Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 17-12-2019, ECLI:NL:RBZWB:2019:5731, BRE-19_1870T

Belanghebbende is per 16 november 1992 door de inspecteur in de administratie opgenomen als ondernemer voor de omzetbelasting in verband met zijn praktijk voor orthomoleculaire voedingsleer (hierna: de voedingsleeractiviteiten). De onderneming werd uitgeoefend vanuit de woning van belanghebbende. De inspecteur heeft aan belanghebbende een btw-identificatienummer toegekend zonder de verplichting om periodiek aangifte te doen, omdat de voedingsleeractiviteiten vrijgesteld zijn voor de omzetbelasting. De inspecteur heeft de registratie van belanghebbende als ondernemer voor de omzetbelasting met ingang van 31 december 2009 beëindigd.

In verband met de aanschaf en installatie van zonnepanelen op de woning van belanghebbende zijn facturen met dagtekening 2 februari 2009 aan belanghebbende uitgereikt, waarbij onder meer een totaalbedrag van € 6.982 aan omzetbelasting in rekening is gebracht. Sinds enig moment na die datum levert belanghebbende met de zonnepanelen opgewekte elektriciteit tegen vergoeding aan een energiemaatschappij (hierna: de energielevering). Naar de rechtbank begrijpt gaat het om niet-geïntegreerde zonnepanelen.

Belanghebbende heeft bij aangifte over de periode 2 februari 2009 tot en met 31 december 2009 verzocht om teruggaaf van omzetbelasting in verband met de aanschaf van de zonnepanelen. Het aangifteformulier is op 8 juni 2018 ingediend binnen de door de inspecteur gestelde termijn op dat formulier.

De inspecteur heeft bij brief van 23 oktober 2018 twee beslissingen genomen naar aanleiding van het verzoek. De eerste beslissing is dat het verzoek niet-ontvankelijk is. De inspecteur heeft daartoe gemotiveerd dat het arrest van de Hoge Raad van 15 december 2017, ECLI:NL:HR:2017:3127 (hierna: het arrest van 15 december 2017) niet van toepassing is op belanghebbende, omdat ten tijde van de aankoop belanghebbende al wél geregistreerd was als btw-ondernemer en voor belanghebbende dus “het normale beleid voor de teruggaaf van btw” geldt. De tweede beslissing houdt in dat de inspecteur ook niet op grond van artikel 65 van de AWR ambtshalve teruggaaf verleent (hierna: de ambtshalve beslissing), omdat het verzoek is gedaan buiten de vijfjaarstermijn. In de brief wordt gemeld dat belanghebbende de ‘formele beschikking’ binnen enkele weken ontvangt. Deze formele beschikking heeft als dagtekening 27 december 2018.

Belanghebbende heeft hierop gereageerd bij brief van 21 januari 2019 en toezending van een nieuw aangifteformulier dat op 18 januari 2019 bij de inspecteur is binnengekomen. De inspecteur heeft deze stukken doorgezonden naar de rechtbank met daarbij het verzoek deze als beroepschrift in behandeling te nemen gelet op grond van artikel 6:15 van de Awb.

De rechtbank mag echter niet inhoudelijk oordelen over de ambtshalve beslissing (de tweede beslissing). Uit de wetgeving volgt namelijk dat tegen een ambtshalve beslissing geen bezwaar en beroep mogelijk is. Wel kan een civiele procedure worden gestart over de rechtmatigheid van de ambtshalve beslissing.

De inspecteur heeft aangevoerd dat dit arrest niet van toepassing is op belanghebbende omdat het arrest ziet op een particulier terwijl belanghebbende al ondernemer voor de omzetbelasting was ten tijde van de aanschaf van de zonnepanelen. Belanghebbende bestrijdt dit laatste: de voedingsleeractiviteiten waren reeds beëindigd in het jaar 2009.

De rechtbank stelt wat betreft dit laatste geschilpunt de inspecteur in het gelijk. Ook als het zo zou zijn – zoals belanghebbende stelt maar de inspecteur betwist (zie ook 1.15 en 1.16) – dat er met de voedingsleeractiviteiten geen omzet meer is behaald in 2009, dan nog betekent dat niet de ondernemingsactiviteit is beëindigd voor de omzetbelasting. Dat de activiteit vóór 2009 is beëindigd is niet aannemelijk, gelet op de door belanghebbende tijdens de zitting ingebrachte winst- en verliesrekening waaruit blijkt dat in 2009 nog diverse kosten zijn gemaakt in verband met zijn voedingsleeractiviteiten.

Voor dat geval is niet in geschil dat belanghebbende aanspraak kan maken op teruggaaf van omzetbelasting. Wel is de hoogte ervan in geschil.

Er bestaat recht op teruggaaf voor het verschil tussen de aftrekbare voorbelasting en de verschuldigde omzetbelasting in de periode waarop het teruggaafverzoek ziet.

Ter zitting is gebleken dat de inspecteur zich – onvoorwaardelijk en ondubbelzinnig – op het standpunt stelt dat, bij gebrek aan gegevens, voor de verschuldigde omzetbelasting kan worden uitgegaan van de omzetbelasting berekend over € 667. Dit is conform het teruggaafverzoek van belanghebbende. Op dit punt is er dus geen geschil. De verschuldigde omzetbelasting bedraagt € 140.

De inspecteur heeft gesteld dat de aftrekbare voorbelasting pro rata moet worden bepaald omdat de zonnepanelen worden gebruikt voor zowel belaste als vrijgestelde prestaties. Ter zitting heeft de inspecteur zich op het standpunt gesteld dat het gaat om de verhouding van de belaste omzet van € 667 ten opzichte van de totale omzet in 2019 bestaande uit diezelfde € 667 plus € 7.725 aan vrijgestelde omzet in verband met de voedingsleeractiviteiten. De bepleite verhouding is dus 667/(667+7725). Toepassing van deze verhouding op de voorbelasting van € 6.982 zou dan leiden tot een aftrekbaar bedrag van afgerond € 555. Het genoemde bedrag van € 7.725 heeft de inspecteur gebaseerd op het bedrag aan omzet dat is vermeld op pagina 7 van de uitdraai van de aangifte inkomstenbelasting / premie volksverzekeringen voor het jaar 2009 (hierna: aangifte IB/PVV 2009) zoals die is opgenomen in bijlage 8 bij het verweerschrift.

Belanghebbende stelt dat recht bestaat op volledige aftrek van voorbelasting. De zonnepanelen zijn voor privé gekocht, en bovendien zijn er geen vrijgestelde prestaties in het jaar 2009, aldus belanghebbende. In verband met dit laatste heeft belanghebbende pagina’s van een door een accountantskantoor opgestelde winst- en verliesrekening over 2009 en winst- en verliesrekening over 2008 overgelegd met betrekking tot de voedingsleeractiviteiten. Daarop staat het voormelde bedrag van € 7.725 vermeld als opbrengsten van het jaar 2008 en staat bij opbrengsten van het jaar 2009 een bedrag van nihil.

De feiten zijn dus nog te onduidelijk om te kunnen beslissen over de hoogte van de teruggaaf. Feitelijk onderzoek heeft bij de beoordeling door de inspecteur van het verzoek niet plaatsgevonden, omdat de inspecteur ervan uitging dat het verzoek te laat was gedaan. De rechtbank ziet aanleiding om de zogenoemde ‘informele bestuurlijke lus’ toe te passen. De rechtbank draagt de inspecteur op nader feitelijk onderzoek te doen met betrekking tot (in elk geval) de genoemde punten en daarbij zo nodig belanghebbende in de gelegenheid te stellen om gegevens aan te leveren. De rechtbank stelt daarvoor een termijn tot en met 28 februari 2020. De rechtbank zal de inspecteur opdragen uiterlijk op die datum of zoveel eerder als mogelijk is de rechtbank te berichten of er aanleiding is om – uitgaande van het oordeel dat belanghebbende niet te laat is met zijn verzoek – zijn (subsidiaire) standpunt wat betreft de hoogte van de teruggaaf te herzien en daarbij eventuele nadere stukken over te leggen in verband met het feitelijke onderzoek. In beginsel zal belanghebbende vervolgens gelegenheid krijgen om daarop te reageren.

De rechtbank geeft partijen in overweging om de gegeven termijn ook te benutten om na te gaan of wellicht een compromis (schikking) mogelijk is wat betreft de hoogte van de teruggaaf. Daarbij kan nog een gezichtspunt zijn dat mogelijk voor de jaren ná 2009 nog zogenoemde ‘herziening’ kan spelen aangezien de vrijgestelde voedingsleeractiviteiten in elk geval in 2009 zijn beëindigd.