Rechtbank Noord-Nederland, 14-02-2019, ECLI:NL:RBNNE:2019:491, AWB - 16 _ 1187

In het concept-rapport van het boekenonderzoek van 31 juli 2013 en het herziene rapport van 15 mei 2014 is aangekondigd dat aan eiseres vergrijpboeten vennootschapsbelasting zullen worden opgelegd.

Verweerder heeft voor het jaar 2010 met dagtekening 5 juli 2014 een navorderingsaanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd aan eiseres naar een belastbaar bedrag van € 147.154. Verweerder heeft bij het opleggen van de navorderingsaanslag de in het rapport van het boekenonderzoek aangekondigde winstcorrectie van € 34.000 in aanmerking genomen. Tevens heeft verweerder aan eiseres een vergrijpboete opgelegd van € 5.100.

Verweerder heeft voor het jaar 2011 met dagtekening 12 juli 2014 een navorderingsaanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd aan eiseres naar een belastbaar bedrag van € 228.480. Verweerder heeft bij het opleggen van de navorderingsaanslag de in het rapport van het boekenonderzoek aangekondigde winstcorrectie van € 86.000 in aanmerking genomen. Tevens heeft verweerder aan eiseres een vergrijpboete opgelegd van € 13.968.

[exploitant onderneming 1] is in het kader van een strafrechtelijk onderzoek verhoord. Verweerder heeft de officier van justitie bij brief van 6 januari 2016 verzocht informatie te verstrekken omtrent gegevens uit dit onderzoek.

In een aan verweerder verstrekt proces-verbaal van 22 januari 2016 (proces-verbaal) zijn twee passages opgenomen van verklaringen die [exploitant onderneming 1] in het kader van het strafrechtelijk onderzoek heeft afgelegd.

Verweerder heeft bij uitspraken op bezwaar van 28 januari 2016 de navorderingsaanslagen voor de jaren 2010 en 2011, de daarbij behorende boetebeschikkingen en de beschikkingen heffingsrente gehandhaafd.

Eiseres stelt dat de navorderingsaanslagen moeten worden vernietigd. Eiseres voert daartoe, samengevat, aan dat de betaalde bedragen van de facturen van [onderneming 1] en [onderneming 2] in respectievelijk 2010 (€ 34.000) en 2011 (€ 86.000) ten laste van de winst kunnen worden gebracht, omdat [exploitant onderneming 1] daadwerkelijk diensten aan eiseres heeft geleverd. Eiseres wijst in dit verband op de verklaring van [exploitant onderneming 1] van 15 februari 2013 en de verklaring van [aandeelhuouder] van 18 maart 2016. Volgens eiseres zijn de latere verklaringen van [exploitant onderneming 1] bij de politie onbetrouwbaar, omdat deze haaks staan op de eerdere verklaringen. Verder voert eiseres aan dat de vergoeding van € 2.000 per persoon zakelijk was, omdat zij deze vergoeding had terugverdiend, nadat de geplaatste werknemer zes weken had gewerkt.

Verweerder stelt dat de navorderingsaanslagen terecht zijn opgelegd. Eiseres kan de aan [onderneming 1] en [onderneming 2] betaalde bedragen niet ten laste van haar winst brengen, omdat er geen sprake is van een (zakelijke) last. Volgens verweerder heeft [exploitant onderneming 1] geen diensten aan eiseres geleverd. Verweerder voert daartoe aan dat eiseres niets heeft vastgelegd over de diensten van [exploitant onderneming 1] in haar administratie. Daarnaast is er geen relatie tussen de betalingen aan [onderneming 1] en [onderneming 2] en de volgens eiseres door [exploitant onderneming 1] aangedragen personen. De overzichten die eiseres in dit verband heeft overgelegd, sluiten niet aan bij de facturen. Ook heeft eiseres op 21 december 2010 een factuur ontvangen van [onderneming 1] , terwijl de onderneming [onderneming 1] al op 8 november 2010 is doorgehaald bij de Kamer van Koophandel. Verder wijst verweerder naar de verklaringen die [exploitant onderneming 1] heeft afgelegd bij de politie in 2014. Uit de rekeningoverzichten van de heer [exploitant onderneming 1] blijkt dat hij de van eiseres ontvangen bedragen grotendeels direct contant heeft opgenomen, hetgeen aansluit bij de verklaringen van [exploitant onderneming 1] bij de politie, aldus verweerder.

De rechtbank overweegt als volgt. Tussen partijen is niet in geschil dat eiseres de op de facturen van [onderneming 1] en [onderneming 2] vermelde bedragen daadwerkelijk heeft betaald. Verweerder heeft echter gemotiveerd betwist dat tegenover deze betalingen diensten zijn geleverd aan eiseres. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres, tegenover deze gemotiveerde betwisting door verweerder, niet aannemelijk gemaakt dat [exploitant onderneming 1] daadwerkelijk diensten aan eiseres heeft verricht in de vorm van het aanleveren van (namen en telefoonnummers van) personen. De rechtbank overweegt dat eiseres op geen enkele wijze heeft bijgehouden welke personen [exploitant onderneming 1] heeft aangedragen. Op de facturen van [onderneming 1] en [onderneming 2] staat enkel het aantal aangeleverde personen (zie 1.6), maar een omschrijving om welke personen het gaat ontbreekt. Daarnaast is niet gespecificeerd op welke periode een factuur betrekking heeft. Weliswaar heeft eiseres overzichten overgelegd waarop [exploitant onderneming 1] heeft aangegeven welke door eiseres uitgezonden werknemers hij zou hebben aangedragen en wanneer deze werknemers zijn begonnen met werken, maar – zoals verweerder onbetwist heeft gesteld – deze overzichten sluiten niet aan bij de facturen. Eiseres heeft ter zitting, desgevraagd, ook geen deugdelijke verklaring kunnen geven waarom deze overzichten niet overeenkomen met de facturen. Namens eiseres heeft [exploitant] ter zitting verklaard dat hij had afgesproken dat [exploitant onderneming 1] voor elke succesvolle bemiddeling na een week of twee een factuur kon sturen. Ook als dit de gang van zaken zou zijn geweest, komen de aantallen aangeleverde personen die op de verschillende facturen staan vermeld, niet overeen met de overgelegde overzichten van de startdata van de werknemers die door [exploitant onderneming 1] zouden zijn aangedragen.

De rechtbank overweegt verder dat, anders dan eiseres meent, aan de eerste verklaring van [exploitant onderneming 1] van 15 februari 2013 onvoldoende bewijskracht toekomt. De rechtbank wijst er daarbij op dat [exploitant onderneming 1] in 2014 bij de politie twee verklaringen heeft afgelegd, waarin hij is teruggekomen van zijn eerdere verklaring van 15 februari 2013. Omdat [exploitant onderneming 1] daarmee tegenstrijdige verklaringen heeft gegeven, valt niet in te zien waarom de eerste verklaring van [exploitant onderneming 1] van 15 februari 2013 voor juist moet worden gehouden en geen geloof zou kunnen worden gehecht aan de latere verklaringen van [exploitant onderneming 1] uit 2014. De rechtbank overweegt tevens dat aan de enkele verklaring van [aandeelhuouder] (zie 1.9) onvoldoende bewijskracht toekomt. Hierbij neemt de rechtbank in aanmerking dat [exploitant] ter zitting heeft verklaard dat hij de onderneming van eiseres in zijn eentje dreef en [aandeelhuouder] ‘alleen’ informeerde, terwijl [aandeelhuouder] heeft verklaard dat hij bij gesprekken met [exploitant] en [exploitant onderneming 1] aanwezig was.

Gelet op hetgeen de rechtbank bij hiervoor bij 3.3 en 3.4 heeft overwogen, komt de rechtbank tot het oordeel dat eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt dat de betalingen op de facturen van [onderneming 1] en [onderneming 2] zijn aan te merken als kosten die eiseres heeft gemaakt ten behoeve van de activiteiten van haar onderneming. Verweerder heeft daarom terecht de aftrek van deze bedragen geweigerd.

Ten aanzien van de bewijslastverdeling overweegt de rechtbank als volgt. Uit het arrest van de Hoge Raad van 30 oktober 2009, ECLI:NL:HR:2009:BH1083, volgt dat artikel 27e, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) dwingend voorschrijft dat – ook met betrekking tot de geschilpunten ten aanzien waarvan de bewijslast al op de belastingplichtige rust – het beroep ongegrond wordt verklaard, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de desbetreffende belastingaanslag onjuist is. In het geval van eiseres laat de rechtbank de vraag of op grond van artikel 27e, eerste lid, van de AWR, de rechtbank de bewijslast voor eiseres ambtshalve moet verzwaren, omdat eiseres de vereiste aangiften niet heeft gedaan, in het midden. De rechtbank overweegt daartoe dat eiseres reeds niet heeft voldaan aan haar normale bewijslast.

4. Eiseres heeft voorts aangevoerd dat de navorderingsaanslagen moeten worden vernietigd, omdat verweerder tijdens een in 2010 aangevangen boekenonderzoek, dat betrekking had op de periode dat de onderneming van eiseres nog door [exploitant] in de vorm van een eenmanszaak werd gedreven, ook facturen van de vader van [exploitant onderneming 1] heeft gecontroleerd. Verweerder heeft toen geen onjuistheden geconstateerd en een navorderingsaanslag inkomstenbelasting voor het jaar 2009 en een naheffingsaanslag omzetbelasting over de periode 1 januari 2009 tot en met 31 maart 2010 bij uitspraken op bezwaar vernietigd. Voor zover eiseres hiermee heeft betoogd dat zij een beroep kan doen op het vertrouwensbeginsel, slaagt dit beroep niet. De rechtbank overweegt hierbij dat een belastingplichtige geen geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel kan doen, indien hij wist dan wel had moeten weten dat hij betrokken was bij belastingfraude (vergelijk het arrest van de Hoge Raad van 28 oktober 2016, ECLI:NL:HR:2016:2430). Daarvan is naar het oordeel van de rechtbank in dit geval sprake, omdat voor juist wordt gehouden dat (zie 3.3. en 3.4.) dat eiseres de aan [onderneming 1] en [onderneming 2] betaalde bedragen ten laste van haar fiscale winst heeft gebracht, terwijl zij wist dan wel had moeten weten dat de facturen van [onderneming 1] en [onderneming 2] geen betrekking hadden op daadwerkelijk aan haar geleverde diensten.

5. Volgens eiseres heeft verweerder tevens het zorgvuldigheidsbeginsel en motiveringsbeginsel geschonden, omdat het concept controlerapport van 31 juli 2013 onjuistheden bevatte en verweerder de uitspraak op bezwaar onvoldoende heeft gemotiveerd. Verweerder stelt dat hij zorgvuldig heeft gehandeld. De rechtbank overweegt als volgt. Verweerder heeft de door eiseres geconstateerde onjuistheden in het concept controlerapport van 15 februari 2013 aangepast in het herziene rapport van 15 mei 2014. Daarnaast is verweerder in zijn uitspraken op bezwaar uitgebreid ingegaan op de door eiseres in bezwaar aangevoerde gronden. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder het zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel daarmee niet geschonden. Dat verweerder overigens onzorgvuldig heeft gehandeld heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt. De rechtbank merkt hierbij op dat, anders dan eiseres kennelijk meent, een geconstateerde schending van het zorgvuldigheidsbeginsel – in het kader van de zorgvuldige voorbereiding van een besluit – of het motiveringsbeginsel, niet tot vernietiging van de navorderingsaanslagen kan leiden.

Eiseres stelt primair dat de boeten onterecht zijn opgelegd, omdat [exploitant onderneming 1] wel degelijk diensten heeft verricht aan eiseres. Zouden er al boeten opgelegd kunnen worden dan stelt eiseres dat de opgelegde vergrijpboeten, die verweerder heeft vastgesteld op 75% van de in de respectievelijk jaren niet betaalde belasting, in geen verhouding staan tot de ernst van het vergrijp. Volgens eiseres heeft verweerder tevens ten onrechte rekening gehouden met strafverzwarende omstandigheden. Eiseres en [exploitant] hebben volledig meegewerkt aan de onderzoeken van verweerder en de FIOD.

Verweerder stelt dat de boeten terecht zijn opgelegd naar een percentage van 75% van de niet betaalde belasting. Eiseres heeft in 2010 en 2011 bedragen ten laste van haar winst gebracht, waarvan [exploitant] wist dat dit gefingeerde uitgaven waren. Omdat [exploitant] de enige persoon is die in 2010 en 2011 feitelijke werkzaamheden voor eiseres verrichtte en optrad als enig (middellijk) bestuurder van eiseres kunnen de gedragingen en de verwijtbaarheid van [exploitant] aan eiseres worden toegerekend. Omdat [exploitant] met [exploitant onderneming 1] heeft samengespannen om bedragen die eiseres feitelijk heeft uitgedeeld aan [exploitant] aan het zicht van de Belastingdienst te onttrekken, is er sprake van strafverzwarende omstandigheden. Verweerder heeft zich ter zitting op het standpunt gesteld dat de opgelegde boeten moeten worden gematigd met 20% in verband met de overschrijding van de redelijke termijn.

Indien het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat met betrekking tot een belasting welke bij wege van aanslag wordt geheven, de aangifte niet, dan wel onjuist of onvolledig is gedaan, vormt dit een vergrijp ter zake waarvan de inspecteur hem, gelijktijdig met de vaststelling van de aanslag, een bestuurlijke boete kan opleggen van ten hoogste 100 percent van het bedrag van de aanslag (artikel 67e, eerste en tweede lid, van de AWR).

Zoals volgt uit hetgeen de rechtbank bij 3.5 heeft overwogen, acht de rechtbank aannemelijk dat eiseres haar aangiften vennootschapsbelasting voor de jaren 2010 en 2011 onjuist heeft gedaan. De rechtbank acht tevens aannemelijk dat eiseres dit opzettelijk heeft gedaan en dat er sprake is van valsheid en samenspanning. De rechtbank neemt hierbij het volgende in aanmerking.

De rechtbank acht het niet aannemelijk dat [exploitant onderneming 1] diensten heeft verricht aan eiseres in 2010 en 2011 bestaande uit het aanleveren van (namen en telefoonnummers van) personen (zie 3.3 tot en met 3.5). De rechtbank acht het gelet daarop aannemelijk dat [exploitant] wist dat tegenover de namens [exploitant onderneming 1] door [onderneming 1] en [onderneming 2] verstuurde facturen, die eiseres in 2010 en 2011 heeft voldaan, geen daadwerkelijke diensten zijn geleverd. [exploitant] onderhield de contacten met [exploitant onderneming 1] en alleen [exploitant] verrichtte in de periode 2010 en 2011 feitelijke werkzaamheden voor eiseres, zo heeft hij ter zitting verklaard. Naar het oordeel van de rechtbank is het gelet op de gang van zaken dan ook aan de opzet van [exploitant] te wijten dat eiseres haar aangiften vennootschapsbelasting voor de jaren 2010 en 2011 onjuist heeft gedaan.

De rechtbank is van oordeel dat de gedragingen van [exploitant] zijn aan te merken als gedragingen van eiseres en dat ook de opzet van [exploitant] kan worden aangemerkt als opzet van eiseres. De gedragingen van [exploitant] waren immers gericht op de verantwoording van de belastbare winst van eiseres en [exploitant] was in 2010 en 2011 (middellijk) bestuurder van eiseres en degene die feitelijk de betreffende werkzaamheden voor eiseres verrichtte.

Naar het oordeel van de rechtbank is er sprake van valsheid en samenspanning, omdat [exploitant onderneming 1] via [onderneming 1] en [onderneming 2] facturen heeft uitgereikt aan eiseres waarvan eiseres wist dat deze vals waren en [exploitant onderneming 1] , noch [onderneming 1] en [onderneming 2] in werkelijkheid de op de facturen vermelde diensten hebben verricht. Mede gelet op deze (strafverzwarende) omstandigheden vindt de rechtbank boeten van 75% passend en geboden. Anders dan eiseres stelt, is er naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van een wanverhouding tussen de ernst van het feit en de boete. Ook de omstandigheid dat eiseres en [exploitant] , zoals zij stellen, volledig hebben meegewerkt aan de onderzoeken van verweerder en de FIOD, kan niet afdoen aan de hoogte van de boeten. De rechtbank wijst er in dit verband op dat eiseres en [exploitant] aan verweerder geen juiste voorstelling van zaken hebben gegeven.

Wat betreft de matiging van de boeten vanwege de overschrijding van de redelijke termijn, sluit de rechtbank zich aan bij het standpunt van verweerder. Het aanvangsmoment van de redelijk termijn in de zin van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) is 31 juli 2013. Op het moment van de uitspraak van de rechtbank is deze termijn met ruim vijfeneenhalf jaar overschreden. De rechtbank zal de boeten matigen met 20% en de boete voor het jaar 2010 vaststellen op € 4.080 en voor het jaar 2011 op € 11.174.

7. De beroepen worden geacht mede betrekking te hebben op de heffingsrente. Eiseres heeft geen zelfstandige gronden tegen de in rekening gebrachte heffingsrente aangevoerd. De rechtbank ziet geen aanleiding af te wijken van de beschikkingen heffingsrente.

8. De beroepen tegen de navorderingsaanslagen en de beschikkingen heffingsrente zijn ongegrond. De beroepen gericht tegen de boetebeschikkingen zijn gegrond. De rechtbank zal de boetebeschikking voor het jaar 2010 verminderen tot een boete van € 4.080 en de boetebeschikking voor het jaar 2011 verminderen tot een boete van € 11.174.

9. Omdat de rechtbank de beroepen gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht van € 668 (2 x € 334) vergoedt.

10. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiseres gemaakte proceskosten. Naar het oordeel van de rechtbank zijn de onderhavige zaken en eiseres’ beroepszaak met het zaaknummer 16/1189 samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb). De gemaakte proceskosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op in totaal € 1.532 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 254, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 1). De overige door eiseres geclaimde kosten komen niet voor vergoeding in aanmerking. Dit leidt tot een vergoeding van € 511 (€ 1.532/3) per samenhangende zaak.