Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 11-04-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:3080, 15/00703

Belanghebbende heeft op 18 juli 2012 bij de gemeente Dantumadiel (hierna: de gemeente) een aanvraag ingediend voor de afgifte van een omgevingsvergunning (bouwvergunning) in verband met de herbouw van twee woningen te [Z] . De heffingsambtenaar heeft vervolgens met dagtekening 3 januari 2013 een aanslag leges aan belanghebbende opgelegd. De aanslag bedraagt € 17.082,15.

De Tarieventabel, die geldig is voor het jaar 2012, bevat drie titels. Titel 1 (Algemene dienstverlening) betreft onder andere diensten op het gebied van de burgerlijke stand, reisdocumenten, rijbewijzen, gemeentelijke basisadministratie en overige diensten. Titel 2 (Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning) betreft diensten op het gebied van bouwactiviteiten en bestemmingsplannen. Titel 3 (Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn) betreft onder andere diensten als afgifte van vergunningen voor horeca, evenementen, markten en prostitutie.

In bezwaar heeft belanghebbende aan de heffingsambtenaar gevraagd om een begroting van alle baten ter zake en lasten ter zake van de verleende vergunning om te kunnen beoordelen of de heffingsambtenaar binnen de opbrengstlimiet blijft en om te kunnen beoordelen of uitsluitend kosten ter zake van de vergunningsverlening zijn opgevoerd.

Op 29 april 2013 heeft de heffingsambtenaar het bezwaar tegen de aanslag ongegrond verklaard. In de motivering van de uitspraak is opgemerkt dat een individuele gespecificeerde kostenberekening niet is te geven, maar dat in de begroting het aantal geraamde aanvragen keer de gemiddelde kosten worden weergegeven. Tevens is er op gewezen dat de geraamde kosten binnen titel 2 van de Verordening (waar de aanvraag om een omgevingsvergunning onder valt) ruim € 250.000 bedragen, terwijl de geraamde baten ruim € 238.000 bedragen. Daarnaast is opgemerkt dat alle baten geraamd in de legesverordening 97% bedragen van de geraamde lasten, zodat aan de opbrengstnorm wordt voldaan. Ten slotte is de berekening van de aanslag toegelicht.

In beroep heeft de heffingsambtenaar aangevoerd dat de begroting van de gemeente is opgemaakt overeenkomstig de voorschriften in het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV). Als bijlage bij het verweerschrift heeft de heffingsambtenaar een afschrift verstrekt van een pagina uit het hierna nog te noemen ANG-rapport, waaruit de in de uitspraak op bezwaar genoemde kosten en baten en het genoemde dekkingspercentage blijken.

De heffingsambtenaar heeft het volgende totaaloverzicht verstrekt van de in de begroting voor het jaar 2012 opgenomen ramingen van de lasten en baten van de in de Verordening en de Tarieventabel bedoelde diensten.

In de (bijlagen bij de) begroting zijn hiervan de volgende specificaties opgenomen. De lasten en baten van titel 3 zijn hierbij niet apart opgenomen, maar maken onderdeel uit van de lasten en baten van titel 2.

Tot de (bijlagen bij) de begroting behoort een overzicht “Rekensystematiek Bouwleges 2012” waarin de volgende raming van de baten van de vergunningverlening is opgenomen.

In hoger beroep heeft de heffingsambtenaar een nadere specificatie verstrekt van de volgens het totaaloverzicht in de begroting opgenomen posten. Het gaat om uit de gemeentelijke administratie afkomstige cijfers met vermelding van het betreffende grootboeknummer. Het betreft de in titel 1 en 2 (inclusief titel 3) van de Tarieventabel opgenomen diensten

De in het hiervoor opgenomen overzicht onder “61820 Behandeling bouwaanvragen (begroot)” opgenomen post “Doorberekende kosten bedrijfsvoering (rekening 6128700)” van € 868.383 is berekend door uit te gaan van 14.783 uren van medewerkers tegen een uurtarief van € 58,74. De heffingsambtenaar heeft een overzicht gegeven van de medewerkers van wie de werkzame uren geheel of gedeeltelijk aan deze activiteiten zijn toegerekend. In het overzicht is eveneens per medewerker het aantal werkzame uren opgenomen. Het betreft 8.292 uren (ongeveer 5,7 fte bij een volledige arbeidstijd van 1.450 uren per jaar) van medewerkers van het team vergunningen, 6.471 uren (ongeveer 4,5 fte) van het team toezicht en handhaving en 20 uren van de afdeling ruimtelijke ordening en milieu. Het overzicht luidt als volgt (afgerond op hele uren).

Tot de gedingstukken behoort een in januari 2013 opgemaakt rapport van de Adviesgroep Nederlandse Gemeenten (ANG) met de titel “Rapportage onderzoek kostendekkendheid leges gemeente Dantumadiel” (hierna: het ANG rapport). Hierin wordt verslag gedaan van een in 2012 uitgevoerd onderzoek naar de kostendekkendheid van de door de gemeente Dantumadiel gehanteerde legestarieven. Voor het jaar 2012 is hierbij uitgegaan van de maanden januari tot en met juni gerealiseerde vergunningsaanvragen, welke vervolgens naar jaarcijfers zijn geëxtrapoleerd. In een bijlage bij het onderzoeksrapport is een recapitulatie van de geconstateerde kostendekkendheid per titel van de tarieftabel bij de legesverordening weergegeven. Die recapitulatie luidt (samengevat) als volgt.

Tot de gedingstukken behoort een in mei 2011 opgemaakt rapport van [A] Belastingadviseurs met de titel “Rapportage kostentoerekening en kostendekking afvalstoffenheffing, rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, bouwleges en leges burgerzaken Gemeente Dantumadiel”. In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de mate van kostendekkendheid in 2011 van onder andere de bouwleges en leges burgerzaken van de gemeente. Met betrekking tot de bouwleges wordt opgemerkt dat de kostendekkendheid op ramingsbasis 100% bedraagt en die van sloopleges 73%. De kostendekkendheid van de vrijstellingsprocedures is niet vast te stellen (pagina 24). Volgens een bijgevoegd overzicht bedraagt de kostendekkendheid van bouwleges in 2009 100,0%, in 2010 99,1% en in 2011 99,7%. Tevens is vermeld dat in de jaren 2009 en 2010 telkens aanzienlijk minder leges zijn gerealiseerd dan werden begroot (2009: raming € 526.789 en realisatie € 413.979; 2010: raming € 599.594 en realisatie € 332.589) (pagina 29). Met betrekking tot de burgerzaken wordt in dit rapport opgemerkt dat de geraamde kostendekkendheid in 2011 54% is; voor de jaren 2009 en 2010 was dat 58% en 59%. In de jaren 2009 en 2010 zijn volgens dit rapport daadwerkelijk grote verliezen gerealiseerd (raming verlies 2009 € 147.303 en gerealiseerd verlies € 122.288; raming verlies 2010 € 180.653 en gerealiseerd € 189.944) (pagina 30-31).