Gerechtshof Den Haag, 18-08-2022, ECLI:NL:GHDHA:2022:1744, BK-21/00772 en BK-21/00773

3. De Rechtbank heeft het volgende geoordeeld, waarbij belanghebbende is aangeduid als eiseres en de Inspecteur als verweerder.

15. Op grond van artikel 8:42 van de Algemene wet bestuursrecht (AWB) is verweerder gehouden de op de zaken betrekking hebbende stukken aan de rechtbank toe te zenden. Eiseres stelt dat verweerder de stukken die betrekking hebben op de procedures die zijn gevoerd over de genomen informatiebeschikkingen voor de jaren 2008 tot en met 2010 niet aan de rechtbank heeft overgelegd. Door eiseres is niet concreet aangegeven of, en zo ja, in hoeverre de informatie in het kader van de reeds vernietigde informatiebeschikkingen voor de jaren 2008 tot en met 2010 van belang is voor de onderhavige zaken. Het ontbreken van de stukken staat ook niet in de weg aan de beoordeling voor de onderhavige zaken. Ook is de rechtbank dit niet gebleken aan de hand van de door eiseres zelf ingebrachte stukken. Er is derhalve geen schending van artikel 8:42 van de AWB.

16. Eiseres heeft gesteld dat verweerder voorafgaand aan het horen niet alle op de zaken betrekking hebbende stukken ter inzage heeft gelegd. Eiseres heeft aangevoerd dat relevante arresten van Hoge Raad, met name arresten die zien op eerdere door eiseres gevoerde procedures over de jaren 2003 tot en met 2008, niet in de dossiers waren opgenomen. De rechtbank is van oordeel dat verweerder niet gehouden is alle relevante jurisprudentie uitgeprint in de dossiers aanwezig te hebben. De door eiseres genoemde arresten van de Hoge Raad zijn gepubliceerd en door een ieder te raadplegen. Voor zover eiseres in algemene zin heeft gesteld dat de dossiers onvolledig waren tijdens de inzage, is door eiseres onvoldoende concreet aangegeven welke stukken ontbraken en in hoeverre deze stukken van belang zijn in de onderhavige procedures.

17. De rechtbank merkt overigens nog op dat ten aanzien van alle stukken die naar het oordeel van eiseres ten onrechte niet zijn overgelegd of ter inzage zijn verstrekt, eiseres zelf (over een groot gedeelte van) deze stukken beschikt en desgewenst zelf in de procedures had kunnen inbrengen. Van een processueel nadeel jegens eiseres is dan ook niet gebleken.

18. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat de aanslagen IB/PVV 2013 en 2014 buiten de termijn van artikel 11, derde lid, van de Algemene wet rijksbelastingen (Awr), zijn vastgesteld. Eiseres stelt dat dit tot gevolg heeft dat de in haar aangiften opgenomen verliezen uit werk en woning moeten worden vastgesteld en de aangiften moeten worden gevolgd.

19. Voor het jaar 2013 geldt dat de aanslagtermijn in beginsel eindigt op 31 december 2016. Vaststaat dat voor het indienen van de aangifte IB/PVV 2013 dertien maanden uitstel is verleend. Gelet op het bepaalde in artikel 11, derde lid, van de Awr, is dan de laatste dag waarop de aanslag kon worden opgelegd 31 januari 2018. De dagtekening van de aanslag IB/PVV 2013 is 6 januari 2018. Gesteld noch gebleken is dat de dag van dagtekening is gelegen na de dag van de bekendmaking. De aanslag is daarom tijdig vastgesteld.

20. Voor het jaar 2014 geldt dat de aanslagtermijn in beginsel eindigt op 31 december 2017. Vaststaat dat voor het indienen van de aangifte IB/PVV 2014 dertien maanden uitstel is verleend. Gelet op het bepaalde in artikel 11, derde lid, van de Awr, is dan de laatste dag waarop de aanslag kon worden opgelegd 31 januari 2019. De dagtekening van de aanslag IB/PVV 2014 is 15 maart 2018. Gesteld noch gebleken is dat de dag van dagtekening is gelegen na de dag van de bekendmaking. De aanslag is daarom tijdig vastgesteld.

21. De rechtbank volgt het standpunt van eiseres niet dat sprake is van schending van de hoorplicht, omdat eiseres niet inhoudelijk zou zijn gehoord. Vaststaat namelijk dat op 27 augustus 2019 een hoorgesprek met eiseres heeft plaatsgevonden betreffende onderhavige belastingaanslagen. Hiervan is een verslag opgesteld wat onderdeel uitmaakt van de door verweerder overgelegde stukken. Eiseres is dus in de gelegenheid geweest om haar bezwaren mondeling toe te lichten en heeft ook van die gelegenheid gebruik gemaakt.

22. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn geschonden, meer in het bijzonder het motiveringsbeginsel. Naar de rechtbank begrijpt, voert eiseres daartoe aan dat verweerder een onjuist en suggestief, dan wel incompleet feitencomplex als uitgangspunt neemt en de geschilpunten onjuist formuleert in de uitspraken op bezwaar.

23. De rechtbank is van oordeel dat verweerder in de uitspraken op bezwaar is ingegaan op de door eiseres aangevoerde gronden en dat de uitspraken op bezwaar voldoende en begrijpelijk gemotiveerd zijn. De omstandigheid dat eiseres zich niet kan vinden in de uitspraken op bezwaar en de door verweerder gebezigde motivering, doet niet af aan het feit dat de uitspraken op bezwaar zijn voorzien van een motivering. Van schending van het motiveringsbeginsel is derhalve geen sprake.

24. Eiseres heeft ter zitting verklaard dat zij een brief heeft ontvangen van de Belastingdienst waarin is opgenomen dat zij vermeld staat op een zogenoemde ‘zwarte lijst’, de Fraude signaleringsvoorziening (FSV). Het standpunt van eiseres is dat deze ‘zwarte lijst’ verboden is gelet op Boek 3 en Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BW), dat zij hier ten onrechte op staat vermeld en dat verweerder zich hierdoor heeft laten leiden door ‘spookverhalen’. Het gevolg hiervan is dat haar aangiften moeten worden gevolgd.

25. Voornoemd standpunt van eiseres slaagt niet. Uit het feit dat eiseres voornoemde brief heeft ontvangen volgt nog niet dat verweerder bij het opleggen van de onderhavige aanslagen enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur ten aanzien van eiseres heeft geschonden. De brief kan enkel bevestigen dat gegevens van eiseres waren geregistreerd, maar daaruit volgt niet dat deze registratie ook daadwerkelijk gevolgen heeft gehad voor eiseres. De rechtbank leidt uit de stukken in het dossier af dat verweerder eiseres zowel in de aanslagregelende fase als in de bezwaarfase in de gelegenheid heeft gesteld vragen te beantwoorden en stukken ter nadere onderbouwing aan te leveren, zonder dat daarbij van enige kwalificatie als fraudeur of “spookverhaal” sprake is. Een al dan niet terechte vermelding in de FSV brengt niet met zich mee dat verweerder in het geheel geen correcties meer kan aanbrengen en dat de aangiften van eiseres zonder meer gevolgd moeten worden. De rechtbank merkt nog op dat de zwarte lijst als genoemd in artikel 6:236 van het BW¹ een andere “zwarte lijst” betreft dan de FSV, die in de volksmond ook als zwarte lijst wordt geduid. Boek 3 en Boek 6 van het BW zijn dan ook niet van toepassing.

26. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat de in haar aangifte IB/PVV 2013 en 2014 opgenomen verliezen uit onderneming in aanmerking moeten worden genomen aangezien zij een eenmanszaak drijft onder de naam [Kantoor B] en daarnaast medevennoot is van de [vof 1] en [vof 2] . Verweerder heeft zich vanaf het jaar 2008, ter voorkoming van verdere discussie, op het standpunt gesteld dat eiseres met de hiervoor vermelde ondernemingen enkel verliezen leidt en er geen sprake meer is van een bron van inkomen. Ook voor de onderhavige belastingjaren stelt verweerder zich ook (primair) op dit standpunt.

27. In zijn uitspraak van 2 mei 2017² heeft het gerechtshof Den Haag overwogen dat [Kantoor B] voor rekening en risico van eiseres wordt gedreven. In zijn uitspraak op 9 maart 2021³ komt het Hof niet op zijn eerdere oordeel terug. De rechtbank sluit zich aan bij het oordeel van het Hof dat [Kantoor B] voor rekening en risico van eiseres wordt gedreven. De stelling van verweerder dat [Kantoor B] niet langer een onderneming vormt acht de rechtbank niet juist. De rechtbank acht aannemelijk dat met de onderneming wel degelijk voordeel wordt behaald. Mede gelet op het vermogen van eiseres en haar echtgenoot is aannemelijk dat er in werkelijkheid geen verliezen worden behaald, maar dat louter fiscale verliezen worden gecreëerd door allerlei kosten en lasten op te voeren. Naar het oordeel van de rechtbank vormt [Kantoor B] wel een onderneming.

28. De rechtbank is van oordeel dat verweerder de verliezen uit deze onderneming voor de belastingjaren 2013 en 2014 terecht heeft gecorrigeerd met de hierna te noemen bedragen. De rechtbank overweegt als volgt.

29. Met betrekking tot [vof 1] overweegt de rechtbank het volgende. Het Hof heeft in zijn uitspraak van 2 mei 2017⁴ onder 7.1.1.14 geoordeeld dat de inspecteur aannemelijk heeft gemaakt dat de [vof 1] geen onderneming vormt vanwege het reeds sinds vele jaren – vanaf 1992 – ontbreken van activiteiten. Het cassatieberoep tegen deze uitspraak is op 23 maart 2018 ongegrond verklaard.⁵ De rechtbank ziet geen aanleiding om thans anders te oordelen. Verweerder heeft terecht de voor [vof 1] aangegeven verliezen niet in aanmerking genomen.

30. Met betrekking tot [vof 2] heeft het gerechtshof Den Haag in haar uitspraak van 9 maart 2021⁶ in rechtsoverweging 5.1.7.5. overwogen dat eiseres vanaf de startdatum van [vof 2] alleen in de jaren 2006 en 2007 geringe positieve resultaten in haar aangiften IB/PVV heeft aangegeven. In de daaropvolgende jaren 2008 tot en met 2011 zijn alleen negatieve resultaten behaald en heeft het Hof geoordeeld dat ook voor de jaren 2008 tot en met 2010 geen sprake is van een bron van inkomen. Ook voor onderhavige belastingjaren heeft eiseres verliezen aangegeven in haar aangiften. Eiseres heeft niet aannemelijk gemaakt dat hierin verandering te verwachten is. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat ook voor de jaren 2013 en 2014 geen sprake is van een bron van inkomen met betrekking tot [vof 2] . De verliezen zijn door verweerder terecht niet in aanmerking genomen.

31. Ter zitting is komen vast te staan dat het bedrag van de pga over het jaar 2014 niet meer in geschil is. Enkel is dus nog in geschil of het in aanmerking genomen bedrag aan pga over het jaar 2013 juist is. Verweerder heeft na bezwaar een bedrag van € 4.401 aan pga in aanmerking genomen. In de aanslagregeling is 50% aan eiseres toegerekend en de andere 50% aan haar echtgenoot. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat een hoger bedrag in aanmerking dient te worden genomen. Eiseres heeft in deze de bewijslast. De door eiseres overgelegde stukken acht de rechtbank onvoldoende om een hoger bedrag aan pga in aanmerking te nemen. Eiseres heeft geen officiële dieetverklaringen overgelegd waardoor een hoger bedrag aan dieetkosten in aanmerking kan worden genomen. Ook maakt eiseres niet aannemelijk dat zij in 2013 extra uitgaven heeft gedaan voor kleding en beddengoed. Verweerder heeft terecht enkel een bedrag van € 310 voor kleding en beddengoed van de echtgenoot van eiseres in aanmerking genomen.

Verweerder heeft zich in beroep op het standpunt gesteld dat de drempel voor de pga niet juist berekend is en de post verhoging specifieke uitgaven door het tegemoetkomen aan een aantal punten in bezwaar hoger moet worden vastgesteld. Verweerder stelt dat de pga na toepassing van de drempel op een bedrag van € 4.792 dient te worden vastgesteld. Verweerder beroept zich in deze op interne compensatie.

32. Hoewel verweerder pas ter zitting voor het eerst een expliciet beroep doet op interne compensatie in verband met het hiervoor vermelde hogere bedrag aan pga acht de rechtbank dit in de onderhavige procedure toch tijdig, nu dit impliciet uit het verweerschrift is af te leiden. Door verweerder is daarin immers aangegeven dat de aanslag eerder te laag dan te hoog is opgelegd nu niet alle kosten, zie hiervoor onder 28, zijn gecorrigeerd. Dit punt is daarmee eerder tussen partijen aan de orde gekomen. Eiseres heeft hier op kunnen reageren en heeft van die mogelijkheid ook gebruik gemaakt. De rechtbank honoreert derhalve het beroep op interne compensatie.

33. In haar aangifte IB/PVV 2013 en 2014 heeft eiseres een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen aangegeven van nihil. Verweerder heeft de aangiften van eiseres op dit punt gecorrigeerd en heeft na de bezwaarfase de onder 4 en 8 vermelde bedragen in aanmerking genomen. Zowel voor het jaar 2013 als 2014 hebben eiseres en haar echtgenoot de woning in [woonplaats 2] als eigen woning aangemerkt. Niet in geschil is dat de woning in [woonplaats 1] voor 100% van de WOZ-waarde in box 3 in aanmerking genomen dient te worden. Ook de banktegoeden die verweerder in box 3 in aanmerking heeft genomen zijn niet in geschil.

34. Met betrekking tot de effectenportefeuille heeft eiseres zich op het standpunt gesteld dat verweerder deze ten onrechte tot box 3 heeft gerekend. De effectenportefeuille zou zijn overgedragen aan Delta Lloyd. De rechtbank volgt eiseres niet in haar standpunt. De effectenportefeuille is weliswaar in onderpand gegeven aan Delta Lloyd ten behoeve van de door Delta Lloyd verstrekte lening voor de aankoop van de woning in [woonplaats 2] , dit betekent echter niet dat de eigendom van de effectenportefeuille naar Delta Lloyd is overgegaan. Verweerder heeft de effectenportefeuille derhalve terecht in box 3 in aanmerking genomen.

35. De hiervoor vermelde lening van Delta Lloyd ten behoeve van de aankoop van de woning in [woonplaats 2] heeft verweerder terecht in box 1 in aanmerking genomen aangezien de woning in [woonplaats 2] in onderhavige belastingjaren de eigen woning van eiseres en haar echtgenoot was. Voor de aankoop van de woning in [woonplaats 2] is tevens ‘familielening I’ aangegaan. Het nominale bedrag van deze familielening heeft verweerder in box 1 in aanmerking genomen. De rente over deze lening wordt schuldig gebleven. Verweerder heeft naar het oordeel van de rechtbank terecht de rente over de hoofdsom wel in aftrek toegelaten in box 1 en het totale bedrag aan schuldig gebleven rente in box 3 in aanmerking genomen. Voor de jaren 2013 en 2014 betreft dit een bedrag van € 31.385 respectievelijk € 34.233.

36. In 2001 is ‘familielening II’ ontstaan. Aangezien deze lening is aangegaan ten behoeve van de woning in [woonplaats 1] heeft verweerder deze terecht in box 3 als schuld in aanmerking genomen. De rente op deze lening is bijgeschreven. Verweerder heeft derhalve voor het belastingjaar 2013 een bedrag van in totaal € 135.908 en voor het belastingjaar 2014 een bedrag van in totaal € 142.703 als schuld in aanmerking genomen.

37. Ter zitting heeft eiseres gesteld dat ook familielening III, IV en V in box 3 in aanmerking genomen moeten worden. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres onvoldoende aannemelijk gemaakt, zo deze schulden al in box 3 in aanmerking moeten worden genomen, wat de hoogte van deze schulden is op 1 januari 2013 dan wel 1 januari 2014.

38. Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat verweerder ten onrechte gebruik heeft gemaakt van extrapolatie in de zin dat verweerder zich baseert op gegevens en standpunten uit procedures ten aanzien van andere belastingjaren die nog niet onherroepelijk vaststaan. Verweerder heeft desgevraagd ter zitting toegelicht in eerdere jaren gebruik te hebben gemaakt van extrapolatie, echter in de onderhavige jaren niet. Wel heeft verweerder bij de onderhavige jaren de lijn van eerdere jurisprudentie aangehouden. De rechtbank is van oordeel dat het verweerder vrij staat om naar eerdere al dan niet onherroepelijk geworden uitspraken en arresten te verwijzen en een standpunt in te nemen dat hiermee in lijn is. Het standpunt van eiseres slaagt niet.

39. Aan hetgeen partijen hebben aangevoerd over omkering en verzwaring van de bewijslast gaat de rechtbank voorbij, aangezien het niet tot een ander oordeel leidt.

40. Nu verder gesteld noch gebleken is dat de belastingrente niet in overeenstemming met het bepaalde in hoofdstuk VA van de Awr is berekend, is aan eiseres terecht belastingrente in rekening gebracht.

41. In zijn arresten van 10 juni 2011 heeft de Hoge Raad beslist dat het rechtszekerheidsbeginsel ertoe noopt dat ook zuivere belastinggeschillen binnen een redelijke termijn worden beslecht en dat in voorkomend geval overschrijding van de redelijke termijn, behoudens bijzondere omstandigheden, dient te leiden tot vergoeding van immateriële schade.⁷ Voor de beantwoording van de vraag of de redelijke termijn is overschreden, wordt aangesloten bij de uitgangspunten die zijn neergelegd in het arrest van de Hoge Raad van 22 april 2005⁸. Dit betekent dat als uitgangspunt geldt dat, behoudens bijzondere omstandigheden, de berechting van een zaak door de rechtbank niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien de rechtbank niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen, uitspraak doet. Van die termijn van twee jaar kan worden afgeweken in verband met de ingewikkeldheid van een zaak of de invloed van een belanghebbende op het procesverloop. De termijn vangt aan op het moment dat verweerder het bezwaarschrift ontvangt. Als uitgangspunt voor de hoogte van de schadevergoeding geldt een tarief van € 500 per halfjaar dat de redelijke termijn is overschreden, waarbij het totaal van de overschrijding naar boven wordt afgerond. Heeft de procedure tot de uitspraak van de rechtbank langer dan twee jaar geduurd, dan dient vervolgens voor de bezwaar- en de beroepsfase afzonderlijk te worden bezien of sprake is van een langere behandelingsduur dan gerechtvaardigd, waarbij in beginsel geldt dat de bezwaarfase binnen een half jaar en de beroepsfase binnen anderhalf jaar zou moeten worden afgerond.⁹

42. In een geval als het onderhavige, waarin meerdere zaken van eiseres gezamenlijk zijn behandeld, dient in dit verband te worden beoordeeld of die zaken in hoofdzaak betrekking hebben op hetzelfde onderwerp. Indien hiervan sprake is, wordt per fase van de procedure waarin sprake is geweest van gezamenlijke behandeling, voor die zaken tezamen een keer het tarief van € 500 per halfjaar gehanteerd. Indien de rechtsmiddelen waarmee die fase van de procedure in de betrokken zaken is ingeleid niet tegelijkertijd zijn aangewend, dient daarbij ter bepaling van de mate van overschrijding van de redelijke termijn te worden gerekend vanaf het tijdstip van indiening van het eerst aangewende rechtsmiddel, in dit geval vanaf de ontvangst van het eerst ingediende bezwaarschrift.¹⁰

43. De rechtbank overweegt dat grond bestaat de procedures van eiseres met betrekking tot onderhavige aanslagen IB/PVV 2013 en 2014 aan te merken als samenhangend. Ter bepaling van de mate van overschrijding van de redelijke termijn dient daarom te worden gerekend vanaf de ontvangst van het eerst ingediende bezwaarschrift op 14 februari 2018. Vanaf de indiening van dit bezwaarschrift tot de uitspraak van de rechtbank zijn, afgerond naar boven, 3,5 jaar verstreken. In beginsel is er dan een overschrijding van de redelijke termijn van 1,5 jaar welke geheel is toe te rekenen aan verweerder.

44. De rechtbank merkt nog op dat uit de stukken in de dossiers niet volgt dat verweerder - zoals hij bloot heeft gesteld - met toestemming van eiseres de procedure over de jaren 2008 tot en met 2012 heeft afgewacht. In de periode gelegen tussen het moment van het indienen van het (pro forma) bezwaarschrift en de uitspraak op bezwaar heeft er met enige regelmaat, zij het sporadisch (inhoudelijk) contact plaats gevonden tussen partijen. Daarnaast is van verleende toestemming met eiseres niet gebleken. De rechtbank ziet dan ook geen aanleiding om hiermee rekening te houden bij het bepalen van de overschrijding van de redelijke termijn.

45. Gezien voorgaande bestaat grond aan eiseres een schadevergoeding toe te kennen van € 1.500.

46. Gelet op wat hiervoor is overwogen dienen de beroepen ongegrond te worden verklaard.

47. Nu aan eiseres een vergoeding voor immateriële schade moet worden toegekend, dient verweerder het door eiseres betaalde griffierecht aan eiseres te vergoeden. Voor de onderhavige zaken is eenmaal griffierecht geheven van € 48. De rechtbank ziet geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling omdat eiseres niet heeft aannemelijk gemaakt dat haar echtgenoot voor haar beroepsmatig als rechtsbijstandverlener is opgetreden en zij daar kosten voor heeft gemaakt. Voor vergoeding van kosten van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand is dan ook geen plaats.”