Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 08-04-2014, ECLI:NL:RBZWB:2014:3012, AWB-13_3711

Tussen partijen is terecht niet in geschil dat de kosten van dubbele huisvesting alleen aftrekbaar zijn indien sprake is van zakelijke kosten (Hoge Raad 28 januari 1998, nr. 33013, ECLI:NL:HR:1998:AA2400). Belanghebbende moet zakelijke redenen hebben gehad om deze kosten te maken. Indien daarvan sprake is, zijn die kosten gedurende ten hoogste twee jaar aftrekbaar op grond van het bepaalde in artikel 3.17, eerste lid, onderdeel 2, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Wet).

De inspecteur stelt dat aftrek op grond van artikel 3.17, eerste lid, onderdeel 2, van de Wet alleen mogelijk is indien sprake is van kortstondige werkzaamheden en derhalve van voorzienbaar korte gevallen, zoals Kamerleden of hoogleraren die, na een beperkt aantal jaren elders een betrekking te hebben vervuld, terugkeren naar hun woonplaats c.q. oude functie. In zijn visie stuit de aftrek bij belanghebbende reeds af op het gegeven dat belanghebbendes onderneming blijvend gevestigd werd in [plaats X]. De rechtbank kan deze beperkte interpretatie van het begrip “tijdelijke huisvesting” niet lezen in het betreffende wetsartikel en evenmin in de wetsgeschiedenis - nog daargelaten dat in de door de inspecteur aangehaalde voorbeelden (Kamerleden en hoogleraren) in het algemeen geen sprake is van een onderneming. Overigens was ook in het in 4.1 aangehaalde geval sprake van een niet-tijdelijke situatie; de Hoge raad zag daarin blijkbaar geen grond om de aftrek te weigeren. De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding voor een (beperkte) interpretatie zoals de inspecteur voorstaat.

Ter zitting is komen vast te staan dat de toelating tot de opleiding tot loods geen enkele garantie biedt dat de aspirant loods ook daadwerkelijk die opleiding afrondt en toe kan treden tot een loodsenmaatschap. De rechtbank leidt daaruit af dat tijdens de opleiding sprake is van een zodanige mate van onzekerheid over de vraag of na de opleiding de toetreding tot een maatschap zal volgen, dat het zeer redelijk en zakelijk gezien verantwoord is dat iemand die ver van de opleidingsplaats woont, tijdens het volgen van de opleiding niet verhuist naar de plaats van opleiding. Nu de opleiding wordt gevolgd in dienstbetrekking, zijn de kosten van dubbele huisvesting in [plaats X] in die gevallen dan in beginsel kosten die worden gemaakt ter behoorlijke vervulling van die dienstbetrekking (Hoge Raad 8 juli 1986, nr. 23860, ECLI:NL:HR:1986:BH6873).

Op het moment dat de studie met goed gevolg is afgerond, betrokkene toetreedt tot een loodsenmaatschap en komt vast te staan dat hij blijvend als ondernemer werkzaam zal zijn in [plaats X], kan in redelijkheid worden verwacht dat hij verhuist naar [plaats X]. Indien de ondernemer dan blijft wonen in de oorspronkelijke woonplaats ver van de plaats waar de onderneming is gevestigd, kan er vanuit worden gegaan dat de keuze om niet te verhuizen samenhangt met privéomstandigheden en privéoverwegingen. Kosten van dubbele huisvesting die worden veroorzaakt door privéoverwegingen worden niet gemaakt ter zake van de onderneming en zijn dan naar het oordeel van de rechtbank geen zakelijke kosten.

Het vorenoverwogene neemt echter niet weg dat voor de ondernemer, die bij de start van zijn onderneming ver weg woont van de plaats van de onderneming en die goede gronden heeft gehad om vóór de start van die onderneming niet te verhuizen naar de plaats waar de onderneming zou worden gevestigd – zoals zich hier voordoet, zie 4.3. – de kosten van tijdelijke huisvesting in die plaats wel degelijk worden opgeroepen door (de start van) de onderneming als zodanig. Een zodanige ondernemer moet immers een redelijke termijn worden gegund om, na de start van zijn onderneming, zijn huisvesting van de oorspronkelijke woonplaats te verplaatsen naar de omgeving waar de onderneming is gevestigd. De kosten van dubbele huisvesting die in die tijd worden gemaakt, worden naar het oordeel van de rechtbank zo overwegend opgeroepen door de onderneming dat zij aftrekbaar zijn van de winst uit die onderneming. In een geval als het onderhavige acht de rechtbank een termijn van 6 maanden daarvoor redelijk en zakelijk verantwoord.

Hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen leidt tot de conclusie dat voor belanghebbende in 2010 de kosten van dubbele huisvesting ter hoogte van € 1.800 (6 maanden ad € 300) aftrekbaar zijn. Het belastbaar inkomen dient daarom verminderd te worden met € 1.584 (€ 1.800 verminderd met 12% MKB-winstvrijstelling of € 216) tot € 38.222 (€ 39.806 -/- € 1.584). De aanslag is te hoog vastgesteld. Het gelijk is in zoverre aan belanghebbende.

Gelet op het vorenstaande dient het beroep tegen de uitspraak inzake de ib/pvv gegrond te worden verklaard.

De inspecteur heeft in het verweerschrift gemotiveerd aangegeven dat de aanslag inkomensafhankelijke bijdrage Zvw in stand blijft, ook indien belanghebbende gelijk krijgt. Belanghebbende heeft dat niet bestreden en de rechtbank acht het standpunt van de inspecteur juist. Het beroep tegen de aanslag inkomensafhankelijke bijdrage Zvw is dan niet-ontvankelijk wegens het ontbreken van procesbelang.