Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 09-04-2013, BZ7931, 12/00403

Uitspraak van de vierde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

de inspecteur van de Belastingdienst te P (hierna: de Inspecteur)

tegen de uitspraak van de rechtbank Breda van 2 juni 2010, nummer AWB 09/4041, in het geding tussen de Inspecteur

en

X te Z (België) (hierna: belanghebbende).

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1 Aan belanghebbende is over het tijdvak 1 januari 2006 tot en met 31 december 2006 een naheffingsaanslag omzetbelasting opgelegd ten bedrage van € 6.738 (hierna: de naheffingsaanslag). Gelijktijdig heeft de Inspecteur, verenigd in hetzelfde geschrift, bij voor bezwaar vatbare beschikking een boete ten bedrage van € 3.200 en bij voor bezwaar vatbare beschikking een bedrag aan heffingsrente van € 741 in rekening gebracht.

1.2 De daartegen door belanghebbende gemaakte bezwaren zijn door de Inspecteur niet-ontvankelijk verklaard, waarbij de bestreden naheffingsaanslag, boetebeschikking en beschikking heffingsrente door de Inspecteur zijn gehandhaafd. Voorts heeft de Inspecteur een proceskostenvergoeding in verband met het bezwaar toegekend van € 161.

1.3 Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld bij de rechtbank Breda (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep bij uitspraak van 2 juni 2010 gegrond verklaard, de uitspraken op bezwaar vernietigd, de Inspecteur opgedragen om met inachtneming van de uitspraak van de Rechtbank opnieuw uitspraken te doen op bezwaar en gelast dat aan belanghebbende het betaalde griffierecht wordt vergoed alsmede een proceskostenvergoeding toegekend van € 805.

1.4 Tegen deze uitspraak heeft de Inspecteur hoger beroep ingesteld bij het Gerechtshof te ’s-Hertogenbosch (hierna: Hof ’s-Hertogenbosch). Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

1.5 Het onderzoek ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch heeft plaatsgehad op 25 februari 2011 te ’s-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende, alsmede de Inspecteur.

1.6 Hof ’s-Hertogenbosch heeft bij uitspraak van 24 juni 2011, nr. 10/00512, de uitspraak van de Rechtbank vernietigd, behoudens de beslissingen omtrent het griffierecht en de proceskosten, het bij de Rechtbank ingediende beroep gegrond verklaard, de uitspraken van de Inspecteur vernietigd, de bezwaren van belanghebbende ontvankelijk verklaard, bepaald dat de Inspecteur de naheffingsaanslag alsmede de boetebeschikking en de heffingsrentebeschikking uit het geautomatiseerde systeem van de rijksbelastingdienst dient te (doen) verwijderen, bepaald dat van de Staat ter zake van het door de Inspecteur ingestelde hoger beroep door tussenkomst van de griffier een griffierecht wordt geheven van € 448 en de Inspecteur veroordeeld in de kosten van het geding bij Hof ’s-Hertogenbosch aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op in totaal € 874.

1.7 Naar aanleiding van het door de Inspecteur tegen de hiervoor – onder 1.6 – bedoelde uitspraak ingestelde beroep in cassatie, heeft de Hoge Raad bij arrest van 29 juni 2012, nr. 11/03523, LJN BV9648, BNB 2012/254 (hierna: het verwijzingsarrest) de uitspraak van Hof ’s-Hertogenbosch vernietigd en het geding verwezen naar het gerechtshof te Arnhem (thans: gerechtshof Arnhem - Leeuwarden, hierna: het Hof) ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van het verwijzingsarrest.

1.8 Zowel de Inspecteur als belanghebbende heeft – na daartoe door het Hof in de gelegenheid te zijn gesteld – naar aanleiding van het verwijzingsarrest een conclusie na verwijzing ingediend bij het Hof.

1.9 Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 21 februari 2013 te Arnhem. Daarbij zijn verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende, alsmede de Inspecteur.

1.10 Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat aan deze uitspraak is gehecht.

2. De vaststaande feiten

2.1 Volgens de gegevens in het geautomatiseerde systeem van de Belastingdienst is aan belanghebbende met dagtekening 25 februari 2009 een naheffingsaanslag in de omzetbelasting over het jaar 2006 opgelegd. Volgens die gegevens is hierbij tevens een boete opgelegd en heffingsrente in rekening gebracht (hierna: gezamenlijk: de naheffingsaanslag).

2.2 Belanghebbende heeft een op 20 maart 2009 gedagtekende aanmaning ontvangen tot betaling van de naheffingsaanslag.

2.3 Belanghebbende heeft bij brief met dagtekening 9 april 2009 bezwaar gemaakt tegen de naheffingsaanslag. Deze brief is op 10 april 2009 afgegeven bij de Belastingdienst.

2.4 De Inspecteur heeft de bezwaren niet-ontvankelijk verklaard omdat het bezwaarschrift is ingediend na afloop van de bezwaartermijn. Die termijn was zijns inziens verstreken op 8 april 2009, zes weken na de dagtekening van de naheffingsaanslag.

2.5 Belanghebbende stelt dat hij het aanslagbiljet van de naheffingsaanslag niet heeft ontvangen.

2.6 Voor Hof ’s-Hertogenbosch was in verband met het bovenstaande in geschil of belanghebbendes bezwaren terecht wegens termijnoverschrijding niet-ontvankelijk zijn verklaard. Het geschil spitste zich toe op de vraag of de naheffingsaanslag op de voorgeschreven wijze, door toezending van het aanslagbiljet aan belanghebbende, is bekendgemaakt. De Inspecteur heeft ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch aangeboden bewijs te leveren van zijn stelling dat het aanslagbiljet van de naheffingsaanslag is verzonden, door een duplicaat van dat biljet over te leggen en door middel van bewijs van bij de verzending gebruikte generatienummers. Hof ’s-Hertogenbosch heeft naar aanleiding daarvan geoordeeld dat het bewijsaanbod als tardief moet worden gepasseerd en dat de Inspecteur met de wel tijdig in het geding gebrachte bewijsmiddelen niet is geslaagd in de op hem rustende bewijslast. Op grond daarvan is het Hof ’s-Hertogenbosch tot de slotsom gekomen dat de naheffingsaanslag niet tot stand is gekomen. Het heeft in verband daarmee bepaald dat de Inspecteur de naheffingsaanslag uit het geautomatiseerde systeem van de Belastingdienst dient te (doen) verwijderen.

2.7 In het verwijzingsarrest heeft de Hoge Raad onder meer overwogen dat de Inspecteur het bewijsaanbod met betrekking tot zijn nadere stelling over generatienummers ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch heeft gedaan naar aanleiding van de betwisting van deze stelling door belanghebbende op diezelfde zitting, zodat Hof ’s-Hertogenbosch dat bewijsaanbod niet wegens strijd met de goede procesorde kon verwerpen zonder in zijn afweging te betrekken en in de uitspraak te motiveren waarom het verloop van het onderzoek ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch geen omstandigheid was die kon rechtvaardigen dat dit bewijsaanbod eerst toen werd gedaan. Hetzelfde geldt, naar het oordeel van de Hoge Raad, voor het aanbod van de Inspecteur tot het leveren van bewijs door middel van het overleggen van een duplicaat van het aanslagbiljet, in aanmerking genomen (a) dat dit aanbod samenhangt met het bewijsaanbod ten aanzien van generatienummers, (b) is gedaan naar aanleiding van een opmerking ter zitting van de zijde van het Hof dat het aanslagbiljet of een kopie ervan bij de stukken ontbreekt, en (c) belanghebbende geen bezwaar heeft gemaakt tegen dit bewijsaanbod.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.1 Tussen partijen is na verwijzing nog in geschil of het bewijsaanbod dat de Inspecteur heeft gedaan ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch met betrekking tot zijn nadere stelling over generatienummers alsmede met betrekking tot het overleggen van een duplicaat van het aanslagbiljet tardief was. Indien die vraag ontkennend moet worden beantwoord, is in geschil of de Inspecteur (mede) door dat aangeboden bewijs te leveren slaagt in de op hem rustende bewijslast dat het aanslagbiljet uiterlijk op 25 februari 2009 aan belanghebbende is verzonden.

3.2 Belanghebbende beantwoordt de eerste hiervoor – onder 3.1 – gestelde vraag bevestigend, en de tweede vraag ontkennend. Hij concludeert tot bevestiging van de uitspraak van Rechtbank.

3.3 De Inspecteur beantwoordt de eerste hiervoor – onder 3.1 – gestelde vraag ontkennend, en de tweede vraag bevestigend. Hij concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank.

3.4 Beide partijen hebben voor hun standpunt aangevoerd wat is vermeld in de van hen afkomstige stukken. Daaraan hebben zij ter zitting toegevoegd hetgeen is vermeld in het proces-verbaal van de zitting.

4. Beoordeling van het geschil

4.2 Hof ’s-Hertogenbosch heeft geoordeeld (a) dat het verloop van het processuele debat vanaf de bezwaarfase inhield dat belanghebbende heeft betoogd de naheffingsaanslag niet te hebben ontvangen en (b) dat de Inspecteur zich redelijkerwijs ervan bewust moest zijn dat de bewijslast van de bekendmaking op hem rust en van hem bewijs werd verlangd.

4.3 Vaststaat dat de Inspecteur ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch nader de stelling heeft ingenomen dat het onderhavige aanslagbiljet deel uitmaakt van een partij aanslagbiljetten met het generatienummer 01, welke partij op 23 februari 2009 is verzonden. Belanghebbende heeft op die zitting niet gesteld dat hij zich tegen deze nadere feitelijke stelling van de Inspecteur niet naar behoren heeft kunnen verweren. Hof ’s-Hertogenbosch heeft ook geen aanleiding gezien deze nadere stellingname ambtshalve tardief te verklaren. In cassatie is de uitspraak van Hof ’s-Hertogenbosch op dit punt niet bestreden, zodat processueel vaststaat dat de bedoelde nadere stelling van de Inspecteur als zodanig niet tardief is.

4.4 De Hoge Raad heeft in het verwijzingsarrest dienaangaande nog overwogen: “Belanghebbende heeft ter zitting van het Hof [Hof: Hof ’s-Hertogenbosch] wel de juistheid van deze stelling van de Inspecteur bij gebrek aan wetenschap betwist, en gesteld dat geen koppeling bestaat tussen het door de Inspecteur genoemde generatienummer en het aanslagbiljet van de onderhavige naheffingsaanslag. Naar aanleiding daarvan heeft de Inspecteur aangeboden bewijs te leveren ten aanzien van de in zijn pleitnota genoemde generatienummers.”

4.5 Naar het oordeel van het Hof, moet de Inspecteur, nu hij eerst op de zitting van Hof ’s-Hertogenbosch heeft kunnen kennis nemen van de betwisting van zijn hiervoor – onder 4.3 – bedoelde nadere stelling, welke stelling als zodanig niet tardief is, in de gelegenheid worden gesteld zijn bewijsaanbod ten aanzien van de generatienummers gestand te doen.

4.7 Ter zitting van Hof ’s-Hertogenbosch heeft de Inspecteur voorts – naar aanleiding van de opmerking ter zitting van de zijde van Hof ’s-Hertogenbosch dat het aanslagbiljet of een kopie ervan bij de stukken ontbreekt – aangeboden alsnog het duplicaat aanslagbiljet te overleggen. Gelet op de samenhang met het bewijsaanbod ten aanzien van de hiervoor bedoelde generatienummers en dienaangaande vorenoverwogene, is het Hof van oordeel dat de Inspecteur ook tot het overleggen van dit duplicaat aanslagbiljet moet worden toegelaten. De Inspecteur heeft evenwel na verwijzing zijn bewijsaanbod niet alsnog gestand gedaan, maar ter zitting van het Hof aangegeven niet een dergelijk duplicaat aanslagbiljet te (kunnen) overleggen.

4.8 In beginsel is het aan de inspecteur om aannemelijk te maken dat het aanslagbiljet op het adres van de belastingplichtige is ontvangen of aangeboden, dan wel dat het aanslagbiljet de belastingplichtige anderszins heeft bereikt. De omstandigheid dat per post verzonden stukken in de regel op het daarop vermelde adres van de geadresseerde worden bezorgd of aangeboden, rechtvaardigt evenwel het vermoeden van ontvangst of aanbieding van het aanslagbiljet op dat adres. Dit brengt mee dat de inspecteur in eerste instantie kan volstaan met het bewijs van verzending naar het juiste adres. Het ligt vervolgens op de weg van de belastingplichtige voormeld vermoeden te ontzenuwen. Hiertoe is niet vereist dat de belastingplichtige aannemelijk maakt dat het aanslagbiljet niet op zijn adres is ontvangen of aangeboden; voldoende is dat op grond van hetgeen de belastingplichtige aanvoert aan ontvangst of aanbieding redelijkerwijs moet worden betwijfeld (vgl. HR 25 oktober 2002, nr. 36 898, LJN AE9354, BNB 2003/14). Het staat de feitenrechter vrij om zodanige twijfel gerechtvaardigd te achten op grond van een naar zijn oordeel geloofwaardige ontkenning door de belastingplichtige dat het aanslagbiljet op zijn adres is ontvangen of aangeboden. Slaagt de belastingplichtige erin eerdergenoemd vermoeden te ontzenuwen, dan zal de ontvangst of aanbieding van het aanslagbiljet slechts aannemelijk geoordeeld kunnen worden indien de inspecteur daarvan nader bewijs levert (vgl. HR 15 december 2006, nr. 41 882, LJN AZ4416, BNB 2007/112).

4.9 Naar het oordeel van het Hof, is de Inspecteur met hetgeen hij na verwijzing (en hetgeen hij reeds eerder in de procedure) naar voren gebracht heeft, niet geslaagd in de op hem rustende last aannemelijk te maken dat het onderhavige aanslagbiljet door de ontvanger aan belanghebbende bekendgemaakt is in de zin van artikel 3:41 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb). Ter zitting van het Hof heeft de Inspecteur nog een toelichting gegeven op de hiervoor – onder 4.6 – bedoelde verklaring. In dat kader heeft hij naar aanleiding van vragen van het Hof opnieuw aangeboden te komen met een nadere verklaring ter zake van het zijns inziens sluitende karakter van de bijlage “1e aanslagen OB 2006” bij de – onder 4.6 – bedoelde verklaring. Het Hof heeft beslist de Inspecteur niet toe te laten tot dat nadere bewijs, nu hij daarmee niet kan bewijzen dat het onderhavige aanslagbiljet is verzonden naar het juiste adres. Immers, de Inspecteur heeft geen enkel stuk overgelegd waaruit het verzendadres blijkt. Ook al zou de Inspecteur met zijn nader aangeboden bewijsmiddelen aannemelijk hebben kunnen maken dat het onderhavige aanslagbiljet, waarop de bestreden naheffingsaanslag bekend is gemaakt, op 23 februari 2009 aan Post.NL is aangeboden, dat wil zeggen: ter post is bezorgd, hij heeft op geen enkele manier aannemelijk gemaakt dat het aldus ter post bezorgde aanslagbiljet naar het adres van belanghebbende is verzonden. Het Hof komt op grond daarvan tot de conclusie dat het onderhavige aanslagbiljet niet is verzonden.

4.12 Nu vaststaat dat het desbetreffende aanslagbiljet niet op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt, maar de bestreden naheffingsaanslag wel totstandgekomen is, dient het daartegen op 10 april 2009 ingediende bezwaarschrift – ingediend naar aanleiding van de aanmaning en voordat het aanslagbiljet belanghebbende heeft bereikt – ontvankelijk te worden verklaard op grond van het bepaalde in artikel 6:10, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Awb.

4.13 Het vorenoverwogene brengt het Hof tot de slotsom dat het bezwaar tegen de bestreden naheffingsaanslag ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard. Nu het bezwaar ontvankelijk is en belanghebbende het Hof niet heeft verzocht om de zaak verder inhoudelijk te behandelen, zal het Hof de zaak terugwijzen naar de Inspecteur voor een inhoudelijke behandeling daarvan.

5. Proceskosten

Het Hof stelt de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het hoger beroep (te berekenen op 2 punten ? wegingsfactor 1 ? € 437 = € 874 procedure Hof ’s-Hertogenbosch vermeerderd met 2 punten ? wegingsfactor 1 ? € 472 = € 944 procedure Hof), heeft moeten maken voor door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand overeenkomstig het Besluit proceskosten bestuursrecht vast op in totaal € 1.818.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. P. van der Wal, voorzitter, mr. A.J. Kromhout en mr. M.G.J.M. van Kempen, in tegenwoordigheid van mr. C.E. te Brake als griffier.

De beslissing is op 9 april 2013 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(C.E. te Brake) (P. van der Wal)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 10 april 2013