Gerechtshof Amsterdam, 01-03-2009, BH5933, 08/00093

uitspraak van de Douanekamer van 2 maart 2009

op het hoger beroep van

tegen de uitspraak in de zaak met nummer AWB 06/5725 van de meervoudige douanekamer van de rechtbank Haarlem (hierna: de rechtbank) van 10 december 2007 in het geding tussen

belanghebbende

en

de inspecteur van de Belastingdienst/Douane Zuid/kantoor Roermond, de inspecteur.

1. Beschikkingen, bezwaar en geding voor de rechtbank

1.1. De inspecteur heeft met dagtekening 25 januari 2002 aan belanghebbende een uitnodiging tot betaling (hierna UTB), kenmerk […], uitgereikt, wegens niet zuivering van een T1 document van 23 februari1999, ten bedrage van € 1.408,68 aan douanerecht, € 2.904,72 aan accijns en € 2.300,90 aan omzetbelasting, in totaal € 6614,30.

1.2. Belanghebbende heeft tegen deze uitnodiging tot betaling tijdig bezwaar gemaakt. Op 6 september 2002 heeft de inspecteur de UTB op grond van een heroverweging verminderd tot nihil voor zover het de douanerechten betreft en tot een bedrag van € 966,87 voor zover het de omzetbelasting betreft. Voor wat betreft de accijns heeft de inspecteur de UTB gehandhaafd. Op 25 april 2006 heeft de inspecteur uitspraak gedaan, en de UTB voor wat betreft de omzetbelasting, verminderd tot nihil en voor wat betreft de accijns gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de inspecteur op 6 juni 2006 beroep ingesteld bij de rechtbank. Op 9 november 2006 heeft de inspecteur alsnog een proceskostenvergoeding voor de bezwaarfase toegekend. Bij uitspraak van 10 december 2007 heeft de rechtbank het beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd, de UTB in stand gelaten en de inspecteur in de proceskosten van belanghebbende veroordeeld tot een bedrag van € 966 en de Staat gelast dit bedrag, alsmede het door belanghebbende betaalde griffierecht, groot € 281, te voldoen aan belanghebbende.

2. De procedure voor de Douanekamer van het Gerechtshof

2.1. Tegen de onder 1.3. vermelde uitspraak heeft belanghebbende bij brief van 18 januari 2008, ingekomen bij de Douanekamer van het Gerechtshof te Amsterdam (hierna: de Douanekamer) op 21 januari 2008 hoger beroep ingesteld. Het beroep is aangevuld bij brief van 31 maart 2008.

2.2. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.3. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 2 februari 2008. Aldaar is verschenen namens belanghebbende de gemachtigde en namens de inspecteur mr. dr. M.J.W. van Casteren en mr. T.J.W. Spanbroek. Belanghebbende heeft een pleitnota overgelegd en voorgelezen, welke pleitnota tot de gedingstukken wordt gerekend.

2.4. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

3. De feiten

Met inachtneming van de uitspraak van de rechtbank, de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting stelt het Hof de volgende feiten vast.

3.1. Belanghebbende drijft een onderneming die zich, voor zover hier van belang, bezig houdt met het brouwen en verhandelen van bier. Zij is in het bezit van een vergunning voor een accijnsgoederenplaats (AGP) als bedoeld in de artikelen 39 en 40, eerste lid, van de Wet op de accijns . In deze AGP wordt het bier van de onderhavige procedure gebrouwen.

3.2. Op 23 februari 1999 heeft belanghebbende aangifte gedaan tot plaatsing onder de regeling extern communautair douanevervoer voor een zending bier die zij in haar AGP heeft geproduceerd (hierna: het bier).

3.3. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van het, in verband met de onder 3.2. vermelde aangifte douanevervoer opgemaakte T1 document met nummer […] waarop, onder meer, voor de aanduiding T1, EX 1 vermeld staat; in vak 2 als afzender/ exporteur belanghebbende vermeld staat; in vak 8 als geadresseerde […]. in [Y] te Macedonië; in vak 16 als land van oorsprong Nederland en in vak 17 als land van bestemming Macedonië. In vak 33 is de goederencode ingevuld en in vak 44 is als bijzondere vermelding opgenomen “102=B […nummer], T5 No ……“RET.-EXP.” ”. In vak 40 inzake de summiere aangifte/voorafgaand document is niets ingevuld. Op het formulier is als kantoor van vertrek vermeld [Z], blijkens een daarop geplaatste stempelafdruk met handtekening. Het formulier is na controle ondertekend door [naam] en voorzien van een stempelafdruk van de Douane Nederland van 23 februari 1999.

3.5. In het kader van een steekproef wordt aan de Griekse douaneautoriteiten gevraagd om de echtheid van de onder 3.4. genoemde stempelafdruk te controleren. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van een verzoek van 29 april 1999 van Douane post Zuivering te Heerlen aan de autoriteit te Athene waarop op 26 september 1999 door de aangezochte autoriteit is aangekruist dat de stempelafdruk ten onrechte schijnt te zijn aangebracht en dat de handtekening niet van een ambtenaar van het douanekantoor is.

3.7. Bij brief van 13 september 2001 deelt de inspecteur belanghebbende mee dat (onder meer) het onderhavige T1 document is voorzien van valse stempels voor het verlaten van de Europese Gemeenschap. De inspecteur deelt mee dat het desbetreffende document als niet gezuiverd wordt aangemerkt. Aangezien niet kan worden bepaald waar de overtreding of onregelmatigheid zich heeft voorgedaan wordt deze geacht in Nederland te hebben plaatsgevonden. Belanghebbende wordt in de gelegenheid gesteld om alsnog het bewijs te leveren van de regelmatigheid van het communautair douanevervoer van de betreffende zendingen of het bewijs te leveren van de plaats waar de “overtreding(en) daadwerkelijk is (zijn) begaan”.

3.8. Tot de stukken behoort een op 24 oktober 2002 gedagtekende brief van belanghebbende aan de inspecteur, bij welke brief twee bijlagen zijn gevoegd. Eén bijlage betreft een verklaring van [naam] van het transportbedrijf [O]. Deze verklaring houdt in dat in het desbetreffende tijdvak bier is getransporteerd vanuit [X] en uitgeladen is in [P], Italië. De andere bijlage betreft een verklaring van [naam], de president van [geadresseerde] te [Y] Macedonië. Deze verklaring houdt in er zendingen bier zijn aangekomen op de plaats van bestemming in Macedonië.

4. Het geschil en de relevante wetsbepalingen

4.2. Ter zitting is komen vast te staan dat de proceskostenveroordeling door de rechtbank voor de beroepsfase, als zodanig, geen geschilpunt meer vormt. Ook de toekenning van een vergoeding van de proceskosten in de bezwaarfase vormt geen onderdeel meer van het geschil nu deze kosten door de inspecteur zijn vergoed.

4.3. Voorts zijn partijen eenparig van oordeel dat, ook zo het gelijk met betrekking tot vorenstaande vragen aan de inspecteur is, en de UTB in beginsel terecht is uitgereikt, de uitspraak van de rechtbank moet worden vernietigd. In deze uitspraak is ten onrechte de uitspraak op bezwaar is vernietigd, voor zover deze de vermindering tot nihil betreft van de omzetbelasting en voorts wordt in deze uitspraak geen rekening gehouden met de ambtshalve vermindering tot nihil van de douanerechten op 6 september 2009. De rechtbank heeft derhalve ten onrechte de UTB van 25 januari 2002 gehandhaafd. In zoverre is het gelijk aan belanghebbende.

5. De standpunten van partijen

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de overgelegde stukken en naar het proces-verbaal van de zitting van 2 februari 2009.

6. De rechtsoverwegingen

6.1. Artikel 5, eerste lid, eerste alinea, van de horizontale accijnsrichtlijn bepaalt dat onder meer bier is onderworpen aan de accijns bij de productie ervan op het grondgebied van de Gemeenschap of bij de invoer op dit grondgebied. De tweede alinea van dit artikellid omschrijft de invoer als de binnenkomst van het accijnsproduct in de Gemeenschap.

6.2. Blijkens artikel 6, eerste lid, eerste alinea, van de horizontale accijnsrichtlijn wordt de accijns verschuldigd bij -voor zover hier van belang - de uitslag tot verbruik. Ingevolge de tweede alinea van dit artikellid wordt als uitslag onder meer beschouwd iedere vorm van onttrekking, ook op onregelmatige wijze aan een schorsingsregeling (onder a) en elke invoer, ook op onregelmatige wijze, van de accijnsproducten, wanneer deze producten niet onder een schorsingsregeling vallen (onder c).

6.3. Artikel 4, aanhef en onder c, van de horizontale accijnsrichtlijn verstaat onder een schorsingsregeling een belastingregeling die geldt voor onder meer het verkeer van producten onder schorsing van accijns. Op grond van artikel 19, vierde lid, van de horizontale richtlijn, geldt dat accijnsproducten die door een erkend entrepothouder in een lidstaat worden verzonden voor uitvoer via een of meer andere lidstaten, zich in het verkeer mogen bevinden onder een schorsingsregeling als omschreven in artikel 4, onderdeel c. Deze regeling wordt gezuiverd door de certificering door het douanekantoor van uitgang uit de Gemeenschap dat de producten daadwerkelijk de Gemeenschap hebben verlaten die door een erkend entrepothouder in een lidstaat worden verzonden voor uitvoer via een of meer andere lidstaten.

6.4. Vaststaat dat in het onderhavige geval de goederen onder de regeling extern communautair douanevervoer zijn geplaatst en dat ten bewijze van de daadwerkelijke uitvoer van de goederen uit de Gemeenschap een vals stempel is gebruikt en een handtekening die niet van een bevoegde ambtenaar is. Dit betekent dat die goederen aan een schorsingsregeling zijn onttrokken in de zin van artikel 6, eerste lid, onder a, van de horizontale richtlijn en dat op grond van die bepaling de accijns voor die goederen verschuldigd is geworden ter zake van de uitslag tot verbruik van die goederen.

6.5. Als de accijnsgoederen niet op de plaats van bestemming aankomen en niet kan worden vastgesteld waar de overtreding of de onregelmatigheid is begaan, wordt deze overtreding of onregelmatigheid op grond van artikel 20, derde lid, van de horizontale accijnsrichtlijn geacht te zijn begaan in de lidstaat van vertrek. Dit is slechts anders indien naar genoegen van de bevoegde autoriteiten wordt aangetoond dat de handeling rechtmatig was of op welke plaats de overtreding of de onregelmatigheid daadwerkelijk is begaan. Met de rechtbank is de Douanekamer van oordeel dat de door belanghebbende overgelegde verklaringen van De Marchi en Selimi niet voldoende zijn om aannemelijk te maken dat de in geding zijnde goederen de bestemming in Macedonië hebben bereikt dan wel dat de onregelmatigheid heeft plaatsgevonden in Italië.

6.6. Uit het vorenoverwogene volgt dat in het onderhavige geval op grond van de horizontale richtlijn ter zake van de uitslag tot verbruik van de in geding zijnde producten accijns verschuldigd is geworden in Nederland. Die belasting wordt ingevolge artikel 20, eerste lid, van die richtlijn geheven van belanghebbende.

6.7. Krachtens artikel 1, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet op de accijns (hierna: de Wet) wordt accijns geheven van bier. Ingevolge artikel 1, tweede lid, van evenbedoelde wet wordt de accijns verschuldigd ter zake van onder meer invoer. Onder invoer wordt blijkens artikel 3, eerste lid, van de Wet verstaan het vanuit een derde land brengen van een accijnsgoed in Nederland. Op grond van artikel 3, tweede lid, aanhef en onderdeel b, vormt ook het in Nederland onttrekken van een accijnsgoed aan een communautaire douaneregeling het belastbare feit invoer. Hieruit volgt dat krachtens de Wet zowel accijns verschuldigd kan zijn ter zake van de uitslag van de accijnsproducten als ter zake van de invoer daarvan. In zoverre wijkt de systematiek van de Wet af van die van de horizontale accijnsrichtlijn, die invoer van accijnsproducten mede begrijpt onder het begrip uitslag tot verbruik.

6.8. De inspecteur stelt, naar het Hof begrijpt dat het in artikel 3, eerste lid, van de Wet bedoelde begrip invoer, met inachtneming van het bepaalde in artikel 3, tweede lid, van de Wet in zoverre afwijkt van het in de horizontale accijnsrichtlijn gebruikte begrip invoer, dat in een geval als het onderhavige waarin communautaire goederen worden vervoerd naar een bestemming buiten de Gemeenschap en die goederen in Nederland worden onttrokken aan een communautaire douaneregeling niet als uitslag doch als invoer moet worden aangemerkt.

6. 10. Uit de onder 6.9. weergegeven parlementaire geschiedenis blijkt naar het oordeel van het Hof niet dat in de Wet een ander invoerbegrip geldt dan in de horizontale richtlijn. Veeleer kan uit die parlementaire geschiedenis worden afgeleid dat beoogd is in de Wet aan te sluiten bij het invoerbegrip uit de horizontale richtlijn.

6.12. Gelet op hetgeen onder 6.7 tot en met 6.11 is overwogen en in aanmerking nemend dat de onderhavige zendingen bier van oorsprong uit Nederland zijn en niet de Gemeenschap zijn binnengekomen, kan zich een verschuldigdheid van accijns ter zake van de invoer in de zin van de accijnsregelgeving zich naar het oordeel van het Hof met betrekking tot de in geding zijnde zending bier niet voordoen.

6.14. De stelling van de inspecteur dat systematisch bezien zich in casu het belastbaar feit invoer dient voor te doen omdat ingeval van een onttrekking als hier bedoeld heffing van accijns dient te worden gerealiseerd, baat hem niet. De inspecteur stelt zich op het standpunt dat een andersluidend standpunt in strijd is met het resultaat van de richtlijn. De Douanekamer deelt dit standpunt niet, nu zoals hiervoor overwogen, in de onderhavige situatie geen invoer plaatsvindt, noch in de zin van artikel 3 van de Wet noch in de zin van artikel 5 en artikel 6, onder c, van de horizontale richtlijn. In zoverre is het resultaat volledig in overeenstemming met de richtlijn. De omstandigheid dat zich naar partijen eenparig van oordeel zijn – behoudens de kanttekeningen die belanghebbende plaatst – in casu in beginsel wel een uitslag als bedoeld in artikel 6 van de horizontale richtlijn voordoet, brengt niet mee dat volgens de Wet sprake dient te zijn van invoer.

6.15. Uit al het vorenoverwogene vloeit voort dat van belanghebbende bij de uitnodiging tot betaling van 25 januari 2002 ten onrechte accijns ter zake van de invoer van de in geding zijnde goederen is geheven. De overige stellingen van belanghebbende behoeven geen behandeling meer.

6. 16. De slotsom is dat de uitspraak van de rechtbank, dient te worden vernietigd, behoudens voor zover deze de proceskostenvergoeding en vergoeding van griffierecht betreft. Het beroep dient gegrond te worden verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd voor zover deze de accijns betreft, evenals de UTB voor zover deze de accijns betreft. Volledigheidshalve zij nog opgemerkt dat de UTB voor zover deze de omzetbelasting en de douanerechten betreft reeds door de inspecteur bij de uitspraak op bezwaar van 25 april 2006 en bij de ambtshalve vermindering van 6 september 2002 tot nihil was verminderd.

7. De proceskosten

De Douanekamer ziet aanleiding de inspecteur te veroordelen in de proceskosten van belanghebbende in hoger beroep. Op grond van artikel 2, eerste lid, van het Besluit proceskosten bestuursrecht worden de te vergoeden kosten gesteld op 2 (punten voor proceshandelingen) x € 322 (waarde per punt) x 1,5 (gewicht van de zaak) = € 966.

8. De beslissing

Aldus vastgesteld op 2 maart 2009 door mr. E.M. Vrouwenvelder, voorzitter, mr. J.J.A.M. Kennis en mr. D.B. Bijl, leden van de Douanekamer, in tegenwoordigheid van mr. R.J.M. Bosch, griffier. De beslissing is op dezelfde dag in het openbaar uitgesproken.

De griffier: De voorzitter: