Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 04-10-2017, ECLI:NL:GHARL:2017:8561, 16/01039

Belanghebbende houdt alle aandelen in [A] BV (hierna: Holding BV). Holding BV is opgericht in november 2007. Holding BV heeft in mei 2008 een derde deel van de aandelen in [B] BV gekocht van de andere aandeelhouders ( [C] (hierna: [C] ) via [D] BV en [E] (hierna: [E] ), via [F] BV). Ook is belanghebbende (on)middellijk voor 1/3 deel aandeelhouder in [G] BV.

Belanghebbende houdt alle aandelen in [H] AG, een te [I] in Zwitserland gevestigde vennootschap. [H] AG houdt 34% van de aandelen in [J] AG, een eveneens in Zwitserland gevestigde vennootschap. De andere aandelen in [J] AG worden gehouden door [C] (via [K] AG, 33%) en [E] (via [L] AG, 33%).

In [B] BV en haar dochtervennootschappen vinden ontwikkelactiviteiten plaats gericht op toepassingen in de bouwsector. Uitvindingen waarvoor octrooien zijn verkregen, worden geëxploiteerd via dochtervennootschappen van [J] AG.

Belanghebbende heeft gelden verstrekt aan Holding BV. Dit is in de jaarrekening van deze vennootschap verantwoord in een rekening-courantverhouding tussen belanghebbende en Holding BV. In de jaren 2007 tot en met 2011 is 4% rente op de vordering op (2007) of schuld aan (2008-2011) belanghebbende bijgeschreven. Het verloop van de rekening-courant is als volgt (in €):

Holding BV heeft de door belanghebbende ter beschikking gestelde gelden doorgeleend aan verschillende (dochter)vennootschappen. Deze gelden zijn door die vennootschappen besteed aan hun bedrijfsvoering. De vordering van Holding BV op [B] BV bedroeg ultimo 2007 € 586.990. Deze vennootschap heeft de middelen gebruikt voor de verdere ontwikkeling van uitvindingen in de bouwsector.

Ook aan [J] AG zijn gelden doorgeleend, welke zijn gebruikt voor de verdere ontwikkeling en exploitatie van de uitvindingen. In november 2009 heeft deze vennootschap in [I] een bedrijfspand gekocht, welk pand in oktober 2010 aan haar is geleverd. Het in 2010 door belanghebbende aan Holding BV verstrekte bedrag van € 772.024 is voornamelijk doorgeleend aan [J] AG en gebruikt voor de financiering van de helft van de aankoopprijs (CHF 1.400.000) van het bedrijfspand. De andere helft van de koopsom is met een bancaire lening gefinancierd.

Holding BV heeft volgens haar aangiften vennootschapsbelasting in 2008 een winst behaald van € 56.246 en in 2009 van € 194.063 (waarvan € 56.860 resultaat uit deelnemingen). Het eigen vermogen van Holding BV per ultimo 2009 bedraagt volgens de tot de gedingstukken behorende aangifte vennootschapsbelasting voor dat jaar € 2.443.879. Het vermogen is als volgt samengesteld (bedragen in €).

Tussen Holding BV enerzijds als geldgever en (onder andere) [B] BV anderzijds als geldnemers is een schriftelijke rekening-courantovereenkomst gesloten. Deze overeenkomst is namens alle betrokkenen op 12 augustus 2009 door belanghebbende ondertekend. Hierin is vastgelegd dat de rente op de vordering 4% bedraagt, dat de verstrekte gelden op een termijn van drie maanden kunnen worden opgeëist en dat de geldnemers op eerste verzoek passende zekerheid zullen verschaffen.

Tot de gedingstukken behoort een op 17 september 2010 in het Duits opgestelde overeenkomst. Blijkens de aanhef is deze overeenkomst opgemaakt tussen belanghebbende als Darlehensgeber (zijnde 100%-aandeelhouder van [H] AG, die op haar beurt 34% aandeelhouder is van [J] AG), [C] als Darlehensnehmer 1 (zijnde 100%-aandeelhouder van [K] AG, die op haar beurt 33%-aandeelhouder is van [J] AG) en [E] als Darlehensnehmer 2 (zijnde 100%-aandeelhouder van [L] AG, die op haar beurt 33%-aandeelhouder is van [J] AG). In deze overeenkomst is vastgelegd dat de drie partijen hun stemrechten in de aandeelhoudersvergadering van [J] AG zodanig zullen uitoefenen dat eventuele winsten van deze vennootschap eerst zullen worden aangewend voor aflossing van de schuld aan belanghebbende. Pas na aflossing van deze schuld kunnen dividenden worden uitgekeerd. Een vergelijkbare voorrangsbepaling is voor liquidatie getroffen. Volgens een bijlage bij deze overeenkomst bedraagt de schuld op 17 september 2010 CHF 1.442.370.

1. Geldlener heeft een bedrag te vorderen van [Holding BV] en zal hierover een vergoeding ontvangen gelijk aan 8% op jaarbasis. Deze rente wordt geacht een goede benadering te zijn van de rente die op risicovollere leningen van toepassing is. De rente wordt na afloop van het jaar rentedragend bijgeschreven.

2. Als de hoogte van het verschuldigde bedrag daartoe aanleiding geeft, dient de ene partij aan de andere partij op eerste aanvraag passende zekerheden te verschaffen. Op verzoek van geldlener zal [Holding BV] zorg dragen voor gepaste zekerheden, opdat geldlener de gevraagde zekerheid verkrijgt dat het geleende bedrag op termijn weer wordt terug ontvangen. Hiervoor zal dan een separate overeenkomst worden opgesteld.

3. De hoofdsom plus bijgeschreven rente zal door de partij die uit hoofde van deze overeenkomst een vordering heeft op de andere partij kunnen worden opgeëist drie maanden na kennisgeving daartoe en onmiddellijk in de volgende gevallen:

- het bedrijfspand gelegen aan de (…) te [I] , eigendom van geldnemer;

- de patenten die in het bezit zijn van de volgende dochters van geldnemer: (Hof: volgt opsomming van acht dochtervennootschappen, telkens met toevoeging “GmbH’).”

Belanghebbende heeft in zijn aangifte IB/PVV 2011 een derde gedeelte van de vordering op Holding BV per ultimo 2011, zijnde € 285.152, als negatief resultaat overige werkzaamheden wegens terbeschikkingstelling van vermogensbestanddelen (hierna ook afgekort als: tbs) in mindering gebracht op het inkomen uit werk en woning (hierna: de afwaardering). Verweerder heeft bij het opleggen van de aanslag de afwaardering gecorrigeerd. Daarnaast zijn de rentebaten en rentelasten met betrekking tot de geldverstrekking aan Holding BV gecorrigeerd. Aangifte en aanslag zijn als volgt samengesteld (in €).

De Rechtbank heeft het beroep van belanghebbende ongegrond verklaard. De Rechtbank heeft het standpunt van de Inspecteur verworpen dat geen sprake is van geldleningen maar van (verkapte) kapitaalstortingen. Wel heeft de Rechtbank als juist geoordeeld het standpunt van de Inspecteur dat sprake is van onzakelijke geldleningen, op grond waarvan het afwaarderingsverlies niet ten laste van het inkomen uit werk en woning kan worden gebracht.