Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 28-05-2013, CA2659, 12-00673

Uitspraak van de derde meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

de heffingsambtenaar van de gemeente Barneveld (hierna: de heffingsambtenaar)

tegen de uitspraak van de rechtbank Arnhem van 18 oktober 2012, nummer AWB 12/50, in het geding tussen heffingsambtenaar en

X te Z (hierna: belanghebbende)

1. Ontstaan en loop van het geding

2. De vaststaande feiten

2.1 De heffingsambtenaar heeft bij beschikking ingevolge artikel 22 van de Wet WOZ de waarde van de onroerende zaak a-straat 1, te Q, per waardepeildatum 1 januari 2010 vastgesteld op € 346.000.

2.2 A, verbonden aan het kantoor B, heeft bij brief van 6 april 2011 namens belanghebbende tegen deze beschikking bezwaar gemaakt.

2.3 Bij brief van 11 april 2011 heeft de heffingsambtenaar de ontvangst van het bezwaarschrift bevestigd en aangegeven dat het bezwaar voldoende aanknopingspunten biedt voor een nader onderzoek en dat derhalve geen nadere toelichting en een deskundigenverslag ter onderbouwing van het bezwaarschrift hoeft te worden ingediend.

2.5 Bij brief van 18 mei 2011 heeft de gemachtigde van belanghebbende het bezwaarschrift nader gemotiveerd. Een door taxateur C, verbonden aan taxatiebureau D, opgesteld taxatierapport is als bijlage bij deze nadere motivering gevoegd. In het taxatierapport wordt geconcludeerd tot een waarde, per waardepeildatum 1 januari 2010, van € 279.000.

2.6 A heeft een factuur aan belanghebbende verzonden, waarbij een bedrag van € 380,80 (vier uren maal € 80 verhoogd met omzetbelasting) in rekening is gebracht voor de door C verrichte taxatiewerkzaamheden. Verder zijn op de factuur de kosten van het bezwaarschrift en van de kadastrale uittreksels opgenomen. Op de factuur is vermeld dat de nota pas hoeft te worden voldaan nadat de toewijzende uitspraak van de gemeente Barneveld door belanghebbende is ontvangen.

2.7 Op 7 juni 2011 heeft een hoorgesprek plaatsgevonden. Tijdens dit hoorgesprek is gesproken over zes in de gemeente Barneveld gelegen objecten, waaronder de woning van belanghebbende.

2.8 Het college van Burgemeester en wethouders van de gemeente Barneveld heeft op 15 februari 2011 de “Beleidsregels proceskostenvergoeding bezwaarfase WOZ-beschikkingen en daarop gebaseerde heffingen gemeente Barneveld” (hierna: de beleidsregels) vastgesteld. Deze beleidsregels zijn bekendgemaakt op 24 februari 2011 en in werking getreden op 25 februari 2011. Voor zover voor het onderhavige geschil van belang is, luiden deze beleidsregels als volgt:

2.9 Bij uitspraak op bezwaar van 23 november 2011 heeft de heffingsambtenaar het bezwaar gegrond verklaard en de waarde van de onroerende zaak verminderd tot € 312.000. Hij heeft daarin overwogen dat de taxateur van de gemeente heeft geconstateerd dat de oorspronkelijk gehanteerde vergelijkingsobjecten niet goed vergelijkbaar zijn, dat uit het heronderzoek is gebleken dat de waarde van de onroerende zaak op een te hoog bedrag is vastgesteld, maar dat de door belanghebbende voorgestane waarde niet de waarde in het economische verkeer vertegenwoordigt. De heffingsambtenaar heeft de kosten van de rechtsbijstand vergoed tot een bedrag van € 218 [1 punt (bezwaarschrift), waarde per punt € 218, wegingsfactor 1]. Verder heeft de heffingsambtenaar een vergoeding van € 5,90 toegekend voor de kosten van de kadastrale uittreksels. Op grond van de in 2.7 weergegeven beleidsregels heeft de heffingsambtenaar een vergoeding van de kosten van het hoorgesprek en het taxatierapport geweigerd.

2.10 Ter zitting van het Hof heeft de gemachtigde van belanghebbende een pdf-bestand getoond van de factuur die daags na de uitspraak van de Rechtbank aan belanghebbende is toegestuurd. Op deze factuur worden onder meer de kosten verbonden aan het hoorgesprek aan belanghebbende in rekening gebracht.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.2 Belanghebbende beantwoordt deze vragen bevestigend, de heffingsambtenaar ontkennend.

3.3 Belanghebbende stelt dat hij de taxatiekosten redelijkerwijs heeft moeten maken en dat deze op grond van artikel 1, aanhef en onderdeel b, in verbinding met artikel 2, eerste lid, aanhef en onderdeel b van het Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: het Besluit) dienen te worden vergoed. Nu bij uitspraak op bezwaar de waarde van de onroerende zaak is verminderd, komen – aldus belanghebbende – ook de kosten van het hoorgesprek voor vergoeding in aanmerking. Belanghebbende conformeert zich aan de door de Rechtbank gehanteerde wegingsfactor 1.

3.4 De heffingsambtenaar is van mening dat voornoemde kosten niet voor vergoeding in aanmerking komen, omdat niet is voldaan aan de redelijkheidstoets van artikel 7:15 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) en de beleidsregels zulks ook niet mogelijk maken. Ook wijst hij er op dat het hoorgesprek niet heeft geleid tot een verdere verlaging van de waarde van de onroerende zaak en dat een eventuele vergoeding voor het hoorgesprek nooit meer kan bedragen dan de daadwerkelijk gemaakte kosten. Gelet op het beleid van de gerechtshoven en rekening houdend met de feitelijke situatie zou voor het gewicht van de zaak moeten worden uitgegaan van wegingsfactor 0,5.

3.5 Beide partijen hebben voor hun standpunt aangevoerd wat is vermeld in de van hen afkomstige stukken. Daaraan hebben zij ter zitting toegevoegd hetgeen is vermeld in het aan deze uitspraak gehechte proces-verbaal van de zitting.

3.6 Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank voor zover deze betrekking heeft op de hoogte van de vergoeding van de kosten van het taxatierapport en tot vaststelling van deze vergoeding op een bedrag van € 119 (twee uren maal € 50 verhoogd met omzetbelasting).

3.7 De heffingsambtenaar concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank en tot ongegrondverklaring van het beroep. Subsidiair concludeert de heffingsambtenaar tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank voor zover deze betrekking heeft op de procekostenvergoeding, tot vergoeding van de kosten van het taxatierapport ad € 119, en tot vergoeding van de kosten in de beroepsfase waarbij als wegingsfactor wordt uitgegaan van 0,5.

4. Beoordeling van het geschil

4.2 Artikel 1, aanhef en onderdeel b van het Besluit bepaalt dat een veroordeling in de kosten, als bedoeld in artikel 7:15, tweede lid Awb, betrekking kan hebben op: "kosten van een getuige, deskundige of tolk die door een partij of een belanghebbende is meegebracht of opgeroepen, dan wel van een deskundige die aan een partij verslag heeft uitgebracht."

4.3 Niet in geschil is dat belanghebbende tijdig heeft verzocht om een vergoeding van de kosten in verband met de behandeling van het bezwaar en dat de WOZ-beschikking is verminderd wegens aan de heffingsambtenaar te wijten onrechtmatigheid.

4.4 Met betrekking tot de vraag of de aan een taxatierapport verbonden kosten kunnen worden aangemerkt als “kosten die de belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar redelijkerwijs heeft moeten maken”, heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een belanghebbende die ter onderbouwing van zijn standpunt over de waarde van een onroerende zaak een taxatierapport aan de heffingsambtenaar of de rechter overlegt, in het algemeen zal voldoen aan de eis dat de kosten redelijkerwijs moeten zijn gemaakt (HR 13 juli 2012, nr. 11/02035, LJN BX0904, BNB 2012/256 en HR 13 juli 2012, nr. 11/04133, LJN BX0919, BNB 2012/259).

4.5 Naar het oordeel van het Hof heeft de Hoge Raad in bovengenoemde arresten een algemene regel geformuleerd. Het Hof ziet geen aanleiding om in de onderhavige zaak van deze algemene regel af te wijken. Ook na ontvangst van een conceptuitspraak op bezwaar kan niet worden gezegd dat het voor een belastingplichtige onredelijk is om – indien de heffingsambtenaar niet geheel aan zijn standpunt tegemoet komt – een taxatierapport te laten opstellen teneinde de door hem voorgestane waarde te onderbouwen en te trachten om de heffingsambtenaar alsnog op andere gedachten te brengen.

4.6 De heffingsambtenaar stelt zich op het standpunt dat bewijsvoering – in de vorm van het overleggen van een taxatierapport – in de bezwaarfase niet aan de orde is en dat gelet op de volledige heroverweging welke in de bezwaarfase plaats heeft, de informatie uit een taxatierapport dat namens belanghebbende is ingediend niet anders kan worden behandeld dan de informatie uit het bezwaarschrift zelf. Dit betoog dient gelet op de hiervoor onder 4.4 vermelde algemene regel te worden verworpen.

4.7 Verder betoogt de heffingsambtenaar dat het taxatierapport niet voor vergoeding in aanmerking komt omdat het taxatierapport geen bijdrage heeft geleverd aan de uiteindelijke beslissing. Het Hof volgt de heffingsambtenaar niet in dit standpunt. Indien een deskundige een rapport aan een belanghebbende heeft uitgebracht dat het standpunt van die belanghebbende over een geschilpunt in een procedure voor de bestuursrechter ondersteunt, mag aan toekenning van een vergoeding voor de kosten van dat rapport niet de eis worden gesteld dat het een bijdrage heeft geleverd aan de beslissing van de rechter over dat geschilpunt (vgl. HR 16 november 2012, nr. 11/02517, LJN BY2770, BNB 2013/41 en HR 30 november 2012, nr. 12/00778, LJN BY4617, BNB 2013/55). Naar het oordeel van het Hof heeft hetzelfde te gelden indien in de bezwaarfase een taxatierapport aan de heffingsambtenaar wordt overgelegd.

4.8 De stelling van de heffingsambtenaar dat het niet toekennen van een vergoeding voor kosten als de onderhavige strookt met de beleidsregels, miskent dat die beleidsregels geen algemeen verbindende voorschriften vormen (artikel 1:3, vierde lid, van de Awb) en derhalve de belastingplichtigen en de bestuursrechter in belastingzaken niet kunnen binden. Weliswaar dient een bestuursorgaan – in beginsel – te handelen overeenkomstig de beleidsregel (artikel 4:84, van de Awb), maar dat geldt uiteraard niet wanneer die beleidsregel, zoals hier, niet strookt met de wet, in het onderhavige geval het bepaalde in artikel 7:15, tweede lid, van de Awb zoals uitgelegd door de Hoge Raad in zijn jurisprudentie en ten nadele van de belastingplichtige werkt. Daarom moet worden geconcludeerd dat het in de beleidsregels opgenomen voorschrift dat “een taxatierapport per definitie [is] uitgesloten van proceskostenvergoeding” niet verbindend is.

4.9 Een en ander voert het Hof tot de conclusie dat belanghebbende de kosten voor het taxatierapport in redelijkheid heeft moeten maken. Hetgeen de heffingsambtenaar overigens nog heeft aangevoerd, doet aan die conclusie niet af. In hoger beroep is tussen partijen niet in geschil dat – gelet op het door de gerechtshoven ontwikkelde beleid (Strt. 2012, 26039) – in dat geval recht bestaat op een vergoeding van € 119 (twee uren maal € 50 vermeerderd met omzetbelasting) voor de kosten van het taxatierapport.

4.10 Tenslotte heeft de heffingsambtenaar nog gesteld dat vanwege de tussen belanghebbende en zijn gemachtigde gemaakte afspraken omtrent de betaling van de factuur, inhoudende dat betaling slechts hoeft te geschieden na ontvangst van de proceskostenvergoeding van de gemeente, belanghebbende in wezen de factuur niet hoefde te betalen waardoor er geen sprake kan zijn van kosten die voor vergoeding in aanmerking komen. Aan deze betalingsafspraak, die naar het oordeel van het Hof als “no cure, no pay” kan worden gekwalificeerd, staat vergoeding van dergelijke kosten niet in de weg (vgl. HR 7 oktober 2011, nr. 10/05199, LJN BT6841, BNB 2011/281; HR 16 november 2012, nr. 11/02517, LJN BY2770, BNB 2013/41; HR 12 april 2013, nr. 12/02674, LJN BZ6822).

4.12 In de Bijlage bij het Besluit is een forfaitaire regeling opgenomen voor de berekening van de kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand. De Bijlage kent aan het verschijnen tijdens het hoorgesprek één punt toe, zonder nadere eisen te stellen aan bijvoorbeeld de duur of de inhoud van het hoorgesprek. Evenmin is – gelet op het forfaitaire karakter van de regeling – relevant welke kosten daadwerkelijk aan de verleende rechtsbijstand zijn verbonden (vgl. HR 15 februari 1995, nr. 28205, BNB 1995/94).

4.13 De stelling van de heffingsambtenaar dat hij niet overgaat tot het uitkeren van taxatiekosten omdat de beleidsregels bepalen dat het hoorgesprek en het bezwaarschrift tezamen als één proceshandeling moeten worden aangemerkt, wordt verworpen omdat deze beleidsregels op dat punt strijdig zijn met de in Bijlage bij het Besluit opgenomen forfaitaire regeling die zowel aan het bezwaarschrift als aan het hoorgesprek een punt toekent. Hetzelfde heeft te gelden voor de stelling dat op grond van de beleidsregels geen vergoeding wordt toegekend, omdat het hoorgesprek niet heeft geleid tot verandering van de inzichten van de heffingsambtenaar. Op grond van het Besluit wordt voor het enkele verschijnen van de gemachtigde tijdens de hoorzitting een punt toegekend. Naar het oordeel van het Hof kan de omstandigheid dat het hoorgesprek in de visie van de heffingsambtenaar geen bijdrage heeft geleverd aan zijn beslissing niet worden aangemerkt als een bijzondere omstandigheid als bedoeld in artikel 2, lid 3 van het Besluit.

4.14 Tenslotte heeft de heffingsambtenaar nog gesteld dat geen sprake kan zijn van kosten die voor vergoeding in aanmerking komen omdat de gemachtigde pas na de uitspraak van de Rechtbank het hoorgesprek aan belanghebbende heeft gefactureerd. Naar het oordeel van het Hof staat dit factureringstijdstip niet aan een kostenvergoeding in de weg. Het Hof wijst in dat verband nogmaals op de in overweging 4.10 genoemde arresten van de Hoge Raad. Niet in geschil is dat de rechtsbijstand bij het hoorgesprek door de gemachtigde is verleend op basis van “no cure no pay”-afspraken. Naar het oordeel van het Hof is in dat geval niet van belang of gedurende het traject facturen worden gestuurd die pas na ontvangst van de proceskostenvergoeding hoeven te worden voldaan of dat wordt gefactureerd nadat uitspraak is gedaan.

4.15 Gelet op het hiervoor overwogene komen de kosten van het hoorgesprek voor vergoeding in aanmerking.

5. Proceskosten

Het Hof ziet aanleiding om een proceskostenvergoeding toe te kennen voor de kosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het bezwaar, beroep en het hoger beroep redelijkerwijs heeft moeten maken. Voor het bezwaar stelt het Hof deze kosten vast op € 594,90. Dit bedrag bestaat uit € 470 voor de kosten van rechtsbijstand (2 punten voor het bezwaarschrift en het hoorgesprek, waarde per punt € 235, wegingsfactor 1), € 119 voor het taxatierapport en € 5,90 voor de kosten van de kadastrale uittreksels. Verder stelt het Hof de kosten voor beroep vast op € 944 (2 punten voor het beroepschrift en de aanwezigheid ter zitting, waarde per punt € 472, wegingsfactor 1) en de kosten voor hoger beroep eveneens op € 944 (2 punten voor het hogerberoepschrift en de aanwezigheid ter zitting, waarde per punt € 472, wegingsfactor 1). In dit verband wordt opgemerkt dat de te vergoeden proceskosten zijn berekend aan de hand van het met ingang van 1 januari 2013 verhoogde tarief (vgl. HR 19 april 2013, nr. 11/03600, LJN BX4034).

Voor wat betreft de hoogte van de wegingsfactor is het Hof afgeweken van het beleid van de gerechtshoven dat, zoals de heffingsambtenaar betoogt, wegingsfactor 0,5 voorschrijft. De complexiteit van het geding in beroep en hoger beroep en de omvang van de door de heffingsambtenaar opgeworpen grieven, rechtvaardigen naar het oordeel van het Hof in het onderhavige geval een dergelijke afwijking.

6. Beslissing

Deze uitspraak is gedaan door mr. J.A. Monsma, voorzitter, mr. R.F.C. Spek en mr. A.J.H. van Suilen, in tegenwoordigheid van drs. S. Darwinkel als griffier.

De beslissing is op 28 mei 2013 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(S. Darwinkel) (J.A. Monsma)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 29 mei 2013