Gerechtshof Amsterdam, 14-04-2008, BD1704, 07/00506

uitspraak van de tweede meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

en op het incidenteel hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak met kenmerk AWB 06/5605 OB van de rechtbank Haarlem (verder: de rechtbank) van 29 juni 2007 in het geding tussen

belanghebbende

en

de inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.6. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 11 februari 2008. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord namens belanghebbende mr. A , mr. D, E en F, alsmede, namens de inspecteur, mr.G en H. Partijen hebben ieder een pleitnota voorgelezen en overgelegd. Van de bijlagen bij de pleitnota van de inspecteur heeft belanghebbende kennis kunnen nemen en hij heeft zich over die bijlagen kunnen uitlaten. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat aan deze uitspraak is gehecht.

2. Overwegingen

2.1. De feiten

Het Hof neemt over de door de rechtbank vastgestelde feiten, behoudens het gestelde in de uitspraak onder 2.7, dat door belanghebbende wordt bestreden, doch met inbegrip van 2.4 en 2.8, waarvan belanghebbende niet stelt dat het onjuist is, doch slechts dat het niet relevant is.

2.2. Het geschil

In hoger beroep is in geschil of belanghebbende recht heeft op de gevraagde teruggaaf, welke vraag belanghebbende bevestigend en de inspecteur ontkennend beantwoordt. Zo het gelijk aan belanghebbende is, is niet in geschil dat een aanvullende teruggaaf dient te worden verleend; zo het gelijk aan de inspecteur is, is niet in geschil dat het beroep ongegrond is.

2.3. Het oordeel van de rechtbank

4.2 In het arrest van 27 november 2003, Zita Modes, zaak C-497/01, verklaart het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (hierna: HvJ EG) onder meer voor recht dat artikel 5, lid 8, van de Zesde richtlijn aldus moet worden uitgelegd dat, wanneer een lidstaat gebruik maakt van de in de eerste zin van dit lid geboden mogelijkheid om uit te gaan van het beginsel dat voor de toepassing van de btw bij de overdracht van een algemeenheid van goederen geen levering van goederen plaatsvindt, dit niet-leveringsbeginsel – behoudens een eventueel gebruik van de mogelijkheid om de toepassing ervan te beperken in de omstandigheden bedoeld in de tweede zin van hetzelfde lid – geldt voor elke overdracht van een handelszaak of van een autonoom gedeelte van een onderneming met lichamelijke en eventueel ook onlichamelijke zaken, welke tezamen een onderneming of een bedrijfsonderdeel vormen waarmee een autonome economische activiteit kan worden uitgeoefend. Bij een dergelijke overdracht moet de verkrijger de bedoeling hebben om de aldus overgedragen handelszaak of het bedrijfsonderdeel te exploiteren, en niet om de betrokken activiteit onmiddellijk zonder meer te vereffenen en in voorkomend geval de voorraden te verkopen.

4.3 Naar het oordeel van de rechtbank, de hiervoor onder 2.1 tot en met 2.10 vastgestelde feiten en omstandigheden in hun onderling verband en samenhang beziende en in aanmerking nemende, kan, in het licht van deze verklaring voor recht, de conclusie niet anders luiden dan dat in dit geval sprake is van de overgang van een algemeenheid van goederen als hier bedoeld. Dit betekent dat ter zake van alle transacties, waaronder de onderwerpelijke levering van de voorraden, die onder deze regeling moeten worden gebracht geen omzetbelasting is verschuldigd.

4.4 De stelling van belanghebbende, erop neerkomende dat in het onderwerpelijke geval enkel voorraden worden overgedragen aan belanghebbende, miskent allereerst het onderlinge verband en het als een samenstel van handelingen te kenschetsen geheel van deze overdracht, waarvan de verkoop van de voorraden een onlosmakelijk deel uitmaakt. Deze overdracht kan dan ook niet los of geïsoleerd worden gezien en vormt een geheel met de door de betrokken partijen gerealiseerde overgang van een geheel van een algemeenheid van goederen als bedoeld in genoemde bepaling. In dit verband merkt de rechtbank op dat door de bij de onder de vastgestelde feiten weergegeven transacties betrokken partijen het bepaalde van artikel 31 van de Wet van toepassing achten behoudens op de thans in geding zijnde levering van de voorraden.

4.5 De stelling dat het aanmerken van deze transactie met deze voorraden strijd oplevert met het genoemde arrest inzake Zita Modes faalt naar het oordeel van de rechtbank nu het HvJ EG dienaangaande in punt 40 heeft overwogen: “Gelet op deze doelstelling moet het begrip overgang van het geheel of een gedeelte van een algemeenheid van goederen onder bezwarende titel, om niet of in de vorm van een inbreng in een vennootschap aldus worden uitgelegd dat daaronder valt de overdracht van een handelszaak of van een autonoom bedrijfsonderdeel met lichamelijke en eventueel ook onlichamelijke zaken, welke tezamen een onderneming of een gedeelte van een onderneming vormen waarmee een autonome economische activiteit kan worden uitgeoefend, en dat daaronder niet valt de verkoop van goederen zonder meer, zoals de verkoop van een voorraad producten.” Gelet op de hiervoor vastgestelde feiten en omstandigheden kan niet worden gezegd dat in het onderhavige geval sprake is van “de verkoop van goederen zonder meer, zoals de verkoop van een voorraad producten”.

4.6 Nu, zoals in het voorgaande is overwogen, ter zake van de overdracht van de voorraden het bepaalde in artikel 31 van de Wet toepassing vindt, betekent zulks dat, nu de leverancier in weerwil daarvan btw op de factuur heeft vermeld, deze btw bij belanghebbende in beginsel niet voor aftrek in aanmerking komt (HvJ EG 13 december 1989, Genius Holding, zaak C-342/87). Nu de alsdan door de leverancier verschuldigde btw niet op aangifte is voldaan, ontstaat – het tegendeel is gesteld noch gebleken – geen situatie die een redres toestaat van de gemaakte factuur en de gevolgen voor de heffing van btw (vgl HvJ EG 19 december 2000, Schmeinck en Strobel, zaak C-454/98).

4.7 De vraag die resteert en die door belanghebbende ook is opgeworpen, is of op basis van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur niettemin aftrek van deze btw bij belanghebbende mogelijk is. Meer specifiek dient – als in dit verband tussen partijen enkel in geschil – beoordeeld te worden of belanghebbende een beroep toekomt op het gestelde in het besluit van de staatssecretaris van Financiën van 12 augustus 2004, nr. CPP 2004/1537M en de op dit punt betrekking hebbende, daaraan voorafgaande resolutie van de staatssecretaris van Financiën van 23 april 1986, nr. 286-1389. Nu dit besluit voor belanghebbende enkel een opening naar integrale aftrek van de onderwerpelijke voorbelasting biedt indien en voor zover komt vast te staan dat belanghebbende bij het realiseren van deze aftrek voldoende zorgvuldig is geweest, zal de rechtbank dit in deze context beoordelen. Gelet op de constellatie van feiten en omstandigheden en de positie van belanghebbende, zijnde een van de vele juridische personificaties van E voornoemd, daarbinnen, komt de rechtbank tot het oordeel dat niet kan worden gezegd dat belanghebbende zorgvuldig is geweest in de zin van dit besluit. Het beroep van belanghebbende in zoverre op dit besluit faalt derhalve.”

2.4. Standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de stukken van het geding en het proces-verbaal van het verhandelde ter zitting, dat aan deze uitspraak is gehecht.

2.5. Relevante bepalingen

Bij de beoordeling van het geschil heeft het Hof de volgende bepalingen in aanmerking genomen.

Op grond van artikel 31 van de Wet wordt bij overgang van een algemeenheid van goederen, al dan niet tegen vergoeding of in de vorm van een inbreng in een vennootschap, geacht dat geen leveringen of diensten plaatsvinden en treedt, tenzij bij ministeriële regeling anders is bepaald, degene op wie de goederen overgaan in de plaats van de overdrager.

2.6. Overwegingen

2.6.1. Van een overdracht van een algemeenheid van goederen in de zin van de Richtlijn en de Wet is sprake ingeval een onderneming of een autonoom gedeelte van een onderneming met lichamelijke en eventueel ook onlichamelijke zaken, welke tezamen een onderneming of een bedrijfsonderdeel vormen waarmee een autonome economische activiteit wordt uitgeoefend, wordt overgedragen aan een andere ondernemer (vgl. Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen 27 november 2003, Zita Modes Sàrl, C-497/01, Jurispr. blz. I-14393, V-N 2003/61.18). Zoals door het Hof van Justitie tevens is beslist omvat het begrip algemeenheid van goederen niet de overgang van (losse) goederen zonder méér. Vast moet komen te staan dat de overdracht van de goederen onderdeel uitmaakt van een meer omvattend geheel in die zin dat zij deel uitmaakt van de overdracht van een gehele onderneming van de eigenaar of een specifiek bedrijfsonderdeel daarvan (HR 2 maart 2007, nr. 42 272, BNB 2007/190).

2.6.2. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat door Z B.V. (hierna: Z) aan belanghebbende een voorraad producten is geleverd, en dat die levering geen onderdeel is van een samenstel van handelingen en evenmin moet worden bezien in (onderling) verband met andere handelingen. Belanghebbende stelt in dit verband voorts dat op 3 maart 2005 de litigieuze verkoop en overdracht van voorraden ‘bruingoed’ van Z aan belanghebbende heeft plaatsgevonden en dat andere partijen betrokken waren bij deze overeenkomst. De inspecteur stelt dat deze overeenkomst slechts een schriftelijke vastlegging vormt van hetgeen reeds vóór 25 februari was overeengekomen en voorts dat geen sprake is van een afzonderlijke levering.

2.6.6. De omstandigheid dat de inspecteur artikel 31 van de Wet niet heeft toegepast op leveringen van voorraden ten aanzien waarvan een eigendomsvoorbehoud gold, door niet-gelieerde, niet door E beheerste bedrijven doet daar niet aan af. De inspecteur heeft ter zitting desgevraagd opgemerkt dat de ter zake van deze leveringen verschuldigde omzetbelasting op aangifte is voldaan zodat in zoverre ook geen sprake is van vergelijkbare gevallen. Naar ’s Hofs oordeel is geen sprake van willekeur of handelen in strijd met het ‘neutraliteitsbeginsel’, daargelaten welke gevolgen aan die laatste kwalificatie zouden moeten worden verbonden.

2.6.7. Het Hof verenigt zich met het in 4.6 weergegeven oordeel van de rechtbank, en met de gronden waarop dat oordeel rust, dat de ten onrechte in rekening gebrachte omzetbelasting bij belanghebbende niet voor aftrek in aanmerking komt, en dat geen plaats is voor redres van de opgemaakte factuur en de gevolgen daarvan voor de heffing van omzetbelasting.

2.6.8. Het bij de rechtbank gedane beroep op de beginselen van behoorlijk bestuur, op grond waarvan de ten onrechte in rekening gebrachte omzetbelasting toch in aftrek zou moeten worden toegelaten, heeft belanghebbende in hoger beroep niet herhaald.

Slotsom

2.6.10. Het hoger beroep is ongegrond. De uitspraak van de rechtbank dient te worden bevestigd.

2.7. Proceskosten en griffierecht

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling van een der partijen in de proceskosten.

3. De beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

Aldus vastgesteld door mrs. A. Bijlsma, voorzitter, J.P.A. Boersma en E.M. Vrouwenvelder, leden van de belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr. S.K. Grando, griffier. De beslissing is op 14 april 2008 in het openbaar uitgesproken.