Gerechtshof Den Haag, 17-09-2024, ECLI:NL:GHDHA:2024:1800, BK-23/1127

3. De Rechtbank heeft geoordeeld, waarbij belanghebbende is aangeduid als eiseres en de Inspecteur als verweerder:

14. Het is vaste rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens dat belastingheffing is te beschouwen als regulering van eigendom in de zin van artikel 1 EP. Inbreuk door de Staat op het ongestoorde genot van eigendom van een natuurlijk persoon of rechtspersoon is alleen dan gerechtvaardigd indien de inbreuk in overeenstemming is met het nationale recht (‘lawful’), de inbreuk een legitiem doel (‘legitimate aim’) in het algemeen belang dient en er een redelijke mate van evenredigheid is tussen de gebruikte middelen en het doel dat wordt nagestreefd. Dit laatste vereist het bestaan van een redelijke verhouding (‘fair balance’) tussen voormeld algemeen belang en de bescherming van individuele rechten. Waar het gaat om de beoordeling van wat in het algemeen belang is en de keus van de middelen om dit belang te dienen, komt de wetgever een ruime beoordelingsvrijheid toe.[8]

15. Het (minimum)percentage belastingrente was tot 1 oktober 2020 neergelegd in artikel 30hb, eerste lid, van de AWR. Met ingang van 1 oktober 2020 staat deze in het op artikel 30hb van de AWR gebaseerde Besluit belasting- en invorderingsrente. Gelet op de onder 8, 11 en 12 opgenomen memorie van toelichting en Kamerbrief zijn de belastingrentepercentages naar het oordeel van de rechtbank voldoende toegankelijk, precies en voorzienbaar in de uitoefening en dus ‘lawful’.

16. Het heffen van belastingen in het algemeen belang dient in beginsel een ‘legitimate aim’. Naar het oordeel van de rechtbank geldt dit ook voor het berekenen van rente over belasting tegen een ondergrens boven de wettelijke rente, ongeacht of deze ondergrens een budgettair belang dient. Ook overigens streeft de wetgever naar het oordeel van de rechtbank gelet op de hiervoor vermelde totstandkomingsgeschiedenis met de belastingrente legitieme doelen na (vereenvoudiging van de regeling, voorkoming van sparen bij de fiscus en als prikkel dienen tot het tijdig en correct voldoen aan de aangifte- en informatieverplichtingen).

17. De rechtbank is van oordeel dat de wetgever op het niveau van de regelgeving met het hanteren van een ondergrens boven de wettelijke rente is gebleven binnen de hem toekomende ruime beoordelingsmarge (‘faire balance’). De minimumniveau’s zijn niet zodanig hoog dat de beoordeling van de wetgever evident van redelijke grond ontbloot is. Daarbij is ook het volgende van belang. Een belastingplichtige kan de belastingrente beperken of voorkomen door tijdig aan zijn of haar verplichtingen te voldoen. Verder gelden de ondergrenzen zowel bij het berekenen als bij het vergoeden van belastingrente. De wetgever heeft bij de bepaling van de hoogte van het rentepercentage een evenwicht willen vinden tussen enerzijds het voorkomen van ‘gunstig sparen’ bij de fiscus en anderzijds het voorkomen van ‘goedkoop lenen’ bij de fiscus. Bij het bepalen van een minimumrentevoet heeft de wetgever – en in zijn voetsporen de besluitgever – dit laatste (kennelijk) zwaarder laten wegen.[9] Dit zijn allemaal keuzen die niet van redelijke grond ontbloot zijn. Tot slot, in het geval van eiseres kan de heffing van belastingrente niet worden gezien als een individuele en buitensporige last, omdat eiseres niet nader heeft onderbouwd of de last zich in haar geval beduidend sterker laat voelen dan in het algemeen. Van schending van het eigendomsrecht is dus geen sprake.

18. Eiseres stelt verder dat de belastingrente in strijd is met de artikelen 6 en 7 van het EVRM. Volgens eiseres is in feite sprake van een sanctie en daarbij horen waarborgen, die bij de belastingrente afwezig zijn of niet toegepast. Deze stelling slaagt niet. Het al dan niet in rekening brengen van belastingrente wordt uitsluitend bepaald door tijdsverloop en de hoogte van de te betalen belasting. De belastingrente wordt niet beïnvloed door mogelijke verwijten aan de kant van de belastingplichtige. Nu aan het in rekening brengen van belastingrente het oogmerk van bestraffing vreemd is, is geen sprake van een 'criminal charge' als bedoeld in artikel 6 van het EVRM.[10]

19. Het beroep van eiseres op artikel 49, derde lid, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het Handvest) slaagt evenmin. Afgezien van het feit dat belastingrente geen boete is, geldt het Handvest enkel bij de tenuitvoerlegging van Unierecht, waartoe de belastingrenteregeling niet hoort.

20. Eiseres stelt, onder verwijzing naar een uitspraak van het Bundesfinanzhof, dat het belastingrentepercentage onredelijk hoog is. Deze beroepsgrond slaagt niet. De rechter is namelijk niet bevoegd de innerlijke waarde of billijkheid van de wet- en regelgeving te toetsen.[11]

21. Tot slot stelt eiseres dat (artikel 1 van) het Besluit belasting- en invorderingsrente onverbindend moet worden verklaard omdat de algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn geschonden. Zij voert hiertoe aan dat besluiten moeten voldoen aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur en de zogenoemde exceptieve toetsing moeten kunnen doorstaan en dat daarvan geen sprake is bij een belastingrente van minimaal 4%. Deze beroepsgrond faalt. Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad moet niet-formele wetgeving onverbindend worden verklaard of buiten toepassing worden gelaten als deze niet-formele wetgeving een algemeen rechtsbeginsel schendt of tot een onredelijke of willekeurige heffing leidt die de delegerende formele wetgever niet voor ogen kan hebben gestaan.[12] Naar het oordeel van de rechtbank is hiervan in het onderhavige geval geen sprake. De wetgever heeft in de toelichting bij de Verzamelspoedwet COVID-19 reeds aangekondigd dat in beginsel de onder het oude regime geldende (minimum)percentages van 4% en 8% weer zouden gaan gelden zodra de verlaging (naar 0,01%) niet meer noodzakelijk en passend is in het kader van de COVID-19-crisis.

22. Gelet op wat hiervoor is overwogen is het beroep ongegrond verklaard.

23. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.