Rechtbank Noord-Nederland, 02-08-2021, ECLI:NL:RBNNE:2021:3627, AWB - 20 _ 1031

1.1.

Eiser is geboren op [datum] 1971 en gehuwd met [echtgenote] .

1.2.

Eiser heeft op [datum] 2016 een ambulance gekocht met het doel deze te verschepen naar [buitenland] .

1.3.

Eiser is bij strafvonnis van 23 oktober 2018 door de rechtbank Amsterdam veroordeeld voor onder meer witwassen. Aan eiser is een gevangenisstraf van 30 maanden opgelegd. In het strafvonnis is onder meer opgenomen:

1.4.

1.5.

Bij brief van 10 februari 2020 heeft de advocaat van eiser de griffie van de rechtbank Amsterdam verzocht het hoger beroep tegen het strafvonnis van 23 oktober 2018 in te trekken.

1.6.

Verweerder heeft een kopie overgelegd van de brief met dagtekening 28 februari 2017 aan eiser waarin hij hem heeft uitgenodigd om zijn aangifte IB/PVV en ZVW 2016 in te dienen.

1.7.

Verweerder heeft een kopie overgelegd van de brief met dagtekening 12 juni 2017 aan eiser waarin hij hem eraan heeft herinnerd om de onder 1.6. vermelde aangifte in te dienen.

1.8.

Verweerder heeft een kopie overgelegd van de brief met dagtekening 11 juli 2017 aan eiser waarin hij hem heeft aangemaand om de onder 1.6. vermelde aangifte in te dienen.

1.9.

Verweerder heeft ambtshalve de onder het procesverloop vermelde aanslagen IB/PVV 2016 en ZVW 2016 opgelegd, alsmede de verliesverrekeningsbeschikking 2016 en de beschikkingen belastingrente.

1.10.

Eiser heeft op 19 augustus 2018 een aangifte IB/PVV en ZVW 2016 ingediend, die door verweerder als bezwaar is aangemerkt tegen de opgelegde aanslagen IB/PVV 2016 en ZVW 2016. In de aangifte heeft eiser een verlies uit onderneming van € 6.396 aangegeven.

1.11.

De brief van verweerder van 20 februari 2020 aan eiser inzake de aanslag IB/PVV 2016 heeft als kopje ‘motivering van de uitspraak op het bezwaar’ en bevat een rechtsmiddelenverwijzing. Ook staat in de brief een beslissing op het verzoek om een proceskostenvergoeding. In de brief heeft verweerder onder meer geschreven:

1.12.

Verweerder heeft aan eiser een brief met dagtekening 5 maart 2020 gestuurd. Deze brief heeft als kopje ‘Vermindering’. In de beschikking is onder meer opgenomen:

1.13 .

Bij uitspraak op bezwaar van 20 februari 2020 heeft verweerder de aanslag ZVW 2016 in stand gelaten.

1.14.

Verweerder heeft een drietal verzendrapportages met bijlagen, met dagtekening 13 april 2021 overgelegd aangaande de verzending van de onder 1.6. tot en met 1.8. vermelde stukken. Deze rapportages zijn opgesteld door [medewerker] , medewerker Verwerken en Behandelen bij de Centrale administratieve processen van de Belastingdienst in Apeldoorn.

- ABS (Aanslagen Belasting Systeem)

- FAA (Fiscale Afspraken Aanslagen)

- DOSHISTORIE (Excel Archief DOS)

- BBA (Belastingdienst brede Berichten Administratie)

- ZP05 (SAP Dispositielijst)

- VA03 (SAP Verkooporderoverzicht)

- DAS (Digitaal Archief Systeem)

- - DOSHISTORIE (DOS Archief)

- - BBA (Belastingdienst brede Berichten Administratie)

- - DAS (Digitaal Archief Systeem)

- - ZP05 (SAP Dispositielijst)

- - VA03 (SAP Verkooporderoverzicht)

-

2. In geschil is het antwoord op de vraag of de aan eiser opgelegde aanslagen IB/PVV en ZVW 2016 tot het juiste bedrag zijn opgelegd. Het geschil spitst zich toe op de vragen of verweerder terecht een beroep heeft gedaan op de omkering van de bewijslast en of verweerder terecht het in de ambulance gevonden geld als resultaat uit overige werkzaamheden aan eiser heeft toegerekend. Tevens is in geschil of eiser recht heeft op een schadevergoeding. Tenslotte is wat betreft de proceskostenvergoeding in geschil of eiser recht heeft op een integrale vergoeding van de kosten en of eiser recht heeft op een vergoeding van de proceskosten in bezwaar.

3. Wat betreft de ontvankelijkheid van het beroepschrift van eiser inzake de aanslag IB/PVV 2016 overweegt de rechtbank als volgt. De rechtbank is van oordeel dat verweerder op het bezwaar van eiser al bij brief van 20 februari 2020 (1.11.) heeft beslist. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat dit geschrift, in tegenstelling tot de onder 1.12. vermelde verminderingsbeschikking van 5 maart 2020, alle elementen bevat van een uitspraak op bezwaar: de beslissing inzake het inhoudelijke geschil, de beslissing inzake het verzoek om proceskostenvergoeding en een rechtsmiddelenverwijzing.

4.1.

Op grond van artikel 8, eerste lid, onder a, in samenhang met artikel 9, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) is ieder die is uitgenodigd tot het doen van aangifte, gehouden binnen een door de inspecteur te stellen termijn aangifte te doen door de in de uitnodiging gevraagde gegevens duidelijk, stellig en zonder voorbehoud in te vullen, te ondertekenen en in te leveren of toe te zenden. Indien de vereiste aangifte niet is gedaan, moet de rechtbank op grond van artikel 27e, eerste lid, van de AWR het beroep ongegrond verklaren, tenzij is gebleken dat en in hoeverre de uitspraak op het bezwaar onjuist is (omkering en verzwaring van de bewijslast).

4.2.

Verweerder stelt dat hij eiser heeft uitgenodigd, heeft herinnerd en aangemaand om aangifte IB/PVV en ZVW te doen voor het jaar 2016. Vervolgens is hij van mening dat eiser niet de vereiste aangifte heeft gedaan, omdat eiser geen aangifte heeft gedaan binnen de in de aanmaning gestelde termijn, zodat sprake is van omkering en verzwaring van de bewijslast.

4.3.

Eiser betwist de ontvangst van zowel de uitnodiging als de herinnering als de aanmaning en is daarom van mening dat hem niet kan worden verweten dat hij niet de vereiste aangifte heeft gedaan. Eiser is dan ook van mening dat de gewone bewijslast van toepassing is en dat die in eerste instantie op verweerder rust.

4.4.

Om te kunnen oordelen dat in dit geval sprake is van omkering van de bewijslast, dient verweerder eiser te hebben uitgenodigd voor het doen van aangifte en, bij het uitblijven van de aangifte, te hebben aangemaand. De uitnodiging en de aanmaning moeten eiser hebben bereikt. Het bewijs van de verzending rechtvaardigt een vermoeden van de ontvangst. De bewijslast voor de verzending van deze stukken rust op verweerder en hij heeft hiertoe verwezen naar de onder 1.14 vermelde verzendrapportages. De rechtbank overweegt dat niet in geschil is dat het door verweerder ter verzending gebruikte adres, het juiste adres van eiser is. Voor het vervolg gaat de rechtbank ervan uit dat het gaat om de gecombineerde aangifte IB/PVV en ZVW, maar volstaat de rechtbank soms met alleen de vermelding IB/PVV.

4.5.

De rechtbank overweegt voorts dat uit de onder 1.14. vermelde verzendrapportage kan worden afgeleid dat er achter de schermen van de Belastingdienst een uitnodiging tot het doen van aangifte IB/PVV 2016 met dagtekening 28 februari 2017 is aangemaakt. Voorts spreekt het BBA van een papieren versie van de betreffende uitnodiging. Verder stelt de rapportage dat de betreffende uitnodiging is opgenomen in een partij documenten in een aantal van vier maal 50.000 stuks en dat deze partij op 22 februari 2017 is aangeboden aan SANDD en POSTNL. In de rapportage staat verder dat de partij van 200.000 stuks tijdig en zonder problemen is aangeboden ter verzending. Tenslotte is verwezen naar de contractuele afspraken van verweerder met SANDD over 2017, waarin is overeengekomen dat poststukken uit postpartijen zoals hier aan de orde binnen 72 uur na aanbieding worden bezorgd en met POSTNL over 2017, waarin is overeengekomen dat poststukken uit postpartijen zoals hier aan de orde, binnen 48 uur na aanbieding worden bezorgd.

4.6.

De rechtbank komt tot de conclusie dat in de rapportage weliswaar is vermeld dat de uitnodiging tot het doen van aangifte IB/PVV 2016 van eiser deel uitmaakte van de hiervoor vermelde vier maal 50.000 of 200.000 stuks en dat die partij is aangeboden ter verzending, maar dat uit de bij die rapportage gevoegde bewijsstukken niet is af te leiden dat de uitnodiging daadwerkelijk onderdeel was van de partij en dat daaruit evenmin valt af te leiden dat die partij daadwerkelijk door (kennelijk) beide postbedrijven zijn meegenomen. De rechtbank neemt daartoe in aanmerking dat de door verweerder overgelegde print uit het BBA zowel in digitale als in geprinte vorm van onvoldoende kwaliteit is om vast te kunnen stellen dat het hier om de uitnodiging tot het doen van aangifte over 2016 van eiser gaat. Voorts neemt de rechtbank in aanmerking dat, ook al mocht zij ervan uitgaan dat de betreffende uitnodiging in de vermelde partij van 200.000 stuks, althans in één van vier van 50.000 stuks, zat, daarmee slechts aannemelijk is gemaakt dat deze partij is aangeboden aan één van beide postbedrijven, maar dat een stuk waaruit blijkt dat deze partij ook daadwerkelijk door één van beide postbedrijven is opgehaald, ontbreekt. Ter zitting heeft verweerder verklaard dat een dergelijk stuk er niet is. Ook is niet duidelijk welk postbedrijf eisers uitnodiging zou hebben meegenomen, aangezien de partij van 200.000 stuks kennelijk aan twee postbedrijven (tegelijk) is aangeboden. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat in het licht van de betwisting door eiser van de ontvangst van de uitnodiging tot het doen van aangifte IB/PVV 2016, verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij deze heeft verzonden¹.

4.7.

De rechtbank overweegt voorts dat uit de onder 1.14. vermelde verzendrapportage kan worden afgeleid dat er achter de schermen van de Belastingdienst een aanmaning tot het doen van aangifte IB/PVV 2016 met dagtekening 11 juli 2017 is aangemaakt. Voorts spreekt het BBA van een papieren versie van de betreffende aanmaning. Volgens de rapportage is de betreffende aanmaning opgenomen in een partij documenten in een aantal van 42.470 stuks en is deze partij op 7 juli 2017 is aangeboden aan POSTNL. In de rapportage staat verder dat de gehele partij van 42.470 stuks tijdig en zonder problemen is aangeboden ter verzending. Tenslotte is verwezen naar de contractuele afspraken van verweerder met POSTNL over 2017, waarin is overeengekomen dat poststukken uit postpartijen zoals hier aan de orde, binnen 48 uur na aanbieding worden bezorgd.

4.8.

De rechtbank komt tot de conclusie dat in de rapportage weliswaar is vermeld dat de aanmaning van eiser deel uitmaakte van de hiervoor vermelde 42.470 stuks en dat die partij ter verzending is aangeboden, maar dat uit de bij die rapportage gevoegde bewijsstukken niet is af te leiden dat de aanmaning daadwerkelijk onderdeel was van de partij en dat daaruit evenmin valt af te leiden dat die partij daadwerkelijk door POSTNL is meegenomen. De rechtbank neemt daartoe in aanmerking dat de door verweerder overgelegde print uit het BBA zowel in digitale als in geprinte vorm van onvoldoende kwaliteit is om te kunnen vaststellen dat het hier om de aanmaning tot het doen van aangifte over 2016 van eiser gaat. Voorts neemt de rechtbank in aanmerking dat, ook al mocht zij ervan uitgaan dat de betreffende aanmaning in de vermelde partij van 42.470 stuks zat, daarmee slechts aannemelijk is gemaakt dat deze partij is aangeboden aan POSTNL, maar dat een stuk waaruit blijkt dat deze partij ook daadwerkelijk door POSTNL is opgehaald, ontbreekt. Ter zitting heeft verweerder verklaard dat een dergelijk stuk er niet is.

4.9.

Nu verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij eiser heeft uitgenodigd en aangemaand om aangifte te doen voor het jaar 2016, houdt zijn stelling dat de vereiste aangifte niet is gedaan, geen stand. Om die reden kan ook geen sprake zijn van omkering en verzwaring van de bewijslast.

5.1.

De rechtbank zal gelet op hetgeen onder 4.9. is overwogen, volgens de normale regels van bewijslast beoordelen of verweerder de aanslagen IB/PVV 2016 en ZVW 2016 terecht en tot de juiste bedragen heeft opgelegd.

5.2.

Verweerder heeft zich in eerste instantie beperkt tot een onderbouwing van de aanslagen, ervan uit gaande dat de omkering en verzwaring van de bewijslast van toepassing zou zijn. De bewijslast rust echter, zoals hiervoor geoordeeld, volgens de normale regels op verweerder. Verweerder heeft ter zitting bevestigd dat hij, ter invulling van deze op hem rustende bewijslast, geen andere of aanvullende gronden aanvoert. Verweerder is van mening dat de uitspraak van de strafkamer van de rechtbank Amsterdam van 23 oktober 2018 (1.3.), die door de intrekking van het hoger beroep onherroepelijk vaststaat, impliceert dat het in de ambulance aangetroffen geldbedrag van eiser is. Omdat eiser geen verklaring over de herkomst van het geld kan of wil geven, is het terecht dat dit tot zijn inkomen uit werk en woning is gerekend. Het feit dat geen ontnemingsvordering is ingesteld en dat het geld wel verbeurd is verklaard, doet daar volgens verweerder niet aan af.

5.3.

Eiser heeft primair aangevoerd dat het in de ambulance aangetroffen geld niet van hem is en dat de strafrechter ook niet heeft geoordeeld dat het geld van eiser is en evenmin dat eiser dit geld (in 2016) heeft verdiend. Er is immers ook geen ontnemingsvordering ingesteld. De verbeurdverklaring bevestigt dit standpunt volgens eiser. Subsidiair is eiser van mening dat de verbeurdverklaring in 2016 in mindering kan worden gebracht op de veronderstelde inkomsten. Meer subsidiair is eiser van mening dat de verbeurdverklaring in latere jaren in mindering kan worden gebracht op de veronderstelde inkomsten.

5.4.

De rechtbank overweegt dat eiser met betrekking tot het in de ambulance aangetroffen geldbedrag door de strafrechter is veroordeeld voor witwassen ‘door een geldbedrag van € 2.000.000,00 voorhanden te hebben gehad, te verbergen en te verhullen.’ (1.3.). De rechtbank leest hierin niet, ook niet impliciet, dat de strafrechter heeft geoordeeld dat het geldbedrag van € 2.000.000 eigendom van eiser was of dat hij op de een of andere manier verdiensten of inkomsten heeft gehad die de aanwezigheid van het bedrag in de ambulance verklaren. Ook de officier van justitie ging er niet van uit dat het geld van eiser was (1.4.). De strafrechter heeft eiser verweten dat hij wel wist dat dit bedrag in de ambulance lag, en ook best wist dat het crimineel geld was. Ook als deze rechtbank daar van uit zou gaan, is dat niet genoeg om aannemelijk te achten dat eiser dit (hele) bedrag in 2016 heeft verdiend.

5.5.

De rechtbank komt tot de conclusie dat het beroep van eiser gegrond moet worden verklaard. Voor dat geval heeft verweerder ter zitting verklaard dat de als bezwaar aangemerkte aangifte IB/PVV van eiser (1.10.) moet worden gevolgd. Dat betekent dat de aanslag IB/PVV 2016 en de aanslag ZVW 2016 moeten worden verminderd tot nihil, dat bij beschikking een verlies van € 6.396 moet worden vastgesteld en dat de verliesverrekeningsbeschikking moet worden teruggedraaid.

5.6.

Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Nu de met de beschikkingen belastingrente samenhangende aanslagen zullen worden verminderd tot nihil, vernietigt de rechtbank de beschikkingen belastingrente dienovereenkomstig.

6.1.

Eiser verzoekt om schadevergoeding. Het ambtshalve opleggen van de aanslag IB/PVV voor het jaar 2016 door verweerder heeft er volgens eiser toe geleid dat hij voor de jaren 2016 tot en met 2020 kindgebonden budget is misgelopen. Voor 2016 betreft dit een bedrag van € 1.375 en voor alle jaren in totaal een bedrag van € 6.800. Tevens stelt eiser dat hij ten gevolge van de aanslag kosten heeft moeten maken in verband met de beslaglegging op zijn woning. Ter zitting is komen vast te staan dat deze kosten € 173 bedragen.

6.2.

In reactie op dit verzoek om schadevergoeding heeft verweerder aangevoerd dat er sprake is van een functiescheiding tussen de Belastingdienst en de dienst Toeslagen en dat verweerder geen invloed heeft op de toekenning van kindgebonden budget. Verder heeft verweerder aangevoerd dat het belastbaar inkomen voor 2017 automatisch aan de dienst Toeslagen wordt doorgegeven en dat daaruit dus geen schade kan zijn ontstaan. Wat betreft de hoogte van de bedragen van het kindgebonden budget heeft verweerder niets aangevoerd. Ter zitting heeft verweerder aangevoerd ten aanzien van de hoogte van de kosten voor de beslaglegging akkoord te gaan met een bedrag van € 173.

6.3.

De rechtbank overweegt dat ingevolge artikel 8:73 van de Algemene wet bestuursrecht, dat gelet op artikel V van de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten op dit geding nog van toepassing is, de rechtbank alleen bij een gegrond beroep de mogelijkheid heeft een partij te veroordelen tot betaling van schadevergoeding. Naar het oordeel van de rechtbank is bij de gegrondverklaring van het onderhavige beroep en de vernietiging van de uitspraak op bezwaar de onrechtmatigheid van de opgelegde aanslag IB/PVV voor het jaar 2016 en de aansprakelijkheid van verweerder voor de daaruit causaal voortvloeiende schade gegeven. Naar het oordeel van de rechtbank is er inderdaad sprake van voldoende causaliteit tussen de onrechtmatige daad van verweerder en de door eiser gestelde schade.

7.1.

Omdat de rechtbank de beroepen gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht in het beroep met zaaknummer 20/1031, ten bedrage van € 48 vergoedt. In het beroep met zaaknummer 20/1292 is geen griffierecht geheven.

7.2.

Eiser heeft de rechtbank verzocht om verweerder te veroordelen in de door hem gemaakte integrale proceskosten. Eiser stelt daarbij dat verweerder had moeten wachten met het opleggen van de aanslagen IB/PVV 2016 en ZVW 2016 tot het moment dat de strafrechter uitspraak zou doen. Eiser heeft nu onnodig veel kosten moeten maken.

7.3.

De rechtbank overweegt dat voor een toekenning van een proceskostenvergoeding in afwijking van de forfaitaire bedragen van het Besluit proceskosten bestuursrecht (Bpb) grond is indien het bestuursorgaan het verwijt treft dat het een beschikking of uitspraak geeft respectievelijk doet of in rechte handhaaft, terwijl op dat moment duidelijk is dat die beschikking of uitspraak in een daartegen ingestelde procedure geen stand zal houden, of als verweerder anderszins ernstige onzorgvuldigheid kan worden verweten.

7.4.

De rechtbank is van oordeel dat, hoewel verweerders beslissing in deze beroepszaak geen stand heeft gehouden, de door eiser aangevoerde feiten en omstandigheden niet kunnen leiden tot het oordeel dat verweerder ‘tegen beter weten in’ of ernstig onzorgvuldig heeft gehandeld. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat verweerder ook zonder een onherroepelijk strafrechtelijk vonnis aanslagen IB/PVV 2016 en ZVW 2016 kan opleggen, bijvoorbeeld op basis van (alleen) een strafrechtelijk onderzoek. Ook de gedachte van verweerder dat er sprake zou zijn van omkering van de bewijslast is niet volstrekt onredelijk te noemen.

7.5.

7.6.

Zoals hiervoor is uiteengezet, is de rechtbank van oordeel dat verweerder ten onrechte ervan is uitgegaan dat de bewijslast moet worden omgekeerd. Als gevolg daarvan zijn de aanslagen opgelegd zonder een toereikende onderbouwing. Daarmee is de onrechtmatigheid van de aanslagen gegeven. De rechtbank merkt op dat de aanslag wordt verminderd omdat de aanvankelijk bijgetelde € 2.000.000 niet aannemelijk is gemaakt.

7.7.

De rechtbank veroordeelt verweerder daarom op grond van het Bpb in de door eiser gemaakte proceskosten. Voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand wordt een bedrag van € 2.026 toegekend (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift en 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 265, alsmede 1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 748 en een wegingsfactor 1). Voor verletkosten wordt verder een bedrag van € 50 toegekend (partijen hebben ter zitting verklaard het hierover eens te zijn). Nu de onderhavige beroepen samenhangen, worden deze voor de veroordeling in de proceskosten gezien als één beroep, zodat in beide procedures een proceskostenvergoeding van € 1.038 zal worden toegekend.