Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 27-02-2024, ECLI:NL:GHARL:2024:1506, 21/1547 t/m 21/1550

Inkopen algemeen

De inkopen van schroot en metalen vinden op 2 manieren plaats.

-1: Men ontvangt een inkoopfactuur van de leverancier voor geleverde materialen. Deze handelwijze komt relatief weinig voor.

-2: De leverancier laat de goederen wegen bij aankomst op de werf van belastingplichtige. Hierbij wordt het gewicht bepaald met behulp van de geautomatiseerde weegbrug (NewTon). Er wordt bepaald welke metalen er worden geleverd en er wordt een (dag)tarief per kilo ingegeven.

Dergelijke leveringen vinden plaats door zowel particulieren als ondernemers. Door het NewTon systeem wordt een kasbon geproduceerd. Indien sprake is van een kleine aangeleverde hoeveelheid kostbare metalen wordt dit gewogen op een kleine weegschaal (niet geautomatiseerd). Hiermee kan nauwkeuriger worden gewogen. De gegevens worden daarna handmatig in het NewTon systeem ingebracht om een kasbon te kunnen vervaardigen. Bij al deze leveringen wordt de inkoopfactuur dus opgemaakt door belastingplichtige zelf. In bijna alle gevallen worden deze inkopen contant betaald. In een beperkt aantal gevallen wordt een weegbon opgemaakt en uitgereikt en vindt een bankbetaling achteraf plaats. Bij een kastransactie wordt de weegbon niet uitgeprint maar alleen de kasbon.

Naast bovenstaande reguliere Inkopen komen er metalen en sloopmaterialen naar de werf die niet (altijd) worden gewogen en niet worden vastgelegd in de administratie. Dit betreffen de metalen die vrijkomen bij een (aangenomen) sloopopdracht. Hierbij worden de sloopmaterialen eigendom van belastingplichtige. Op de werf in [woonplaats] vindt er vermenging plaats van deze goederenstroom met de reguliere stroom ingekochte metalen. In de hoeveelheid vrijgekomen metalen bij sloopopdrachten bestaat geen volledig administratief inzicht. Hiervan worden geen stelselmatige registraties bijgehouden. De vrachtbrieven en vervoersdocumenten van de sloopopdrachten worden "ongeorganiseerd" bewaard en hieruit blijkt geen totaaloverzicht per werk. Op de sloopwerken vindt geen nacalculatie plaats.

Ter illustratie volgt een specificatie van de bedragen van de totale contant ingekochte metalen via NewTon:

[Hof: eindtotaal 2012-2015 is € 12.300.977]

Van deze totalen hebben volgens de administratie van belastingplichtige onderstaande bedragen betrekking op de inkoop van particulieren. Dit betreft 91,5% van het totaal.

[Hof: eindtotaal 2012-2015 is € 11.258.113]

Een dergelijk hoog percentage inkopen van echte particulieren is zeer onwaarschijnlijk.

De inkopen werden tot 1 juni 2014 verantwoord in [naam6] BV. Vanaf 1 juni 2014 worden de inkopen verantwoord in [naam7] BV. De activiteiten zijn naadloos voortgezet in de opvolgende vennootschap. Ten behoeve van een juist inzicht zijn de cijfers van beide vennootschappen in dit rapport opgenomen.

NewTon

NewTon betreft het geautomatiseerde weegbrugsysteem. Hiermee kunnen diverse documenten

worden aangemaakt. De belangrijkste documenten voor de financiële administratie betreffen de kasbonnen. In het geval van een contante transactie wordt een kasbon geprint waarop diverse gegevens vermeld staan zoals:

- kasbonnummer

- weegnummer

- datum

- n.a.w. gegevens

- materiaalsoort

- gewichten

- bedragen

Om een kasbon te kunnen vervaardigen is het niet noodzakelijk dat een daadwerkelijke weging via de weegbrug plaatsvindt. Men kan de gegevens ook handmatig in het systeem invoeren zonder weging. (…)

(…) Van de wegingen wordt door het systeem een weeglijst aangemaakt. Deze weeglijsten worden niet geprint. In de weeglijst in NewTon worden de kentekens vermeld van de voertuigen die op de weegbrug staan.

Verklaard werd dat de volgende procedure wordt gehanteerd indien iemand zich bij de werf meldt om metalen aan te bieden.

- er wordt gevraagd of de desbetreffende aanbieder een ondernemer is;

- de n.a.w. gegevens worden gevraagd (hierop is geen verdere controle);

- indien sprake is van de aanbieding van koper dan is identificatie van de aanbieder wettelijk

verplicht sinds 1 januari 2013, het systeem blokkeert dan totdat het id -nummer is ingevoerd;

- het kenteken van het voertuig op de weegbrug wordt genoteerd (zonder dat dit wordt meegedeeld aan de leverancier), men is met deze registratie sinds begin 2014 stelselmatig gestart. In 2013 werd het kenteken nog niet altijd genoteerd;

- de aangeboden materiaalsoort wordt bepaald;

- uit veiligheidsoverwegingen is er camera-toezicht, de gegevens blijven een week bewaard.

De werkzaamheden bij de weegbrug en de invoer in NewTon worden door diverse personen verricht.

De geprinte kasbonnen worden gebruikt voor de verdere verwerking in de administratie.

- De bonnen worden handmatig overgetypt in een Excel (kas)bestand ten behoeve van de kasadministratie.

- De bonnen worden handmatig overgetypt en ingevoerd in de financiële administratie en worden geboekt op de grootboekrekeningen 8000 (inkoop metalen schroot particulier) en in geval van ondernemers op 8001 (inkoop BTW verlegd). De aansluiting tussen de mutaties in het NewTonbestand en de financiële administratie kan gevonden worden door middel van de

transactiedatum. Bovenstaande registraties (kas- en financiële administratie) worden verricht door de heer [naam9] die als zzp'er gemiddeld 2 dagen per week door de onderneming wordt

ingehuurd.

Ten aanzien van de inkopen die via NewTon worden geregistreerd is dus sprake van "self billing". Hierbij maakt de afnemer dus de factuur op. Indien de aanbieder een ondernemer betreft, dan zou eigenlijk het btw-nummer van de leverancier vermeld moeten worden. Dit gebeurt overigens niet. (…)

Controlebevindingen inkopen via NewTon

De registraties in het kasbestand van NewTon zijn door ons op diverse manieren gecontroleerd. De conclusie die uit de controlebevindingen getrokken moet worden is dat het NewTon bestand

veelvuldige en ernstige onjuistheden bevat. De gegevens in het bestand zijn daarom niet betrouwbaar en zijn vermoedelijk deels valselijk opgemaakt. Het beeld ontstaat dat sprake is van het fingeren van contant betaalde inkopen. De controlebevindingen worden in de hierna volgende hoofdstukken beschreven.

Conclusie inkopen materialen

Op grond van de bevindingen beschreven in de vorige hoofdstukken moet geconcludeerd worden dat de verantwoording van de contante inkopen niet betrouwbaar is. De enige verklaring die hiervoor kan worden gegeven is, dat sprake is van het fingeren van inkopen teneinde het resultaat van de vennootschap(pen) te drukken.

Pertinent onjuist zijn bijvoorbeeld de registraties van de geboekte leveringen waarbij een kenteken is vermeld dat niet meer in gebruik is in verband met eerdere export of sloop. Dit komt opvallend vaak voor en dit kan daarom geen toeval meer zijn. Verdere onjuistheden in de inkoop blijken uit technische onmogelijkheden in verband met maximaal toelaatbare laadgewichten of het type auto dat bij het kenteken hoort (zoals brandweerwagens, koelwagens, tankwagens). De in de inkoopadministratie genoteerde namen blijken veelvuldig niet te corresponderen met het gebruikte adres. Genoteerde adressen blijken soms in het geheel niet te bestaan. De namen van de kentekenhouders blijken veelvuldig niet overeen te komen met de namen van de leveranciers. De geregistreerde n.a.w.-gegevens van partijen die met eigen vrachtwagens zijn opgehaald kloppen in veel gevallen niet. Dezelfde kentekens worden bij diverse namen gebruikt. Kortom, de onjuistheden in de administratie blijken uit vele invalshoeken. Het gaat niet om incidentele onjuistheden.

Onderstaand correctievoorstel betreft een absoluut minimum bedrag. Het aantal onjuistheden kan alleen maar groter zijn. In een groot aantal gevallen heeft in 2013 geen kentekenregistratie plaats gevonden (inkoop zonder kenteken 2013: € 2.477.508, 2014: € 365.222 en 2015: € 88.292). De transacties zonder registratie van het kenteken zijn in het correctievoorstel niet meegenomen. Dit betekent natuurlijk niet dat, gezien de overige bevindingen, deze transacties zondermeer goed zullen zijn. Daarnaast zijn in een groot aantal gevallen de namen op de kasbonnen niet traceerbaar omdat deze niet kloppen met de adressen. Ook deze categorie fouten is in het correctievoorstel niet meegenomen omdat dit lastig te kwantificeren is.

De inkopen zullen daarom met de volgende bedragen gecorrigeerd worden:

(…)

Opgemerkt kan nog worden dat de heer [belanghebbende] in het verleden tevens bestuurder en aandeelhouder geweest is van vennootschappen met gelijksoortige recycling activiteiten. Hierbij is in het verleden door de Belastingdienst eveneens geconstateerd dat op grootschalige wijze gefingeerde contante inkopen in de administratie werden verwerkt.

Controlebevindingen overige inkopen

Bij de vennootschap werden er kosten ten laste van het resultaat gebracht in verband met ingeleend buitenlands personeel dat bij een sloopwerk in Duitsland werd ingezet. Hiermee zijn

onderstaande boekingen gemoeid:

(…)Totaal 2014: € 81.500

Totaal 2015: € 33.000

De uitgaven aan [naam16] zouden in contanten voldaan zijn op basis van self billing facturen. De betaling van het bedrag van € 50.000 via het dagboek memoriaal is geboekt in de kluisadministratie.

(…)

Ter controle van de geboekte kosten hebben wij door de Poolse Belastingdienst een onderzoek laten instellen bij [naam16] . De bevindingen in Polen zijn niet conform hetgeen geboekt is bij [naam7] BV. Hieronder volgt een weergave van hetgeen door de Poolse ondernemer ten aanzien van [naam7] schriftelijk werd verklaard:

Ms [naam17] provided a written response to your questions. In the written response she informs that in 2014 she established cooperation with the company [naam7] B. V., [adres2] , [woonplaats] . According to an oral agreement, the company was supposed to perform work consisting in the demolition of Opel's plant in [plaats1] . After a few persons from Poland were employed, they started to perform the above mentioned work within the scope of dismantling of machines and appliances situated in the old factory. As stated in writing by the taxpayer, several dozen people of different nationalities worked there at the same time. The work was performed in October and November 2014. Upon the payment of the receivable for the performed work, problems with the Dutch company began. They did not receive any payment (neither in cash nor into bank account) from the Dutch company. Therefore, they stopped the work in the abovementioned company without receiving the remuneration. The taxpayer had to pay salary and social security contributions to workers from her own personal money. According to the written statement, Ms [naam17] does not have and did not sign any agreements on cooperation with the company [naam7] . She does not also have orders, invoices or other documents from the abovementioned company. According to the taxpayer, everything was settled orally. During the talks the employee - Mr [naam18] - acted as an intermediary. Ms [naam17] does not remember the surnames of the persons with whom the talks were held.

[naam7] BV beschikt slechts over contant betaalde self billing facturen. Deze facturen en de betalingen worden betwist door de Poolse dienstverlener. De facturen kunnen daarom niet dienen als bewijs dat de uitgaven hebben plaatsgevonden. In dat geval is het vermoeden gerechtvaardigd dat de onttrekkingen uit de kas ten goede zijn gekomen aan de aandeelhouder. De kosten zullen worden gecorrigeerd als een onttrekking die voor de inkomstenbelasting leidt tot een uitdeling van winst.

Correctie vpb 2014: uitdeling, meer winst € 81.500

Correctie vpb 2015: uitdeling, meer winst € 33.000

Wijze van corrigeren als uitdeling

De Belastingdienst is van mening dat sprake is van uitdelingen van winst welke ten goede zijn

gekomen aan enig aandeelhouder [belanghebbende] . De winst van de vennootschap zal gecorrigeerd worden met bovenstaande correctievoorstellen. De liquide middelen in de vennootschap zijn afgenomen met deze bedragen. De (fictieve) kasuitgaven ter zake van inkopen moeten ten goede zijn gekomen aan de aandeelhouder. De heer [belanghebbende] had in zijn hoedanigheid als bestuurder en enig aandeelhouder van de vennootschap de volledige zeggenschap over het vermogen van de vennootschap en was derhalve als enige persoon bij machte zich bedragen van deze grootte toe te eigenen en kon hier zelfstandig toe besluiten. Gelet op de omvang van de bedragen en de langdurige perioden waarin dit is voorgekomen, is aannemelijk dat de heer [belanghebbende] en de vennootschap zich bewust zijn geweest, dan wel zich redelijkerwijs bewust hadden moeten zijn, van de situatie dat de heer [belanghebbende] hierdoor in privé werd verrijkt en dat de vennootschap hierdoor werd verarmd.

(…)”