Rechtbank 's-Gravenhage, 27-11-2008, BG7417, AWB 06/6619 IB/PVV

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht, meervoudige belastingkamer

Procedurenummer: AWB 06/6619 IB/PVV

Uitspraakdatum: 27 november 2008

Uitspraak als bedoeld in artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen

[X], wonende te [Z], eiseres,

en

de inspecteur van de Belastingdienst/[P], verweerder.

1 Ontstaan en loop van het geding

1.1. Verweerder heeft aan eiseres voor het jaar 1998 een navorderingsaanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (aanslagnummer [nummer]) opgelegd naar een belastbaar inkomen van fl. 267.342 alsmede bij beschikking een boete van fl. 68.222. Verweerder heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 20 juni 2006 de navorderingsaanslag gehandhaafd en de boete verminderd tot fl. 61.669.

1.2. Eiseres heeft daartegen bij brief van 28 juli 2006, door de rechtbank ontvangen op 31 juli 2006, beroep ingesteld. Het beroep is aangevuld bij brieven van 29 augustus en 24 november 2006. Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

2 Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast.

2.1. Eiseres exploiteert sinds 8 mei 1995 tezamen met haar echtgenoot in de vorm van een vennootschap onder firma een supermarktbedrijf te [plaats 3]. Op 7 april van dat jaar hebben zij het supermarktbedrijf gekocht van het [A]-concern.De desbetreffende koopovereenkomst luidt voorzover hier van belang als volgt:

2.2. Tegelijk met de koopovereenkomst hebben eiseres en haar echtgenoot een samenwerkingsovereenkomst gesloten met [A]. Een aanhangsel bij de samenwerkingsovereenkomst luidt voorzover hier van belang als volgt:

2.3. Een op de onder 2.1 genoemde verkoop betrekking hebbende brief van [A] aan eiseres van 23 maart 1995 vermeldt onder meer het volgende:

2.4. Eiseres en haar echtgenoot hebben op grond van de nabetalingsregeling, zoals opgenomen in het onder 2.2 genoemde aanhangsel, over 1996 fl. 55.026 betaald. Over 1997 waren zij op grond van die nabetalingsregeling een bedrag van circa fl. 142.000 verschuldigd. Dit bedrag is niet betaald.

2.5. In 1998 hebben eiseres en haar echtgenoot het supermarktbedrijf terugverkocht aan [A]. De desbetreffende verkoopovereenkomst van 1 april 1998 luidt voorzover hier van belang als volgt:

Op de verkoop is per saldo een boekverlies geleden van fl. 1.911, bestaande uit enerzijds een boekwinst van f 4.850 op afbouwkosten en anderzijds een boekverlies van f 6.761 op inventaris.

2.6. De verkoop van het supermarktbedrijf te [plaats 3] hield verband met een verzoek van [A] aan eiseres en haar echtgenoot om een supermarktbedrijf van [A] te [plaats 4] over te nemen, hetgeen zij hebben gedaan. De op die overname betrekking hebbende koopovereenkomst van 1 april 1998 luidt voorzover hier van belang als volgt:

2.7. Tegelijk met de koopovereenkomst voor het supermarktbedrijf te [plaats 4] hebben eiseres en haar echtgenoot een samenwerkingsovereenkomst gesloten met [A]. Een aanhangsel bij deze samenwerkingsovereenkomst luidt voorzover hier van belang als volgt:

2.8. In verband met de onder 2.6 en 2.7 omschreven transacties heeft [A] in een door eiseres en haar echtgenoot voor akkoord getekende brief van 19 februari 1998 het volgende vermeld met betrekking tot de onder 2.7 bedoelde nabetaling:

2.9. Ten tijde van de aankoop van het supermarktbedrijf in [plaats 3] bedroeg de weekomzet daarvan fl. 180.925. Het bedrijfsresultaat exclusief bijzondere baten en lasten over de periode 8 mei 1995 tot en met 31 december 1995 bedroeg fl. 23.282 bij een brutowinst van fl. 1.172.146. Het bedrijfsresultaat over 1996 bedroeg fl. 226.281 bij een brutowinst van fl. 2.051.868. De brutowinst over 1997 bedroeg fl. 2.409.458. Het bedrijfsresultaat exclusief bijzondere baten en lasten over de periode 1 januari 1998 tot en met 31 maart 1998 bedroeg fl. 103.622 bij een brutowinst van fl. 699.529. De weekomzet ten tijde van de onder 2.5 genoemde verkoop bedroeg fl. 287.167.

2.10. Het supermarktbedrijf te [plaats 4] is opgezet in 1996. De weekomzet bedroeg toen fl. 456.144. Het bedrijfsresultaat over de periode 8 mei 1998 tot en met 31 december 1998 bedroeg fl. 344.105 negatief bij een brutowinst van fl. 2.981.025. Het bedrijfsresultaat over 1999 bedroeg fl. 121.023 bij een brutowinst van fl. 4.976.557.

2.11. In hun aangiften inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor 1998 hebben eiseres en haar echtgenoot de vragen of in 1998 een onderneming is gestart en of in 1998 een onderneming is gestaakt bevestigend beantwoord; in de aangiften zijn ook - gespecificeerd - stakingswinsten en desinvesteringsbijtellingen opgenomen. Naar aanleiding van de aangiften heeft verweerder gevraagd om toezending van de onder 2.5 en 2.6 genoemde overeenkomsten. De adviseur van eiseres heeft die overeenkomsten zonder nadere toelichting toegezonden. De onder 2.2 en 2.7 genoemde samenwerkingsovereenkomsten en aanhangsels zijn niet verstrekt. Verweerder heeft vervolgens zonder het stellen van nadere vragen de definitieve aanslag inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor 1998 conform de aangifte vastgesteld, waarbij het belastbare inkomen is vastgesteld op fl. 113.729 negatief.

2.12. Eiseres heeft haar aandeel in de vennootschap onder firma per 11 december 2000 met toepassing van artikel 17 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 overgedragen aan haar echtgenoot. Die heeft zijn onderneming per deze datum ingebracht in een door hem opgerichte B.V.

2.13. De B.V. van de echtgenoot van eiseres heeft in 2001 Van [A] een supermarktbedrijf in [plaats 5] overgenomen waarbij een bedrag aan goodwill werd betaald van € 748.737.

2.14. Op 11 januari 2002 heeft de echtgenoot van eiseres een verzoek gedaan als bedoeld in artikel 18 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964. In (de bijlagen bij) het verzoek heeft hij de goodwill per 11 december 2000 berekend op zeven maal de gemiddelde weekomzet.

2.15. Op 20 juni 2002 heeft de B.V. van de echtgenoot van eiseres met [A] een zogenoemde "formule-overeenkomst" gesloten waarbij een aanhangsel behoort waarin afspraken zijn vastgelegd over de nabetaling door de echtgenoot van eiseres aan [A] van een investeringsbijdrage.

2.16. Naar aanleiding van een discussie over de inbreng in de B.V. heeft verweerder het standpunt ingenomen dat eiseres ter zake van de onder 2.5 genoemde verkoop ten onrechte een bedrag van fl. 350.000 (35 percent van fl. 1.000.000) aan goodwill niet als (stakings)winst heeft verantwoord. Op die grond heeft hij de navorderingsaanslag en de vergrijpboete opgelegd.

3 Geschil

3.1. In geschil is het antwoord op de vraag of eiseres ten onrechte een bedrag van fl. 350.000 aan goodwill niet als (stakings)winst heeft verantwoord. Indien die vraag bevestigend wordt beantwoord, is voorts in geschil of sprake is van een zogeheten nieuw feit in de zin van artikel 16, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) en of terecht een vergrijpboete van (uiteindelijk) 25 percent is opgelegd.

3.2. Voor de standpunten van partijen en de onderbouwing daarvan verwijst de rechtbank naar de gedingstukken.

3.3. Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vernietiging van de navorderingsaanslag en de boete. Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4 Beoordeling van het geschil

4.2. De rechtbank begrijpt het standpunt van verweerder aldus dat in zijn visie ter zake van de terugverkoop in 1998 van het supermarktbedrijf te [plaats 3] door eiseres een goodwill van ten minste (35 percent van) fl. 865.195 is bedongen en genoten. Eiseres heeft dit gemotiveerd bestreden.

4.3. Het standpunt van verweerder is alleen dan juist indien komt vast te staan dat ter zake van de terugverkoop in 1998 van het supermarktbedrijf te [plaats 3] een hogere vergoeding is bedongen dan is genoemd in de onder 2.5 weergegeven overeenkomst. De bewijslast terzake rust op verweerder.

4.4. Eiseres heeft gemotiveerd betoogd dat het haar niet was toegestaan bij terugverkoop binnen vijf jaar van het supermarktbedrijf te [plaats 3] aan [A] goodwill te bedingen. Verweerder heeft in reactie daarop erop gewezen dat de terugverkoop in 1998 - anders dan eiseres stelt en is opgenomen in de onder 2.3. vermelde brief van 23 maart 1995 - niet heeft plaatsgehad tegen boekwaarden en dat de onder 2.1, 2.2 en 2.5 genoemde overeenkomsten ook niet een beding bevatten dat verplicht tot terugverkoop tegen boekwaarden. Naar het oordeel van de rechtbank bevatten de zojuist genoemde overeenkomsten geen bepalingen die het in onderdeel 8 van de brief van 23 maart 1995 opgenomen beding opzij zetten, zodat er geen reden is om aan te nemen dat dit beding is komen te vervallen. Verweerder heeft gesteld dat de terugverkoop heeft plaatsgehad tegen een bedrag dat afwijkt van de boekwaarden, maar die afwijking is naar het oordeel van de rechtbank dermate gering dat daaraan niet de gevolgtrekking kan worden verbonden dat partijen met betrekking tot de verkoopprijs daadwerkelijk hebben willen afwijken van hetgeen is vastgelegd in de hiervoor genoemde brief en overeenkomsten. In die brief en de overeenkomsten wordt geen melding gemaakt van een bij terugverkoop te ontvangen vergoeding voor goodwill.

4.5. Verweerder heeft geen bewijs aangevoerd voor zijn stelling dat bij de aankoop in 1995 van het supermarktbedrijf te [plaats 3] een vergelijkbare afspraak is gemaakt als de afspraak die is opgenomen in de onder 2.8 vermelde brief en evenmin voor zijn stelling dat bij de aankoop in 1998 van het supermarktbedrijf te [plaats 4] een vergoeding voor goodwill is overeengekomen. De rechtbank acht die stellingen daarom niet aannemelijk gemaakt. De omstandigheid dat de supermarktbedrijven wellicht (over)winstcapaciteit bezitten brengt - anders dan verweerder lijkt te veronderstellen - niet zonder meer mee dat een vergoeding voor goodwill is overeengekomen. Overigens is de rechtbank wel bereid om - met verweerder - ervan uit te gaan dat ook bij de terugverkoop van de supermarkt te [plaats 3] aan [A] een nabetalingsregeling is overeengekomen.

4.6. De onder 2.2 weergegeven nabetalingsregeling hield volgens eiseres in dat maximaal fl. 1.200.000 moest worden nabetaald, doch uitsluitend indien en voorzover de overwinst en/of de liquidatiewinst dat toelieten en voorts dat [A] in de door haar gebruikte contracten onder liquidatie tevens verstaat verkoop. Verweerder heeft dit niet betwist. De uitleg van eiseres komt overeen met de inhoud van de in 2.3 vermelde brief, is niet strijdig met de tekst van het onder 2.2 genoemde aanhangsel en evenmin met het - niet in geschil zijnde - gegeven dat bij de onder 2.5 genoemde terugverkoop niet het restant van het maximaal verschuldigde bedrag van fl. 1.200.000 is betaald. Klaarblijkelijk gaven de overwinst en de liquidatiewinst geen aanleiding tot een dergelijke nabetaling. In het licht van het vorenstaande heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat, zoals in zijn stellingen ligt besloten, de nabetalingsregeling inhield dat een vast bedrag van fl. 1.200.000 was verschuldigd dat in elk geval, en uiterlijk bij liquidatie of verkoop, moest worden betaald. De omstandigheid dat eiseres het op grond van de nabetalingsregeling verschuldigde bedrag over 1997 niet heeft betaald, acht de rechtbank onvoldoende zwaarwegend voor een ander oordeel, te minder nu het over 1996 wel is betaald en, naar belanghebbende onweersproken heeft gesteld, ten laste van de winst is gebracht. Naar het oordeel van de rechtbank moet daarom de door eiseres voorgestane uitleg van de nabetalingsregeling als een winstafhankelijke betalingsverplichting voor juist worden gehouden. Met het vorenstaande ontvalt de grond aan verweerders stelling dat bij de transacties in 1998 de verplichting tot betaling van (het restant van) fl. 1.200.000 'zomaar is verdwenen'.

4.7. Eiseres heeft ter zitting toegelicht dat bij passivering van de nabetalingsverplichting op de balans de waardering daarvan zou moeten plaatsvinden met inachtneming van de jaarlijks te berekenen kans dat tot betaling zou moeten worden overgegaan, dat een dergelijke wijze van waarderen feitelijk onmogelijk is en dat passivering van de verplichting om die reden achterwege is gelaten. Verweerder heeft dit betoog niet betwist. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres, gezien de aan de verplichting klevende onzekerheden zoals door eiseres geschetst, niet in strijd met goed koopmansgebruik gehandeld door passivering van de nabetalingsverplichting achterwege te laten. Voorzover al verweerder dat heeft bedoeld te stellen, komt een vrijval van een dergelijke verplichting bij de terugverkoop van het supermarktbedrijf te [plaats 3] niet aan de orde. Evenzo is eiseres ter zake van de in het kader van die terugverkoop veronderstelde nabetalingsregeling (zie r.o. 4.5) niet ertoe gehouden daarvan de (nader te bepalen) waarde in 1998 bij de bepaling van de winst (in één keer) in aanmerking te nemen.

4.8. Op grond van het overwogene onder 4.4 tot en met 4.7 is de rechtbank van oordeel dat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat eiseres en [A] met betrekking tot de terugverkoop van het supermarktbedrijf te [plaats 3] in 1998 iets anders zijn overeengekomen dan is vastgelegd in de onder 2.2, 2.3 en 2.5 genoemde stukken. De omstandigheid dat de echtgenoot van eiseres in 2000 bij de inbreng van zijn onderneming in een B.V. goodwill heeft bedongen leidt de rechtbank niet tot een ander oordeel. De echtgenoot had daarbij te maken met een andere contractspartij, van welke hij - anders dan van [A] (zie onder 4.4) - kennelijk wel goodwill kon bedingen.

4.9. Het vorenoverwogene leidt de rechtbank tot de slotsom dat de correctie van fl. 350.000 moet vervallen en dat het belastbare inkomen voor 1998 negatief is. Dit brengt mee dat de navorderingsaanslag en de boetebeschikking reeds om die reden moeten worden vernietigd. De overige geschilpunten behoeven geen bespreking meer.

5 Proceskosten

6 Beslissing

Deze uitspraak is gedaan op 27 november 2008 en op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken door mr. G.J. Ebbeling, mr. E.A.G. van der Ouderaa en mr. J. den Boer in tegenwoordigheid van mr. L.M. Holdert, griffier.