Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 28-01-2014, ECLI:NL:GHARL:2014:494, 13/00081

Op 9 maart 2011 heeft belanghebbende een omgevingsvergunning aangevraagd voor de bouw van een woonhuis met garage/berging op het perceel [a-straat] 8 te[Z]. Bij besluit van 26 mei 2011 hebben Burgemeester en Wethouders van de gemeente Dantumadiel de gevraagde omgevingsvergunning verleend. Daarbij is aan belanghebbende medegedeeld dat de ter zake verschuldigde leges bedragen:

“Bouwkosten: € 148.000,- (excl. BTW)

Legesoverzicht

Legessoort: Bedrag:

Leges Omg.verg. activiteit bouw € 4.435,20

Leges welstandsadvies € 306,00

Leges art. 2.12, lid 1, sub a, onder 1 € 112,15

Leges totaal € 4.853,35”.

“(…)

De gemeente heft leges op basis van een verordening, welke gebaseerd is op de gemeentewet. Artikel 229b van de gemeentewet bepaalt dat de tarieven van de leges zodanig worden vastgesteld dat de geraamde baten van de leges niet uitgaan boven de geraamde lasten. De totale kosten voor de gemeente zijn in 2011 geraamd op € 559.876, - en de totale inkomsten zijn op dit bedrag begroot.

De tarieven worden jaarlijks door de gemeenteraad vastgesteld.

Bovenstaande impliceert dat de kosten niet per individuele aanvraag worden beoordeeld, maar dat het tarief per eenheid van € 500, - van de bouwkosten wordt berekend.

Een specificatie van de kosten voor uw aanvraag is niet te geven, daar op grond van de wetgeving de tarieven gebaseerd zijn op begrootte kosten voor de gemeente.

Op grond van het bovenstaande verklaar ik uw bezwaar ongegrond.(..)”

“Bouwleges 2011

Gbn [0000000]

Deze hoofdvraag betreft de volgende tarieven/heffingen/leges:

(…)

(…)

(…)

Leges bouwvergunningen; en

Leges Burgerzaken

In hoofdstuk 3 van het rapport staan de bevindingen. Deze luiden - voor zover hier van belang - als volgt:

“(…) met ingang van begrotingsjaar 2010 zijn de kosten en opbrengsten gebaseerd op reële begrotingsramingen van het betreffende jaar, waarbij natuurlijk ook gebruik is gemaakt van historische kennis. Los van de wijze van ramen, is dit (vanaf 2010) de juiste methode en is de voordien gevolgde methode theoretisch onjuist, hoewel in de rechtspraak ook die methode wordt geaccepteerd als aangetoond wordt dat retrospectief bezien de methode tot reële bedragen heeft geleid. (…)

"Dantumadiel hanteert als kostenverdeelmethode de kostenplaatsenmethode. In die methode worden alle kosten van de organisatie toegedeeld aan alle in de organisatie werkzame personen, om zo een "kostprijs per uur" of een kostprijs per medewerker te berekenen. (…)

a. De vaststelling van het aantal productieve uren

Dantumadiel gaat uit van de veronderstelling dat een fte 1450 productieve uren per jaar maakt. Wij hebben begrepen dat de berekening van deze 1450 niet meer is te achterhalen. Om een oordeel te krijgen over de waarschijnlijkheid van deze aanname, vergelijken we dit aantal met het aantal productieve uren uit de Handleiding overheidstarieven 2011 van het ministerie van Financiën. Deze handleiding gaat uit van 1372 productieve uren. (…) Nader onderzoek naar het aantal productieve uren lijkt geboden. Immers, indien het aantal productieve uren in Dantumadiel in feite lager ligt dan 1450, dan is het gehanteerde uuurtarief te laag. De kosten zijn dan immers verdeeld over een te groot aantal uren. (…)

Doordat er geen tijdsregistratie is, is de kostendekkendheid van de verschillende heffingen niet volledig zuiver te bepalen. Overwogen dient te worden of er een tijdsregistratie in het leven moet worden geroepen voor de producten die aan derden in rekening worden gebracht."

" Conclusies

De kostendekkendheid van de bouwleges 2011 is op ramingsbasis 100% en van de sloopleges 73%. De kostendekkendheid van de vrijstellingsprocedures is niet vast te stellen. (…)

De (marginale) kosten en opbrengsten van planschadeprocedures en dwangsommen worden ten onrechte aan de leges toegerekend.

De toerekenbare kosten kunnen fors worden verhoogd met de kosten van eerste controle op het naleven van vergunningsvoorschriften. Voor de exacte hoogte van de toerekenbare kosten dient nader onderzoek te worden gedaan.

De gemeente loopt een risico dat de rechter de legestarieven in een procedure onverbindend verklaart. Er is namelijk geen raming op het niveau van de Wabo-kolom."

In onderdeel 3.6 van het rapport zijn de conclusies ten aanzien van de leges burgerzaken opgenomen.

“Conclusies

De leges Burgerzaken vertonen op ramingsbasis tekorten van € 147.000 in 2009 tot € 201.000 in 2011.

De kostendekkendheid van de leges Burgerzaken 2011 is 54%. De kostendekkendheid van de Burgerlijke stand is 8%, van identiteitsbewijzen 114%, van rijbewijzen 156% en van de GBA 9%. In absolute bedragen weegt de GBA het zwaarst. (…)”

“

In hoofdstuk 5 van het rapport (Conclusies en aanbevelingen) wordt het antwoord op de bij 2.5 vermelde hoofdvraag gegeven. Dit antwoord luidt - voor zover hier van belang - als volgt:

"Uit ons onderzoek blijkt dat er bij de rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, bouwleges en leges burgerzaken onvoldoende transparantie is om de kostentoedeling en kostendekkendheid eenvoudig te kunnen controleren: informatie dient uit veel verschillende bronnen te worden verzameld en geïnventariseerd, sommige informatie is niet voor handen (zie hoofdstuk 3). Dit betekent overigens nog niet dat de tariefstelling onjuist is of dat de kostendekkendheid niet kan worden bepaald.(…) De begroting voor de bouwleges laat voor de jaren 2009 tot en met 2001 een (nagenoeg) 100% kostendekkendheid zien (zie hoofdstuk 3)"

(…)

Aansluiting met de begrotingscijfers:

Inkomsten leges Kostedekkendheidsberekening 609.876

Bijstelling cq bezuiniging - 50.000

Totaal in begroting opgenomen

(netto Inkomsten leges grootboeknummer [0000000]) 559.876

Overige geraamde kosten:

Terugontvangsten leges schoonheidscommissie Hûs en Hiem 30.000

Inkomsten wijzigen bestemmingsplannen 2.500

Inkomsten procedures planschade 1.200

Dwangsommen 600

Totaal overig geraamde inkomsten 34.300

Totaal inkomsten/Baten 594.176”