Rechtbank Haarlem, 10-12-2007, BB9808, 06/5725

RECHTBANK HAARLEM

Sector bestuursrecht, meervoudige douanekamer

Procedurenummer: AWB 06/5725

de naamloze vennootschap X N.V., gevestigd te Z, eiseres,

gemachtigde: A,

1.6. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 1 november 2007 te Haarlem.

Namens eiseres zijn verschenen A en B. Verweerder heeft zich doen vertegenwoordigen door C en D. Gemachtigde heeft een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en de wederpartij. De inhoud van deze pleitnota moet als hier ingelast worden aangemerkt. Van het verder ter zitting verhandelde is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift aan deze uitspraak is gehecht.

2.3. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van een document T1 met nummer 80555 waarop, voor zover van belang, staat vermeld:

“(…) 2. Afzender/Exporteur

[naam / adres].

0013 58 455/00 (…)

5. Artikelen

1

6. Totaal colli

20

(…)

8. Geadresseerde

[naam/adres] (…)

17. Land van bestemming

Macedonië

31. (…)

20 plts bier (extraktgehalte 14,4° Plato:

1820 ktns = 27300/50 cl. flessen = 13650,0o ltr.(…)

[stempel:]

douane nederland

23 FEB99 [nummer]

eindhoven 94-23 (…)

53. Kantoor van bestemming (en land)

Brindisi (IT)”

2.4. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van het terugzendexemplaar van het onder 2.3. genoemde document. Dit document is voorzien van een stempel met in de buitenste rand de volgende tekst:

“???????? ??????????”

Voorts is op het document vermeld:

“C-BO [nummer]

?T?O??T?

{handtekening onleesbaar]

2-3-1999”

2.7. Tot de stukken van het geding behoort een kopie van een proces-verbaal van bevinding van 31 januari 2000 nr. 00 t/m 00 met kenmerk 00/00. Hierin staat, voor zover van belang, vermeld:

“(…) BETREFT: Onderzoek stempel “Kakavia Griekenland”.

(…)

Aangever: [naam] (…)

Goederensoort: Bier.

(…)

Herkomst: Nederland.

Oorsprong: Nederland.

Bestemming: Macedonië.

(…)

Het betrof de documenten (…) T1-00 d.d. 23.02.99 (…) afgegeven door de firma [naam/vestigingsplaats], en dienende ter begeleiding van biertransporten.(…)

Na vertaling is gebleken dat de Griekse autoriteiten verklaren en bevestigen, dat de geplaatste stempelafdrukken niet van hun dienst zijn en derhalve als vals moeten worden aangemerkt. Ter vergelijking werd een correcte stempelafdruk van het kantoor Kakavia bijgevoegd. (…)

UITSLAG VAN HET ONDERZOEK:

In het kader van het reguliere falsificaten-onderzoek, werden in totaal 22 documenten, afgegeven door [naam], geselecteerd. Alle documenten werden afgetekend middels een valse stempelafdruk van het Griekse douanekantoor Kakavia. Bovendien werden alle documenten voorzien van een handtekening, niet die van een ambtenaar van het douanekantoor Kakavia. Beide genoemde feiten werden schriftelijk bevestigd door de Griekse douane-autoriteiten (…)”

3.2. Ter zitting heeft gemachtigde van eiseres de volgende, met onderhavige zaak samenhangende, beroepen ingetrokken:

[51 zaaknummers betreffende 51 UTB’s].

5.1.1. Artikel 6 van Richtlijn nr. 92/12/EEG van de Raad van 25 februari 1992 betreffende de algemene regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer daarvan en de controle daarop, Pb EG 1992, nr. L 76 (hierna: de Richtlijn) luidt, voor zover van belang, als volgt:

“1. De accijns wordt verschuldigd bij de uitslag tot verbruik of bij het constateren van de tekorten die krachtens artikel 12, lid 3, aan accijnzen moeten worden onderworpen.

Als uitslag tot verbruik van accijnsprodukten wordt beschouwd:

a) iedere vorm van onttrekking, ook op onregelmatige wijze, aan een schorsingsregeling;

(…)

2. De voorwaarden voor verschuldigdheid en het toe te passen accijnstarief zijn die welke op het tijdstip van verschuldigd worden van kracht zijn in de Lid-Staat waar de uitslag tot verbruik of het constateren van tekorten plaatsvindt. De accijns wordt geheven en geïnd op de door elke Lid-Staat vastgestelde wijze, waarbij de Lid-Staten dezelfde heffings- en invorderingsprocedure toepassen op nationale produkten en op produkten uit andere Lid-Staten.”.

5.5. De Hoge Raad der Nederlanden heeft in het arrest van 11 april 2003, nr 37519, onder meer gepubliceerd in BNB 2003/252 onder meer het volgende overwogen:

'-3.3.2. In zijn arrest van 11 juli 2002, Liberexim, C-371/99, Jurispr. 2002, blz. I-06 227, V-N 2003/2.28, heeft het Hof van Justitie voor recht verklaard dat onttrekking in de zin van artikel 7, lid 3, van de Zesde richtlijn plaatsvindt door elk handelen of nalaten dat tot gevolg heeft dat de bevoegde douaneautoriteit, al is het maar tijdelijk, geen toegang heeft tot onder douanetoezicht staande goederen en de in de douanewetgeving voorziene controles niet kan uitvoeren. Buiten redelijke twijfel is dat hetzelfde geldt voor onttrekken in de zin van artikel 5, lid 1, van de Richtlijn accijns, nu het Hof van Justitie zich bij zijn uitlegging baseert op het in zijn arrest van 1 februari 2001, D. Wandel, C-66/99, Jurispr. 2001, blz. I-873, uitgelegde begrip onttrekken zoals dat voorkomt in de communautaire douanewetgeving, en niet valt in te zien dat het begrip onttrekken aan een douaneregeling in de zin van artikel 5, lid 1, van de Richtlijn accijns anders uitgelegd zou moeten worden.

Tevens heeft het Hof van Justitie in het arrest Liberexim geoordeeld dat het tijdstip en de plaats van de onttrekking aan de regeling voor extern communautair douanevervoer noodzakelijkerwijze het tijdstip en de plaats zijn waar de eerste onregelmatigheid is begaan die als onttrekking aan het douanetoezicht kan worden aangemerkt.'

5.8. Nu de goederen niet op de plaats van bestemming zijn aangekomen en niet kan worden vastgesteld waar de overtreding of onregelmatigheid is begaan, wordt ingevolge artikel 20, derde lid, van de Richtlijn deze overtreding of onregelmatigheid geacht te zijn begaan in de lidstaat van vertrek, in casu Nederland.

Eiseres stelt dat zij bewijsstukken heeft overgelegd waaruit blijkt dat de goederen hun bestemming in Macedonië hebben bereikt. De rechtbank is echter met de inspecteur, op de daarvoor door hem gegeven argumenten, van oordeel dat eiseres met deze bescheiden niet aannemelijk heeft gemaakt dat de goederen bij het kantoor van uitgang zijn aangebracht dan wel de Gemeenschap hebben verlaten.

5.10.1. Het arrest van het Europese Hof van Justitie van 5 april 2001, Zaak C-325/99 (Van de Water), luidt, voor zover van belang, als volgt:

“28. De Commissie wijst erop, dat artikel 6, lid 1, van de richtlijn tot doel heeft, vast te stellen wanneer de accijns daadwerkelijk verschuldigd wordt, en niet beoogt te bepalen van wie de accijns moet worden geheven. wanneer een onveraccijnsd accijnsgoed buiten het gesloten circuit van de belastingentrepots, en dus buiten een schorsingsregeling wordt aangetroffen, houdt dit automatisch in, dat het ooit buiten een dergelijke regeling om is ingevoerd of gefabriceerd of daaraan onregelmatig is onttrokken. Wanneer de verschuldigdheid eenmaal is vastgesteld, is het overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de richtlijn aan de lidstaten om te bepalen hoe en met name van wie de accijns wordt geheven.

(…)

30. In de tweede plaats volgt uit artikel 6, lid 1, van de richtlijn, dat de accijns over accijnsproducten onder meer verschuldigd wordt bij de uitslag tot verbruik, zoals gedefinieerd in deze bepaling.

(…)

35. ingevolge artikel 6, lid 1, van de richtlijn worden als uitslag tot verbruik beschouwd, niet alleen iedere fabricage en invoer van accijnsproducten buiten een schorsingsregeling, maar eveneens iedere vorm van onttrekking, ook op onregelmatige wijze, aan een schorsingsregeling. Door een dergelijke onttrekking gelijk te stellen met uitslag tot verbruik in de zin van artikel 6, lid 1, van de richtlijn, heeft de gemeenschapswetgever duidelijk gemaakt dat alle productie, verwerking, voorhanden hebben of verkeer buiten een schorsingsregeling, leidt tot verschuldigdheid van accijns.

36. Wanneer derhalve voor de nationale rechter is aangetoond, dat een accijnsproduct aan een schorsingsregeling is onttrokken zonder dat de accijns is voldaan, staat vast dat het voorhanden hebben van dit product uitslag tot verbruik is in de zin van artikel 6, lid 1, van de richtlijn en dat de accijns verschuldigd is geworden.

(…)

40. Ofschoon de gemeenschapswetgever dus in artikel 6, lid 1, van de richtlijn heeft gewaarborgd dat de regels voor de verschuldigdheid van de accijns in alle lidstaten gelijk zijn, heeft hij duidelijk niet de wijze van heffing en inning van de accijns door de lidstaten willen harmoniseren. In artikel 6, lid 2, heeft hij juist de lidstaten uitdrukkelijk de verantwoordelijkheid gelaten om de wijze van heffing en inning te bepalen, met de restrictie dat zij zich daarbij onthouden van de in punt 38 van dit arrest bedoelde discriminatie.

41. Ten slotte wijst de richtlijn in artikel 6 weliswaar niet de persoon aan die de verschuldigde accijns moet voldoen, maar uit de opzet van de richtlijn en de negende overweging van de considerans blijkt, dat de nationale autoriteiten hoe dan ook ervoor moeten zorgen dat de belastingschuld daadwerkelijk wordt geïnd.”

5.11. Bij de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel dat heeft geleid tot de Wet op de accijns, welk wetsvoorstel strekte tot de omzetting van de bepalingen van de Richtlijn naar de nationale wetgeving, is met betrekking tot de doelstelling van het wetsvoorstel het volgende opgemerkt (Kamerstukken II 1991/1992, 22 697, nr. 3, blz. 5):

“In het bijzonder op het terrein van de accijnsheffingen zijn in de afgelopen tientallen jaren door de Lid-Staten geheel eigen heffingssystemen en controle-filosofieën ontwikkeld. Deze heffingen dateren in vele gevallen tot voor het begin van deze eeuw en zijn in hoge mate verweven met de culturen van de Lid-Staten. Daar komt bij dat zij door de produkten waarop de heffingen zich richten, dicht bij het dagelijkse leven staan. Deze uiteenlopende hefffingssystemen dienen in het kader van de accijnsharmonisatie in één - in dit geval het accijnsverkeer en de controle daarop betreffende - regeling te worden samengebracht. (…)."

Op blz. 11 wordt onder 4.4. Invoer onder andere het volgende opgemerkt:

“Ingevolge artikel 5, eerste lid, tweede alinea, van de horizontale richtlijn wordt als invoer van een accijnsgoed beschouwd de binnenkomst van dat accijnsgoed in de Gemeenschap. Ingevolge de derde alinea van dit artikel wordt de invoer van een accijnsgoed dat onder een communautaire douaneregeling wordt geplaatst, verlegd naar het tijdstip waarop het accijnsgoed wordt onttrokken aan deze communautaire douaneregeling. Artikel 6 van de horizontale richtlijn bepaalt vervolgens dat het begrip invoer wordt aangemerkt als uitslag tot verbruik, tenzij het accijnsgoed onder een schorsingsregeling wordt geplaatst (overbrenging naar een accijnsgoederenplaats). Voor de verwerking van deze bepaling in de Nederlandse regelgeving stel ik een enigszins andere opzet voor dan in de horizontale richtlijn is neergelegd.

Ik stel voor de huidige systematiek van de Wet op de accijns te blijven volgen en de invoer als afzonderlijk belastbaar feit te blijven hanteren, naast de uitslag. Systematisch geeft dit meer duidelijkheid, onder meer omdat de accijns ter zake van de invoer wordt geheven met overeenkomstige toepassing van de Algemene wet inzake de douane en de accijnzen (Stb. 1992, 54), terwijl de heffing van de accijns ter zake van de uitslag geschiedt onder het regime van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Stb. 1959, 301) en de Invorderingswet 1990 (Stb. 221). Hierdoor wordt voorkomen dat de invoer eerst onder het begrip uitslag zou moeten worden gebracht en vervolgens daarvan weer zou moeten worden uitgezonderd. De voorgestelde werkwijze is overigens niet in strijd met de richtlijn; het gaat immers niet om de letterlijke verwerking maar om het bereiken van het beoogde doel. Uit het overleg in Brussel en uit diverse bilaterale contacten is mij bekend dat verschillende Lid-Staten hetzelfde standpunt innemen als Nederland.”

Conclusie ten aanzien van het belastbare feit uitslag.

Nu artikel 2, derde lid, aanhef, onderdeel e, van de Wet op de accijns een lex specialis is ten opzichte van artikel 2, eerste lid, van de Wet op de accijns en de Wet op de accijns verder geen belastbaar feit ter zake van de uitslag kent, welke betrekking heeft op de onderhavige situatie, concludeert de rechtbank dat heffing ter zake uitslag niet mogelijk is.

5.17. Artikel 3 van de Wet op de accijns luidt, voor zover van belang:

“1.In deze wet en in de daarop gebaseerde regelingen wordt verstaan onder invoer het vanuit een derde land brengen van een accijnsgoed in Nederland.

2. Als invoer wordt mede aangemerkt:

a. het in Nederland beëindigen van een communautaire douaneregeling waaronder een accijnsgoed is geplaatst, anders dan door plaatsing onder een andere communautaire douaneregeling;

b. het in Nederland onttrekken van een accijnsgoed aan een communautaire douaneregeling;”

Conclusie ten aanzien van het belastbare feit invoer

5.21. De rechtbank is op grond van het vorenoverwogene van oordeel dat de Wet op de accijns richtlijnconform dient te worden uitgelegd en dat de keuze van de Nederlandse wetgever voor de omschrijving van twee belastbare feiten, namelijk uitslag en invoer, is gebaseerd op de wens de op basis van de vorige Wet op de accijns geregelde wijzen van heffing en inning te continueren. De wetgever is met het maken van deze keuze binnen de hem door de Richtlijn bemeten beoordelingsruimte gebleven, zodat niet kan worden gesteld dat artikel 3, tweede lid, onderdeel b, van de Wet op de accijns onverenigbaar is met de Richtlijn. De grammaticale interpretatie van artikel 3 van de Wet op de accijns leidt er, met in achtneming van vorenstaande, derhalve toe dat zich in het onderhavige geval het belastbare feit invoer uit de Wet op de accijns heeft voorgedaan.

De rechtbank vindt aan¬lei¬ding verweerder te veroordelen in de kos¬ten die eiseres in verband met de behande¬ling van het bezwaar en het beroep redelij¬kerwijs heeft moeten maken. Deze kosten zijn op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vastgesteld op € 966 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van

€ 161, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1).

De rechtbank:

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt de uitspraak op bezwaar;

- laat de UTB in stand;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres ten bedrage van € 966, en wijst de Staat der Nederlanden (Ministerie van Financiën) aan dit bedrag aan eiseres te voldoen;

- gelast dat de Staat der Nederlanden (Ministerie van Financiën) het door eiseres betaalde griffierecht van € 281 vergoedt.

Bij het instellen van hoger beroep dient het volgende in acht te worden genomen:

1 - bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd;

2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het hoger beroep is ingesteld;

d. de gronden van het hoger beroep.