Rechtbank 's-Gravenhage, 16-07-2008, BD9475, AWB 07/2659 DIVBEL

Uitspraakdatum: 16 juli 2008

Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst te [P.], verweerder.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Eiseres heeft op 7 juni 2005, 25 juli 2005, 15 mei 2006 en 21 juli 2006 ter zake van het beschikbaar stellen van dividenden aan haar moedervennootschap, Beleggingsmaatschappij "[X.]" N.V., gevestigd te [plaats] Curaçao, Nederlandse Antillen (hierna: [moedermaatschappij X. NV]), aangiften dividendbelasting ingediend. De aangegeven belastingbedragen zijn op respectievelijk 10 juni 2005, 27 juli 2005, 18 mei 2006 en 25 juli 2006 door eiseres afgedragen.

1.2. Eiseres heeft telkenmale tijdig bezwaar gemaakt tegen de inhouding van dividend-belasting.

1.3. Verweerder heeft in alle zaken bij uitspraken gedagtekend 1 december 2006 de bezwaren ongegrond verklaard.

1.4. Eiseres heeft bij schrijven van 10 januari 2007, verzonden op 12 januari 2006 en ingekomen bij de rechtbank te Arnhem op 15 januari 2007, beroep ingesteld tegen die uitspraken. Het beroep is aangevuld bij (twee) brieven van 20 februari 2007. De rechtbank te Arnhem heeft het beroep vervolgens doorgezonden naar de rechtbank 's-Gravenhage alwaar het met toepassing van artikel 6:15 lid 3 van de Algemene wet bestuursrecht tijdig is ingekomen.

1.5. Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.7. Ter zitting zijn tevens behandeld de zaken van [moedermaatschappij X. NV] met procedurenummers AWB 07/1037 DIVBEL, AWB 07/1045 DIVBEL, AWB 07/1048 DIVBEL en AWB 07/1050 DIVBEL betreffende de inhouding te haren laste van dividendbelasting ter zake van dezelfde dividenduitkeringen. Van het ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift aan deze uitspraak is gehecht.

2. Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.1. [moedermaatschappij X. NV] houdt 100% van de aandelen in eiseres.

2.2. Eiseres heeft op 19 mei 2005, 6 juli 2005, 18 april 2006 en 19 juli 2006 dividenden ter beschikking gesteld aan [moedermaatschappij X. NV] ter grootte van respectievelijk € 14.900.000, € 4.907.306, € 44.790.000 en € 12.450.000.

2.4. Eiseres heeft tegen de inhouding van dividendbelasting bezwaar gemaakt.

2.5 Verweerder heeft dat bezwaar ongegrond verklaard.

3. Geschil

3.1. In geschil is of in het onderhavige geval, met een beroep op artikel 47, eerste lid, sub b, van het Besluit van de Raad van 27 november 2001 betreffende de associatie van de landen en gebieden overzee (LGO) met de Europese Economische Gemeenschap, nr. 2001/822/EG (hierna: LGO-Besluit) dan wel artikel 56 van het Verdrag van 25 maart 1957 tot oprichting van de Europese Gemeenschap, zoals dit verdrag is gewijzigd bij de Verdragen betreffende de Europese Unie van 7 februari 1992 en van 2 oktober 1997 (hierna: EG of EG-Verdrag), inhouding van dividendbelasting door eiseres op de voet van artikel 4, eerste lid, van de Wet op de dividendbelasting 1965 (tekst voor de jaren 2005 en 2006, hierna: de Wet) achterwege kan blijven dan wel of de door eiseres ingehouden dividendbelasting, voorzover het de in 2006 ter beschikking gestelde dividenden betreft, op de voet van artikel 10, derde lid, van de Wet op de dividendbelasting 1965 (tekst vanaf 16 november 2005 tot en met 31 december 2006, hierna ook: de Wet) moet worden teruggegeven.

3.2. Eiseres beantwoordt die vragen bevestigend en verweerder ontkennend.

3.3. Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep en tot teruggaaf van de afgedragen dividendbelasting.

3.4. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

3.5. Voor de standpunten van partijen verwijst de rechtbank naar de gedingstukken en het proces-verbaal van de zitting dat aan deze uitspraak is gehecht.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Artikel 4, eerste lid, van de Wet bepaalt dat inhouding van dividendbelasting achterwege mag blijven ter zake van - kort gezegd en voorzover hier relevant - dividenden waarop de deelnemingsvrijstelling van toepassing is. Artikel 10, derde lid, van de Wet bepaalt dat teruggaaf wordt verleend van dividendbelasting die - kort gezegd en voorzover hier relevant - is ingehouden op dividenden waarop de deelnemingsvrijstelling van toepassing is.

4.2. Niet in geschil is dat in casu niet is voldaan aan de voorwaarden voor toepassing van de vrijstelling op de voet van artikel 4, eerste lid, dan wel de teruggaaf op de voet van artikel 10, derde lid, van de Wet louter vanwege de vestigingsplaats van [moedermaatschappij X. NV] op de Nederlandse Antillen. Nu [moedermaatschappij X. NV] ook niet over een vaste inrichting hier te lande beschikt van wier vermogen de aandelen in eiseres een deelneming zouden vormen, is evenmin voldaan aan de voorwaarden voor overige toepassing van de vrijstelling van artikel 4, eerste lid, dan wel de teruggaaf van artikel 10, derde lid, van de Wet.

4.3. Eiseres stelt zich op het standpunt dat de in artikel 4, eerste lid, van de Wet (impliciet) opgenomen voorwaarde betreffende plaats van vestiging in strijd is met bepalingen van communautair recht, in het bijzonder artikel 183, vijfde lid, EG in verbinding met artikel 47 LGO-Besluit dan wel, subsidiair, artikel 56 EG.

4.4. Verweerder heeft het een en ander gemotiveerd betwist, onder meer met de stelling dat noch het LGO-Besluit noch artikel 56 EG op de onderhavige situatie van toepassing is.

4.5. De rechtbank stelt voorop dat de intracommunautaire vrijheid van kapitaalverkeer, zoals die is vastgelegd in artikel 56 EG, niet in algemene zin van toepassing is op de landen en gebieden overzee (vergelijk - met betrekking tot - thans - artikel 43 EG-Verdrag - het arrest HR 13 juli 2001, nr. 35.333, BNB 2001/323, en het arrest HR 24 oktober 2003, nr. 37.565, BNB 2004/257).

4.6.2. Artikel 47, eerste lid, LGO-Besluit, luidt - voorzover hier van belang - als volgt:

4.7. De rechtbank is - met verweerder - van oordeel dat de door eiseres ingeroepen bepalingen geen verplichtingen van de lidstaat Nederland jegens een vennootschap in de Nederlandse Antillen meebrengen. Weliswaar legt artikel 47, eerste lid, onder b, van het LGO-Besluit (ook) verplichtingen op aan de lidstaten, maar die verplichtingen - voorzover al (mede) ziend op de onderhavige kapitaalbewegingen - strekken zich niet uit tot vennoot-schappen uit een associatiegebied ('land overzee') dat onder de desbetreffende lidstaat ressorteert. In zoverre bestrijkt het LGO-Besluit dan ook - slechts - situaties die het kapitaal-verkeer tussen de ene lidstaat en een associatiegebied van een andere lidstaat (en vice versa) betreffen. De onderhavige situatie, die de verhouding tussen de lidstaat Nederland en een vennootschap in de Nederlandse Antillen betreft, heeft vanuit het perspectief van het LGO-Besluit (en de artikelen 182 tot en met 188 EG) te gelden als een 'interne situatie', welke verhouding wordt beheerst door - in beginsel - de Wet en de BRK.

4.8. Eiseres heeft zich subsidiair beroepen op het bepaalde in artikel 56, eerste lid, EG dat als volgt luidt:

"In het kader van de bepalingen van dit hoofdstuk zijn alle beperkingen van het kapitaalverkeer tussen lidstaten onderling en tussen lidstaten en derde landen verboden."

Zij heeft in dit verband verwezen naar jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen te Luxemburg (hierna: HvJ EG) en het Hof van Justitie van de Europese Vrijhandelsassociatie (hierna: HvJ EVA), in het bijzonder op de arresten van het HvJ EG van 14 december 2006, nr. C-170/05, inzake Denkavit, BNB 2007/132, en van 8 november 2007, nr. C-379/05, inzake Amurta, VN 2007/57.16, en van het HvJ EVA van 23 november 2004, nr. E-1/04, inzake Fokus Bank, BNB 2005/168. Uit deze arresten leidt eiseres af dat de onderhavige heffing van dividendbelasting als ´echte´ beperking van het kapitaalverkeer kan worden gekwalificeerd en dat deze beperking niet kan worden gerechtvaardigd.

4.9.1. Verweerder heeft het subsidiaire standpunt van eiseres primair betwist met de stelling dat artikel 56 EG toepassing mist reeds omdat de Nederlandse Antillen in de relatie tot Nederland voor de toepassing van dit artikel niet als 'derde land' kunnen gelden. Hij heeft in dit verband verwezen naar de zesde overweging van het LGO-Besluit, welke als volgt luidt:

"De LGO zijn geen derde landen, maar maken ook geen deel uit van de interne markt; zij dienen op handelsgebied te voldoen aan de verplichtingen die ten aanzien van derde landen zijn vastgesteld, met name wat betreft oorsprongsregels, sanitaire en fytosanitaire normen en vrijwaringsmaatregelen."

4.9.3. Ook aan de door verweerder genoemde arresten (HR 13 juli 2001, nr. 35.333, BNB 2001/323 en HR 12 augustus 2005, nr. 39.935, BNB 2006/18) vermag de rechtbank geen aanwijzing te ontlenen dat de bepalingen inzake het kapitaalverkeer in de verhouding van Nederland tot de Nederlandse Antillen een andere werking zouden hebben dan in de verhouding van Nederland tot (andere) 'derde landen'.

4.11. Artikel 57, eerste lid, EG luidt als volgt:

"Het bepaalde in artikel 56 doet geen afbreuk aan de toepassing op derde landen van beperkingen die op 31 december 1993 bestaan uit hoofde van nationaal of Gemeenschapsrecht inzake het kapitaalverkeer naar of uit derde landen in verband met directe investeringen - met inbegrip van investeringen in onroerende goederen -, vestiging, het verrichten van financiële diensten of de toelating van waardepapieren tot de kapitaalmarkten."

Verweerder heeft zich op de in artikel 57, eerste lid, EG opgenomen beperkingen met betrekking tot de toepassing van artikel 56, eerste lid, EG beroepen.

4.12. Tussen partijen is - kennelijk - niet in geschil dat de onderhavige dividenden verband houden met directe investeringen van [moedermaatschappij X. NV] in eiseres, de uitkerende vennootschap. De rechtbank acht dit gezamenlijke standpunt juist en volgt partijen daarin. Eiseres heeft echter betoogd dat de standstill-bepaling van artikel 57, eerste lid, EG niet van toepassing is omdat de hier gewraakte nationale bepaling die betrekking heeft op de bronheffing op uitgaande dividenden - artikel 11, derde lid, BRK - per 1 januari 2002 fundamenteel is gewijzigd (niet alleen in de vorm van het tarief voor belangen van ten minste 25%, maar ook qua structuur en doel van de heffing) zodat niet kan worden gezegd dat de regeling reeds op 31 december 1993 bestond. In zoverre voldoet artikel 11, derde lid, BRK niet aan de voorwaarden welke in artikel 57, eerste lid, EG aan een beperking van de vrijheid van kapitaalverkeer zijn gesteld, aldus eiseres. Volgens haar had Nederland bij gelegenheid van de wijziging van de BRK ervoor moeten zorgen dat het verschil in behandeling werd opgeheven.

4.13.1. De rechtbank volgt eiseres niet in haar betoog en overweegt daartoe als volgt.

4.13.3. Met betrekking tot de toepassing van artikel 57, eerste lid, EG leidt de rechtbank uit het arrest HvJ EG van 1 juni 1999, C-302/97, inzake Konle, NJ 1999, 766 (aangaande de uitleg van de standstill-bepaling van artikel 70 van de Akte betreffende de toetredings-voorwaarden voor de Republiek Oostenrijk, de Republiek Finland en het Koninkrijk Zweden en de aanpassing van de Verdragen waarop de Europese Unie is gegrond), af dat een maatregel met de op 31 december 1993 bestaande wetgeving kan worden gelijkgesteld indien deze op de voornaamste punten identiek is aan de vroegere wetgeving dan wel indien daarin enkel een in de vroegere wetgeving bestaande belemmering wordt verminderd of opgeheven en dat, daarentegen, een wettelijke regeling die op een andere hoofdgedachte berust dan de vorige regeling, en nieuwe procedures invoert, niet met die vroegere wetgeving kan worden gelijkgesteld. Naar het oordeel van de rechtbank betreft de wijziging van artikel 11 BRK bij de Rijkswet van 14 december 2001, gelet op hetgeen hiervoor in 4.13.2. is overwogen, een zodanig specifiek en daarmee aan het geheel van de (regelgeving betreffende de) inhouding van dividendbelasting - waartoe naar het oordeel van de rechtbank ook de toepasselijke artikelen van de Wet behoren - ondergeschikt te achten element daarvan - het tarief -, dat op die grond en beoordeeld naar de maatstaven van het arrest Konle, het voor de jaren 2005 en 2006 geldende dividendbelastingregime (inclusief artikel 11 BRK) voor dividenden uitgekeerd aan op de Nederlandse Antillen gevestigde moedervennootschappen niet als een op 31 december 1993 niet reeds bestaande beperking van de vrijheid van kapitaalverkeer is te beschouwen. De rechtbank heeft hierbij in aanmerking genomen dat mede is voldaan aan het uit het arrest HvJ EG van 18 december 2007, C-101/05, inzake Skatteverket vs. A en B, VN 2008/7.14, volgende vereiste dat het juridische raamwerk waarin de betrokken beperking is opgenomen ook sinds 31 december 1993 ononderbroken deel heeft uitgemaakt van de Nederlandse rechtsorde.

4.14. Voorzover eiseres nog, onder verwijzing naar het arrest van het HvJ EG van 14 december 1995, gevoegde zaken C-163/94, C-165/94 en C-250/94, inzake Sanz de Lera e.a., heeft gesteld dat de belemmerende bepalingen van de Wet (artikel 2 juncto artikel 4, eerste lid, en artikel 10, derde lid) te ruim zijn geformuleerd (zij treffen elke transactie, niet enkel transacties in verband met directe investeringen, vestiging en dergelijke) om door artikel 57, eerste lid, EG te kunnen worden gesauveerd, treft haar betoog, gelet op het arrest van de Hoge Raad van 14 april 2006, nr. 41.815, BNB 2006/254 (alsmede het hiervoor genoemde arrest van het HvJ EG inzake Skatteverket vs. A en B) evenmin doel. Niet van belang is dat de bepalingen betreffende de inhouding van dividendbelasting als hier aan de orde mede kapitaalverkeer (kunnen) treffen waarvoor de standstill-bepaling niet geldt.

4.15. Eiseres heeft voorts, ter zake van de in 2006 ter beschikking gestelde dividenden, nog gesteld dat de in het derde lid van artikel 10 van de Wet opgenomen teruggaafregeling in strijd is met artikel 56 EG omdat de teruggaafmogelijkheid weliswaar is opengesteld voor binnenlandse en buitenlandse vennootschappen die dividend ontvangen van een Nederlandse dochtervennootschap, doch dat voor de laatste categorie als additionele voorwaarde is gesteld dat de aandelen in de Nederlandse dochtervennootschap behoren tot het vermogen van een in Nederland gevestigde onderneming (vaste inrichting) van de moedervennoot-schap.

4.16.1. Het bewuste derde lid is bij het Belastingplan 2006 aan artikel 10 van de Wet toegevoegd en heeft terugwerkende kracht tot 16 november 2005. In de toelichting bij de vierde nota van wijzigingen, Kamerstukken II 2005/06, 30.306, nr. 42, blz. 3-4, wordt de invoering van het derde lid als volgt toegelicht:

4.16.2. Aldus bevat het derde lid van artikel 10 van de Wet naar het oordeel van de rechtbank een bijzondere teruggaafregeling om oneigenlijk gebruik van de verrekening van ingehouden dividendbelasting met de vennootschapsbelasting tegen te gaan. In materiële zin berust de nieuwe regeling niet op een andere hoofdgedachte dan voorheen (de dividendbelasting vormt een voorheffing van de verschuldigde vennootschapsbelasting; indien een opbrengst voor de vennootschapsbelasting is vrijgesteld, behoeft geen voorheffing plaats te vinden), doch voert zij - slechts - een nieuwe procedure in die beoogt die hoofdgedachte op een (meer) zuivere wijze te doen uitwerken: indien geen voorheffing behoeft plaats te vinden doch niettemin, ter keuze van de inhoudingsplichtige, wel dividendbelasting wordt ingehouden, behoort zulks in de sfeer van de vennootschapsbelasting niet te leiden tot de realisatie van een - onbedoeld - financieel voordeel.

4.18. De slotsom is dat het beroep van eiseres ongegrond is. De rechtbank zal aldus beslissen.

5. Proceskosten

De rechtbank acht geen termen aanwezig een partij te veroordelen in de proceskosten van deze procedure.

6. Beslissing

De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.

Deze uitspraak is gedaan op 16 juli 2008 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. E.F. Faase, voorzitter, mr. G.J. Ebbeling, en mr. P.F. Goes, rechters, in tegenwoordigheid van mr. R.J.M. de Fouw, griffier.

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te 's-Gravenhage (belastingkamer), Postbus 20021, 2500 EA Den Haag.