure of the bank account(s) unless he/she provided the bank with the signed form «EU savings tax – Authorization for the Voluntary Disclosure» (EU-Zinsbesteuerung — Ermächtigung zur freiwilligen Offenlegung») or any other proof of his/her tax compliance;

d. Despite this letter the account holder did not provide UBS Switzerland AG with

sufficient evidence of tax compliance.”.

1.11.

1.12.

1.13.

1.14.

2.2.

Verweerder heeft voor de aanslagen die zien op de jaren 2005 tot en met 2008 een boete opgelegd overeenkomstig het boeteregime zoals dat gold tot 2 juli 2009 en heeft voor wat betreft de jaren 2009 tot en met 2014 een boete opgelegd overeenkomstig het boeteregime zoals dat gold vanaf 2 juli 2009. Tussen partijen is niet in geschil dat verweerder op zichzelf het juiste boeteregime heeft toegepast. De rechtbank ziet geen reden om hier anders over te denken.

2.3.

Eiser heeft zijn standpunt met betrekking tot de rente(schade) ter zitting nader toegelicht. In verband met de vertraging ten gevolge van de onder 2.1.2. vermelde houding en werkwijze van verweerder bepleit eiser een verdergaande matiging van de boetes.

2.4.

Tussen partijen is niet in geschil dat het aan opzet van eiser is te wijten dat de aanslagen IB/PVV voor de jaren 2005 tot en met 2014 tot een te laag bedrag zijn vastgesteld en dat dit een vergrijp vormt ter zake waarvan de inspecteur hem, gelijktijdig met de vaststelling van de navorderingsaanslag, een bestuurlijke boete kon opleggen in de zin van artikel 67e AWR.

2.5.

De hoogte van de grondslag van de boetes is tussen partijen niet in geschil en tevens is de cijfermatige uitwerking van elkaars standpunten met betrekking tot de boetes niet in geschil. Partijen sluiten daarbij beide aan bij het door verweerder opgestelde, onder 1.4. vermelde overzicht.

3.1.

De rechtbank overweegt dat eiser ter zitting desgevraagd heeft bevestigd dat voor de boordeling van het geschil het regime van artikel 67n AWR bepalend is, zoals dat luidde op het moment van inkeer (30 juni 2016). In het verlengde hiervan overweegt de rechtbank dat de tijdelijke verruiming van de inkeerregeling, zoals die voorheen enige tijd heeft gegolden, in dit geval niet van toepassing is (zie ook Hoge Raad 2 november 2018, ECLI:NL:HR:2018:2041).

3.2.

De rechtbank sluit voor het antwoord op de vraag wanneer sprake is van een vrijwillige verbetering in de zin van artikel 67n AWR aan bij de uitleg van de Hoge Raad in zijn arrest van 2 mei 2001 (ECLI:NL:HR:2001:AB1375). In rechtsoverweging 3.7 heeft de Hoge Raad overwogen:

3.3.

Ingevolge paragraaf 5, derde lid, van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst rust op verweerder de bewijslast om aan de hand van concrete feiten en omstandigheden aannemelijk te maken dat geen sprake is van een vrijwillige verbetering in de zin van artikel 67n AWR. Verweerder heeft deze bewijslastverdeling ter zitting bevestigd. De rechtbank gaat in het vervolg ook van deze bewijslastverdeling uit.

3.4.

Gelet op het voorgaande dient verweerder naar het oordeel van de rechtbank derhalve aannemelijk te maken dat eiser in de concrete omstandigheden van zijn geval er op het moment van de inkeer objectief bezien niet vanuit mocht gaan dat er een serieuze kans bestond dat verweerder zijn bankrekening bij UBS niet op het spoor zou komen. Dat komt erop neer, dat verweerder moet bewijzen dat er objectief gezien geen serieuze kans (meer) bestond dat de inspecteur het verzwegen vermogen niet zou ontdekken, oftewel dat de kans op niet-ontdekking in wezen verwaarloosbaar klein was.

3.5.

Verweerder heeft daartoe primair aangevoerd dat eiser onder het 1.6. bedoelde groepsverzoek viel en, subsidiair, dat aan de ruime media-aandacht en de klantcontacten van eiser met UBS (zie 1.13.) het vermoeden kan worden ontleend dat eiser redelijkerwijs moest vermoeden dat verweerder ten tijde van de inkeer met de onjuistheid van de aangiften bekend was of bekend zou worden.

3.6.

Eiser heeft aangevoerd dat UBS contact heeft gezocht met eiser in het kader van het beleid dat de bank transparanter wilde, dan wel moest gaan werken, wat er op neer kwam dat klanten van de bank moesten aangeven dat zij hun fiscale verplichtingen nakwamen en dat UBS geen klanten meer wilde die hun vermogen verzwegen voor de Belastingdienst, althans weigerden om daarover informatie aan UBS te verstrekken.

3.7.

De rechtbank is van oordeel dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat eiser destijds (op 30 juni 2016) redelijkerwijs moest vermoeden dat de Nederlandse Belastingdienst lucht zou krijgen van het bij UBS aangehouden vermogen. Met name heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat er geen serieuze mogelijkheid bestond dat zijn buitenlandse bankrekening bij het onderzoek van de Belastingdienst niet zou worden achterhaald (zie 3.2. en 3.4.). De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat de feiten en omstandigheden van dit geval (de handelwijze van eiser) weliswaar aanleiding geven tot het vermoeden dat hij heeft geanticipeerd op het onderzoek van verweerder, maar dat dit vermoeden door eiser voldoende is ontzenuwd door (onweersproken) te stellen dat UBS zelf al eerder een beleid was gaan voeren om de relatie met klanten die vermogen verzwegen voor de Belastingdienst, op te zeggen. De rechtbank wijst er hierbij op, dat tussen de klantcontacten van eiser met UBS (zie 1.13.) en de ruime media-aandacht over het groepsverzoek geruime tijd is verstreken. Verder overweegt de rechtbank dat de omstandigheid dat eiser eind 2013/begin 2014 wellicht bewust heeft getracht het verzwegen vermogen buiten het zicht van de Nederlandse Belastingdienst te blijven houden, niets zegt over de relevante omstandigheden ten tijde van de inkeer op 30 juni 2016.

3.8.

Voorts neemt de rechtbank in aanmerking dat, anders dan in vergelijkbare uitspraken van andere rechtbanken inzake Nederlandse klanten van UBS, er in dit geval geen bewijs is geleverd dat ook maar één van de onder 1.7., 1.8. of 1.12. vermelde brieven aan eiser persoonlijk gericht was en dat eiser die ook als zodanig heeft ontvangen. Eiser heeft eind 2013 en begin 2014 weliswaar contact gehad met UBS (zie opnieuw 1.13.) maar verweerder heeft naar het oordeel van de rechtbank hooguit bewezen dat dit contact was gericht op het opheffen van de bankrekening, hetgeen heeft plaatsgevonden ruim voordat UBS de brief van 7 augustus 2014 aan haar klanten heeft gezonden. Verweerders enkele stelling dat eiser deze brief wel heeft gehad, is, mede gelet op de gemotiveerde betwisting door eiser, onvoldoende. Om die reden vormt, naar het oordeel van de rechtbank, ook de onder 1.9. en 1.10. vermelde media-aandacht onvoldoende bewijs dat eiser op het moment van inkeer niet zou hebben kunnen menen dat de serieuze mogelijkheid bestond dat verweerder het bestaan van zijn verzwegen vermogen niet zou achterhalen. In de door eiser overgelegde toelichting van de Zwitserse Belastingdienst (1.10.) staat als voorwaarde om onder het groepsverzoek te vallen dat aan eiser ‘was sent a letter by UBS’. Verdere studie zou hebben onthuld dat het om Anlage 4 c.q. de brief van 7 augustus 2014 van UBS ging (zie 1.6. en 1.7.). Juist het ontvangen van die brief bepaalde dus of eiser onder het groepsverzoek viel en er dus (wellicht) rekening mee moest houden dat hij tegen de lamp zou lopen. Eiser heeft gesteld nooit enige brief van UBS te hebben ontvangen en verweerder heeft het tegendeel niet kunnen bewijzen. Van groot belang hierbij is dat de Zwitserse autoriteiten hebben bevestigd dat eiser niet onder het groepsverzoek viel (1.14.). Gelet op de datum van de brief van UBS (7 augustus 2014) enerzijds en het moment waarop eiser zijn bankrekening bij UBS had opgeheven (februari 2014) anderzijds, is dat ook niet vreemd. Het is immers goed mogelijk dat UBS de brief van 7 augustus 2014 nooit aan eiser heeft gestuurd, omdat hij op dat moment al geen klant meer was.

3.9.

Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat (ook) ten aanzien van eisers bankrekening bij UBS sprake is van een vrijwillige verbetering in de zin van artikel 67n AWR en dat eisers beroep op dit punt gegrond is. Nu verweerder bij het opleggen van de boetes met betrekking tot de bankrekening bij UBS geen rekening heeft gehouden met de vrijwillige verbetering, zal de rechtbank dat alsnog doen. De rechtbank sluit daarbij aan bij de matiging die verweerder heeft toegepast bij de boetes die zien op de overige bankrekeningen, waarvoor reeds een vrijwillige verbetering werd aangenomen. Zo zal de boete voor het jaar 2014 in zijn geheel komen te vervallen, zullen de boetes voor de jaren 2009 tot en met 2013 worden gematigd tot 60% en voor de jaren 2005 tot en met 2008 tot 30%. De rechtbank acht deze boetes passend en geboden, aangezien er op deze manier rekening is gehouden met zowel de vrijwillige verbetering als met het meewerken na de inkeer. Voor een verdere matiging (behoudens de hierna te vermelden omstandigheden) is geen plaats, omdat eiser nu eenmaal bewust vermogen heeft verzwegen en het geen betoog behoeft dat een flinke boete als reactie daarop gewenst is. De rechtbank merkt tenslotte op dat het onderscheid dat verweerder heeft gemaakt tussen de jaren 2005 tot en met 2008 en de jaren vanaf 2009, vanwege het nieuw ingevoerde boeteregime, tussen partijen niet in geschil is en evenmin dat dit nieuwe regime heeft te gelden vanaf de boetes die zijn opgelegd over het (gehele) kalenderjaar 2009. De rechtbank ziet geen reden om hier van af te wijken.

4.1.

Eiser is van mening dat er onnodige vertraging is ontstaan bij het opleggen van de onderhavige boetes, doordat verweerder ten onrechte heeft vastgehouden aan het evident onjuiste standpunt dat inzake de bankrekening bij UBS geen sprake zou zijn van een vrijwillige verbetering in de zin van artikel 67n AWR. Volgens eiser waren op 12 december 2016, ten tijde van het toezenden van de vaststellingsovereenkomst (1.11.) alle berekeningen ten aanzien van de boetes al gemaakt en zijn die overeenkomstig diezelfde berekeningen opgelegd, maar is dat zonder geldige reden pas op respectievelijk 22 juli 2017 en 2 september 2017 gebeurd.

4.2.

Verweerder is van mening dat er na het toesturen van de vaststellingsovereenkomst op 12 december 2016 nog veelvuldig contact is geweest met de gemachtigde van eiser. Hij verwijst daarbij onder meer naar brieven van 9 januari, 3 april, 10 april, 20 april, en 21 april 2017.

4.3.

De rechtbank is van oordeel dat verweerder, gelet op de door partijen aangehaalde jusrisprudentie inzake de al dan niet vrijwillige verbetering ten aanzien van de bankrekening bij UBS, geen evident en op voorhand onjuist standpunt heeft ingenomen. In verschillende zaken van UBS-rekeninghouders is geoordeeld dat er geen sprake was van vrijwillige verbetering. Eisers geval verschilt weliswaar van die gevallen, hetgeen voor de rechtbank ook reden is om anders te oordelen, maar dat wil nog niet zeggen dat de opvatting van verweerder bij voorbaat kansloos was. Er zijn immers wel degelijk aanknopingspunten voor die opvatting te vinden, waaruit vermoedens zijn af te leiden die als bewijsmiddel kunnen dienen.

4.4

Wel ziet de rechtbank dat partijen tot en met 21 april 2017 met elkaar in contact zijn geweest en dat het daarna tot respectievelijk 22 juli 2017 en 2 september 2017 heeft geduurd voordat de boetes zijn opgelegd. Op 21 april 2017 was al bekend tot welke bedragen die boetes moesten worden opgelegd. De rechtbank zal deze (verdere) vertraging meewegen bij de hierna te behandelen matiging van de boetes wegens de overschrijding van de redelijke termijn van berechting (geschilpunt 2.1.3).

5.1.

De vraag die ten slotte beantwoord dient te worden is of, zoals door eiser gesteld, sprake is van overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM en zo ja, wat daarvan de gevolgen zijn voor de (hoogte van de) opgelegde vergrijpboetes. Rekening houdende met de datering van de kennisgeving van de boetes (zie 1.11.: 12 december 2016) en de datum van deze uitspraak constateert de rechtbank dat de hiervoor bedoelde redelijke termijn met ongeveer vijf maanden is overschreden (undue delay; vgl. Hoge Raad 22 april 2005, ECLI:NL:HR:2005:AO9006). Partijen hebben ter zitting eenparig ingestemd met het aldus vastgestelde aanvangstijdstip van de criminal charge en de redelijke termijn.

5.2.

In overeenstemming met de richtlijnen zoals neergelegd in de uitspraak van het gerechtshof Amsterdam van 2 juli 2009 (ECLI:NL:GHAMS:2009: LJN BJ1298) zal de rechtbank de hiervoor vastgestelde (passend en geboden geachte) boetes matigen. Met inachtneming van hetgeen is overwogen onder punt 4.4., zal de rechtbank de vergrijpboetes aanvullend matigen en daarom met in totaal 10% verlagen.

6. De beroepen zijn gegrond en de rechtbank vernietigt de uitspraken op bezwaar. De rechtbank vermindert de volgende vergrijpboetes als volgt:

7. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem in de zaak 18/639 betaalde griffierecht ad € 46 vergoedt. In de zaken met de overige procedurenummers is geen griffierecht geheven.

8. De rechtbank veroordeelt verweerder als volgt in de door eiser gemaakte proceskosten.

8.1.

8.2.

Naar het oordeel van de rechtbank is volgens deze definitie in de bezwaarfase sprake geweest van dertig samenhangende zaken, omdat de bezwaren van eiser, zijn echtgenote en zijn zus nagenoeg gelijktijdig zijn behandeld, terwijl de werkzaamheden van de gemachtigde nagenoeg hetzelfde konden zijn.

8.3.

Naar het oordeel van de rechtbank is volgens de definitie onder 8.1. in de beroepsfase sprake geweest van drie samenhangende zaken, aangezien het beroep is gericht tegen de uitspraken op bezwaar die telkens in één geschrift zijn vervat. Anders dan door verweerder bepleit, ziet de rechtbank geen aanleiding om uit te gaan van een gemiddeld gewicht voor de zaken.

8.4.

- verklaart de beroepen gegrond;

- vernietigt de uitspraken op bezwaar voor zover die zien op de vergrijpboetes;

- vermindert de boete voor het jaar 2005 tot een bedrag van € 416;

- vermindert de boete voor het jaar 2006 tot een bedrag van € 404;

- vermindert de boete voor het jaar 2007 tot een bedrag van € 462;

- vermindert de boete voor het jaar 2008 tot een bedrag van € 387;

- vermindert de boete voor het jaar 2009 tot een bedrag van € 724;

- vermindert de boete voor het jaar 2010 tot een bedrag van € 914;

- vermindert de boete voor het jaar 2011 tot een bedrag van € 963;

- vermindert de boete voor het jaar 2012 tot een bedrag van € 885;

- vermindert de boete voor het jaar 2013 tot een bedrag van € 994;

- vernietigt de boetebeschikking voor het jaar 2014;

- bepaalt dat deze uitspraak in zoverre in de plaats treedt van de vernietigde uitspraken op bezwaar;

- draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 46 aan eiser te vergoeden;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 830.