Gerechtshof Amsterdam, 22-05-2007, BB5012, 03/3265 DK

in de zaak nr. 03/3265 DK

de dato 22 mei 2007

1.1.Op 19 augustus 2003 is bij de douanekamer van het Gerechtshof te Amsterdam (hierna: de Douanekamer) een beroepschrift ingekomen van K te R, ingediend namens de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid A B.V. te R, belanghebbende.

Het beroep is gericht tegen de uitspraak van de inspecteur van 11 juli 2003, kenmerk …, waarbij het bezwaar van belanghebbende tegen de uitnodiging tot betaling ten bedrage van f 90.587,30 (€ 41.106,72) aan douanerechten, vermeld op het aanslagbiljet van 4 augustus 2000, nummer …, werd afgewezen.

1.2. Van belanghebbende is door de griffier een griffierecht geheven van € 232.

De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.6. Het Hof van Justitie heeft die zaak ingeschreven onder nummer C-293/04 en heeft bij arrest van 9 maart 2006 (hierna: het arrest van het Hof van Justitie), voor zover te dezen van belang, het volgende voor recht verklaard:

“1) Artikel 220, lid 2, sub b, van verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad van 12 oktober 1992 tot vaststelling van het communautair douanewetboek, zoals gewijzigd bij verordening (EG) nr. 2700/2000 van het Europees Parlement en de Raad van 16 november 2000, is van toepassing op een douaneschuld die is ontstaan én is nagevorderd vóór de inwerkingtreding van deze verordening.

2) (…)

3) Wie zich beroept op artikel 220, lid 2, sub b, derde alinea van verordening nr. 2913/92, zoals gewijzigd bij verordening nr. 2700/2000, moet de nodige bewijzen ter onderbouwing van zijn vordering overleggen. Zo moeten in beginsel de douaneautoriteiten die op grond van dat artikel 220, lid 2, sub b, derde alinea, initio, douanerechten willen navorderen, bewijzen dat de afgifte van de onjuiste certificaten te wijten is aan de onjuiste weergave van de feiten door de exporteur. Wanneer het voor de douaneautoriteiten wegens een uitsluitend aan de exporteur toe te rekenen nalatigheid echter onmogelijk is, te bewijzen dat het certificaat inzake goederenverkeer EUR.1 is opgesteld op basis van een juiste dan wel onjuiste weergave van de feiten door deze laatste, moet de belastingschuldige bewijzen dat dit door de autoriteiten van het derde land afgegeven certificaat op een juiste weergave van de feiten was gebaseerd.”

2.1. Belanghebbende, douane-expediteur, heeft op 13 augustus 1997 onder nummer … aangifte voor het vrije verkeer gedaan van een zending welke in de aangifte omschreven is als “ruwe rietsuiker, niet gearomatiseerd en zonder toegevoegde kleurstoffen, andere (rendement 92%) als bedoeld bij Tab II, post 1”, (hierna: de goederen), verpakt in zes containers waaronder de containers met de nummers CATU 282201/2 en EWLU 223385/4. De goederen zijn aangegeven onder post 1701 1190 van het Gemeenschappelijk douanetarief (hierna: GDT).

Bij de aangifte werden de Nederlandse Antillen vermeld als land van oorsprong en werd aanspraak gemaakt op toepassing van een preferentieel tarief van 0% in het kader van de regeling voor Landen en Gebieden Overzee (LGO). Ten bewijze van de aangegeven oorsprong van de goederen zijn bij de aangifte certificaten inzake goederenverkeer EUR.1 (hierna ook: EUR.1-certificaten) overgelegd met de nummers A 14660 en A 14661. In vak 7 van deze certificaten is vermeld: “uitvoer volgens: Art. 6 bijlage 2 van het associatiebesluit van 25 juli 1991, als ook EEG verordening nr. 224 92 d.d. 31 januari 1993”.

Bij de afhandeling van de aangifte is de preferentie toegekend; de goederen zijn met toepassing van het voormelde preferentiële tarief in het vrije verkeer gebracht.

2.3. Het Europees Bureau van de Fraudebestrijding (OLAF), een dienst van de Europese Commissie, heeft tezamen met een vertegenwoordiger van de lidstaat Nederland gedurende de periode 26 mei 1999 tot en met 13 juni 1999 de Nederlandse Antillen bezocht in het kader van een controle en boekenonderzoek naar de oorsprong van een aantal zendingen suiker en rijst dat op de Nederlandse Antillen was bewerkt. Bij dit onderzoek zijn diverse organisaties op de Nederlandse Antillen bezocht, waaronder C (hierna ook: C), de exporteur van onder meer de in geding zijnde goederen. In het van dit onderzoek opgemaakte rapport, kenmerk … (hierna: het rapport), is voor zover van belang, het volgende vermeld.

“VERLOOP VAN DE DIENSTREIS

(…)

2. Inspectie van de Douane en Accijnzen – Willemstad (Curaçao)

(…)

Het doel van het onderzoek, namelijk de vaststelling van de oorsprong van de zendingen suiker (…), genoemd in de brief met het nummer 6753 van 8/10/1998 waarvoor EUR1-certificaten zijn overgelegd, werd aan de vertegenwoordigers van de Douane van de Nederlandse Antillen uitgelegd. Er werd meegedeeld dat de Commissie aanwijzingen heeft voor mogelijke onregelmatigheden aangaande de producten die zijn aangegeven met als land van oorsprong de Nederlandse Antillen en zijn ingevoerd in Nederland (suiker) en Portugal (rijst).

(…) heeft OLAF aan de autoriteiten van de Nederlandse Antillen gevraagd om een onderzoek in te stellen met betrekking tot 24 certificaten inzake suiker (…).

De heer R werd gevraagd of de verzoek om controle die de autoriteiten van Nederland achteraf hebben gedaan, zijn uitgevoerd betreffende de EUR1-certificaten die bij de invoer van suiker in Nederland zijn overlegd.

De heer R heeft aan ons het volgende verklaard:

- volgens hem betreffen de achteraf door de Nederlandse autoriteiten gedane verzoeken om controle eerder alle door de Douane op de Nederlandse Antillen afgegeven certificaten dan een specifiek verzoek, waardoor dit neerkomt op een overbelasting qua werk, waaraan geen gehoor kan worden gegeven;

- (…) heeft de Douane op de Nederlandse Antillen een paar weken geleden de Nederlandse Douane geantwoord inzake een beperkt aantal certificaten;

(…)

Volgens een formulier GSP, verklaringen van de Kamer van Koophandel of een verklaring van de leverancier, werden de EUR1-certificaten door de autoriteiten van de Nederlandse Antillen afgegeven. Door een brand in hun archieven in oktober 1997 is de douane niet in staat om alle documenten te overleggen. Derhalve is het noodzakelijk om de firma’s te vragen om de EUR1 certificaten aan de douane voor de export met bestemming EU te overleggen.

(…)

7. Firma’s

(…)

7.(b) C – S COMPANY

Er is geconstateerd dat de firma’s C N.V. en S N.V. die 19 EUR1-certificaten (...) hebben overlegd, (…) failliet zijn verklaard.

Er werd geconstateerd dat de heer J. B, directeur van C N.V. (…) 14 EUR1-certificaten voor suiker aan de douane op Curaçao in de periode 25/7/1997 tot en met 3/11/1997 heeft overhandigd. In invulkader 7 van het EUR1-certificaat staat vermeld dat de uitvoer overeenkomstig artikel 6 van de Beslissing van de Associatie van 25/7/1991 is uitgevoerd.

Op basis van de documenten van de firma C N.V. hebben de medewerkers van de Commissie kunnen vaststellen dat 14 EUR1-certificaten (…) ten onrechte zijn afgegeven door de Douane van Willemstad omdat de suiker die voor de bewerking is gebruikt afkomstig is uit een derde land (Colombia).

(…)

Derhalve moeten de bovengenoemde certificaten door de Douane van de Nederlandse Antillen worden ingetrokken (…)

9. Conclusies

(...)

Over het algemeen geven alle aanwezigen (Douanekamer: de vertegenwoordigers van de OLAF, de aan de missie toegevoegde Nederlandse deelnemer en vijf vertegenwoordigers van de douane van de Nederlandse Antillen) toe dat de bijlage II van de Beslissing van de Raad no. 91/482/EEG van 25/7/1991 met betrekking tot associatie van LGO-landen bij de EEG niet gemakkelijk is toe te passen, gezien de verschillen in interpretatie van de artikelen 3, 6 en 7.

(…)

Ter beantwoording van de vragen van de controle achteraf van de douaneautoriteiten van Nederland aangaande een aantal van de betreffende certificaten, zullen de douaneautoriteten van de Nederlandse Antillen de intrekking van 14 certificaten bevestigen. (…)”.

2.7. Belanghebbende heeft een verslag overgelegd van een bespreking welke op 16 mei 2001 heeft plaatsgevonden tussen gemachtigden van belanghebbende en de destijds bij C betrokken P en C. In dit – niet ondertekende – verslag is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“(…) Daarnaast hebben P en C met M gesproken over het failliet verklaren van S en de oprichting van C (hierna: C). Bij deze doorstart heeft M een ruimhartige lening verstrekt (…). Volgens de heren P en C zou de bedrijfsadministratie van C bij M in A moeten zijn. (…) Met het krediet van M heeft S nieuwe partijen suiker ingekocht en deze via (…) doorverkocht. Deze suiker was zowel afkomstig uit Colombia als uit andere landen. (…) Voordat C met de daadwerkelijke productie en uitvoer van suiker is aangevangen, heeft C de heer B bij de locale douane-autoriteiten en het ministerie van Economische Zaken op de Nederlandse Antillen de benodigde vergunningen aangevraagd (…). Naar aanleiding van deze aanvragen hebben zowel de locale douane-autoriteiten als het Ministerie van Economische Zaken bij C diverse onderzoeken verricht. De douane heeft geconcludeerd dat het een ‘echte fabriek’ betrof en tevens aangemerkt kon worden als een ‘LGO-fabriek’, hetgeen inhoudt dat de douane van mening was dat de bewerkingen die in deze fabriek plaatsvonden tot gevolg hadden dat de eindproducten de oorsprong Nederlandse Antillen (LGO) kregen. (….) Omdat het mengen van suiker afkomstig uit diverse landen gevolgen kon hebben voor de vraag of het eindproduct van oorsprong was uit de Nederlandse Antillen, heeft B voorafgaand aan de productie hierover met de douane overlegd. (…) Wanneer een partij suiker werd geëxporteerd, verzocht B de douane om afgifte van een certificaat EUR.1. De douane controleerde bij export van de suiker hoeveel suiker het betrof en gaf de gevraagde certificaten EUR.1 af. (….) In dit verband deelden P en M tevens mee dat de locale douane-autoriteiten te allen tijde volledig op de hoogte waren van de afkomst van de door C ingekochte suiker en de werkzaamheden die in de betreffende fabriek werden verricht.(…)”

4.1.1. Er is sprake van een vergissing van de douaneautoriteiten: in het rapport is aangegeven dat de douane van de Nederlandse Antillen enige weken vóór het onderzoek van de Europese delegatie ten aanzien van een aantal certificaten een antwoord heeft gezonden naar de Nederlandse douane. Deze certificaten, waartoe mogelijk ook de onderhavige behoren, zijn kennelijk beoordeeld en akkoord bevonden. Dit wordt bevestigd door verklaringen van ambtenaren van de FIOD. Dat de inspecteur niet in staat is de betreffende correspondentie over te leggen is niet aan belanghebbende te wijten.

Voorts wordt uit het rapport afgeleid dat de onderhavige certificaten zijn afgegeven op basis van een certificaat van oorsprong Formulier A. Hieruit blijkt dat de bevoegde autoriteiten toegeven en wisten dat ten onrechte EUR.1-certificaten zijn afgegeven op basis van certificaten van oorsprong uit APS-landen. Wanneer een EUR.1-certificaat wordt afgegeven op basis van artikel 6 van bijlage II bij het Associatiebesluit, kan een certificaat van oorsprong Formulier A nooit als basis dienen.

4.3.1. Ter zitting van 10 februari 2005:

- Zowel bij toepassing van de oude tekst van artikel 220, tweede lid, onderdeel b, van het CDW, dat wil zeggen de tekst die tot 19 december 2000 gold, als bij toepassing van de vanaf die datum geldende tekst, dient in het onderhavige geval van navordering te worden afgezien.

- Uiteindelijk is de ongecensureerde tekst van het rapport verkregen, dat wil zeggen een versie waarin geen passages onleesbaar zijn gemaakt.

- De Griekse fraudezaak waarvan in de stukken melding is gemaakt, betrof de export van suiker naar Griekenland. In het “Griekse” dossier komt ook de naam C voor; er was derhalve wel degelijk een link naar de onderhavige zaak, welke de inspecteur had moeten onderzoeken.

4.3.2. Ter zitting van 17 april 2007:

- De stelling van de inspecteur dat de Douanekamer de uitspraak op bezwaar moet vernietigen en de zaak moet terugwijzen naar de inspecteur om het dossier aan de Commissie voor te leggen is niet juist. De Douanekamer is wél bevoegd, in ieder geval in stadium van het geding, om de zaak zelf af te doen.

5.3.1. Ter zitting van 10 februari 2005:

- Belanghebbende kon uit de certificaten niet opmaken dat de suiker de oorsprong Colombia had.

- De suiker uit de twee containers ten aanzien waarvan het EUR.1-certificaat 14660 niet is ingetrokken, is niet in de navordering betrokken.

5.3.2. Ter zitting van 17 april 2007:

- Belanghebbende heeft een verzoek in de zin van artikel 239 van het CDW ingediend. Dat verzoek is afgewezen, waarna bezwaar is ingesteld. Dit bezwaar is aangehouden in afwachting van de uitkomst van de onderhavige procedure.

De Douanekamer:

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt de bestreden uitspraak alsmede de uitnodiging tot betaling;

- veroordeelt de inspecteur in de proceskosten van belanghebbende tot een bedrag van € 1.207,50 en wijst de Staat der Nederlanden aan dit bedrag aan belanghebbende te voldoen;

- gelast de Staat der Nederlanden aan belanghebbende het door haar gestorte griffierecht ad € 232 te vergoeden.

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

1 - bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad.