Gerechtshof Den Haag, 22-02-2017, ECLI:NL:GHDHA:2017:618, BK-16/00401
Gerechtshof Den Haag, 22-02-2017, ECLI:NL:GHDHA:2017:618, BK-16/00401
Gegevens
- Instantie
- Gerechtshof Den Haag
- Datum uitspraak
- 22 februari 2017
- Datum publicatie
- 14 maart 2017
- Annotator
- ECLI
- ECLI:NL:GHDHA:2017:618
- Formele relaties
- Cassatie: ECLI:NL:HR:2017:1619, Bekrachtiging/bevestiging
- Zaaknummer
- BK-16/00401
Inhoudsindicatie
In geschil is of de Rechtbank de waarde van de onroerende zaak op een te laag bedrag heeft vastgesteld.
Uitspraak
Team Belastingrecht
meervoudige kamer
nummer BK-16/00401
Uitspraak d.d. 22 februari 2017
in het geding tussen:
[X] B.V., gevestigd te [Z] , belanghebbende,
en
de heffingsambtenaar van de gemeente [Z], de heffingsambtenaar,
op het hoger beroep van de heffingsambtenaar tegen de uitspraak van de Rechtbank Den Haag (de Rechtbank) van 12 juli 2016, nummer SGR 15/8772, betreffende de onder 1.1 vermelde beschikking en aanslag.
Beschikking, aanslag, bezwaar en geding in eerste aanleg
1.1. De heffingsambtenaar heeft bij beschikking op grond van artikel 22 van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) de waarde op 1 januari 2014 (waardepeildatum) van de onroerende zaak, plaatselijk bekend als [Y] te [Z] (de onroerende zaak), voor het kalenderjaar 2015 vastgesteld op € 604.000 (de beschikking). Met de beschikking is in één geschrift bekendgemaakt en verenigd de aan belanghebbende voor het jaar 2015 opgelegde aanslagen in de onroerendezaakbelastingen (de aanslagen) van de gemeente [Z] .
1.2. De heffingsambtenaar heeft het daartegen door belanghebbende gemaakte bezwaar ongegrond verklaard.
1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep ingesteld bij de Rechtbank. Er is een griffierecht van € 331 geheven.
1.4. De Rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd, de waarde van de onroerende zaak vastgesteld op € 580.000, de aanslagen dienovereenkomstig verminderd, de heffingsambtenaar veroordeeld in de proceskosten van belanghebbende tot een bedrag van € 1.484 en de heffingsambtenaar opgedragen het betaalde griffie- recht van € 331 aan belanghebbende te vergoeden.
Loop van het geding in hoger beroep
2.1. De heffingsambtenaar heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.
2.2. De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgehad ter zitting van het Hof van 11 januari 2017. Partijen zijn verschenen. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt.
Vaststaande feiten
Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting verhandelde staat in hoger beroep het volgende vast:
3.1. Belanghebbende is eigenaar van de onroerende zaak. De onroerende zaak is een vrijstaand kantoorpand, gebouwd in 1875 en gerenoveerd in 1987. De inhoud van de onroerende zaak is ongeveer 1.750 m3 en de oppervlakte van het perceel bedraagt ongeveer 209 m2. De onroerende zaak heeft de status van Rijksmonument. Op de waardepeildatum werd de onroerende zaak niet verhuurd.
3.2. De heffingsambtenaar heeft in eerste aanleg een taxatierapport overgelegd, opgemaakt op 28 december 2015 door [A] . In het taxatierapport is, voor zover in hoger beroep van belang, opgenomen:
"Onroerende zaak
Soort en plaatselijke omschrijving:
Vrijstaand kantoorgebouw met erf en ondergrond, staande en gelegen te [Z] , [Y] .
Kad.gemeente Sectie Nummer Letter/index Grootte
[…] 209 m2
Bron: Kadaster
Eigen grond op erfpacht: Eigen grond
Bij eigen grond waarde ongebouwd: Circa. € 85.000.
Gegevens onroerende zaak:
Kantoor: Bouwjaar: 1875 Oppervlakte bebouwd: ca. 200m2
Vastgestelde waarde: € 604.000.
(…)
Waarde op de peildatum
Onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik: € 645.000
(…)
Berekening kantoor [Y]
Omschrijving |
Bouwjaar |
Oppervlakte |
Huur |
Factor |
Waarde |
Kantoorruimte begane grond |
1875 |
195 m2 |
€ 149,00 |
11 |
€ 319.605 |
Kantoorruimte eerste verdieping |
1875 |
195 m2 |
€ 119,20 |
11 |
€ 255.684 |
Opslagruimte tweede verdieping |
1875 |
123 m2 |
€ 52,15 |
11 |
€ 70.558 |
Inhoud 1.750 m3 Grondopp 209 m2 |
TAX |
€ 645.927 |
|||
WOZ |
€ 604.000 |
Verantwoording onderbouwing (referentieobjecten)
[B] , verkocht per 04-07-2014 voor € 475.000*
Omschrijving |
Bwjr |
BVO |
Huurprijs |
Huurwaarde |
Factor |
Totaal |
Kantoorruimte begane grond |
1927 |
131 m2 |
€ 149,00 |
€ 19.519 |
11,5 |
€ 224.468 |
Kantoorruimte 1e verdieping |
1927 |
105 m2 |
€ 119,20 |
€ 12.516 |
11,5 |
€ 143.934 |
Opslagruimte 2e verdieping |
1927 |
100 m2 |
€ 52,15 |
€ 5.215 |
11,5 |
€ 59.972 |
Kelder |
1927 |
9 m2 |
€ 37,25 |
€ 335 |
11,5 |
€ 3.852 |
Grondsurplus ligging aan de Rijn |
€ 80.000 |
|||||
Achterstallig onderhoud |
-/- € 22.500 |
|||||
Inhoud 950 m3 Grondopp 910 m2 |
TAX |
€ 489.729 |
||||
WOZ |
€ 490.000 |
Wordt momenteel verbouwd tot woning, verkoop inclusief achterstallig onderhoud
[C] , verkocht per 24-07-2014 in verhuurde staat voor € 750.000
Omschrijving |
Bwjr |
BVO |
Huurprijs |
Huurwaarde |
Factor |
Totaal |
Kantoorruimte begane grond |
1940 |
124 m2 |
€ 149,00 |
€ 18.476 |
10,5 |
€ 193.998 |
Kantoorruimte 1e verdieping |
1940 |
84 m2 |
€ 119,20 |
€ 10.013 |
10,5 |
€ 105.134 |
Kantoorruimte 1e verdieping |
1940 |
178 m2 |
€ 134,10 |
€ 23.869 |
10,5 |
€ 250.624 |
Kantoorruimte 2e verdieping |
1940 |
86 m2 |
€ 104,30 |
€ 8.969 |
10,5 |
€ 94.183 |
Kantoorruimte 3e verdieping |
1940 |
50 m2 |
€ 89,40 |
€ 4.470 |
10,5 |
€ 46.935 |
Opslagruimte 2e verdieping |
1940 |
92 m2 |
€ 52,15 |
€ 4.798 |
10,5 |
€ 50.376 |
Opslagruimte -1 |
1940 |
115 m2 |
€ 44,70 |
€ 5.140 |
10,5 |
€ 53.975 |
Bodemverontreiniging |
-/- € 47.000 |
|||||
Grondopp 593 m2 |
TAX |
€ 748.225 |
||||
WOZ |
€ 750.000 |
[D] , verkocht per 08-07-2015 voor € 400.000*
Omschrijving |
Bwjr |
BVO |
Huurprijs |
Huurwaarde |
Factor |
Totaal |
Kantoorruimte begane grond |
1880 |
145 |
€ 120 |
€ 17.400 |
11,25 |
€ 195.750 |
Kantoorruimte 1e verdieping |
1880 |
145 |
€ 100 |
€ 14.500 |
11,25 |
€ 163.125 |
Zolder |
1880 |
123 |
€ 30 |
€ 3.690 |
11,25 |
€ 41.512 |
Inhoud 1.430 m3 Grondopp 410 m2 |
TAX |
€ 645.927 |
||||
GVW |
WOZ |
€ 604.000 |
* Bestemming maatschappelijke doeleinden. Betreft gemeentelijk monument.
A. Ligging
1. Naaste omgeving en stand.
Het object is gelegen in aanlooproute naar stadscentrum.
2. Belendingen.
Onderhavig object is omgeven door kantoren en winkels.
(…)
5. Onderdeel van beschermd stads of dorpsgezicht.
Het pand heeft een Rijksmonumentenstatus.
(…)
7. Ligging aan een openbare, verharde weg en aansluiting op riolering, gas, water en elektriciteitsvoorzieningen.
Gelegen aan een verharde weg met alle aansluitingen, nutsvoorzieningen en riool.
(…)
9. Parkeermogelijkheden.
Parkeergelegenheid op openbare weg en in directe omgeving diverse parkeerterreinen en overdekte parkeergarage. In dit gebied is betaald parkeren van toepassing.
B. Opstallen
1. Bouwjaar/ouderdom.
Het oorspronkelijke bouwjaar is omstreeks 1875, is in 1987 grondig gerestaureerd en als kantoor in gebruik.
(…)
3. Kwaliteit van de toegepaste materialen in relatie tot de ouderdom van het object.
De kwaliteit is goed, de onderhoudsconditie is goed.
(…)
C. Huursituatie
1. Huidige situatie
a. Volgens opgave van: Eigenaar
Is het object (gedeeltelijk) verhuurd: Neen, het pand is geheel in eigen gebruik.
(…)
2. Verhuurmogelijkheden:
a. Inschatting verhuurbaarheid: Locatie, onderhoud en courantheid zijn goed.
b. Economische huurwaarde: ca. € 58.000 per jaar
(…)
E. Nadere mededelingen
Betreft het vrijstaande kantoorpand “ [E] ”.
Hoogte begane grond 3.60m, hoogte eerste verdieping 3.30m en tweede verdieping 2.80m.
De door gemachtigde genoemde referentie betreft het voormalig [F] ). De bestemming is maatschappelijke doeleinden.
Dit betekent dat de grondprijs in dit gebied van € 400 per m2, dient te worden aangepast naar
ca. € 140 per m2 exclusief BTW.
Hoewel de transactie ruim 1,5 jaar na de waardepeildatum van 01.01.2014 heeft plaatsgevonden, is deze toch als referentie toegevoegd om de gehanteerde kapitalisatiefactor van 11 te onderbouwen.
Het pand staat momenteel te huur voor € 35.000 per jaar in de huidige toestand. Moet grondig worden gerenoveerd/gerestaureerd en er is bovendien asbest aanwezig.
Het pand is vanwege de bestemming (incourant) in voorgaande jaren gewaardeerd met behulp van de gecorrigeerde vervangingswaarde (GVW- methode).
De huurprijs van € 120 per m2 voor de begane grond is dus exclusief de verbouwingskosten.
De tweede verdieping betreft een niet-geïsoleerde open ruimte.
F. Conclusie, Advies
Alle waardebepalende factoren wegend, concludeer ik dat de WOZ-waarde van € 604.000 niet te hoog is vastgesteld en gehandhaafd blijft."
3.3. De heffingsambtenaar heeft in hoger beroep een taxatierapport overgelegd, opgemaakt op 23 augustus 2016 door [G] . In het taxatierapport is, voor zover in hoger beroep van belang, opgenomen:
"Waardering:
Marktwaarde vrij van verhuur en gebruik: € 632.000,= (…)
Toegepaste methodiek:
De waardering is mede gebaseerd op: objectvergelijking.
Omschrijving [Y] :
In het centrum van [Z] gelegen monumentale kantoorruimte.
Taxatieonderdelen
Deel |
Laag |
Bouwj |
Renjr |
Opp. |
Inh |
Eenh |
Waarde |
Kwl |
Ond. |
Dlm |
Kantoor |
0 |
1875 |
1987 |
1750 |
314 |
549.000 |
4 |
4 |
4 |
|
Grond |
0 |
209 |
83.000 |
(…)
Referentieobjecten
[Z] – [H] WOZ-waarde € 575.000,= per 1-1-2014
In het centrum van [Z] gelegen monumentale kantoorruimte.
Taxatieonderdelen
Deel |
Laag |
Bouwj |
Renjr |
Opp. |
Inh |
Eenh |
Waarde |
Kwl |
Ond. |
Dlm |
Kantoor |
0 |
1849 |
1987 |
1515 |
314 |
475.000 |
4 |
4 |
4 |
|
Grond |
0 |
264 |
375 |
99.000 |
(…)
[Z] – [B] Koopsom: € 475.000,= (transactiedatum 1-7-2014
In het centrum van [Z] gelegen karakteristieke kantoorvilla.
Taxatieonderdelen
Deel |
Laag |
Bouwj |
Opp. |
Inh |
Eenh |
Waarde |
Kwl |
Ond. |
Dlm |
Kantoor |
0 |
1927 |
950 |
237 |
225.000 |
3 |
3 |
4 |
|
Grond |
0 |
910 |
275 |
250.000 |
(…)
[Z] – [D] Koopsom € 400.000,= (transactiedatum 26-5-2015)
In het centrum van [Z] gelegen karakteristieke vrijstaande monumentale kantoorvilla.
Taxatieonderdelen
Deel |
Laag |
Bouwj |
Opp. |
Inh |
Eenh |
Waarde |
Kwl |
Ond. |
Dlm |
Kantoor |
0 |
1880 |
1430 |
180 |
225.000 |
3 |
2 |
3 |
|
Grond |
0 |
410 |
346 |
142.000 |
(…)
Opmerkingen:
Deze waardering is tot stand gekomen na globale opname van het object, rekening houdend met:
- stand en ligging van het object;
- bouwaard en constructie;
- staat van onderhoud;
- bestemming;
- alle ons bekende waardebepalende factoren.
Voor deze waardering is er van uit gegaan, dat geen sprake is van waardebeïnvloedende bijzondere erfdienstbaarheden, bijzondere kwalitatieve rechten en verplichtingen en overige bijzondere lasten en beperkingen."
3.4. Belanghebbende heeft een taxatierapport overgelegd, opgemaakt op 24 augustus 2015 door [I] . In het taxatierapport is het volgende, voor zover in hoger beroep van belang, opgenomen:
"D WAARDERING
1 Het object is getaxeerd op:
a WOZ-waarde voor waardepeildatum 1-1-2014 : € 534.000,00
(…)
H KWALIFICATIE
1 Beoordeling opstallen
a Kwaliteit : 3 voldoende
b Onderhoud : 3 voldoende
c Luxe : 3 voldoende
d Doelmatigheid : 3 voldoende
e Uitstraling : 3 voldoende
(…)
3 Beoordeling ligging
e Ligging : 3 voldoende
3 Begripsomschrijving
3 De gehanteerde KOLDU score voor getaxeerde en referentieobjecten:
a afkorting "K" kwaliteit en staat voor : Bouwkundige kwaliteit van het casco waaronder de fundering, vloeren, gevels en het dak.
b afkorting "O" onderhoud en staat voor : Onderhoudstoestand van het exterieur waaronder begrepen het schilderwerk, kozijnen en het houtwerk.
c afkorting "L" luxe en staat voor : De kwaliteit van het voorzieningenniveau waaronder begrepen de keuken, toilet, badkamer en de onderhoudstoestand van het interieur.
d afkorting "D" doelmatigheid en staat voor : De aard en indeling van het object in vergelijking tot hetgeen gebruikelijk is voor objecten van soortgelijke typering.
e afkorting "U" uitstraling en staat voor : De uitstraling van het object.
f wijze van waarderen KOLDU score : De taxateur geeft aan het object van de belastingplichtige een rapportcijfer op de schaal van 1 t/m 5. Waarbij 1 slecht vertegenwoordigd en 5 uitstekend.
I ONDERBOUWING WAARDEOORDEEL
1 Toegepaste methodiek
a De onderhavige waardering is mede gebaseerd op:
- Objectvergelijking : De vergelijking met alle beschikbare marktinformatie, "comparatieve benadering".
- Huurwaardekapitalisatie methode : Bij de taxatie van de WOZ waarde wordt uitgegaan van de bruto huurprijs zoals deze door de huurder zal worden betaald. Dit is de huurprijs inclusief de kosten voor beheer en exploitatie van het pand. Om de getaxeerde huurwaarde om te zetten naar de waarde in het economisch verkeer wordt de bruto huurwaarde vermenigvuldigd met de kapitalisatiefactor.
- Nadere onderbouwing : Een nadere onderbouwing van de bruto huurwaarde en de kapitalisatiefactor treft u als bijlage aan achter dit taxatierapport.