Gerechtshof 's-Gravenhage, 28-12-2011, BV6991, BK-11/00201

GERECHTSHOF 's-GRAVENHAGE

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer d.d. 28 december 2011

in het geding tussen:

op het hoger beroep van belanghebbende tegen de uitspraak van de rechtbank 's-Gravenhage van 9 maart 2011, nummer AWB 09/7308 IB/PVV, betreffende de hierna vermelde navorderingsaanslag.

Navorderingsaanslag, beschikking, bezwaar en geding in eerste aanleg

1.1. Aan belanghebbende is voor het jaar 2003 een aanslag in de inkomstenbelasting en de premie volksverzekeringen opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van nihil en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 279.883. Nadien heeft de Inspecteur aan belanghebbende voor dat jaar een navorderingsaanslag opgelegd naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 39.359 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 327.645.

1.2. Bij uitspraak op bezwaar heeft de Inspecteur de navorderingsaanslag gehandhaafd.

1.3. Belanghebbende heeft tegen de uitspraak op bezwaar beroep bij de rechtbank ingesteld. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

2.1. Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier een griffierecht geheven van € 112. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

2.2. Belanghebbende heeft op 8 november 2011 een nader stuk bij het Hof ingediend. Een afschrift hiervan is aan de wederpartij verstrekt.

2.4. De Inspecteur heeft ingevolge een door het Hof ter zitting tot haar gericht verzoek als aanvulling op het aldaar verhandelde een afschrift van de ' Duplicaat aanslag 2003' ingezonden. Een afschrift hiervan is naar belanghebbende verzonden. Het Hof rekent dit stuk tot de gedingstukken en heeft, gelet op de inhoud ervan, geen aanleiding gezien het onderzoek te heropenen.

Vaststaande feiten

Op grond van de stukken van het geding en het ter zitting in hoger beroep verhandelde is, als tussen partijen niet in geschil, dan wel door een van hen gesteld en door de wederpartij niet of onvoldoende weersproken, het volgende komen vast te staan:

3.1. Bij notariële akte van 11 april 2001 (hierna: de schenkingsakte) heeft de moeder van belanghebbende (hierna ook: de schenker) een schenking vrij van recht gedaan aan [A] (hierna: de Stichting). De Stichting is een algemeen nut beogende instelling. De schenking is gedaan in de vorm van de toezegging van een periodieke uitkering in natura door een jaarlijkse overdracht gedurende vijf opeenvolgende jaren van 16.000 certificaten van aandelen (hierna: de certificaten) in het kapitaal van een naamloze vennootschap gedurende het leven van de schenker en belanghebbende. In de schenkingsakte is onder meer het volgende bepaald:

3.2. De levering van de certificaten ter voldoening aan de uit de schenkingsakte voortvloeiende verplichting voor het jaar 2001 heeft plaatsgevonden bij notariële akte van 11 april 2001.

3.3. Ter zake van de schenking is een aanslag in het recht van schenking opgelegd, gedagtekend 20 mei 2003, berekend naar een verkrijging van € 1.658.340. Op deze aanslag is een bedrag van€ 182.417 verschuldigd. Volgens de schenkingsakte komt het schenkingsrecht voor rekening van de schenker. De aanslag in het schenkingsrecht is ten laste van de boedel van de schenker betaald op 29 juli 2003.

3.4. Op 10 januari 2002 is de schenker overleden. Zij heeft bij testament haar kinderen en kleinkinderen aangewezen als erfgenamen. De erfenis is door de erven aanvaard. Belanghebbendes aandeel in de nalatenschap is 17 percent.

3.5. In 2002 is geen uitvoering gegeven aan de lijfrenteverplichting jegens de Stichting. Bij notariële akte van 2 april 2003 hebben de erven alsnog de termijn voor het jaar 2002 voldaan door levering van 16.000 certificaten. Bovendien werden 381 certificaten geleverd, zijnde het stockdividend over 2002. Bij dezelfde akte is de termijn voor het jaar 2003, bestaande uit 16.000 certificaten, geleverd.

3.6. Belanghebbende heeft bij zijn aangifte inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2003 een persoonsgebonden aftrek wegens giften in aanmerking genomen van € 90.575, welk bedrag als volgt kan worden gespecificeerd:

3.7. De aanslag is in overeenstemming met de aangifte vastgesteld. Nadien is de Inspecteur door zijn ambtsgenoot van de Belastingdienst/ [...]/kantoor [R] ervan op de hoogte gesteld dat de giftenaftrek betrekking heeft op de schenking van een recht op periodieke uitkeringen door de overleden moeder. Naar aanleiding daarvan is aan belanghebbende de onderhavige navorderingsaanslag opgelegd, waarbij de giftenaftrek is gecorrigeerd.

Omschrijving geschil in hoger beroep en standpunten van partijen

4.1. Tussen partijen is in geschil of (i) de Inspecteur bij het opleggen van de navorderingsaanslag beschikte over een feit als bedoeld in artikel 16, eerste lid van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: Awr). Voor het geval deze vraag bevestigend wordt beantwoord is in geschil of (ii) belanghebbende voor de lijfrentetermijnen en het schenkingsrecht ingevolge artikel 6:32 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: de Wet) in aanmerking komt voor de giftenaftrek en (iii) voor welk bedrag alsdan de giftenaftrek moet worden toegepast.

Buiten geschil in hoger beroep is dat ten aanzien van de 381 als stockdividend ontvangen certificaten geen giftenaftrek dient te worden verleend.

4.2. Belanghebbende stelt zich op het volgende standpunt:

4.3. De Inspecteur heeft het standpunt van belanghebbende gemotiveerd bestreden.

4.4. Voor hetgeen overigens door partijen is aangevoerd, verwijst het Hof naar de stukken van het geding.

Conclusies van partijen

5.1. Het hoger beroep van belanghebbende strekt tot vernietiging van de uitspraak van de rechtbank, van de uitspraak op bezwaar en van de navorderingsaanslag.

5.2. De Inspecteur concludeert tot ongegrondverklaring van het hoger beroep.

Oordeel van de rechtbank

"Nieuw feit

2.1. Ingevolge artikel 16, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) kan - voor zover hier van belang - de inspecteur, indien enig feit grond oplevert voor het vermoeden dat een aanslag ten onrechte tot een te laag bedrag is vastgesteld, de te weinig geheven belasting navorderen. Een feit, dat de inspecteur bekend was of redelijkerwijs bekend had kunnen zijn, kan geen grond voor navordering opleveren, behoudens in de gevallen waarin de belastingplichtige ter zake van dit feit te kwader trouw is.

2.2. Uit vaste jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat verweerder in het algemeen erop mag vertrouwen dat een aangifte correct is ingevuld (zie bijvoorbeeld HR 5 november 1986, nr. 24 075, BNB 1987/19). Alleen indien gerechtvaardigde twijfel bestaat aan de juistheid van de op de aangifte vermelde gegevens, dient verweerder een nader onderzoek in te stellen.

2.3. Naar het oordeel van de rechtbank was verweerder niet gehouden tot nader onderzoek van eisers aangifte, omdat hij niet aan de juistheid van de aangifte, meer in het bijzonder de daarin opgenomen giftenaftrek, behoefde te twijfelen. De rechtbank neemt hierbij het volgende in aanmerking. Naar verweerder onweersproken heeft gesteld, zag eisers aangifte er verzorgd uit en heeft eiser jarenlang juist aangifte gedaan. Aan het enkele feit dat het om een hoge aftrekpost ging, behoefde verweerder niet het vermoeden te ontlenen dat mogelijk ten onrechte giftenaftrek werd geclaimd, temeer gezien de omvang van eisers vermogen. Dat de inspecteur te [R] de aangifte van één van de andere erfgenamen, waarin een zelfde aftrekpost was opgenomen, wel nader heeft onderzocht, maakt dit niet anders. Dit geldt temeer nu, naar verweerder onweersproken heeft gesteld, de in die aangifte opgenomen giftenaftrek niet de aanleiding was om die aangifte aan een nader onderzoek te onderwerpen. De rechtbank is van oordeel dat verweerder ook niet anderszins al bij het opleggen van de definitieve aanslag op de hoogte had kunnen zijn met het feit dat de door eiser geclaimde aftrek betrekking had op een schenking waartoe de moeder zich had verplicht. Anders dan eiser stelt, kan van een inspecteur redelijkerwijs niet worden verlangd dat hij bekend is met alle gegevens betreffende de familieleden van een belastingplichtige. Bovendien had verweerder indien hij bekend was geweest met het feit dat de moeder een periodieke schenking had gedaan, dat zij gedurende de reeks uitkeringen is overleden en dat er aangifte voor het recht van successie was gedaan, daaruit niet kunnen afleiden dat de door eiser geclaimde aftrek betrekking had op de periodieke schenking van moeder. Van een ambtelijk verzuim dat aan navordering in de weg staat, is naar het oordeel van de rechtbank dan ook geen sprake.

Is er sprake van een gift?

2.4. Wil er sprake zijn van een gift in de zin van artikel 6:32 van de Wet inkomstenbelasting 2001 dan moet een waardeverschuiving plaatsvinden uit het vermogen van de gever naar dat van de begiftigde, waardoor diens vermogen wordt vergroot (vgl. HR 12 januari 1972, nr. 16695, BNB 1972/44).

2.5. Tot de stukken van het geding behoort een brief aan de Belastingdienst van 27 september 2002 inzake de aangifte voor het recht van successie. In de bijlage bij deze brief wordt een voorlopig overzicht gegeven van de bezittingen en schulden van de nalatenschap. Blijkens dit overzicht hebben de erven de periodieke schenking aan de Stichting aangemerkt als een schuld van de nalatenschap. Het zelfde heeft te gelden voor het hiervoor onder 1.10 vermelde schenkingsrecht. De periodieke schenking en het schenkingsrecht zijn derhalve op de nalatenschap in mindering gebracht voordat het bedrag waartoe de erfgenamen gerechtigd waren, werd bepaald. Nu de betaling aan de Stichting niet ten laste is gekomen van het vermogen van eiser, kan van een gift in de zin van artikel 6:32 van de Wet inkomstenbelasting 2001 alleen om die reden al geen sprake zijn. Nu geen sprake is van een gift in de zin van artikel 6:32 van de Wet inkomstenbelasting 2001, behoeven de overige argumenten van eiser geen bespreking.

Gelijkheidsbeginsel

2.6. Voor een geslaagd beroep op het gelijkheidsbeginsel is vereist dat sprake is van een begunstigend beleid, een oogmerk van begunstiging of een gunstiger behandeling in een meerderheid van de met het geval van eiser vergelijkbare gevallen.

2.8. Voorts betoogt eiser dat verweerder in vergelijkbare gevallen begunstigend beleid voert. Hij heeft daarvoor aangevoerd dat verweerder in gevallen waarin door echtgenoten gezamenlijk een periodieke schenking wordt gedaan en één van de echtgenoten voor het einde van de reeks periodieke uitkeringen overlijdt, aan de echtgenoot die de reeks uitkeringen voortzet aftrek van de volledige gift toestaat. Nog daargelaten dat verweerder heeft weersproken dat sprake is van een door hem gevoerd beleid, overweegt de rechtbank dienaangaande dat geen sprake is van feitelijk en rechtens gelijke gevallen.

Slotsom

2.9. Gelet op hetgeen de rechtbank hiervoor heeft overwogen, dient het beroep ongegrond te worden verklaard.''

Beoordeling van het hoger beroep

7.3. Ten aanzien van de stelling van de Inspecteur dat de lijfrentetermijnen geen periodieke giften zijn omdat zij niet 'vast en gelijkmatig' zijn heeft het volgende te gelden. De schenker is bij voormelde notariële akte de verplichting aangegaan om elk jaar 16.000 certificaten uiterlijk op 23 maart over te dragen aan de begiftigde. Hiermee wordt in beginsel voldaan aan het vereiste voor de aftrekbaarheid als periodieke gift. Dat de betaling van de tweede termijn, overigens door omstandigheden die naar 's Hofs oordeel buiten de directe invloedsfeer van belanghebbende waren gelegen, samenviel met de betaling van de derde termijn, doet aan de aftrekbaarheid niet af.

7.6. Het vorenstaande voert tot de slotsom dat het hoger beroep gegrond is.

7.7. Het voorgaande leidt ertoe dat de navorderingsaanslag slechts betrekking kan hebben op het tussen partijen niet in geschil zijnde bedrag van het stockdividend van € 712. Blijkens het door de Inspecteur na de zitting ingezonden afschrift van het aanslagbiljet zou correctie met uitsluitend dit bedrag leiden tot een wijziging in het te verrekenen bedrag aan persoonsgebonden aftrek, doch niet tot de vaststelling van een hoger belastbaar inkomen dan bij de primitieve aanslag in aanmerking was genomen. De navorderingsaanslag dient derhalve te worden vernietigd.

Proceskosten en griffierecht

8.1. Het Hof acht termen aanwezig de Inspecteur te veroordelen in de door belanghebbende gemaakte proceskosten, waarbij het Hof, gelet op de inhoud van de desbetreffende dossiers, de zaken met nummers BK-11/00201, BK-11/00202 en BK-11/00203 aanmerkt als met elkaar samenhangende zaken in de zin van artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht. Het Hof stelt deze kosten, op de voet van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht in verbinding met het Besluit proceskosten bestuursrecht en de daarbij behorende bijlage, voor de vorenbedoelde zaken tezamen vast op € 3.933, te weten € 2.185 (2,5 punten x € 437 x 2 (gewicht van de zaak)) plus € 1.748 (2 punten x € 437 x 2 (gewicht van de zaak)) wegens beroepsmatig verleende rechtsbijstand voor de rechtbank en het Hof waarvan te dezen een gedeelte groot € 1.311 in aanmerking wordt genomen. Voor een hogere of andere vergoeding acht het Hof geen termen aanwezig.

8.2. Voorts dient aan belanghebbende het voor de behandeling voor de rechtbank gestorte griffierecht van € 41, alsmede het voor de behandeling in hoger beroep gestorte griffierecht van € 112 te worden vergoed.

Beslissing

Het Hof:

De partij die beroep in cassatie instelt is griffierecht verschuldigd en zal daarover bericht ontvangen van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan worden verzocht de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.