Rechtbank Overijssel, 30-12-2021, ECLI:NL:RBOVE:2021:4888, AK_21 _ 41

Bestuursrecht

zaaknummer: AWB 21/41

uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen

[eiser] , te Wierden, eiser,

en

het college van burgemeester en wethouders van Wierden, verweerder,

gemachtigden: A. ter Avest en L.G. Pak.

Als derde-partij heeft aan het geding deelgenomen: [derde-partij], te Elsloo.

Procesverloop

Bij besluit van 10 november 2020 (het bestreden besluit) heeft verweerder aan de derde-partij een omgevingsvergunning verleend voor het realiseren van een zonnepark.

Eiser heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 10 december 2021. Eiser is verschenen. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigden. Namens de derde-partij was niemand aanwezig.

Overwegingen

Relevante feiten en omstandigheden

De percelen hebben op grond van het ter plaatse geldende bestemmingsplan “Buitengebied 2009” (het bestemmingsplan) de bestemming “Agrarisch met waarden - landschap”. Een zonnepark past niet in deze bestemming. Om het zonnepark, ondanks deze afwijking van het bestemmingsplan, mogelijk te maken, heeft verweerder de omgevingsvergunning verleend met toepassing van artikel 2.12, eerste lid, aanhef en onder a, onder 3°, van de Wabo.¹

Is het beroep ontvankelijk?

2.1 Verweerder stelt zich op het standpunt dat het beroep niet-ontvankelijk is, omdat eiser geen belanghebbende is. Volgens verweerder is het niet aannemelijk dat eiser gevolgen van enige betekenis zal ondervinden van het bestreden besluit, omdat hij hemelsbreed op ongeveer 6,6 km van de rand van het beoogde zonnepark woont. Volgens verweerder maakt de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (het Europese Hof) van 14 januari 2021² dit niet anders.

2.2 Eiser is van mening dat zijn beroep ontvankelijk is. Volgens eiser is het in het Verdrag van Aarhus gebruikte begrip “het betrokken publiek” ruimer dan het nationale begrip “belanghebbende” en maakt dit een ruimere toepassing van het begrip “belanghebbende” mogelijk. Eiser vindt dat hij behoort tot “het betrokken publiek”, omdat hij inwoner is van de gemeente Wierden en hij daarom rechtsbetrekkingen heeft met het gemeentebestuur. Daarom mag eiser van verweerder verwachten dat hij zich op een behoorlijke en verantwoorde manier bezighoudt met de energietransitie en het daarbij behorende vergunningenbeleid. Eiser vindt dat hij als betrokken burger/inwoner een persoonlijk belang heeft bij een zorgvuldige belangenafweging van natuur en landschap bij de aanleg van zonneparken. Verder stelt eiser dat hij zich ook beroepshalve zeer nadrukkelijk met de belangen van het Wierdense buitengebied bezig heeft gehouden. Daarnaast voert eiser aan dat het Europese Hof heeft geoordeeld dat, wanneer iemand van “het algemene publiek” een zienswijze heeft ingediend, aan diegene de toegang tot de rechter niet kan worden ontzegd op de grond dat alleen beroep mag worden ingesteld door belanghebbenden.

2.3 De rechtbank oordeelt dat eisers beroep ontvankelijk is. Zij legt hierna uit waarom.

2.3.1 Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS)³ kunnen ook niet-belanghebbenden beroep instellen tegen omgevingsrechtelijke besluiten die zijn voorbereid met afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), maar alleen als zij een zienswijze over het ontwerpbesluit naar voren hebben gebracht of als hen niet kan worden verweten dat zij dit niet hebben gedaan.

2.3.2 De omgevingsvergunning is voorbereid met afdeling 3.4 van de Awb. Het ontwerpbesluit heeft zes weken ter inzage gelegen en gedurende deze termijn konden zienswijzen naar voren worden gebracht. Eiser heeft tijdig een zienswijze naar voren gebracht over het ontwerpbesluit. Daarom kon eiser beroep instellen tegen de omgevingsvergunning, ongeacht of hij belanghebbende is.

Kunnen eisers beroepsgronden leiden tot het vernietigen van het bestreden besluit?

3.1 De rechtbank moet (ook als dat niet door een partij is aangevoerd) beoordelen of de door eiser aangevoerde gronden kunnen leiden tot het vernietigen van het bestreden besluit. De rechtbank concludeert dat dit niet zo is, omdat het (in artikel 8:69a van de Awb neergelegde) relativiteitsbeginsel daaraan in de weg staat. De rechtbank legt dit hierna uit.

3.1.1 Uit de wetsgeschiedenis⁴ blijkt dat de wetgever met artikel 8:69a van de Awb de eis heeft willen stellen dat er een verband moet bestaan tussen een beroepsgrond en het belang waarin de appellant door het bestreden besluit dreigt te worden geschaad. De bestuursrechter mag een besluit niet vernietigen wegens schending van een rechtsregel die kennelijk niet strekt tot bescherming van het belang van de appellant.

3.1.2 Het is vaste rechtspraak van de ABRvS⁵ dat als een norm is bedoeld om een algemeen belang te beschermen, niet zonder meer kan worden aangenomen dat deze norm (ook) is bedoeld om het belang waarvoor een natuurlijke persoon in rechte opkomt te beschermen. Een natuurlijke persoon kan in rechte niet opkomen voor een algemeen belang.

De norm van een goede ruimtelijke ordening is bedoeld om een groot aantal ruimtelijk relevante belangen te beschermen, zoals het belang van individuele appellanten bij het behoud en/of herstel van een goed leef-, woon-, werk- en ondernemingsklimaat. Deze norm is ook bedoeld om algemene belangen te beschermen, zoals het algemeen belang van het behoud van cultuurhistorische waarden. Voor zover de norm van een goede ruimtelijke ordening is bedoeld om algemene belangen te beschermen, is zij niet bedoeld om individuele belangen van natuurlijke personen te beschermen.

Onder omstandigheden kan echter worden aangenomen dat het belang van een natuurlijke persoon zodanig verweven is met het algemene belang dat een rechtsnorm beoogt te beschermen dat niet kan worden gezegd dat de rechtsnorm kennelijk niet het doel heeft om het belang van deze natuurlijke persoon (mede) te beschermen. Als bijvoorbeeld een natuurlijke persoon zich in het kader van een beroep tegen een besluit tot vaststelling van een bestemmingsplan beroept op normen uit een provinciale omgevingsverordening die zijn bedoeld om de (natuur)waarden van een gebied te beschermen, beroept hij zich op een algemeen belang waarvoor hij niet in rechte kan opkomen. Als deze appellant woont of werkt in of in de directe nabijheid van dat gebied, is het daadwerkelijke belang waarin deze appellant vreest te worden geraakt als gevolg van het plan, het belang bij het behoud van een goede kwaliteit van zijn woon- en leefomgeving. Belangen van omwonenden bij het behoud van een goede kwaliteit van hun woon- en leefomgeving kunnen zo verweven zijn met de algemene belangen bij het voorkomen van de aantasting van een vanuit natuur- of landschappelijk oogpunt waardevol gebied, dat niet kan worden gezegd dat de normen van de omgevingsverordening kennelijk niet bedoeld zijn om de belangen van deze omwonenden te beschermen. Dit doet zich voor als het gebied deel uitmaakt van de leefomgeving van de appellant. In dat geval raakt de aantasting van het gebied ook het belang van de appellant bij het behoud van een goede kwaliteit van zijn woon- en leefomgeving.

3.1.3 Eiser heeft aangevoerd dat verweerder ten onrechte heeft meegewerkt aan het afwijken van het bestemmingsplan en ten onrechte omgevingsvergunning heeft verleend voor het realiseren van het zonnepark, omdat (het plan voor) het beoogde zonnepark

a.) in strijd is met een goede ruimtelijke ordening;

b.) geen goede ruimtelijke onderbouwing bevat, vooral voor wat betreft het verlies van de karakteristieke open ruimte tussen landschappelijke elementen;

c.) in strijd is met de normen van het rijk en de provincie voor de volgorde/prioriteitsstelling voor duurzame klimaatvoorzieningen (de zogenaamde “zonneladder”);

d.) in strijd is met het gemeentelijke beleidskader “Grootschalige duurzame energieopwekking in Wierden” (het beleidskader).

3.1.4 De belangen waarin eiser wil worden beschermd zijn onderdeel van de norm van een goede ruimtelijke ordening. Uit de toelichting op artikel 2.1.8 van de Omgevingsverordening Overijssel 2017 leidt de rechtbank af dat deze bepaling en de daarin opgenomen “zonneladder” zijn bedoeld om het algemene belang van een zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik te beschermen. Uit het beleidskader leidt de rechtbank af dat het daarin neergelegde beleid is bedoeld om de algemene belangen van een goede ruimtelijke inpassing, het zuinig gebruik van de ruimte, de leefbaarheid van de omgeving en het behouden van de herkenbaarheid van het bestaande cultuurhistorische landschap en het belang van het voorkomen van overlast voor omwonenden (onder meer in de vorm van gezondheid) te beschermen. Ook het beschermen van de karakteristieke open ruimte tussen de landschappelijke elementen is een algemeen belang.

3.1.5 De rechtbank is van oordeel dat de genoemde algemene belangen niet zijn verweven met eisers belang bij het behoud en/of het herstel van een goed leef- en woonklimaat. Eiser is geen omwonende. Hij woont op een afstand van ongeveer 6,6 kilometer van de beoogde locatie van het zonnepark. Hij heeft vanuit zijn woning of tuin geen zicht op het zonnepark. Hij heeft niet gesteld dat het zonnepark andere gevolgen heeft voor zijn woon- of werkomgeving en dit is ook niet gebleken. Dat eiser een betrokken inwoner van de gemeente Wierden is en zich ook beroepshalve heeft beziggehouden met de belangen van het buitengebied van Wierden, zoals hij stelt, maakt niet dat de genoemde algemene belangen verweven zijn met zijn persoonlijke belangen. Dit geldt eveneens voor de stelling van eiser ter zitting dat hij regelmatig langs de beoogde locatie van het zonnepark komt. Daarom kan de schending van de door eiser ingeroepen materiële normen niet leiden tot het vernietigen van het bestreden besluit.

3.1.6 Verder heeft eiser aangevoerd dat verweerder geen zorgvuldige en objectieve belangenafweging heeft gemaakt. Het is vaste rechtspraak van de ABRvS⁶ dat het beschermingsbereik van de onderliggende materiële norm bepalend is voor de vraag of een appellant een beroep kan doen op de schending van een procedurele norm of de schending van een formeel beginsel van behoorlijk bestuur. De schending van dergelijke normen of beginselen kan bij de toepassing van artikel 8:69a van de Awb niet los worden gezien van de materiële normen waarop de appellant zich beroept. Omdat de schending van de door eiser ingeroepen materiële normen niet kan leiden tot het vernietigen van het bestreden besluit, geldt dit ook voor de door eiser gestelde schending van het zorgvuldigheidsbeginsel.

Conclusie

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Deze uitspraak is gedaan door mr. E. Hoekstra, rechter, in aanwezigheid van mr. F.F. van Emst, als griffier, op

De uitspraak wordt openbaar gemaakt op de eerstvolgende donderdag na deze datum.

griffier rechter

Afschrift verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzending daarvan hoger beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Als hoger beroep is ingesteld, kan bij de voorzieningenrechter van de hogerberoepsrechter worden verzocht om het treffen van een voorlopige voorziening of om het opheffen of wijzigen van een bij deze uitspraak getroffen voorlopige voorziening.

Bijlage: Regelgeving en beleid