Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 12-04-2016, ECLI:NL:GHARL:2016:2870, 14/00621 en 14/00622

De griffier heeft belanghebbende bij brief van 10 juli 2014 meegedeeld dat zijn hoger beroep tegen de uitspraak van de Rechtbank met de nummers AWB LEE 13/1174 en AWB LEE 13/1175 ambtshalve is gesplitst in twee zaken. Tevens is daarbij medegedeeld dat er wordt volstaan met het eenmaal heffen van griffierecht. Alleen in de zaak met nummer 14/00621 zal belanghebbende een nota ontvangen.

Bij aangetekend schrijven van 1 september 2014 is belanghebbende gewezen op de verschuldigdheid van het griffierecht. In deze brief is belanghebbende meegedeeld dat het verschuldigde bedrag binnen vier weken na dagtekening van de brief dient te zijn bijgeschreven op de in die brief vermelde bankrekening. De griffier heeft belanghebbende daarbij erop gewezen dat bij niet tijdige betaling het hoger beroep niet-ontvankelijk kan worden verklaard.

Belanghebbende heeft het in rekening gebrachte griffierecht van € 122 niet betaald.

Bij uitspraak van 2 december 2014 heeft het Hof het hoger beroep kennelijk niet-ontvankelijk verklaard.

Voor zover het Hof belanghebbende begrijpt, heeft hij in zijn verzetschrift van 17 januari 2015 bedoeld aan te voeren dat hij niet in staat was het verschuldigde griffierecht te betalen.

Ingevolge artikel 8:41, lid 1, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) wordt van de indiener van het hoger beroepschrift griffierecht geheven. Het niet of niet tijdig betalen van het verschuldigde griffierecht leidt ingevolge artikel 8:41, lid 6, van de Awb tot niet-ontvankelijkverklaring van het hoger beroep, tenzij redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener van het beroep in verzuim is geweest.

Met de heffing van het griffierecht in bestuursrechtelijke zaken heeft de wetgever onder meer beoogd dat rechtzoekenden aan de hand van de daaraan verbonden kosten een zorgvuldige afweging maken of het zin heeft een zaak aan de bestuursrechter voor te leggen (zie Kamerstukken II, 1984/85, 18 835, nr. 3, blz. 6, en Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, nr. 3, blz. 125). Daarbij is de wetgever ervan uitgegaan dat heffing van griffierecht niet tot gevolg mag hebben dat aan bepaalde groepen rechtzoekenden in feite de toegang tot de bestuursrechter wordt ontnomen (Kamerstukken II, 1991/92, 22 495, nr. 3, blz. 125). Hieruit moet worden afgeleid dat de wetgever als uitgangspunt heeft genomen gevallen waarin de betrokkenen over de financiële middelen beschikken om het verschuldigde griffierecht te betalen, en dus in staat zijn de daaruit voortvloeiende last af te wegen tegen het nut van het voeren van een gerechtelijke procedure.

In het algemeen kan worden aangenomen dat de regeling in het bestuursrecht over heffing van griffierecht, inclusief de thans daarbij behorende bedragen aan griffierecht, van dien aard is dat rechtzoekenden daarmee de toegang tot de rechter niet wordt ontnomen. Dit laat onverlet dat zich gevallen kunnen voordoen waarin heffing van het ingevolge de wet verschuldigde bedrag aan griffierecht het voor de rechtzoekende onmogelijk, althans uiterst moeilijk maakt om gebruik te maken van een door de wet opengestelde bestuursrechtelijke rechtsgang. In een dergelijk geval kan de hiervoor bedoelde, door de wetgever beoogde, afweging naar haar aard niet plaatsvinden. Mede gelet op het belang dat in een rechtsstaat toekomt aan de toegang tot een onafhankelijke rechterlijke instantie, welk belang mede ten grondslag ligt aan artikel 6 EVRM en artikel 47 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie, kan daarom in een dergelijk geval ook buiten de werkingssfeer van de genoemde artikelen niet worden aanvaard dat een (hoger) beroep wegens het onbetaald blijven van griffierecht niet-ontvankelijk wordt verklaard. Binnen het kader van de hier toepasselijke wettelijke regeling kan dit gevolg worden voorkomen door aan te nemen dat de betrokkene in deze gevallen met het achterwege laten van een betaling van griffierecht niet in verzuim is, als bedoeld in artikel 8:41, lid 2 (thans lid 6), van de Awb (HR 28 maart 2014, 12/03888, ECLI:NL:HR:2014:699).

In het arrest van de Hoge Raad van 20 februari 2015, 14/05176, ECLI: NL:HR:2015:354 heeft de Hoge Raad richtlijnen gegeven voor de wijze waarop een beroep op betalingsonmacht door de rechter moet worden behandeld. In het onderhavige geval houden deze richtlijnen in dat belanghebbende als gevolg van de door de Hoge Raad geformuleerde overgangsregeling ook nog in verzet de gelegenheid krijgt aan te voeren dat hij in de periode van 10 juli 2014 tot en met 28 september 2014 in betalingsonmacht verkeerde.

De bewijslast voor de betalingsonmacht in de voormelde periode rust op belanghebbende. De door belanghebbende overgelegde berekening ziet op de (betaling van de) aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2009. De berekening geeft geen informatie over het inkomen en het vermogen van belanghebbende in de betreffende periode. Van de gelegenheid om zijn verzet mondeling toe te lichten en de gestelde betalingsonmacht aan de hand van de - op de betreffende periode betrekking hebbende - cijfers te onderbouwen heeft belanghebbende geen gebruik gemaakt. Het Hof is op grond van de gedingstukken van oordeel dat belanghebbende niet in het leveren van het bewijs is geslaagd.

Voormeld oordeel brengt mee dat belanghebbende terecht niet-ontvankelijk is verklaard.