Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 10-10-2023, ECLI:NL:GHARL:2023:8636, 23/698

2.1.

Belanghebbende en [naam5] (hierna: [naam5] ) zijn vennoten van de vof. De vof drijft in [plaats1] een groothandel in hout en plaatmaterialen met een jaarlijkse omzet tussen 1,2 en 2,2 miljoen euro.

2.2.

De Inspecteur heeft geconstateerd dat de vof over het jaar 2014 een balansschuld omzetbelasting van € 133.939 heeft. Op 30 augustus 2017 heeft hij naar aanleiding hiervan een bedrijfsbezoek aan de vof gebracht. De volgende dag heeft de Inspecteur de toenmalige adviseur van de vof, [naam6] te [plaats2] (hierna: [naam6] ), om informatie gevraagd. De Inspecteur heeft van [naam6] een kopie van een e-mail ontvangen die [naam6] op 28 maart 2017 heeft gestuurd aan belanghebbende en [naam5] . Hierin staat onder meer het volgende vermeld.

2.3.

De Inspecteur heeft aan [naam6] aansluitingsberekeningen voor de omzetbelasting gevraagd. De nieuwe adviseur van de vof, [naam7] (hierna: [naam7] ) van [naam8] te [plaats1] , heeft de Inspecteur aansluitingsberekeningen gestuurd, waaruit volgt dat de vof nog de volgende bedragen aan omzetbelasting verschuldigd is:

2.4.

Na een daartoe strekkend verzoek heeft de Ontvanger van de Rechtbank MiddenNederland op 12 juli 2018 verlof gekregen conservatoir beslag te leggen op de woning van belanghebbende (hierna: de woning), met de volgende motivering:

5. [naam1] beschikt over te weinig betalingscapaciteit om de vordering van de ontvanger tijdig te kunnen betalen (zij heeft de Inspecteur aangegeven dat zij een betalingsregeling van drie jaar wil) treffen, terwijl de Ontvanger op grond van de Leidraad Invordering 2008 slechts, onder voorwaarden, uitstel voor hooguit 12 maanden kan verlenen) en biedt naar verwachting ook over (veel) te weinig verhaal voor de vordering van de Ontvanger. (…)

6. De Ontvanger zal daarom [belanghebbende] , die als vennoot van [naam1] op grond van art. 33 Invorderingswet 1990 (‘Iw’) hoofdelijk aansprakelijk is voor door [naam1] verschuldigde belastingen, binnenkort bij voor bezwaar vatbare beschikking aansprakelijk stellen voor de hiervoor onder 4 bedoelde omzetbelastingschuld van [naam1] (vgl. art. 49 Iw).

9. Gelet op de hoogte van zijn vordering op [belanghebbende] (EUR 357.000), heeft de Ontvanger er recht op en belang bij om het verhaal van zijn vordering te verzekeren door ten laste van [belanghebbende] conservatoir beslag te leggen op de onroerende zaak.

10. Ten aanzien van onroerende zaak bestaat een "gegronde vrees voor verduistering". Gelet op het feit dat [naam1] gedurende meerdere jaren te weinig omzetbelasting op aangifte heeft betaald, daarbij sprake is van opzet (althans grove schuld) en het om een zeer aanzienlijk totaalbedrag gaat, vreest de Ontvanger dat [belanghebbende] op het moment dat hij wordt geconfronteerd met de hiervoor onder 6 genoemde aansprakelijkstelling, er niet voor zal terugdeinzen de onroerende zaak aan verhaal te onttrekken door deze te vervreemden c.q. (verder) te bezwaren.”

2.5.

Met dagtekening 24 juli 2018 heeft de Inspecteur overeenkomstig de opgave van de boekhouder van de vof over het tijdvak 1 januari 2013 tot en met 31 december 2016 aan de vof een naheffingsaanslag OB opgelegd ten bedrage van € 274.958. Daarnaast heeft hij een verzuimboete van € 15.547 opgelegd en tot een bedrag van € 28.161 een beschikking belastingrente gegeven. De verzuimboete is gebaseerd op artikel 67c van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Het totaal bedraagt € 318.666.

2.6.

Eveneens op 24 juli 2018 is de vof bij brief op de hoogte gesteld van de versnelde invordering van het totale bedrag van de naheffingsaanslag OB en is een dwangbevel tot betaling aan de vof betekend.

2.7.

Het beslag op de woning van belanghebbende is op 26 juli 2018 aan hem betekend.

2.8.

Bij brief van 26 juli 2018 heeft de Ontvanger belanghebbende op de hoogte gesteld van zijn voornemen hem aansprakelijk te stellen voor de door de vof onbetaald gebleven belastingschuld.

2.9.

Op 9 augustus 2018 is namens de vof bezwaar gemaakt. Het bezwaarschrift luidde als volgt:

2.10.

Bij brief met dagtekening 13 augustus 2018 is namens de vof, belanghebbende en [naam5] het volgende medegedeeld aan de Belastingdienst:

3. In deze hoorzitting is aangegeven dat de BTW-schuld door belastingschuldigen wordt onderkend. Ook is aangegeven dat belastingschuldigen deze BTW-schuld willen betalen, maar dat dit niet mogelijk is in termijnen die daarvoor staan. Er is toen verzocht om een voorstel waarbij het voor belastingschuldigen mogelijk was om in een reeks van termijnen de belastingschuld te voldoen. In dit kader moest de looptijd wel langer zijn dan 12 maanden.

(…)

6. Er is middels brief d.d. 9 augustus 2018 ook bezwaar aangetekend tegen de in de naheffingsaanslag BTW mede begrepen verzuimboeten. Ook deze brief treft u te uwer informatie aan.

7. Thans is d.d. 24 juli 2018 gebleken dat er geen een voor belastingschuldigen passende betalingsvoorstel wordt overeen gekomen c.q. geregeld, maar dat voor de BTW-schuld met dagtekening d.d. 24 juli 2018 de BTW-naheffingsaanslag is opgelegd inclusief een boete, totaalbedrag € 318.666. Voorts blijkt uw versnelde invordering van deze aanslag. Dit betreft juist het tegenovergestelde van de wens van belastingschuldigen.

8. Deze handelswijze van de Belastingdienst druist in tegen het ontstane gevoel bij zowel ondergetekende als belastingschuldigen dat er nog een gesprek gaande is over de hoogte van de boete, maar meer nog het belang te komen tot een regeling tot betaling van de belastingschuld.

9. Dit gevoel kan aan de Belastingdienst worden verweten. In de gedachte van een open gesprek is uw komst d.d. 24 juli 2018 als een “overval ”ervaren c.q. is er de indruk ontstaan dat belastingschuldigen in een kwaad daglicht worden gesteld.

10. Voorts raakt de inbeslagname c.q. de geplande verkoopdatum de continuïteit van de onderneming. Met deze onderneming zal in principe de belastingschuld moeten worden verdiend.

(…)”.

2.11.

Bij brief van 13 september 2018 heeft de Ontvanger het in het bezwaarschrift tegen de verzuimboete opgenomen verzoek om uitstel van betaling van de verzuimboete afgewezen. Op dezelfde datum heeft de Ontvanger ook het verzoek om een betalingsregeling van de gehele naheffingsaanslag afgewezen. Deze brief vermeldt – voor zover hier van belang – het volgende:

-

U stelt namens uw cliënt voor om de belastingschuld te voldoen in 36 maanden. Een betalingsregeling moet echter een zo kort mogelijke periode beslaan. De betalingsregeling zal in elk geval een looptijd van twaalf maanden niet te boven gaan gerekend vanaf de (laatste) vervaldag van de belastingaanslag.

-

De aard en de omvang van de schuld staan een betalingsregeling in de weg. De aanslag waarvoor uw cliënt uitstel van betaling verzoekt is aan uw cliënt te wijten. Hiervoor verwijs ik naar het rapport van het boekenonderzoek zoals op 24 juli 2018 aan uw cliënt is overhandigd dan wel betekend. Zoals uw cliënt op 24 juli 2018 heeft aangegeven en zoals ook blijkt uit het door mij gelegde beslag roerende zaken van 24 juli 2018 geeft de omvang van de schuld in relatie tot de verhaalsmogelijkheden van uw cliënt ook aanleiding om het verzoek af te wijzen.

-

Er wordt geen zekerheid geboden. Aan het verlenen van een betalingsregeling stel ik de voorwaarde dat zekerheid wordt gesteld (zie artikel 25.1.13 en 25.6.2 van de Leidraad Invordering 2008). De hoogte van de zekerheid moet gelijk zijn aan de schuld waarvoor uitstel wordt verzocht. Hiervan is geen sprake.

2.12.

Tegen deze afwijzing van het verzoek om uitstel heeft de vof op 21 september 2018 beroep ingesteld bij de Directeur van de belastingdienst.

2.13.

Bij beschikking van 26 september 2018 heeft de Ontvanger belanghebbende aansprakelijk gesteld voor de door de vof niet betaalde naheffingsaanslag OB, verzuimboete, belastingrente en kosten. De aansprakelijkstelling is gebaseerd op artikel 32, lid 2, en artikel 33 van de Invorderingswet 1990.

2.14.

De vof heeft op 11 oktober 2018 het onder 2.12 bedoelde beroep nader gemotiveerd.

2.15.

De Ontvanger heeft in de brief van 20 november 2018 aan de vof medegedeeld, dat hij het onder 2.12 bedoelde beroep zal doorzenden aan de Directeur van de belastingdienst en heeft daarbij – voor zover hier van belang – het volgende vermeld:

2.16.

De Rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard, de verzuimboete vanwege de overschrijding van de redelijke termijn verminderd en de beschikking aansprakelijkstelling dienovereenkomstig verminderd.

2.17.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld.

2.18.

In de uitspraak van 12 juli 2022 heeft het Hof – voor zover hier van belang – geoordeeld:

4.7.

Belanghebbende stelt onder verwijzing naar artikel 49, lid 1, IW dat aansprakelijkstelling niet plaatsvindt vóór het tijdstip waarop de belastingschuldige in gebreke is met de betaling van zijn belastingschuld.

4.8.

De Ontvanger stelt zich op het standpunt dat er op het moment van aansprakelijkstelling geen uitstel aan de vof was verleend en dat hij daarom belanghebbende terecht op dat moment aansprakelijk kon stellen.

4.9.

Op 13 september 2018 heeft de Ontvanger het in het bezwaarschrift van de vof gedane verzoek om uitstel afgewezen. In artikel 49.3.1. en 49.3.2. van de Leidraad invordering 2008 (hierna: de Leidraad) is bepaald dat de belastingschuldige in gebreke is als de betaling van zijn belastingschuld niet heeft plaatsgevonden binnen de betalingstermijn die voor de belastingaanslag geldt. De belastingschuldige wordt ook geacht in gebreke te zijn als de belastingaanslag op grond van artikel 10 van de wet terstond invorderbaar is.

4.10.

In artikel 25.7.1. van de Leidraad is het volgende bepaald over de toetsing van een uitstelbeschikking van de Ontvanger door de directeur van de Belastingdienst:

4.11.

In artikel 1.1.4. van de Leidraad is voor aansprakelijkgestelden bepaald, dat de invordering bij hen voor een groot deel op overeenkomstige wijze plaatsvindt als de invordering met betrekking tot belastingschuldigen.

4.12.

Het Hof stelt voorop dat het in de aangehechte uitspraak met het nummer 21/00122 heeft overwogen, dat de vof enkel bezwaar heeft gemaakt tegen de gelijktijdig met de naheffingsaanslag opgelegde verzuimboete en dat de vof enkel voor het bedrag van de verzuimboete uitstel van betaling heeft gevraagd. Voor zover al sprake zou zijn van een verleend uitstel, dan geldt dat niet voor de naheffingsaanslag en de belastingrente. Hiervan staat vast dat de vof met betaling in gebreke is.

4.13.

Op het verzoek om uitstel van betaling van de verzuimboete heeft de Ontvanger op 13 september 2018 bij beschikking beslist. Belanghebbende heeft beroep ingesteld tegen deze beschikking bij de Directeur van de Belastingdienst. Op het moment van aansprakelijkstelling heeft de directeur nog niet op het beroep beslist.

4.14.

Uit artikel 25.7.1. van de Leidraad volgt dat de Ontvanger ondanks dat er op het beroepschrift nog niet is beslist, wel invorderingsmaatregelen mag treffen, indien er aanwijzingen zijn dat de belangen van de Staat kunnen worden geschaad. De Ontvanger stelt dat hiervan sprake is en verwijst naar de omvang van de schuld, de wijze waarop deze schuld is ontstaan en het ontbreken van voldoende verhaalsmogelijkheden bij de vof. Daarnaast volgt uit het verzoek aan de Rechtbank Midden-Nederland tot beslaglegging dat de Ontvanger de voor belanghebbende minst bezwarende maatregel heeft genomen, namelijk beslag op de woning om te voorkomen dat de woning wordt verkocht of verder wordt bezwaard. Of de Ontvanger terecht heeft aangenomen dat er aanwijzingen zijn dat gegronde vrees voor verduistering bestaat, ligt niet aan de beoordeling van het Hof voor. Daarvoor is in eerste instantie de Directeur van de Belastingdienst en daarna de civiele rechter bevoegd. Het Hof zal daarom slechts beperkt toetsen of de Ontvanger zich op de uitzonderingsbepaling mocht beroepen, ook al was er beroep tegen de afwijzing van het uitstel van betaling ingesteld. Naar het oordeel van het Hof kon de Ontvanger gelet op voornoemde omstandigheden zich in redelijkheid beroepen op de uitzondering, waarbij het Hof in aanmerking neemt dat de Ontvanger enkel beslag heeft gelegd en geen verdere invorderingsmaatregelen heeft genomen.”

2.19.

Belanghebbende heeft beroep in cassatie ingesteld en dit vervolgens in oktober 2022 ingetrokken.

2.20.

Na deze intrekking hebben de gemachtigde van belanghebbende en de Ontvanger uitgebreid gecorrespondeerd om te bezien of alsnog een compromis kon worden bereikt.

2.21.

De Ontvanger heeft met dagtekening 9 november 2022 een brief gestuurd, gericht aan de vof, met het onderwerp ‘Kennisgeving van vervallen van uitstel van betaling’ waarin – voor zover hier van belang – staat vermeld:

2.22.

Per e-mailberichten van 2 en 8 december 2022 heeft de Ontvanger gereageerd op vragen omtrent de brief van 9 november 2022. Deze e-mails vermelden – voor zover hier van belang – het volgende: