Rechtbank Noord-Nederland, 19-10-2021, ECLI:NL:RBNNE:2021:4488, AWB - 21 _ 638

1.1.

Eiser is geboren op [geboortedatum] 1940 en was in 2016 in algehele gemeenschap van goederen gehuwd met [persoon 2] .

1.2.

Eiser heeft vóór 2016 de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt. Vanaf 9 april 2005 heeft eiser een AOW-uitkering voor gehuwden ontvangen.

1.3.

1.4.

Eiser stond in het jaar 2016 ingeschreven in de Gemeentelijke basisadministratie (hierna: GBA) op het adres [adres 1] te [plaats] . [persoon 2] stond in het betreffende jaar ingeschreven in de GBA op het adres [adres 2] te [plaats 2] .

1.5.

Verweerder heeft op 26 april 2017 een aangifte IB/PVV voor het jaar 2016 van eiser ontvangen. De aangifte is gedaan naar uitsluitend een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 9.828, te weten inkomen uit vroegere arbeid ad € 53.053 en resultaat uit overige werkzaamheden ad € 8.907 (bruto € 25.403 -/- kosten € 16.496) verminderd met het saldo eigen woning ad € 24.188, betaalde alimentatie ad € 18.000, uitgaven voor specifieke zorgkosten ad € 9.383, aftrekbare giften ad € 247 en verminderd met een restant persoonsgebonden aftrek ad € 314. Verder heeft eiser aangegeven te voldoen aan de voorwaarden voor de alleenstaande ouderenkorting.

1.6.

Bij brief met dagtekening 28 augustus 2019 heeft verweerder om informatie verzocht in verband met onder meer het door eiser opgegeven resultaat uit overige werkzaamheden, de renteaftrek in verband met de eigen woning en de persoonsgebonden aftrek. Verweerder heeft eiser medegedeeld voornemens te zijn af te wijken van de door hem ingediende aangifte.

1.7.

Bij brief met dagtekening 5 oktober 2019 heeft eiser hierop gereageerd.

1.8.

Bij brief met dagtekening 25 oktober 2019 schrijft verweerder gedeeltelijk af te zien van de voorgenomen afwijkingen van de aangifte.

1.9.

Op 8 november 2019 is de in het procesverloop genoemde aanslag opgelegd. Daartegen is op 16 november 2019 bezwaar gemaakt, welk bezwaar op 22 november 2019 is ontvangen.

1.10.

Bij brief met dagtekening 16 december 2019 heeft verweerder eiser verzocht om informatie, hierop heeft eiser diverse bescheiden overgelegd, waaronder berekeningen, bankafschriften, (pin)bonnen en facturen.

1.11.

Bij brief met dagtekening 11 maart 2020 heeft verweerder eiser medegedeeld gedeeltelijk aan het bezwaar tegemoet te komen door het resultaat uit overige werkzaamheden lager vast te stellen.

1.12.

Op 21 oktober 2020 heeft een hoorgesprek plaatsgevonden, hiervan is een verslag opgesteld dat tot de stukken van het geding behoort.

1.13.

Op 12 november 2020 is de in het procesverloop vermelde uitspraak op bezwaar gedaan.

1.14.

Bij verminderingsbeschikking met dagtekening 18 mei 2021 heeft verweerder, hangende het beroep, het belastbaar inkomen uit werk en woning vastgesteld op € 27.189. Verweerder heeft daarbij de belastingrente dienovereenkomstig verminderd.

1.15.

Bij verminderingsbeschikking met dagtekening 1 juni 2021 heeft verweerder, hangende het beroep, de belastingrente verminderd tot nihil.

1.16.

3.8 –

3.18 –

2.1.

In geschil is de omvang van het resultaat uit overige werkzaamheden, de renteaftrek eigen woning, de hoogte van de in aanmerking te nemen specifieke zorgkosten en of eiser recht heeft op de toepassing van de alleenstaande ouderenkorting.

2.2.

Verweerder heeft op 18 mei 2021 (1.14.) een verminderingsbeschikking afgegeven waarbij de aanslag is verlaagd doordat het saldo van de inkomsten uit eigen woning iets lager is vastgesteld. Verder heeft verweerder met dagtekening 1 juni 2021 (1.15) een verminderingsbeschikking afgegeven waarbij de belastingrente is verminderd tot nihil. In verband hiermee is op de zitting vastgesteld dat hoe dan ook sprake is van een gegrond beroep. Daarom moet verweerder aan eiser het griffierecht van € 49 terugbetalen en moet verweerder aan eiser zijn proceskosten vergoeden. Op de zitting is met partijen afgestemd dat deze proceskosten (reis- en verblijfkosten) samen € 120 bedragen.

3.1.

Naar aanleiding van de behandeling ter zitting op 15 september 2021 zijn de volgende geschilpunten opgelost, omdat beide partijen hebben ingestemd met de posten en bedragen die de rechtbank hierna op een rij zet.

 Ten aanzien van de omvang van het resultaat uit overige werkzaamheden is vastgesteld dat:

 Ten aanzien van de in aanmerking te nemen specifieke zorgkosten is vastgesteld:

3.2.

Dat betekent dat er nog twee geschilpunten over zijn waarover de rechtbank een beslissing moet nemen. Deze geschilpunten zijn de toepassing van de alleenstaande ouderenkorting en de fiscale behandeling van de eigen woning.

4. Wat betreft de ontvankelijkheid van het beroepschrift van eiser inzake de aanslag IB/PVV 2016 overweegt de rechtbank als volgt. De rechtbank is van oordeel dat verweerder op het bezwaar van eiser bij ‘verminderingsbeschikking’ van 12 november 2020 heeft beslist. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat dit geschrift alle elementen bevat van een uitspraak op bezwaar, in het bijzonder de beslissing inzake het inhoudelijke geschil en een rechtsmiddelenverwijzing.

5. Het enkele feit dat de verminderingsbeschikking van 12 november 2020 als kopje ‘Vermindering Inkomstenbelasting Premie volksverzekeringen’ heeft, doet daar niet aan af. Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot de conclusie dat het door verweerder als beroep doorgestuurde ‘bezwaarschrift’ van eiser tijdig (niet zijnde prematuur) is ontvangen, te weten op 27 november 2020. Dit beroep is ook overigens ontvankelijk.

6. Artikel 8.18 van de Wet Inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001) luidt als volgt (tekst 2016):

“1. De alleenstaande ouderenkorting geldt voor de belastingplichtige indien hij in het kalenderjaar in aanmerking komt voor een uitkering als bedoeld in artikel 9, eerste lid, onderdeel a, van de Algemene Ouderdomswet, of daarvoor in aanmerking zou komen indien hij zou voldoen aan de voorwaarde van artikel 7, onderdeel b, van de Algemene Ouderdomswet.

2. De alleenstaande ouderenkorting bedraagt € 436.”

a. de ongehuwde pensioengerechtigde;

b. de gehuwde pensioengerechtigde.”

a. als gehuwd of als echtgenoot mede aangemerkt de ongehuwde meerderjarige die met een andere ongehuwde meerderjarige een gezamenlijke huishouding voert, tenzij het betreft een bloedverwant in de eerste graad;

b. als ongehuwd mede aangemerkt degene die duurzaam gescheiden leeft van de persoon met wie hij gehuwd is.”

7. Eiser stelt dat hij recht heeft op de toepassing van de alleenstaande ouderenkorting omdat hij feitelijk gescheiden leeft van zijn echtgenote. Volgens verweerder dient ter beantwoording van de vraag of eiser recht heeft op de alleenstaande ouderenkorting te worden aangesloten bij de AOW-uitkering die eiser over 2016 heeft ontvangen, te weten een AOW-uitkering voor gehuwden. Dit betekent dat eiser geen recht heeft op de alleenstaande ouderenkorting, aldus verweerder.

8.1.

De rechtbank overweegt dat artikel 8.18 van de Wet IB 2001 als voorwaarde stelt dat eiser in aanmerking komt voor een AOW-uitkering voor ongehuwden. Niet van belang is of, en zo ja welke AOW-uitkering eiser feitelijk heeft ontvangen. Naar het oordeel van de rechtbank gaat het hierbij om de vraag of eiser ongehuwd is in de zin van de AOW. De tekst van artikel 8.18 van de Wet IB 2001 verwijst immers rechtstreeks naar artikel 9, eerste lid, onderdeel a van de AOW. Daaruit volgt dat alleen het begrip ‘ongehuwd’ zoals dat in de AOW is gedefinieerd, van belang is. Als eiser volgens de AOW ongehuwd is, komt hij in aanmerking voor een AOW-uitkering voor ongehuwden (dat eiser aan de overige voorwaarden voor een uitkering op grond van de AOW voldoet, is niet in geschil).

8.2.

Volgens artikel 1, derde lid, onder b, van de AOW is iemand die duurzaam gescheiden leeft van de persoon met wie hij is gehuwd voor de AOW een ongehuwde. Tussen partijen is niet in geschil dat, gelet op de concrete feiten en omstandigheden, eiser en zijn echtgenote in 2016 duurzaam gescheiden hebben geleefd (zie ook de brief van verweerder van 6 april 2009). Verweerder heeft dat op de zitting bevestigd. Volgens de rechtbank komt eiser daarom in aanmerking voor een uitkering voor ongehuwden zoals bedoeld in artikel 8.18 van de Wet IB 2001 en heeft hij daarom recht op de alleenstaande ouderenkorting.

8.3.

Dat eiser feitelijk geen AOW-uitkering voor ongehuwden heeft ontvangen, doet hier niet aan af.

9.1.

Verweerder heeft gewezen op de uitspraak van het gerechtshof Arnhem van 1 september 2009.¹ De rechtbank wijst erop dat in die zaak de belastingplichtige tegen de Sociale Verzekeringsbank (hierna: SVB) had geprocedeerd, waarna de bestuursrechter in zijn nadeel had beslist zodat in rechte was komen vast te staan dat de belastingplichtige in die zaak voor de AOW als gehuwd moest worden aangemerkt. De betreffende belastingplichtige had diverse keren verzocht om een herziening van zijn AOW-uitkering (voor gehuwden). De verzoeken om een AOW-uitkering voor ongehuwden toe te kennen waren in bezwaar, beroep en hoger beroep allemaal afgewezen.

9.2.

In de zaak van eiser ligt dat anders. Eiser heeft in het verleden wel contact gehad met de SVB over zijn AOW-uitkering, maar daarbij, voor zover bekend, geen rechtsmiddelen aangewend tegen de beslissing van de SVB. Eiser heeft zich in wezen neergelegd bij het feit dat de SVB hem een uitkering voor gehuwden uitkeert.

9.3.

De rechtbank wijst er nog op, dat ook in de uitspraak van het gerechtshof Arnhem van 1 september 2009 duidelijk naar voren komt dat het voor het recht op de alleenstaande (toen nog ‘aanvullende’) ouderenkorting niet relevant is of daadwerkelijk een AOW-uitkering voor ongehuwden is aangevraagd en verkregen. Dat is ook de opvatting van deze rechtbank (zie 8.1.). Een belastingplichtige die in werkelijkheid geen AOW-uitkering voor ongehuwden heeft genoten, terwijl hij daarop volgens de AOW wel recht had, kan dus gewoon de alleenstaande ouderenkorting krijgen.

11.1.

Eiser heeft in zijn aangifte IB/PVV 2016 een bedrag van € 26.663 aan rente en kosten opgevoerd, dat komt neer op 50% van de in totaal op de hypotheek betaalde rente plus de financieringskosten.

11.2.

Eiser heeft gesteld dat hij in het verleden met verweerder de afspraak had gemaakt dat hij de helft van de daadwerkelijke betaalde hypotheekrente in aftrek mocht brengen. Het compromis met betrekking tot de jaren 2013 tot en met 2015 wijkt daar weliswaar vanaf, maar volgens eiser heeft hij zich niet neergelegd bij de toepassing van dat compromis voor latere jaren. Verweerder betwist het bestaan van de 50-50 afspraak zoals eiser die heeft omschreven.

11.3.

In feite beroept eiser zich dus op het vertrouwensbeginsel. Dat betekent dat eiser moet bewijzen dat hij al eerder een 50-50 afspraak had met verweerder, die ook voor 2016 nog geldt. De rechtbank vindt dat eiser dat niet heeft bewezen.

11.4.

De rechtbank merkt in dit verband op dat de afspraak die eiser stelt te hebben, afwijkt van de afspraak ter zake waarvan verweerder het vertrouwen heeft opgezegd in zijn brief van 25 oktober 2019. Die afspraak kwam er kort gezegd op neer dat beide partijen mochten doen alsof de woning waarin ze feitelijk wonen, geheel hun eigen woning was (terwijl dat in werkelijkheid slechts voor de helft het geval is). Het bestaan van de 50-50 afspraak moet dus volgen uit andere feiten en omstandigheden, vastleggingen, aangiften en/of aanslagen over de belastingjaren 2012 en eerder. In het dossier heeft de rechtbank geen van dergelijke vastleggingen aangetroffen. Dat betekent dat de rechtbank het beroep op het vertrouwensbeginsel niet kan honoreren.

12. Uit het voorgaande volgt dat het beroep inzake de aanslag IB/PVV 2016 gegrond dient te worden verklaard. De aanslag dient te worden verminderd naar een aanslag berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 25.689 (€ 27.189 minus € 1.500). Verder dient verweerder de alleenstaande ouderenkorting toe te kennen.

13. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de belastingrente. Nu verweerder, hangende het beroep, bij verminderingsbeschikking van 1 juni 2021 de belastingrente heeft verminderd tot nihil, hoeft de rechtbank daar niets meer over te zeggen.

Griffierecht

14. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, bepaalt de rechtbank dat verweerder aan eiser het door hem betaalde griffierecht vergoedt.

15. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eisers gemaakte proceskosten. Ter zitting hebben partijen verklaard akkoord te zijn met een proceskostenvergoeding van € 120.