Rechtbank Noord-Nederland, 10-06-2022, ECLI:NL:RBNNE:2022:1936, AWB - 21 _ 2575

Eiser is eigenaar en gebruiker van een bebouwd perceel in de gemeente Waadhoeke. Het perceel is gelegen aan [adres] te [woonplaats] (hierna: het perceel). Het perceel is niet aangesloten op de gemeentelijke riolering.

Verweerder heeft aan eiser als gebruiker van het onder 1.1. genoemde perceel voor het jaar 2021 een aanslag in de rioolheffing opgelegd ten bedrage van € 84. Dit tarief wordt op het aanslagbiljet aangeduid als het basistarief.

Bij brief van 7 maart 2021, ontvangen door verweerder op 8 maart 2021, heeft eiser bezwaar gemaakt tegen de aanslag rioolheffing 2021. Bij brief van 25 maart 2021, ontvangen door verweerder op 26 maart 2021, heeft eiser het bezwaar gemotiveerd.

Op 1 juni 2021 heeft een hoorzitting plaatsgevonden.

Meer specifiek is allereerst in geschil of verweerder rioolheffing mag heffen van de gebruiker van een bebouwd perceel, zonder dat de gemeente op de een of andere manier aanwijsbare prestaties op het gebied van grond- of hemelwaterafvoer verricht ten aanzien van dat specifieke perceel (het perceelsgebonden belang). Indien deze vraag positief wordt beantwoord, is in geschil of het onredelijk is om aan dergelijke gebruikers (toch) aanslagen rioolheffing op te leggen. Indien de rechtbank tot de conclusie komt dat dit niet onredelijk is, is in geschil of de hoogte van de basisheffing onredelijk is.

Eiser heeft in zijn beroepschrift (ook) het standpunt ingenomen dat de hoorplicht is geschonden. Eiser heeft dit standpunt onderbouwd met audio-opnames van de hoorzitting die met instemming van verweerder zijn gemaakt. Verweerder heeft op de zitting erkend dat de hoorplicht is geschonden. Partijen hebben vervolgens op de zitting afgesproken dat verweerder in verband met de schending van de hoorplicht één vergoeding van in totaal € 807 aan de eisende partijen betaalt voor alle op de zitting gezamenlijk behandelde zaken. Daarna heeft eiser zijn beroepsgrond over de schending van de hoorplicht ingetrokken. De rechtbank hoeft hier dus geen oordeel meer over te geven.

Eiser stelt dat er alleen een aanslag rioolheffing mag worden opgelegd als er een verband is tussen de kosten die via de rioolheffing worden verhaald op de burger en het belang dat die burger heeft bij de voorzieningen die uit de rioolheffing betaald worden. Volgens eiser moet er sprake zijn van een perceelsgebonden belang en is dat belang er bij het perceel dat hij in gebruik heeft niet. Eiser stelt dat de zorgplicht van de gemeente op het gebied van hemelwaterafvoer en grondwaterbeheer volgens de Waterwet pas van toepassing is als de eigenaar van een perceel zelf het hemel- en/of grondwater niet kan opvangen en verwerken én wanneer die werkzaamheden ook niet door het waterschap of de provincie worden uitgevoerd. Eiser voert aan dat de maatregelen op het gebied van hemelwaterafvoer en grondwaterbeheer die verweerder uit dient te voeren volgens de Waterwet met name gericht zijn op stedelijke gebieden. Eiser woont in het buitengebied en daar dragen hijzelf, de provincie en het waterschap zorg voor de hemelwaterafvoer en het grondwaterbeheer op en vanaf zijn perceel. Omdat de gemeente geen (wettelijke) taken ten aanzien van zijn perceel uitvoert, kan de gemeente volgens eiser ook geen aanslag rioolheffing aan hem opleggen. Ter onderbouwing van zijn standpunt wijst eiser op een uitspraak van Gerechtshof Den Haag.¹

Ook als het basistarief technisch-juridisch door de beugel zou kunnen, is het volgens eiser onredelijk om een bedrag te heffen ter bekostiging van werkzaamheden met betrekking tot hemelwaterafvoer en grondwaterbeheer van een groep gebruikers die geen profijt hebben van die werkzaamheden. Het betreft hier immers een groep gebruikers waarbij die taken met betrekking tot de door hun gebruikte percelen al door henzelf, de provincie en/of het waterschap worden uitgevoerd.

Verweerder heeft volgens eiser ook niet inzichtelijk gemaakt waar het tarief van de basisheffing op gebaseerd is. Eiser stelt dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat het tarief van € 84 alleen ziet op de taken van de gemeente die betrekking hebben op grondwaterbeheer en hemelwaterafvoer. Eiser wijst erop dat er nauwelijks grondwaterproblemen in de gemeente zijn.

Verweerder stelt dat het niet onredelijk is om alle inwoners mee te laten betalen aan de collectieve voorzieningen in de gemeente. De gemeente gebruikt de opbrengsten van de rioolheffing namelijk niet alleen voor maatregelen omtrent het grondwaterbeheer en de hemelwaterafvoer van individuele percelen, maar ook voor maatregelen die ervoor zorgen dat er geen problemen ontstaan bij de gemeentelijke straten, toegangswegen en pleinen.

Ten slotte voert verweerder aan dat de opbrengst van de basisheffing op zichzelf niet besteed hoeft te worden aan hemelwater- en grondwatertaken. De verplichting dat de opbrengsten maximaal kostendekkend mogen zijn, ziet volgens verweerder alleen op de rioolheffing als geheel. Verder stelt verweerder dat hij met het overleggen van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP), de relevante delen uit de programmabegroting en Excelbestanden met berekeningen, voldoende inzichtelijk heeft gemaakt waar het tarief van de basisheffing op gebaseerd is en hoe de opbrengst van de rioolheffing in de gemeente wordt besteed.

a. de inzameling en het transport van huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater, alsmede de zuivering van huishoudelijk afvalwater en

b. de inzameling van afvloeiend hemelwater en de verwerking van het ingezamelde hemelwater, alsmede het treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.

2. Ter zake van de kosten, bedoeld in het eerste lid, onderdelen a en b, kunnen twee afzonderlijke belastingen worden geheven.”

In de Verordening is – voor zover hier van belang – het volgende opgenomen: