Gerechtshof Den Haag, 12-02-2013, BZ6591, BK-12/00054

GERECHTSHOF DEN HAAG

Uitspraak d.d. 12 februari 2013

in het geding tussen:

op het hoger beroep van de Inspecteur tegen de uitspraak van de rechtbank ’s-Gravenhage van 7 december 2011, nummer AWB 10/4808 WA, betreffende de hierna vermelde aanslag en beschikking.

Navorderingsaanslag, beschikking heffingsrente, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. De Inspecteur heeft aan belanghebbende een navorderingsaanslag winstaandeel als bedoeld in artikel 65 van de Mijnbouwwet (hierna: Mbw) voor het jaar 2006 opgelegd naar een resultaat van € 375.062.832. Voorts is bij beschikking € 367.984 aan heffingsrente in rekening gebracht.

1.2. De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar van 2 juni 2010 de onderhavige navorderingsaanslag en beschikking heffingsrente gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar bij brief van 12 juli 2010, ontvangen door de rechtbank op 12 juli 2010, beroep ingesteld.

1.4. De rechtbank heeft bij de bestreden uitspraak het volgende beslist, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiseres en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid:

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. De Inspecteur heeft tegen de uitspraak van de rechtbank hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en heeft daarbij tevens incidenteel hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft het incidenteel ingestelde hoger beroep beantwoord.

2.2. De Inspecteur heeft in het principaal hoger beroep een conclusie van repliek ingediend, waarop belanghebbende heeft gereageerd met een conclusie van dupliek. Belanghebbende heeft in het incidenteel ingestelde hoger beroep een conclusie van repliek ingediend, waarop de Inspecteur heeft gereageerd met een conclusie van dupliek.

2.3. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 6 november 2012, gehouden te Den Haag. Aldaar zijn beide partijen verschenen.

2.4. Het Hof heeft vervolgens het onderzoek gesloten.

2.5. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, in hoger beroep het volgende komen vast te staan.

3.1. 1. Belanghebbende ontplooit activiteiten die bestaan uit het opsporen en winnen van aardgas op het Nederlandse deel van het continentale plat van de Noordzee. Zij is medehoudster van winningsvergunningen, die zijn verleend door de Minister van Economische Zaken. Voor de beoordeling van de navorderingsaanslag zijn van belang de vergunningen voor de vergunninggebieden [a], [b]/[c], [d] en [e]. Belanghebbende is medehouder van deze winningsvergunningen.

3.2. Gas- en olievelden zijn niet beperkt tot één vergunninggebied maar vormen zogenoemde overlopende structuren. Vanwege die overlopende structuren heeft belanghebbende met andere vergunninghouders samenwerkingsovereenkomsten gesloten, de zogenoemde Unitisation Agreements (hierna: UA). De UA’s regelen de verdeling van de met de winning van delfstoffen behaalde opbrengsten en gemaakte kosten over de deelnemende vergunninghouders in de unit. Belanghebbende is deelnemende partij in UA’s voor respectievelijk de Unit [f], de Unit [g] en voor de Unit [h].

Unit [f]

3.4. Op 14 maart 2001 is de zogenoemde Unit [f] gevormd, dit betreft een samenwerkingsverband tussen de [b]/[c]-groep, de [a]-groep en de [d]-groep. Deze samenwerking is neergelegd in de [f]-UA. In deze UA zijn onder meer de volgende bepalingen opgenomen:

3.5. In elk van de drie deelnemende groepen van vergunninghouders in deze unit is belanghebbende medevergunninghouder. In het vergunninggebied (blok) [b]/[c] staat een complex van met elkaar verbonden platforms. Belanghebbende is evenals de andere vergunninghouders voor dit blok, mede-eigenaar van de platforms [m] voor behandeling van gas, en platform [n], een compressiestation (hierna: platforms). De mede-eigenaren ontvangen voor het gebruik van de platforms vergoedingen (gebruiksvergoeding) van de drie groepen vergunninghouders (artikelen 9.1 en 9.2 van de UA). De vergoeding wordt over de deelnemende groepen omgeslagen. Het derde platform, platform [c], is gezamenlijk eigendom van alle bij de UA betrokken partijen. De kosten van dit platform worden naar evenredigheid over de verschillende eigenaren verdeeld.

3.7. Als mede-eigenaar van de platforms deelt belanghebbende in de gebruiksvergoeding die over de vergunninghouders wordt omgeslagen. Haar aandeel in de mede-eigendom is gelijk aan haar aandeel als medehouder in de winningsvergunning voor blok [b]/[c] en bedraagt 26,0567%. Van de totale gebruiksvergoeding is € 5.750.817 (26,0567% van € 22.070.397) aan belanghebbende toegekomen. Hiervan is € 2.915.664 toerekenbaar aan de winningsvergunning voor blok [b]/[c].

Unit [h]

3.8. Het gasveld [h] strekt zich uit over de blokken [o], [p] en [e] van het continentale plat. De UA voor [h] is op 15 februari 1990 aangegaan. Binnen deze unit is belanghebbende alleen medehoudster van de vergunning voor blok [e]. Het aandeel van blok [e] in deze Unit bedraagt 7,13%.

3.9. Het aandeel van belanghebbende via haar medehouderschap bij de winningvergunning [e] bedraagt 65,68288%. Het belang van belanghebbende in de unit [h] bedraagt daarmee 4,6832% (65,68288% van 7,13%).

3.10. Een productie- en behandelingsplatform aangeduid als [q] bevindt zich in blok [p] en is (mede)eigendom van de participanten in de Unit [h]. Op grond van haar belang in deze unit is belanghebbende gerechtigd tot 4,6832% van de gebruiksvergoedingen voor dit platform.

Unit [g]

3.11. Het gasveld [g] is gelegen in de blokken [p] en [e]. De daarop betrekking hebbende UA dateert van 1 oktober 2001. Belanghebbende en haar medevergunninghouders van sector [e] nemen voor 0,85% deel aan deze unit. Dit houdt in dat het belang van belanghebbende in de unit [g] 0,4731% (55,66% × 0,85% ) bedraagt.

3.12. De participanten van de unit [g] maken gebruik van het platform [q] en hebben daarvoor in 2006 een vergoeding betaald van € 15.524.975. De bijdrage van belanghebbende in deze betalingen was € 73.450 (0,4731%).

3.13. Uit hoofde van haar mede-eigendom in het platform ontving belanghebbende een gedeelte van de gebruiksvergoeding betaald door de [g] groep. Dit gedeelte van de gebruiksvergoeding bedroeg € 727.064 (4,6832% × € 15.524.975).

Overige feiten

3.14. Belanghebbende heeft op 26 september 2007 voor het jaar 2006 aangifte winstaandeel gedaan naar een resultaat van € 364.527.371. In deze aangifte heeft belanghebbende de onder 3.7 en 3.13 vermelde vergoedingen van respectievelijk € 5.750.817 en € 727.064 aangemerkt als betalingen voor derdengebruik en daarom niet in aanmerking genomen bij de bepaling van het resultaat voor het winstaandeel. Tevens heeft belanghebbende de aan deze vergoedingen toerekenbare kosten, die bij derdengebruik volgens de afspraak met de Inspecteur één derde van de ontvangen vergoeding bedragen, buiten het resultaat gehouden. De aan belanghebbende toegerekende betalingen ter zake van de [b]/[c]-groep en de [e]-groep van € 2.915.664 respectievelijk € 73.450 heeft belanghebbende ten laste van de resultaten gebracht.

3.15. Met dagtekening 10 december 2007 heeft Inspecteur de primitieve aanslag winstaandeel conform de aangifte van belanghebbende opgelegd.

3.16. Naar aanleiding van een boekenonderzoek bij belanghebbende heeft Inspecteur de navorderingsaanslag opgelegd naar een resultaat van € 375.062.832. Daarbij heeft de Inspecteur onder meer de gebruiksvergoedingen die belanghebbende in aftrek heeft gebracht ter grootte van respectievelijk € 2.915.664 en € 73.450 niet in aftrek toegelaten en tevens de aan deze vergoedingen toerekenbare kosten (1/3 van deze bedragen) op die correctie in mindering gebracht. De correcties bedragen dus per saldo € 1.943.776 en € 48.967.

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

Belanghebbende beantwoordt deze vraag bevestigend. De Inspecteur is de tegenovergestelde opvatting toegedaan.

4.2. Voor de standpunten van partijen en de gronden waarop zij deze doen steunen, verwijst het Hof naar de gedingstukken. Voor hetgeen hieraan ter zitting is toegevoegd, wordt verwezen naar het van het verhandelde ter zitting van 6 november 2012 opgemaakte proces-verbaal.

Conclusies van partijen

5.1. Het hoger beroep van de Inspecteur strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank en tot bevestiging van de uitspraken op bezwaar.

5.2. Het incidenteel hoger beroep van belanghebbende strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, tot vernietiging van de uitspraken op bezwaar en tot vernietiging van de navorderingsaanslag en de beschikking heffingsrente.

Oordeel van de rechtbank

6. De rechtbank heeft het volgende overwogen, waarbij de rechtbank belanghebbende als eiseres en de Inspecteur als verweerder heeft aangeduid:

17.1. De rechtbank stelt voorop dat het resultaat van eiseres voor de vaststelling van het winstaandeel ingevolge artikel 66, eerste lid, van de Mijnbouwwet, in beginsel per winningvergunning moet worden bepaald. Derhalve is voor de vaststelling van het resultaat van belang welke opbrengsten aan eiseres toekomen en welke kosten zij maakt als houder van een bepaalde vergunning. Verweerder heeft bij de bepaling van het resultaat van eiseres het standpunt ingenomen dat geen sprake kan zijn van gebruik door derden voor zover het betreft gebruik door eiseres zelf van een platform waarvan zij mede-eigenaar is. In zoverre behoren de door haar ontvangen gebruiksvergoedingen en daarmee samenhangende kosten volgens verweerder tot de heffingsmaatstaf van het winstaandeel. Dit standpunt van verweerder komt met name tot uitdrukking bij de bepaling van het resultaat van eiseres als medehoudster van de vergunning voor blok [e], nu verweerder de betalingen van eiseres ook voor zover deze zijn gedaan aan houders van vergunningen waarvan eiseres niet tevens medehouder is, heeft genegeerd en de gebruiksvergoedingen betaald door de houders van dergelijke vergunningen aan eiseres als mede-eigenaar voor het platform, tot haar resultaat gerekend. De rechtbank is van oordeel dat dit standpunt van verweerder in strijd is met artikel 66, eerste lid, van de Mijnbouwwet. De heffingsmaatstaf van het winstaandeel is in deze bepaling uitdrukkelijk beperkt tot het resultaat van een winningsvergunning. Verweerder trekt derhalve ten onrechte een ruimere grens, namelijk die van de mede-eigendom van het platform en beschouwt daarmee, althans zo begrijpt de rechtbank verweerders standpunt, de betalingen en gebruiksvergoedingen gedaan aan en ontvangen van andere vergunninghouders binnen de Unit [h] eveneens ten onrechte steeds volledig als betalingen voor eigen gebruik. Nu niet in geschil is dat het hierbij gaat om gebruiksvergoedingen voor met het winnen van koolwaterstoffen samenhangende activiteiten, heeft eiseres terecht in zoverre de vergoedingen buiten de grondslag van het winstaandeel gehouden. In zoverre is het gelijk aan eiseres.

17.3. Wat betreft het standpunt van verweerder dat voor zover de gebruiksvergoedingen door eiseres zijn betaald voor feitelijk gebruik door haarzelf van de platforms, deze vergoedingen tot de grondslag voor het winstaandeel moeten worden gerekend overweegt de rechtbank het volgende. Met eiseres is de rechtbank eens dat, evenals dat het geval is met de onder 17.1 en 17.2 beschreven situaties, sprake is van met het winnen van koolwaterstoffen samenhangende activiteiten. De rechtbank is echter van oordeel dat uit de tekst van de parlementaire geschiedenis zoals opgenomen onder 16, volgt dat de gebruiksvergoedingen uit de hier bedoelde activiteiten slechts buiten de grondslag van het winstaandeel kunnen worden gehouden als zij van derden afkomstig zijn. Mede in relatie tot het bepaalde in artikel 66, eerste lid, van de Mijnbouwwet, kan in dit verband onder ‘derde’ slechts worden begrepen een andere winstaandeelplichtige dan eiseres. Derhalve is voor dit onderdeel het gelijk aan verweerder.

18. In het verlengde van de onder 17.1 en 17.2 gegeven oordelen komt de rechtbank toe aan het standpunt van verweerder dat de door eiseres in verband met het platform [n] betaalde gebruiksvergoedingen voor in totaal € 1.860.294, uit het resultaat voor het winstaandeel moeten worden geëlimineerd. Verweerder heeft daartoe aangevoerd dat er op grond van de UA voor Unit [f] geen verplichting voor eiseres is als medehouder van de vergunning voor blok [b]/[c], om te betalen voor gebruik van dat platform. Verweerder heeft de correctie terzake gesteld op € 1.240.196 (2/3 van € 1.860.294) waarbij hij rekening heeft gehouden met de afspraak over de forfaitaire vaststelling van de kosten. Eiseres heeft niet, althans onvoloende weersproken gesteld dat, hoewel niet expliciet vastgelegd in de UA, het al jaren bestaande praktijk is dat deze betalingen ook worden verricht door de houders van de vergunning voor blok [b]/[c] en dat de andere vergunninghouders binnen de Unit [f] daar ook vanuit gaan. Hiervan uitgaande acht de rechtbank aannemelijk dat deze betalingen door de bij de overeenkomst betrokken partijen geacht worden mede onder de bepalingen van de overeenkomst te vallen. Derhalve dienen deze betalingen op dezelfde wijze bij de bepaling van de grondslag voor het winstaandeel betrokken te worden als de wel expliciet in de UA vermelde betalingen voor het andere platform.

19. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen 7.1, 7.2 en 18, dient het beroep gegrond te worden verklaard. Het resultaat dient te worden bepaald op € 373.430.470, te weten het door eiseres aangegeven resultaat van € 364.527.371 verhoogd met de niet in geschil zijnde correcties ten bedrage van € 8.343.444 en, gegeven het oordeel onder 7.3, de in stand gebleven correcties ten bedrage van € 559.655 (na 10% kostenaftrek ingevolge artikel 68, derde lid, van de Mijnbouwwet).”

Beoordeling van het hoger beroep

7.1. Op grond van artikel 65 van de Mijnbouwwet (hierna: MB) wordt een winstaandeel geheven van de houder, of, ingeval van medehouderschap, van ieder van de medehouders, van een winningsvergunning.

7.2. Artkel 66 MB bepaalt dat de heffingsmaatstaf het resultaat is van een met inachtneming van de artikelen 67 en 68 door de (mede)houder van een winningsvergunning, over een boekjaar op te maken winst- en verliesrekening. De winst- en verliesrekening omvat de aan dat jaar en aan die vergunning toe te rekenen kosten en opbrengsten van het winningsbedrijf. In beginsel wordt het resultaat bepaald met overeenkomstige toepassing van de winstbepalingen uit de Wet inkomstenbelasting 2001 en een aantal bepalingen uit de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (zie artikel 68 MB).

7.3. Indien de houders van een vergunning tevens eigenaar zijn van een bepaalde installatie, zoals een boorplatform, dat is gelegen in het tot die winningsvergunning behorende blok, dan behoort die installatie tot het “ondernemingsvermogen” van deze winningsvergunning.

7.4. Het resultaat wordt per winningsvergunning bepaald. Dit resultaat omvat echter uitsluitend de kosten en opbrengsten van het winningsbedrijf. Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen, behoren inkomsten uit het ter beschikking stellen van installaties aan derden (derdengebruik) niet tot de opbrengsten van het winningsbedrijf. Deze opbrengsten dienen uit het resultaat te worden geëlimineerd en dat geldt evenzo voor de aan die opbrengsten toe te rekenen kosten. Wat dit laatste betreft zijn partijen eensluidend van mening dat deze kosten kunnen worden gesteld op een derde van de opbrengsten uit derdengebruik.

7.5. Aangezien het resultaat per winningsvergunning wordt bepaald, dient een vergoeding voor het gebruik van een installatie, dat door belanghebbende als houder van vergunning A wordt ontvangen van de vergunninghouders van een andere vergunning (bijvoorbeeld vergunning B), uit het resultaat te worden geëlimineerd, zelfs indien belanghebbende de houder van vergunning B is.

Unit [f]

7.7. Belanghebbende is tezamen met de medevergunninghouders van het vergunningengebied Blok [b]/[c], eigenaar van de platforms [m] en [n]. Voor zover de platforms in het kader van de Unit [f] worden verhuurd aan de vergunninghouders van de blokken [a] en [d], is sprake van “derdengebruik”. De in dat kader ontvangen gebruiksvergoedingen dienen uit het resultaat van de winningsvergunning [b]/[c] te worden geëlimineerd en dat geldt ook voor de daarmee samenhangende kosten. De betaalde gebruiksvergoeding vormt bij de houders van de winningsvergunningen [a] en [d] een kostenpost die bij de bepaling van het resultaat in aanmerking wordt genomen. Dit geldt ook voor belanghebbendes aandeel in de winningsvergunningen [a] en [d]. Deze kosten zijn onlosmakelijk verbonden met de exploitatie van deze winningsvergunningen en het zijn geen kosten die samenhangen met de inkomsten uit derdengebruik als bedoeld in de geschiedenis van totstandkoming van artikel 66, eerste lid van de MB, zoals weergegeven in onderdeel 16 van de uitspraak van de rechtbank.

7.8. Voor zover de houders van de winningsvergunning [b]/[c] de platforms zelf gebruiken is geen sprake van verhuur aan derden. De kosten van de platforms voor zover toerekenbaar aan dit gebruik, komen ten laste van het resultaat. De administratieve boeking van enerzijds een opbrengst van een gebruiksvergoeding en anderzijds een kostenpost ten laste van het resultaat, heeft naar het oordeel van het Hof geen reële betekenis. De Inspecteur heeft de ten laste van het resultaat van winningsvergunning [b]/[c] geboekte gebruiksvergoeding (€ 2.915.664) terecht gecorrigeerd, evenals de ten onrechte toegepaste correctie op de kosten ter zake van beide platforms (€ 971.888). De totale correctie bedraagt derhalve € 1.943.776.

Unit [h] en Unit [g]

7.9. Het productie- en behandelingsplatform [q] is eigendom van de gezamenlijke participanten in de Unit [h]. Deze Unit is een samenwerking van de (mede)houders van de winningsvergunningen van de blokken [o], [p] en [e]. Belanghebbende is medevergunninghouder in het blok [e]. Belanghebbendes aandeel in het platform behoort tot het ondernemingsvermogen van haar aandeel in de winningsvergunning blok [e]. Het platform [q] wordt ook gebruikt door de Unit [g]. De Unit-[g] omvat de blokken [p] en [e]. Belanghebbende participeert hierin via haar winningsvergunning in blok [e].

7.10. De eigenaren van het platform [q] zijn geen vergoeding verschuldigd voor zover het platform wordt gebruikt door de participanten in de Unit [h]. De participanten in de Unit [g] zijn daarentegen wel een vergoeding verschuldigd. Belanghebbendes aandeel in deze verschuldigde bijdrage bedraagt € 73.450. Als mede-eigenaar van het platform ontvangt belanghebbende € 727.064 gebruiksvergoeding.

7.11. Het Hof is van oordeel dat belanghebbende ten aanzien van het platform [q] geen vergoeding aan zichzelf in rekening kan brengen. Ook ten aanzien van dit platform geldt dat voor zover de eigenaren van het platform dit platform zelf gebruiken, geen sprake is van verhuur aan derden. De kosten van het platform, voor zover toerekenbaar aan het eigen gebruik, komen ten laste van het resultaat. De administratieve boeking van enerzijds een opbrengst van een gebruiksvergoeding en anderzijds een kostenpost ten laste van het resultaat, heeft naar het oordeel van het Hof geen reële betekenis. De Inspecteur heeft de ten laste van het resultaat van winningsvergunning [e] geboekte gebruiksvergoeding (€ 73.450) terecht gecorrigeerd, evenals de ten onrechte toegepaste correctie op de kosten ter zake van beide platforms (€ 24.484). De totale correctie bedraagt derhalve € 48.967.

Slotsom

7.12. Gelet op het voorgaande is het Hof van oordeel dat de aanslag naar het juiste resultaat is opgelegd.

7.13. Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen is het hoger beroep gegrond en het incidenteel hoger beroep ongegrond. Beslist dient te worden als volgt.

Proceskosten en griffierecht

8.1. Gelet op het feit dat de uitspraak van de Rechtbank niet in stand blijft, is voor het heffen van griffierecht van de Staat inzake het hoger beroep geen plaats.

8.2. Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.

Beslissing

Deze uitspraak is vastgesteld door mrs. T.A. Gladpootjes, H.A.J. Kroon en Chr.Th.P.M. Zandhuis, in tegenwoordigheid van de griffier drs. F. van Veen. De beslissing is op 12 februari 2013 in het openbaar uitgesproken.

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.