Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 20-11-2015, ECLI:NL:RBZWB:2015:7338, AWB - 14 _ 3435
Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 20-11-2015, ECLI:NL:RBZWB:2015:7338, AWB - 14 _ 3435
Gegevens
- Instantie
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant
- Datum uitspraak
- 20 november 2015
- Datum publicatie
- 10 december 2015
- ECLI
- ECLI:NL:RBZWB:2015:7338
- Zaaknummer
- AWB - 14 _ 3435
Inhoudsindicatie
Artikel 5.19 Wet IB 2001. Waardering niet op de markt verhandelbare teakhoutparticipaties. De inspecteur heeft bij de aanslagen de waardes van de participaties gecorrigeerd naar waardes die bij een vaststellingsovereenkomst met de vereniging van Vereniging Teak Participanten zijn overeengekomen (aan welke overeenkomst belanghebbende niet gebonden is). De waardes zijn daarbij bepaald op basis van de discounted cash flow methode, waarbij uitgegaan wordt van de in een rapport van Pöyry (een bosbouwkundig bureau) vermelde verwachte toekomstige kapopbrengsten. De rechtbank is van oordeel dat de inspecteur er niet in is geslaagd aannemelijk te maken dat de waardes niet te hoog zijn vastgesteld. Niet aannemelijk is gemaakt dat de door de inspecteur bepleite rekenrente van 8% niet te laag is, in aanmerking genomen dat de inspecteur die rekenrente onvoldoende heeft onderbouwd en dat Pöyry de nodige kanttekeningen heeft geplaatst bij de verwachte toekomstige kasstromen. Aangezien de rechtbank de executiewaardemethode van belanghebbende onjuist acht, heeft de rechtbank de waardes in goede justitie vastgesteld.
Uitspraak
Belastingrecht, meervoudige kamer
Locatie: Breda
Zaaknummers AWB 14/3435 en AWB 14/3436
uitspraak van 20 november 2015
Uitspraak als bedoeld in afdeling 8.2.6 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) in het geding tussen
[belanghebbende] , wonende te [woonplaats] ,
belanghebbende,
en
de inspecteur van de Belastingdienst,
de inspecteur.
1 Ontstaan en loop van het geding
De inspecteur heeft met dagtekening 4 december 2013 aan belanghebbende voor het jaar 2009 een aanslag inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 30.460 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 7.639 (aanslagnummer [aanslagnummer] .H.96). Gelijktijdig is een beschikking heffingsrente vastgesteld van € 269.
De inspecteur heeft met dagtekening 19 december 2013 aan belanghebbende voor het jaar 2010 een aanslag IB/PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 36.752 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 9.386 (aanslagnummer [aanslagnummer] .H.06). Gelijktijdig is een beschikking heffingsrente vastgesteld van € 227.
De inspecteur heeft bij uitspraken op bezwaar van 22 april 2014 de aanslagen gehandhaafd.
Belanghebbende heeft daartegen op 1 juni 2014 beroep ingesteld. Ter zake van de beroepen heeft de griffier van belanghebbende een griffierecht geheven van € 45.
De inspecteur heeft bij brief van 4 augustus 2014 een verweerschrift ingediend.
Belanghebbende heeft bij brieven van 8 maart 2015 en 21 juni 2015 nadere stukken ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 31 juli 2015 door een enkelvoudige kamer te Breda. Aldaar zijn verschenen en gehoord, belanghebbende, vergezeld van haar echtgenoot, tevens haar gemachtigde, [gemachtigde] en namens de inspecteur, [verweerder] . De inspecteur heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan belanghebbende. Belanghebbende heeft verklaard geen bezwaar te hebben tegen overlegging van de bij deze pleitnota behorende bijlagen. Van het verder ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift bij brief van 7 augustus 2015 aan partijen is verstuurd.
De rechtbank heeft partijen bij brief van 6 augustus 2015 medegedeeld dat de zaken zijn verwezen naar een meervoudige kamer.
De rechtbank heeft bij brief van 28 augustus 2015 vragen gesteld aan de inspecteur. Bij brief van 17 september 2015 heeft de inspecteur op de vragen van de rechtbank gereageerd. Op deze brief heeft belanghebbende bij brief van 25 september 2015 gereageerd.
Belanghebbende heeft bij brief van 22 september 2015 aanvullende stukken ingediend. De inspecteur heeft bij brief van 30 september 2015 hierop gereageerd.
Alle ingediende stukken zijn telkens in afschrift verstrekt aan de wederpartij.
Het nadere onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 9 oktober 2015 door een meervoudige kamer te Breda. Aldaar zijn verschenen en gehoord, belanghebbende, vergezeld van haar echtgenoot, tevens haar gemachtigde, [gemachtigde] en namens de inspecteur, [verweerder] . De inspecteur heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan belanghebbende. Belanghebbende heeft verklaard geen bezwaar te hebben tegen overlegging van de bij deze pleitnota behorende bijlagen. Van het verder ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een kopie gelijktijdig met deze uitspraak wordt verzonden.
De rechtbank heeft het onderzoek gesloten en een schriftelijke uitspraak aangekondigd.
2 Feiten
Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:
Belanghebbende heeft in 2004 en 2005 de volgende participaties in teakbomen aangekocht bij [A BV] ( [A BV] ):
|
plantage: |
plantjaar: |
hectare: |
|
Bambu |
1999 |
0,6 |
|
Duas Lagoas |
2000 |
0,6 |
|
Duas Lagoas |
2001 |
0,6 |
|
Cacimba |
2002 |
0,6 |
|
Santa Fe |
2003 |
13,6 |
|
Barraquinho |
2004 |
2,4 |
Voor deze participaties heeft belanghebbende € 423.000 betaald. Het betreft een financieel product waarbij belanghebbende recht heeft op de opbrengst uit de eindkap verminderd met de kosten. De plantages worden tussen de 20 en 25 jaar na het plantjaar gekapt; het kapjaar verschilt per plantage. Belanghebbende heeft geen recht op de opbrengsten uit de tussenkap. Deze tussenkap vindt plaats in het kader van het onderhoud en het stimuleren van de groei van de bomen. Bij de aankoop van de participaties zat een terugkoopgarantie waarbij de participaties gedurende een bepaalde periode (bij één van de investeringen bijvoorbeeld tussen de 7 en 13 jaar na het plantjaar) konden worden terugverkocht aan [A BV] voor een zodanig bedrag dat sprake was van een rendement van ongeveer 7,5% per jaar. Van de door de investeerders in teakplantages geïnvesteerde bedrag heeft [A BV] ongeveer 20% daadwerkelijk geïnvesteerd in teakhout. De plantages worden onderhouden door [B SA] (hierna: [B SA] ).
De in 2.1 bedoelde terugkoopgarantie bestaat – door het faillissement van de garantieverstrekker [A BV] – niet meer. Er was aanvankelijk een markt waarop de [A BV] -participaties gekocht en verkocht konden worden, maar in de onderhavige jaren (2009 en 2010) is er geen markt voor de participaties.
De inspecteur heeft met de Vereniging van Teakhoutparticipanten een vaststellingsovereenkomst (VSO) gesloten met betrekking tot de waardering van [A BV] -participaties voor de bepaling van het belastbare inkomen uit sparen en beleggen (hierna ook: box 3) van de leden van die vereniging. Voor de belastingjaren 2009 tot en met 2012 is afgesproken dat als uitgangspunt voor de waardering geldt een rapport uit 2012 van Pöyry, een internationaal erkend bosbouwkundig ingenieursbureau (hierna: het Pöyry-rapport 2012) waarin de plantages zijn gewaardeerd per 31 december 2011.
Het Pöyry-rapport kent drie groeiscenario’s: laag, gemiddeld en hoog. Bij de VSO wordt uitgegaan van het lage groeiscenario. Voor de berekening van de waardes op basis van de VSO worden de verwachte opbrengsten van de plantages verminderd met 15% bronheffing (“welke bronheffing niet wordt geheven van de participanten”, vermeldt de VSO) en contant gemaakt met een disconteringsvoet (ook wel rekenrente genoemd) van 12,5% vanaf het moment van de kapdatum tot aan de peildata.
Belanghebbende is geen lid van de Vereniging van Teakhoutparticipanten.
Het Pöyry-rapport 2012 gaat uit van de gegevens die [B SA] heeft aangeleverd. Daarbij wordt uitgegaan van de daadwerkelijk aangeplante teakbomen. Het rapport kent wat betreft de opbrenstprognose twee delen: (i) een prognose van de teakhoutproductie en (ii) een economisch model betreffende bijvoorbeeld (ontwikkelingen van de) teakhoutprijzen, logistieke kosten en commerciële kosten. De drie onderscheiden groeiscenario’s zien op onderdeel (ii) en betreffen prijs(trend)scenario’s.
Het Pöyry-rapport 2012 gaat voor ‘Price scenario (low)’ uit van de volgende, in de tweede kolom vermelde, verwachte eindkasstromen in dollars bij de kap van de plantages:
|
plantage: |
totale opbrengst (in 1000 $) |
aantal hectare: |
opbrengst per hectare in $: |
|
Bambu (1999) |
5.930 |
549,07 |
10.800,08 |
|
Duas Lagoas (2000) |
138.746 |
1.527,51 |
90.831,48 |
|
Duas Lagoas (2001) |
107.051 |
2.136,42 |
50.107,66 |
|
Cacimba (2002) |
95.936 |
571,08 |
167.990,47 |
|
Santa Fe (2003) |
378.835 |
2.562,71 |
147.825,93 |
|
Barraquinho (2004) |
236.859 |
1.021 |
231.987,27 |
Het Pöyry-rapport 2012 gaat voor ‘Price scenario (medium)’ uit van de volgende, in de tweede kolom vermelde, verwachte eindkasstromen in dollars bij de kap van de plantages:
|
plantage: |
totale opbrengst (in 1000 $) |
aantal hectare: |
opbrengst per hectare in $: |
|
Bambu (1999) |
6.657 |
549,07 |
12.124,14 |
|
Duas Lagoas (2000) |
160.364 |
1.527,51 |
104.983,93 |
|
Duas Lagoas (2001) |
124.046 |
2.136,42 |
58.062,55 |
|
Cacimba (2002) |
111.421 |
571,08 |
195.105,76 |
|
Santa Fe (2003) |
455.911 |
2.562,71 |
177.901,91 |
|
Barraquinho (2004) |
289.842 |
1.021 |
283.880,51 |
Het Pöyry-rapport 2012 plaatst bij de verwachte kasstromen verschillende kanttekeningen. In de ‘executive summary’ zijn deze als volgt verwoord (voor zover van belang):
“Forest Conditions and Growth Projections
(…) PSC is of the following opinion regarding the forest conditions and forest growth model:
(…)
- -
-
[B SA] ’s model takes into account individual growth rates. However, the production prognoses are made at stand level by using as input the average stand Diameter at Breast Height (DBH) and individual volume of the last inventory. This could generate distortions.
- -
-
Although [B SA] has been performing constant analysis and updates in their growth model, there are still a lack of data regarding Teak growth patterns, due to new genetic material provenance, improvement in management regimes, and forestry tending.
(...)
[B SA] informed that the model considers a deduction of 8% of the wood production (…). During the field visit, PSC encountered evidence that would suggest higher figures in terms of commercial losses in relation to assortment downgrading (…). Hence, a specific study regarding this issue should be undertaken.
Economic Assumptions and Financial Model
Regarding economic assumptions and the financial model validation, PSC is of the following opinion:
(…)
- -
-
As [B SA] has not yet started to commercialize thicker logs, as the market for such logs lacks transparency, and as prices for native teak represent a very imperfect proxy for prices of planted teak, PSC is not in a position to ascertain [B SA] ’s price assumptions. Given the key contribution of wood with a diameter of more than 30 cm in the NPV of the project, PSC would thus recommend that a specific market analysis be carried out.
- -
-
The long term price increase in real terms of 2 to 4% annually premise is judged reasonable by PSC in view of growing demand and stagnant supply. Nonetheless, expectations of price increases by 9 to 15% per year in each of 2012 and 2013 may be over-optimistic.
- -
-
[B SA] has assumed a reduction of the total exportation cost in real terms of 3% per year during the period from 2012 tot 2021 based on economies of scale and improved transport infrastructure. PSC believes that such a reduction could be threatened by an increase in worldwide shipping costs as such cost are currently at an historical low.”
Belanghebbende heeft in haar aangifte IB/PVV 2009 in box 3 een waarde aangegeven van de participaties op de peildata 1 januari 2009 en 31 december 2009 van € 45.000 en daarbij aftrek geclaimd ter voorkoming van dubbele belasting.
Belanghebbende heeft in haar aangifte IB/PVV 2010 in box 3 een waarde aangegeven van de participaties op peildatum 1 januari 2010 van € 45.000 en op peildatum 31 december 2010 van € 8.310 en daarbij aftrek geclaimd ter voorkoming van dubbele belasting.
De inspecteur heeft bij de aanslagen de waardes van de participaties gecorrigeerd. De inspecteur heeft bij de vaststelling van de waarde de VSO als uitgangspunt genomen en de waardes op basis hiervan berekend. De inspecteur heeft de waardes vastgesteld op € 192.012 (correctie van € 147.012) voor peildatum 1 januari 2009, € 232.893 (correctie van € 187.893) voor peildatum 31 december 2009/1 januari 2010 en € 270.576 (correctie van € 262.266) voor peildatum 31 december 2010, zonder aftrek ter voorkoming van dubbele belasting. Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen in 2009 is vastgesteld op € 7.639 (correctie van € 6.698). Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen in 2010 is vastgesteld op € 9.386 (correctie van € 9.003).
De inspecteur heeft de bezwaren van belanghebbende tegen de aanslagen ongegrond verklaard.
Ter zitting van 31 juli 2015 heeft de inspecteur in de pleitnota een nieuwe berekening van de waardes gemaakt, omdat bij de aanslagen was uitgegaan van bedragen per de verkeerde waardepeildata. De inspecteur stelt in de pleitnota: “De inspecteur heeft bij het vaststellen van de aanslagen over de belastingjaren 2009 en 2010 de waarde van de beleggingen vastgesteld zoals is opgenomen in onderdeel 3, pagina 4 van mijn verweerschrift. Gebleken is dat deze waarden onjuist zijn. (…) De gemiddelde rendementsgrondslag in box 3 moet in 2009 worden verminderd met € 28.108 en in 2010 met € 39.272. Ik concludeer dat de bestreden uitspraken moeten worden vernietigd en dat het belastbare inkomen in box 3 over 2009 verminderd moet worden met € 1.125 en het belastbaar inkomen in box 3 over 2010 verminderd moet worden met € 1.570.”
Tijdens de zitting is vastgesteld dat de waardes in de pleitnota de waardes met recht op de opbrengsten uit tussenkap betreffen, terwijl belanghebbende geen recht heeft op opbrengsten uit tussenkap. De inspecteur heeft vervolgens verklaard: “Dan is in de pleitnota de verkeerde tabel gebruikt. Het zou tabel 2 (van bijlage 12 van het verweerschrift) moeten zijn.”
Bij brief van 17 september 2015 heeft de inspecteur een nieuwe berekening gemaakt. De brief vermeldt onder meer:
“De waarde per hectare zonder recht op de tussenkapopbrengsten (…) dient als volgt te worden bepaald.”
Belanghebbende heeft bij brief van 22 september 2015 een door Pöyry in 2015 opgesteld rapport (hierna: het Pöyry-rapport 2015) in het geding gebracht. Dit rapport ziet op het ‘economic model’. Het rapport vermeldt in het begin: “The wood production flow was provided by the client, and was not analysed here. It is the object of another report prepared for [B SA] .”
Het Pöyry-rapport 2015, waarin de plantages zijn gewaardeerd per 31 december 2014,gaat voor de “Low price growth scenario” uit van de volgende, in de tweede kolom vermelde, verwachte eindkasstromen in dollars bij de kap van de plantages:
|
plantage: |
totale opbrengst (in 1000 $) |
aantal hectare: |
opbrengst per hectare in $: |
|
Bambu (1999) |
4.946 |
549 |
9.009,11 |
|
Duas Lagoas (2000) |
97.480 |
1.528 |
63.795,81 |
|
Duas Lagoas (2001) |
69.961 |
2.136 |
32.753,28 |
|
Cacimba (2002) |
71.447 |
571 |
125.126,09 |
|
Santa Fe (2003) |
226.292 |
2.563 |
88.291,85 |
|
Barraquinho (2004) |
70.200 |
1.021 |
68.756,12 |
Het Pöyry-rapport 2015 gaat voor de ‘Medium price growth scenario’ uit van de volgende verwachte, in de tweede kolom vermelde, eindkasstromen in dollars bij de kap van de plantages:
|
plantage: |
totale opbrengst (in 1000 $) |
aantal hectare: |
opbrengst per hectare in $: |
|
Bambu (1999) |
5.583 |
549 |
10.169,40 |
|
Duas Lagoas (2000) |
110.259 |
1.528 |
72.159,03 |
|
Duas Lagoas (2001) |
79.711 |
2.136 |
37.317,88 |
|
Cacimba (2002) |
81.796 |
571 |
143.250,44 |
|
Santa Fe (2003) |
263.596 |
2.563 |
102.846,66 |
|
Barraquinho (2004) |
82.152 |
1.021 |
80.462,29 |
Het Pöyry-rapport 2015 plaatst bij de verwachte kasstromen verschillende kanttekeningen:
“Economic Assumptions and financial model
Pöyry considers that the main point of attention regarding the macroeconomic assumptions is related to the wood prices:
- -
-
For each assortment, the wood sales prices serving as basis for projections of future prices are within the range practiced by [B SA] in 2014, although it is above the average weighted by volume sold for assortments with a diameter above 25 cm.
- -
-
(…)
- -
-
For higher diameter logs which are all exported, the model projected a real appreciation of prices. This is based on [B SA] ’s expectations that it can expand its sales in China and Vietnam, where it twill be able to achieve higher prices for its certified wood than in India, which is its main export market currently. However, no evidence was presented to support such expectations.
Given the high sensitivity of the Net Asset Value to wood prices and the uncertainty about the wood prices used in the model, Pöyry recommends to carry out a detailed market survey (…).
Pöyry believes the [B SA] ’s expectations of a reduction in logistical costs (…) may be optimistic (…). The sensitiy of the Net Asset Value to [this parameter], however, is limited.”
Bij brief van 30 september 2015 heeft de inspecteur de eerdere gedane toezeggingen om de waardes te berekenen op basis van de VSO ingetrokken en heeft hij gemeld ter zitting met een nieuwe berekening te komen..
Ter zitting van 9 oktober 2015 heeft de inspecteur een berekening overgelegd waarbij primair de waardes worden vastgesteld aan de hand van het Pöyry-rapport 2012, uitgaande van het gemiddelde scenario, geen aftrek van 15% bronbelasting en een disconteringsvoet van 8%. Subsidiair heeft de inspecteur aangevoerd dat de waardes dienen te worden vastgesteld aan de hand van het Pöyry-rapport 2015 met overigens dezelfde uitgangspunten als bij de primaire onderbouwing.
3 Geschil
In geschil is of de waardes van de participaties te hoog zijn vastgesteld.
Belanghebbende stelt dat artikel 5.19, derde lid, van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001) van toepassing is. Voorts stelt belanghebbende dat de waarde bepaald dient te worden op grond van de executiewaardemethode, te weten de waarde die de plantages zouden opleveren indien zij op de peildata zouden worden gekapt. Tevens heeft belanghebbende gesteld dat de inspecteur, door terug te komen op een eerdere toezegging om de waardes op basis van de VSO te berekenen met toepassing van de juiste tabellen, het vertrouwensbeginsel heeft geschonden. Niet is in geschil dat belanghebbende geen recht heeft op aftrek ter voorkoming van dubbele belasting.
De inspecteur stelt dat de waarde bepaald dient te worden op grond van de Discounted Cash Flow methode (DCF-methode) waarbij de verwachte opbrengsten uit de plantages op basis van een disconteringsvoet contant worden gemaakt. De inspecteur verwijst naar de in 2.11 vermelde berekening. Daarbij stelt hij dat een disconteringsvoet van 8% afdoende is. Bij deze disconteringsvoet wordt een risico-opslag van ongeveer 5% gehanteerd die volgens de inspecteur de risico’s voldoende afdekt.
Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden die daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken en hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd.
Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van de beroepen, vernietiging van de uitspraken op bezwaar en vermindering van de aanslagen tot aanslagen waarbij de waarde van de participaties in aanmerking worden genomen voor € 45.000. De inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van de beroepen, nu de door de inspecteur overgelegde berekeningen ter zitting van 9 oktober 2015 (2.11) uitkomen op waardes die hoger zijn dan de waardes die in aanmerking zijn genomen in de opgelegde aanslagen.