Rechtbank 's-Gravenhage, 15-10-2008, ECLI:NL:RBSGR:2008:17410 BG7090, AWB 07/3285 MRB

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht

Enkelvoudige belastingkamer

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

[X], wonende te [Z], eiser,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/[te P], verweerder.

1 Ontstaan en loop van het geding

1.1. Bij besluit van 27 december 2005 (hierna: de beschikking) is aan eiser voor de bestelauto met kenteken [kenteken] toepassing van het lage bestelautotarief voor ondernemers (hierna: het ondernemerstarief) als bedoeld in artikel 24b van de Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994 (hierna: de Wet) verleend.

1.2. Verweerder heeft bij besluit van 5 maart 2007 (hierna: de intrekkingsbeschikking) de beschikking ingetrokken. Eiser heeft tegen de intrekkingsbeschikking bezwaar gemaakt. Verweerder heeft bij besluit van 11 april 2007 het bezwaar ongegrond verklaard.

1.3. Eiser heeft daartegen bij brief van 3 mei 2007, ontvangen bij de rechtbank op 7 mei 2007, beroep ingesteld.

1.4. Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

2 Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.1. Eiser is houder van de bestelauto met kenteken [kenteken].

2.2. Eiser adviseert anderen over verzekerings- en onroerendgoedkwesties, alsmede over de exploitatie en het beheer van vermogen. Deze diensten verleent eiser om niet.

3 Geschil

3.2. Verweerder stelt zich op het standpunt dat het verzoek op goede gronden is afgewezen. Eiser is geen ondernemer is in de zin van artikel 7 van de Wet OB. Eiser verricht geen economische activiteit in de zin van artikel 4, eerste lid, van de Zesde Richtlijn (Richtlijn van 17 mei 1997, Pb EG L 145) en is derhalve geen belastingplichtige voor de omzetbelasting noch ondernemer in de zin van artikel 7 van de Wet OB.

4 Beoordeling van het geschil

4.2. Uit de tekst van de beschikking leidt de rechtbank af dat verweerder beoogde daaraan een voorlopig karakter te geven. De Wet noch enig ander algemeen verbindend voorschrift voorziet echter in een voorlopige beslissing op een verzoek tot toepassing van het ondernemerstarief. De beschikking heeft derhalve een definitief karakter. Zij is door het ongebruikt verstrijken van de bezwaartermijn onherroepelijk komen vast te staan.

4.3. Een bestuursorgaan is alleen bevoegd tot intrekking of wijziging van een onherroepelijk vaststaand besluit indien een wettelijke bepaling of een ongeschreven rechtsregel daarin voorziet. De Wet noch enig ander algemeen verbindend voorschrift bevat een bepaling die intrekking of herziening van een op de voet van artikel 24b, derde lid, van de Wet (in de van 1 juli 2005 tot 1 januari 2007 geldende tekst) mogelijk maakt. Anders is het gesteld met de ongeschreven rechtsregels, in het bijzonder het in het algemeen rechtsbewustzijn levende beginsel dat de wet ten uitvoer moet worden gelegd (het legaliteitsbeginsel). Naar het oordeel van de rechtbank volgt daaruit dat verweerder niet de bevoegdheid kan worden ontzegd om op een eerder genomen begunstigde beschikking terug te komen, mits daarbij de algemene rechtsbeginselen in acht worden genomen (vergelijk ook ABRS 18 maart 1986, nr. R03.84.6499, AB 1987/40). Bij dit oordeel heeft de rechtbank het volgende overwogen. De belastingschuld vloeit rechtstreeks voort uit de wet. Verweerder heeft de rechtsplicht de uit de wet voortvloeiende belastingschuld te formaliseren op een zodanige wijze dat deze volledig, althans zo volledig mogelijk, wordt gerealiseerd. Deze rechtsplicht legitimeert in beginsel dat verweerder in gevallen als het onderhavige, ook al ontbreekt een wettelijke bepaling die intrekking of herziening van de beschikking mogelijk maakt, de beschikking intrekt of herziet indien zulks bijdraagt aan de vorenbedoelde realisatie van de uit de wet voortvloeiende belastingschuld. Aan een dergelijke intrekking of herziening dienen overigens, gelet op met name het rechtszekerheidsbeginsel, strenge eisen te worden gesteld, welke afhankelijk van de omstandigheden van het concrete geval dienen te worden ingevuld.

4.4. Er is geen wettelijke bepaling waarin de intrekkingsbeschikking wordt aangewezen als een voor bezwaar vatbare beschikking in de zin van artikel 26, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Een redelijke rechtstoepassing brengt echter mee dat, nu de bevoegdheid van verweerder tot intrekking of herziening van de beschikking wordt aangenomen op basis van ongeschreven rechtsregels, aan het ontbreken van een wettelijke bepaling waarin de intrekkingsbeschikking als voor bezwaar vatbare beschikking wordt aangewezen, niet het gevolg te verbinden dat daartegen niet de normale rechtsmiddelen openstaan. De onderlinge verwevenheid van de beschikking en de intrekkingsbeschikking brengen naar het oordeel van de rechtbank mee dat de aanwijzing van de beschikking als voor bezwaar vatbare beschikking zich mede uitstrekt tot de intrekkingsbeschikking. Hieraan doet naar het oordeel van de rechtbank niet af dat de intrekkingsbeschikking is genomen na 1 januari 2007, dat wil zeggen na de omzetting van de onderhavige regeling in een vrijstellingsregeling.

4.5. Behoudens een andersluidende wettelijke bepaling, welke ten aanzien van de intrekkingsbeschikking ontbreekt, staat het rechtszekerheidsbeginsel in beginsel eraan in de weg dat een besluit rechtsgevolgen heeft voor de periode die aan zijn bekendmaking voorafgaat. Naar het oordeel van de rechtbank is er aanleiding in dit geval van deze zogeheten "ex nunc"-werking af te wijken omdat eiser van meet af aan, dat wil zeggen vanaf het moment waarop de beschikking werd gegeven, begreep of redelijkerwijs had moeten begrijpen dat verweerder, mocht nadien blijken dat de beschikking ten onrechte was gegeven, zou overgaan tot intrekking van de beschikking met terugwerkende kracht tot de datum van inwerkingtreding ervan. Bij dit oordeel neemt de rechtbank in het bijzonder in aanmerking dat verweerder in de beschikking een herziening daarvan aankondigt als nadien zou blijken dat eiser niet aan de voorwaarde van het ondernemerschap voldoet. Nu het niet voldoen aan het deze voorwaarde de grond van de intrekkingsbeschikking is, is de rechtbank, veronderstellenderwijs ervan uitgaande dat eiser niet aan de voorwaarde van het ondernemerschap voldeed -de rechtbank behandelt deze vraag onder 4.6-, van oordeel dat verweerder de toepassing van het ondernemerstarief met terugwerkende kracht tot 27 december 2005 kon terugnemen.

4.6. Ingevolge artikel 4, eerste lid, van de Zesde richtlijn wordt als belastingplichtige beschouwd ieder die, ongeacht op welke plaats, zelfstandig één van de in het tweede lid van dat artikel omschreven economische activiteiten verricht, ongeacht het oogmerk of het resultaat van die activiteit. Tot de in het zo-even genoemde tweede lid omschreven activiteiten behoren onder meer de werkzaamheden van een dienstverrichter. Aangenomen moet worden dat de Nederlandse wetgever aan de term bedrijf, gebezigd in artikel 7 van de Wet OB, de betekenis heeft willen toekennen welke toekomt aan de in de zo-even genoemde richtlijnbepalingen gebruikte term economische activiteit (HR 27 augustus 1985, nr. 21 608, BNB 1985/316). Vaststaat dat eiser uitsluitend om niet de onder 2 genoemde diensten verleent. Derhalve verricht eiser geen economische activiteiten in de zin van artikel 4 van de Zesde richtlijn (Hof van Justitie van de EG, 1 april 1982, Nr. 89/81, BNB 1982/311. Alsdan kan hij evenmin als ondernemer in de zin van artikel 7 van de Wet OB worden aangemerkt (HR 6 oktober 1982, nr. 20 260, BNB 1982/312) en voldoet hij niet aan de in artikel 4, eerste lid, van de Wet voor de toepassing van het ondernemerstarief gestelde voorwaarde van het ondernemerschap.

4.7. Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

Deze uitspraak is gedaan op 15 oktober 2008 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. G.J. van Leijenhorst, in tegenwoordigheid van mr. P.C. Stroebel, griffier.