Rechtbank 's-Gravenhage, 17-02-2012, ECLI:NL:RBSGR:2012:12432 BX0037, AWB 09/344

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht

zaaknummer: AWB 09/344

uitspraak van de meervoudige kamer van 17 februari 2012 in de zaak tussen

en

de inspecteur van de Belastingdienst [te P], verweerder.

Procesverloop

Verweerder heeft aan eiser voor het jaar 2000 met dagtekening 30 november 2006 een navorderingsaanslag (aanslagnummer [a]) inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen van f 3.822.860 (hierna: de navorderingsaanslag). Daarbij is een vergrijpboete opgelegd van f 920.889 (hierna: de boete) en is heffingsrente in rekening gebracht tot een bedrag van f 206.132 (hierna: de heffingsrente).

Eiser heeft bij brief van 11 december 2006 bezwaar gemaakt tegen de navorderingsaanslag, de boete en de heffingsrente.

De rechtbank heeft op 3 november 2008 uitspraak gedaan op het beroep van eiser tegen het niet tijdig nemen van een beslissing op het bezwaar tegen de navorderingsaanslag en de boete (zaaknummer AWB 08/2930 IB/PVV).

Verweerder heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 1 december 2008 de navorderingsaanslag, de boete en de heffingsrente gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen bij brief van 8 januari 2009, ontvangen op 9 januari 2009, beroep ingesteld.

Verweerder heeft bij brief van 8 juni 2009 de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

Eiser en verweerder hebben vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan de wederpartij.

Op 21 juni 2011 heeft de rechtbank een tussenbeslissing gegeven met betrekking tot de stukken die verweerder met een beroep op artikel 8:29 Awb bij brief van 17 december 2009 aan de rechtbank heeft gezonden. Daarbij heeft de rechtbank besloten dat de door verweerder ingediende stukken vermeld onder letter C niet tot de gedingstukken behoren en bepaald dat deze aan verweerder worden teruggezonden.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 11 oktober 2011 te 's-Gravenhage. Eiser is daar in persoon verschenen. Namens gemachtigde zijn verschenen [B] en [C]. Namens verweerder zijn verschenen [D], [E] en [F]. Ter zitting zijn tegelijk met dit beroep behandeld de beroepen van [G] B.V. (hierna: de B.V.) met de zaaknummers AWB 09/181, AWB 09/185, AWB 09/187, AWB 09/191, AWB 09/192 en AWB 09/194. Tenzij anders aangegeven wordt al hetgeen partijen in een van deze zaken ter zitting hebben verklaard en aan stukken hebben overgelegd, geacht tevens te zijn verklaard en te zijn overgelegd in de overige zaken.

Overwegingen

1. Eiser is directeur en enig aandeelhouder van de B.V. De B.V. verleent diensten op het terrein van financieel management. Eiser verricht de daaruit voortvloeiende werkzaamheden. De B.V. houdt tevens een aantal beleggingen. De belangrijkste afnemer van de diensten van de B.V. is de [H] Groep. In 2000 waren [I] en [J] de bestuurders van de [H Groep].

2. Eiser had op 1 januari 2000 een schuld aan de B.V. van f 1.853.402, waarvan f 310.000 verband hield met de eigen woning van eiser.

3. Op 13 juli 2000 heeft eiser van de [H Groep], door tussenkomst van [K] van [L] B.V. (hierna: de intermediair), 178.571 aandelen [M] (hierna: de aandelen) gekocht voor £ 71.428,40 (£ 0,40 per aandeel). Daarbij was een korting van 20% verleend op de uitgifteprijs van de aandelen, zijnde £ 0,50 per aandeel.

5. Bij notariële akte van 29 december 2000 (hierna: de notariële akte) heeft eiser de economische eigendom van de aandelen aan de B.V. overgedragen.

7. De primitieve aanslag IB/PVV voor 2000 is door verweerder met dagtekening 22 februari 2002 conform de door eiser ingediende aangifte opgelegd.

13. In het persbericht van [M] Ltd. van 21 augustus 2000 is de verwerving van [CC] N.V. aangekondigd.

15. Blijkens bijlage 75 bij het verweerschrift, welk document door FIOD-ECD in beslag is genomen bij de intermediair heeft [M] in november 2000 aandelen uitgegeven voor een prijs van £ 0,50 per aandeel.

16. De aangekondigde beursgang van de betalingendivisie heeft niet plaatsgevonden.

17. Op 15 september 2006 heeft de FIOD-ECD stukken aan verweerder gezonden waaruit blijkt dat eiser is betrokken in een strafrechtelijk onderzoek. In de begeleidende brief wordt verwezen naar een emailbericht met een toelichting.

18. Bij brief van 18 oktober 2006 heeft het Openbaar Ministerie aan eiser en de B.V. bericht hen niet verder te vervolgen omdat er onvoldoende wettig bewijs is.

19. Op 24 november 2006 heeft een belastingambtenaar de navorderingsaanslag met een begeleidende brief op het woonadres van eiser bezorgd. Bij het vaststellen van de navorderingsaanslag is verweerder ervan uitgegaan dat de B.V. door de aandelen voor £ 6 per stuk te kopen, een uitdeling van winst aan eiser heeft gedaan. Deze winstuitdeling heeft verweerder, uitgaande van een waarde in het economische verkeer van de aandelen bij het sluiten van de koopovereenkomst van £ 0,40 per aandeel, berekend op f 3.683.558.

20. Op 25 mei 2007 heeft eiser de door verweerder verstrekte stukken met betrekking tot de navorderingsaanslag ingezien op het kantoor van de Belastingdienst [te EE]. Hierbij is eiser in de gelegenheid gesteld de stukken te kopiëren.

21. Op 2 november 2007 heeft een hoorgesprek plaatsgevonden op het kantoor van de Belastingdienst [te EE]. Hiervan heeft verweerder een hoorverslag gemaakt dat hij op 12 november 2007 aan eiser heeft gezonden.

23. Eiser stelt zich allereerst op het standpunt dat de navorderingsaanslag niet tijdig is opgelegd, omdat verweerder niet aannemelijk heeft gemaakt dat voor het doen van aangifte uitstel is verleend. Als de navorderingsaanslag wel tijdig is opgelegd beschikt verweerder niet over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. Van kwade trouw is geen sprake. Als de rechtbank oordeelt dat verweerder wel een nieuw feit heeft, of dat sprake is van kwade trouw, stelt eiser zich op het standpunt dat geen sprake was van winstuitdeling, althans dat de wil daartoe en de bewustheid daarvan er niet waren. Indien de rechtbank oordeelt dat wel sprake is van een belaste winstuitdeling, stelt eiser zich op het standpunt dat de navorderingsaanslag te hoog is vastgesteld. Ter zitting heeft eiser aangeboden door middel van het horen van getuigen aannemelijk te maken dat de prijsbepaling van de aandelen niet te hoog was. Met betrekking tot de boete stelt eiser dat het niet aan de opzet danwel de grove schuld van eiser is te wijten dat hij zijn aandelen voor een te hoge prijs aan de B.V. heeft verkocht. Tevens verzoekt eiser om schadevergoeding vanwege het overschrijden van de redelijke termijn voor de uitspraak in eerste aanleg.

24. Verweerder stelt zich op het standpunt dat de waarde in het economische verkeer van de aandelen bij het sluiten van de koopovereenkomst niet £ 0,40, maar £ 0,50 was. Derhalve dienen de navorderingsaanslag en de in rekening gebrachte heffingsrente te worden verminderd. Overigens heeft verweerder de standpunten van eiser gemotiveerd weersproken. Met betrekking tot de boete neemt verweerder het standpunt in dat deze dient te worden gematigd tot 50% van de boetegrondslag omdat eiser een 'first offender' is. Indien van opzet geen sprake is, moet de boete vanwege grove schuld tot 25% worden verminderd. Voorts zijn volgens verweerder in de bezwaarprocedure alle op de zaak betrekking hebbende stukken ter inzage gegeven.

25. Eiser concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vernietiging van de navorderingsaanslag, de boetebeschikking en de beschikking heffingsrente.

26. Verweerder concludeert primair en subsidiair tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar, vermindering van het belastbaar inkomen tot f 3.675.006 en dienovereenkomstige vermindering van de heffingsrente en voorts primair tot vermindering van de boete tot f 441.963 en subsidiair tot vermindering van de boete tot f 220.981.

Beoordeling

29. Verweerder heeft gesteld dat eiser op 26 maart 2001 heeft verzocht om uitstel voor het doen van aangifte IB/PVV over het jaar 2000 en dat verweerder naar aanleiding daarvan elf maanden uitstel heeft verleend, tot 1 maart 2002. Dit heeft verweerder onderbouwd met een afschrift van het uitstelverzoek, met de aan eiser verzonden ontvangstbevestiging en met een uitdraai waarin het betreffende uitstel is vermeld. Eiser heeft dit niet weersproken. Nu de navorderingsaanslag is opgelegd met dagtekening 30 november 2006 en enkele dagen daarvoor bij eiser is bezorgd, acht de rechtbank, gelet op het voorgaande, verweerder erin geslaagd aannemelijk te maken dat de navorderingsaanslag tijdig is opgelegd.

31. Naar het oordeel van de rechtbank beschikt verweerder over een nieuw feit dat navordering rechtvaardigt. Daartoe overweegt de rechtbank dat verweerder uit de aangifte IB/PVV van eiser over het jaar 2000 en uit de aangifte VPB van de B.V. over het jaar 2000 niet kon afleiden dat eiser in 2000 aandelen aan de B.V. heeft overgedragen, laat staan tegen een mogelijk onzakelijke prijs. Immers, in beide aangiften was geen specificatie van de aandelen opgenomen en in de aangifte VPB van de B.V. stond expliciet vermeld dat er geen transacties tussen de B.V. en haar aandeelhouder hadden plaatsgevonden. Naar het oordeel van de rechtbank bestond er voor verweerder op basis van die aangiften geen aanleiding om te vermoeden dat er, ondanks de expliciete vermelding in de aangifte VPB van het tegendeel, aandelen van eiser waren overgedragen aan de B.V. De enkele omstandigheid dat de schuld van eiser aan de B.V. in het jaar 2000 aanzienlijk was afgenomen, is daarvoor onvoldoende. Weliswaar blijkt uit de aangifte VPB van de B.V. over het jaar 2001 dat de B.V. de aandelen in dat jaar had afgewaardeerd, maar, daargelaten of dat een grond vormt om aan de juistheid van de aangifte IB/PVV over het jaar 2000 van eiser te twijfelen, is die aangifte VPB over 2001 eerst op 30 september 2002 door de Belastingdienst ontvangen. Dat is nadat de primitieve aanslag met dagtekening 22 februari 2002 was opgelegd. Zonder daarnaar navraag te doen mocht verweerder naar het oordeel van de rechtbank ervan uitgaan dat de prijs die in de koopovereenkomst is opgenomen, zakelijk was. Dat partijen de notariële akte op 4 januari 2001 bij de Belastingdienst [te EE] hebben laten registreren, doet daaraan niet af. Immers, verweerder heeft onweersproken en geloofwaardig gesteld dat slechts registratie heeft plaatsgevonden van een aantal kenmerken van de akte maar niet van de inhoud en dat van de akte geen kopieën of afschriften zijn bewaard. Gelet hierop kon verweerder niet beschikken over de (inhoud van) de akte. Voor zover de inspecteur Registratie en Successie van de Belastingdienst [te EE] een verzuim zou hebben begaan door na te laten om een kopie van de akte aan verweerder toe te zenden, kan dit verzuim niet aan verweerder worden toegerekend (vgl Hoge Raad 11 november 2005, nr. 40 056, LJN AT5487, BNB 2006/24). Derhalve kan niet worden gezegd dat verweerder bij het beoordelen van de aangifte IB/PVV van eiser niet de nodige zorgvuldigheid heeft betracht en heeft verweerder door de navorderingsaanslag conform de aangifte op te leggen geen ambtelijk verzuim begaan dat aan navordering in de weg staat. Het nieuwe feit is erin gelegen dat verweerder door het strafrechtelijk onderzoek ermee bekend raakte dat eiser de aandelen in juli 2000 voor £ 0,40 per aandeel heeft gekocht en in december 2000 voor £ 6 per aandeel aan de B.V. heeft verkocht. Nu de B.V. die aandelen in 2001 heeft afgewaardeerd tot op £ 0,50 per aandeel rechtvaardigen deze feiten het vermoeden dat de B.V. in december 2000 aan eiser een winstuitdeling heeft gedaan, en dat de primitieve aanslag IB/PVV over het jaar 2000 te laag is vastgesteld.

33. De rechtbank stelt voorop dat het op de weg van verweerder ligt aannemelijk te maken dat ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst een aandeel [M] niet meer waard was dan £ 0,50, althans minder dan £ 6, en, zo dat het geval was, dat sprake was van een winstuitdeling. Verweerder heeft daartoe - verkort weergegeven - onderzocht of, nadat eiser de aandelen voor £ 0,40 had gekocht, andere transacties in aandelen [M] hebben plaatsgevonden. Daartoe heeft verweerder gewezen op een verpanding door de intermediair van 1.451.977 aandelen voor £ 0,40 per stuk op 22 augustus 2000 en op de uitgifte van aandelen [M] voor een uitgifteprijs van £ 0,50 per aandeel op 12 november 2000. Voorts heeft verweerder aangevoerd dat [DD] van [M] na de laatste financieringsronde van 12 november 2000 een aandeelhouder toestemming heeft verleend om twee miljoen aandelen in [M] voor £ 0,27 per aandeel te verkopen en dat deze transactie heeft plaatsgevonden. Naar het oordeel van de rechtbank vormen deze transacties een goede indicatie van de waarde van de aandelen op het moment van het sluiten van de koopovereenkomst, nu niet is gebleken dat na de laatste financieringsronde en de toestemming om aandelen te verkopen tot aan het sluiten van die overeenkomst nog transacties in aandelen [M] hebben plaatsgevonden. Eiser heeft deze transacties niet weersproken. Derhalve is de rechtbank van oordeel dat verweerder aannemelijk heeft gemaakt dat de waarde van de aandelen ten tijde van de verkoop niet hoger dan £ 0.50 per aandeel was. De rechtbank laat in het midden of de daadwerkelijke verkoop plaatsgevonden heeft op 1 december 2000 (standpunt eiser) of uiterlijk op 29 december 2000 bij het passeren van de notariële akte van economische eigendomsoverdracht (standpunt verweerder). Immers, naar het oordeel van de rechtbank geldt voor beide tijdstippen dat verweerder de waarde van £ 0.50 aannemelijk heeft gemaakt.

34. Tegenover de overdracht van de aandelen tegen een prijs van £ 6 per aandeel stond de aflossing van een schuld van eiser aan de B.V. Deze transactie is volledig gedekt door de winstreserves van de B.V.. Aangaande de stelling van eiser dat - naar de rechtbank begrijpt - geen sprake is van een winstuitkering omdat de bewustheid dienaangaande ontbrak, over-weegt de rechtbank dat in een geval als het onderhavige het bewustheidsvereiste niet meer inhoudt dan dat partijen bij de verkoop van de aandelen zich ervan bewust moeten zijn dat de aandeelhouder wordt bevoordeeld met het verschil tussen de waarde van de aandelen en de overeengekomen prijs (vgl. HR 8 juli 1997, nr. 32 050, LJN: [W]2193, BNB 1997/295).

35. Naar het oordeel van de rechtbank moeten eiser en de B.V. zich van de bevoordeling bewust zijn geweest. Eiser stelt dat hij de prijs van £ 6 heeft gebaseerd op respectievelijk een persbericht van [M] Asia Ltd. van 14 maart 2000, het rapport van [W] uit augustus 2000, een persbericht van [M] van 21 augustus 2000 en een artikel uit het Financieele Dagblad. De rechtbank is van oordeel dat uit die bronnen niet valt af te leiden dat de waarde van de aandelen ten tijde van het sluiten van de koopovereenkomst £ 6 per aandeel of althans meer dan £ 0,50 per aandeel was. Ten aanzien van het rapport van [W] merkt de rechtbank in dit verband op dat daarin een waardeberekening is opgenomen die enkel en alleen is bestemd voor [M], dat de gegevens waarop deze waardeberekening is gebaseerd van [M] afkomstig zijn en niet door [W] zijn gecontroleerd en dat [W] voor de in het rapport gepresenteerde cijfers en verwachtingen geen enkele aansprakelijkheid aanvaardt. Gelet hierop had eiser voor de waardering van de aandelen niet op de waardeberekening in dit conceptrapport mogen afgaan. Wat er overigens van die waardeberekening zij, het rapport betreft de waardeberekening van één van de vier divisies van [M]. Zonder nadere gegevens met betrekking tot de prestaties van de andere divisies en de financieringsstructuur van [M] kunnen daaruit redelijkerwijs geen conclusies worden getrokken omtrent de waarde van de aandelen van [M] als geheel. In het artikel in het Financieele Dagblad wordt van de zijde van [M] een waarde van de betaaldivisie gemeld van £ 300 miljoen, hetgeen aanzienlijk minder is dan de waarde van £ 1,92 miljard die in het conceptrapport is berekend. De in dat artikel vermelde waarde is afkomstig van [M] zelf en daaruit blijkt niet wat de waarde van een aandeel [M] was, en ook niet dat die waarde hoger is dan £ 0,50 per aandeel. In de persberichten waar eiser op wijst, zijn geen cijfermatige gegevens vermeld waaruit iets kan worden afgeleid met betrekking tot de waarde van de aandelen. De stelling van eiser dat hij zich met betrekking tot de waardering van de aandelen op £ 6 vooral heeft laten leiden door [I] en [J] en er bij hem om die reden geen sprake was van de bewustheid van bevoordeling, acht de rechtbank ongeloofwaardig, nu juist eiser financieel onderlegd was. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat partijen zich ervan bewust moeten zijn geweest dat eiser werd bevoordeeld.

36. Het aanbod van eiser om getuigenbewijs te leveren legt de rechtbank naast zich neer, omdat gesteld noch gebleken is dat die getuigen over meer of andere informatie beschikken dan waarover de rechtbank reeds beschikt, en op grond waarvan zou kunnen worden geoordeeld dat de waarde van de aandelen hoger was dan £ 0,50 per aandeel.

37. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de B.V. door de aandelen tegen een te hoge prijs van eiser te kopen een winstuitdeling heeft gedaan aan eiser. Deze winstuitdeling bedraagt in de herziene opvatting van verweerder f 3.535.704. Nu verweerder bij het opleggen van de navorderingsaanslag een winstuitdeling heeft vastgesteld van f 3.683.558, is het beroep in zoverre gegrond. Het belastbare inkomen dient te worden vastgesteld op f 3.675.006

40. Nu eiser niet eerder een beboetbare gedraging heeft begaan, sluit de rechtbank zich aan bij het standpunt van verweerder dat de boete dient te worden gematigd tot 50% van de nagevorderde belasting, zijnde f. 441.963 (€ 200.554). De rechtbank acht de boete aldus passend en geboden.

41. Wel ziet de rechtbank aanleiding om de vergrijpboete in verband met de overschrijding van de redelijke termijn te matigen. Nu de FIOD-ECD eiser op 25 september 2006 heeft meegedeeld dat hij wordt aangemerkt als verdachte en voorts van bijzondere omstandigheden niet is gebleken, is sprake van een overschrijding van de redelijke termijn van bijna 3 jaar en 5 maanden. De rechtbank ziet hierin aanleiding de verminderde vergrijpboete te matigen met 20% tot € 160.443.

Beslissing

griffier, omdat de voorzitter verhinderd is de uitspraak te ondertekenen, is dit door mr. T. van Rij gedaan

Afschrift verzonden aan partijen op: