Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 25-07-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:6377, 200.176.393

2.1

[appellant] houdt zich bezig met de handel in en het vervoer van varkens, zowel in Nederland als daarbuiten. [dochteronderneming] is een dochteronderneming van [appellant] . De directeur van dit bedrijf, de heer [directeur dochteronderneming] , treedt ook voor [appellant] op.

2.2

De vennootschap onder firma [v.o.f. 1] (hierna: [v.o.f. 1] ), gevestigd te [locatie 1] ( [gemeente] ), houdt zich bezig met de vermeerdering van varkens. Het bedrijf kent twee locaties, één in [locatie 1] en één in [locatie 2] . [v.o.f. 1] leverde jarenlang biggen aan [appellant] .

2.3

In 2012 neemt [v.o.f. 1] contact op met [appellant] . De aanleiding is dat bekend is geworden dat de vennootschap onder firma [v.o.f. 2] (hierna: [v.o.f. 2] ) haar gehele zeugenstapel (fokzeugen) wil verkopen. [v.o.f. 1] vraagt [appellant] om financiële ondersteuning bij de koop van deze zeugen Op 8 maart 2012 stelt [directeur dochteronderneming] namens [appellant] een (niet ondertekend) document op met de navolgende inhoud:

2.4

Op 14 juni 2012 zijn de eerste 252 zeugen door [appellant] vanaf het bedrijf van [v.o.f. 2] getransporteerd naar de locatie [locatie 2] van [v.o.f. 1] . Latere transporten hebben plaatsgehad op 9 augustus 2012 (80 zeugen) en op 23, althans 24 augustus 2012 (246 zeugen). In totaal zijn er door [appellant] 578 zeugen naar [locatie 2] gebracht.

2.5

Een dag na de eerste levering (15 juni 2012) bericht de adviseur van [v.o.f. 1] , [adviseur v.o.f. 1] , aan [appellant] :

1. Tot zekerheid van de juiste en volledige nakoming van de verplichtingen van de zeugenhouder, behoudt de handelaar zich de eigendom van het geleverde voor tot op het moment waarop de zeugenhouder aan zijn verplichtingen jegens de handelaar heeft voldaan.

a. de krachtens enige overeenkomst geleverde of nog te leveren zaken; (…)

3. (…) ( Je zou er ook voor kunnen kiezen reeds nu bij voorbaat een pandrecht te laten vestigen op de zeugen ter zekerheid voor terugbetaling van hetgeen [appellant] te vorderen heeft of krijgt op [v.o.f. 1] . Als eigendomsvoorbehoud zijn werking verliest, bijvoorbeeld doordat varkens niet meer identificeerbaar zijn, dan heb je toch zekerheid van betaling) (…).”

2.6

Op 18 juni 2012 heeft [appellant] [geïntimeerde] verzocht om advies:

-

Het betreft een maatschap die op 2 locaties een vermeerderingsbedrijf heeft.

-

Voor de exploitatie van één van de bedrijven wil de maatschap een zeugenstapel aankopen welke dan gefinancierd dient te worden.

-

Voor deze financiering wil de adviseur van de maatschap een overeenkomst opstellen welke door de maatschap (1), [appellant] (2), de voerleverancier (3) en de bank (4) ondertekend dient te worden.

-

In onderstaande mail de tekst welke volgens de adviseur van de maatschap zekerheid biedt dat wanneer de maatschap failliet gaat de zeugenstapel niet in de boedel valt.

2.7

Op 21 juni 2012 reageert de advocaat [advocaat geïntimeerde] [geïntimeerde] (hierna: [advocaat geïntimeerde]) hierop en stelt een aantal wijzigingen voor op de toegestuurde tekst, inhoudend een regeling met betrekking tot een eigendomsvoorbehoud.

2.8

Op 13 juli 2012 stuurt [appellant] aan [geïntimeerde] het bericht dat de juristen van [v.o.f. 1] concept koopovereenkomsten hebben opgemaakt en verzoekt [advocaat geïntimeerde] om deze te beoordelen. Het betreft een koopovereenkomst tussen [v.o.f. 2] aan [appellant] (koopovereenkomst I) en een koopovereenkomst tussen [appellant] en [v.o.f. 1] (koopovereenkomst II). Nadat de concepten hem zijn toegezonden bericht [advocaat geïntimeerde] in zijn e-mailbericht van 7 augustus 2012 onder meer:

2.9

Op 6 september 2012 vraagt een medewerkster van [appellant] aan [advocaat geïntimeerde] of hij al een reactie heeft gehad van de adviseur van [v.o.f. 1] :

-

aangezien de leveringen inmiddels plaats hebben gevonden is het dan niet wenselijk om de exacte leverdatum + aantal zeugen te vermelden ?

-

(…) nu hebben de leveringen al plaats gevonden en ik heb inmiddels facturen ontvangen ter grootte van € 162.654,16 (…).”

2.10

De koopovereenkomst (II) tussen [appellant] (verkoper) en [v.o.f. 1] (koper) is uiteindelijk gesloten op 1 oktober 2012. In de koopovereenkomst is onder meer het volgende bepaald:

-

dat de verkoper een zeugenstapel ter grootte van 650 zeugen wenst te verkopen en over te dragen aan de koper;

-

dat de verkoper op verzoek van de koper deze zeugenstapel gekocht heeft van een varkenshouder uit [plaatsnaam] , hierna te noemen, de varkenshouder, met als doel om deze zeugenstapel aan de koper door te verkopen;

-

dat de verkoper en de koper het wenselijk achten de voorwaarden en bepalingen die op de koopovereenkomst van toepassing zijn schriftelijk vast te leggen; (…)

1. De verkoper verkoopt aan de koper (…) 578 zeugen;

2. De aflevering van de zeugen vindt plaats in drie groepen op: - 14 juni 2012: 252 zeugen;

2. De koopprijs inclusief toeslag wordt door de koper voldaan door middel van verrekening met de vorderingen van koper op verkoper uit hoofde van de leveringen zoals bedoeld in lid 4 van dit artikel (…).

4. De koper verplicht zich tot het moment dat de hoofdsom vermeerderd met eventuele achterstallige verschuldigde rente volledig door hem is voldaan alle op zijn bedrijf c.q. bedrijven geproduceerde en aan derden te verkopen en te leveren (mest)biggen, alsmede alle van zijn bedrijf c.q. bedrijven te verkopen en af te voeren slachtzeugen te verkopen en te leveren aan de verkoper tegen op het moment van de levering geldende marktconforme prijzen.

1. De levering geschiedt af het bedrijf van de varkenshouder. De levering vindt plaats door de koper het bezit van het verkochte te verschaffen, waarbij de eigendomsoverdracht plaatsvindt op het moment dat de zeugen zijn overgebracht op het voor het noodzakelijke vervoer gebruikte transportmiddel.

2. Het transport van de zeugen naar een door de koper aan te wijzen bestemming, geschiedt voor rekening en risico van de koper en vindt plaats door de koper of door een door de koper aan te wijzen transporteur.

3. Het risico van verlies (…) komt voor rekening van de koper vanaf het moment van de levering (…).

4. De verkoper verklaart dat hij bevoegd is tot verkoop en levering van de zeugen en deze niet bezwaard zijn met beslag of pandrecht.

5. (…)

1. Tot zekerheid van de juiste en volledige nakoming van de verplichtingen van de koper, behoudt de verkoper zich de eigendom van de verkochte zeugen (zie bijlage 1) voor tot op het moment waarop de koper aan zijn verplichtingen heeft voldaan. Onder verplichtingen worden te dezen verstaan, verplichtingen ter zake van de tegenprestatie verschuldigd aan de verkoper betreffende:

a. de krachtens enige overeenkomst geleverde of nog te leveren zaken;

b. (…)

c. (…)”

2.11

De koopovereenkomst (I) tussen [v.o.f. 2] (verkoper) en [appellant] (koper) is uiteindelijk gesloten op 18 november 2012. De hiervoor uit de koopovereenkomst I geciteerde artikelen uit de aanhef, artikel 1 (verkoop en aflevering), en artikel 3 (levering) zijn gelijkluidend, met dien verstande dat onder artikel 1 als derde afleveringsdatum niet 23 maar 24 augustus staat vermeld. Het artikel over eigendomsvoorbehoud ontbreekt in deze overeenkomst.

2.12

[appellant] heeft op 13 december 2012 aan [v.o.f. 2] een bedrag betaald van € 179.533,88 voor de zeugen, vermeerderd met rente.

2.13

In juni 2013 hebben [appellant] en [v.o.f. 1] een geschil gekregen over de prijs van de door [v.o.f. 1] aan [appellant] te leveren biggen. Op 17 juni 2013 heeft [appellant] conservatoir beslag laten leggen op de in de locatie [locatie 2] aanwezige zeugen, met aanstelling van de Coöperatieve Vereniging AB Oost als ruraal bewaarder. Dit beslag is op 4 juli 2013 door [appellant] zelf opgeheven.

2.14

[appellant] heeft [v.o.f. 1] op 11 juli 2013 gedagvaard. Kort gezegd vordert [appellant] in conventie afgifte van de aan haar op de locatie [locatie 2] geleverde zeugen en [v.o.f. 1] in reconventie een bedrag van € 226.811,25, omdat [appellant] een onjuiste prijs jegens haar zou hanteren.

2.15

Bij vonnis in kort geding van 6 augustus 2013 heeft de voorzieningenrechter de vorderingen van beide partijen afgewezen. In conventie oordeelt de voorzieningenrechter (als voorlopig oordeel) dat tussen partijen geen eigendomsvoorbehoud is overeengekomen. In reconventie oordeelt de voorzieningenrechter dat voor de vaststelling van de overeengekomen prijs nadere bewijsvoering noodzakelijk is en dat daarvoor in kort geding geen plaats is. Tegen dit vonnis hebben partijen geen hoger beroep ingesteld.

2.16

[geïntimeerde] is door [appellant] niet bij deze procedure betrokken. [appellant] had een andere advocaat ingeschakeld. Naar aanleiding van dit kort geding heeft [appellant] op 3 september 2013, de datum waarop de appeltermijn verstreek, [geïntimeerde] bericht dat zij haar aansprakelijk houdt voor het tekortschieten van [advocaat geïntimeerde] bij de beoordeling van de koopovereenkomst tot overdracht van de zeugen van [appellant] aan [v.o.f. 1].

2.17

[appellant] heeft [v.o.f. 1] vervolgens in een bodemprocedure betrokken. Op 2 december 2015 heeft de rechtbank Overijssel, zittingsplaats Zwolle, een tussenuitspraak gedaan. Daarin heeft de rechtbank [appellant] een bewijsopdracht verstrekt met betrekking tot de door hem in rekening gebrachte prijs van de biggen. [appellant] heeft tegen dit vonnis hoger beroep ingesteld. Deze zaak is thans aanhangig bij dit hof, locatie Leeuwarden, onder zaaknummer 200.189.974.