Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 22-04-2008, BD3769, 06/00401

Kenmerk: 06/00401

Uitspraak van de derde meervoudige Belastingkamer

op het hoger beroep van

de voorzitter van het managementteam van de Belastingdienst/Z,

hierna te noemen: de Inspecteur,

en het incidenteel hoger beroep van

het college van Burgemeester en wethouders van de gemeente X

hierna te noemen: belanghebbende,

tegen de uitspraak van de Rechtbank Breda (hierna: de Rechtbank) van 30 augustus 2006, nummer 05/381, in het geding tussen

belanghebbende

en

de Inspecteur.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.2. Belanghebbende heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld bij de Rechtbank. Bij de thans bestreden uitspraak heeft de Rechtbank het beroep gegrond verklaard, de uitspraken op bezwaar vernietigd, de naheffingsaanslag vernietigd, de boetebeschikking vernietigd en gelast dat de Staat het door belanghebbende betaalde griffierecht van € 273 aan haar vergoedt.

1.3. Tegen deze uitspraak van de Rechtbank is door de Inspecteur hoger beroep ingesteld. Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend en daarbij incidenteel hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft het incidentele beroep beantwoord.

1.4. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgehad op 20 september 2007 te 's-Hertogenbosch. Aldaar zijn toen verschenen en gehoord belanghebbende, alsmede de Inspecteur.

1.5. Belanghebbende heeft te dezer zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij. Het Hof rekent deze pleitnota tot de stukken van het geding. Van hetgeen ter zitting is verhandeld is een tot de stukken van het geding behorend proces-verbaal opgemaakt, dat in afschrift aan partijen is verstuurd.

1.7. Het hof heeft vervolgens het onderzoek gesloten.

2. Feiten

De Rechtbank heeft de volgende, in hoger beroep niet betwiste, feiten vastgesteld:

2.1. Namens belanghebbende heeft de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer het project KBC te Eindhoven uitgevoerd. Het KBC bestaat uit een drietal kantoorgebouwen met daaronder een parkeergarage. De eigendom van de parkeergarage ligt bij meerdere partijen. Enerzijds zijn dat de verkochte 'appartementsrechten' aan de eigenaren van de kantoorpanden en anderzijds zijn er openbare parkeerplaatsen. De parkeergarage kent twee lagen, de bovenste laag (-1) is voor openbaar parkeren, de onderste laag (-2) is het besloten gedeelte.

2.3. Voor het realiseren van de parkeergarage onder de nieuw te bouwen kantoorgebouwen van het project KBC is een bouwput gegraven. Teneinde te komen tot een werkbaar en stabiel ontgravingsvlak is door Raadgevend Ingenieursbureau B een bemalingsplan opgesteld dat voorziet in de aanleg van een zogenoemde strengbemaling rond de bouwput in combinatie met enkele zogenoemde deepwells en een horizontale drainage rond de bouwput waarmee in de periode 2 december 1998 tot en met 22 september 2000 zowel grondwater is opgepompt als lek- en hemelwater is afgevoerd. Het bemalingsplan maakt eveneens deel uit van de aannemingsovereenkomst.

2.4. Belanghebbende is naar aanleiding van een door voormeld ingenieursbureau namens belanghebbende ingediende aanvraag voor een vergunning in het grondwaterregister van de Provincie Noord-Brabant opgenomen als houder van de inrichting.

2.5. Tijdens de bouw is gebleken dat het grootste gebouw van de drie kantoorgebouwen extra fundering behoefde. Ten behoeve van deze extra fundering is extra diep gegraven. De leemlaag onder de "funderingsplaat" van de paalkoppen is vooraf op diverse punten gemeten om de dikte van deze laag vast te stellen. Bij de feitelijke uitvoering van de (extra) fundering is gebleken dat de leemlaag onder het grootste gebouw minder dik was dan was aangenomen. De druk van het grondwater bleek dermate groot dat het grondwater zonder hulp van enige pomp naar boven kwam en er een wel ontstond.

2.6. Om deze wel te dempen en het gat te kunnen dichten zijn door een onderaannemer, de firma C, drie extra deepwell-pompen geplaatst. Het proces van het dempen van de wel en het dichten van het gat heeft geduurd van 20 augustus 1999 tot en met 14 maart 2000.

2.7. Ter zake van de reguliere onttrekking van grondwater, als bedoeld in 2.3, heeft de aannemer over de periode 1 januari 1998 tot en met 31 december 2000 de op naam van belanghebbende gestelde aangiften grondwaterbelasting ingediend. In die aangiften is in totaal een onttrekking van 856.940 m³ vemeld. De aangiftebiljetten zijn op naam van belanghebbende gesteld met toevoeging "Project parkeergarage D".

2.8. In het jaar 2003 heeft de Inspecteur een boekenonderzoek ingesteld naar de aanvaardbaarheid van de aangiften grondwaterbelasting. Bij het project KBC heeft de Inspecteur vastgesteld dat er een grotere hoeveelheid grondwater is onttrokken dan door belanghebbende in de aangiften is verwerkt. Uit dit boekenonderzoek is gebleken dat belanghebbende in de periode 1 januari 1998 tot en met 31 december 2000 2.723.870 m³ aan grondwater heeft onttrokken. Het door belanghebbende aangegeven onttrokken grondwater ziet op de normale bemaling. Het door de drie extra deepwell-pompen onttrokken grondwater is niet in de aangiften opgenomen.

2.9. Op grond van de resultaten van het boekenonderzoek heeft de Inspecteur een naheffingsaanslag grondwaterbelasting aan belanghebbende opgelegd ter zake van het door de drie extra deepwell-pompen onttrokken grondwater, ter grootte van circa 2.000.000 m³. Tegelijkertijd heeft de Inspecteur aan belanghebbende een vergrijpboete opgelegd.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. Het geschil in het principaal hoger beroep betreft het antwoord op de volgende vragen:

Belanghebbende beantwoordt deze vragen in ontkennende zin. De Inspecteur is een tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.2. In het incidenteel hoger beroep is in geschil het antwoord op de vraag of belanghebbende als houder van een inrichting belastingplichtig is voor de grondwaterbelasting.

Belanghebbende beantwoordt deze vraag in ontkennende zin. De Inspecteur is een tegenovergestelde opvatting toegedaan.

3.3. Partijen doen hun stellingen in principaal en incidenteel hoger beroep steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de gedingstukken in hoger beroep, waarvan de inhoud als hier ingevoegd moet worden aangemerkt. Hetgeen zij daaraan ter zitting hebben toegevoegd is opgenomen in het van het onderzoek ter zitting opgemaakte proces-verbaal.

4. Beoordeling van het geschil

4.1. Het Hof behandelt eerst de in het incidentele hoger beroep aan de orde gestelde vraag of belanghebbende kan worden aangemerkt als houder van een inrichting in de zin van het bepaalde in artikel 5 van de Wet.

4.2. Volgens artikel 3, eerste lid, onderdeel c, van de Wet wordt onder een inrichting verstaan een inrichting als bedoeld in de Grondwaterwet, bestemd tot het onttrekken van grondwater. Volgens artikel 1, eerste lid, van de Grondwaterwet wordt onder een inrichting verstaan, een inrichting of werk bestemd tot het onttrekken van grondwater. Voorts geldt op grond van het bepaalde in het tweede lid van artikel 3 van de Wet dat inrichtingen tot het onttrekken van grondwater die een samenhangend geheel vormen, als één inrichting worden aangemerkt.

4.3. Naar het Hof begrijpt zijn de onderhavige drie deepwell-pompen tijdelijk geplaatst nadat zich bij de bouw een calamiteit had voorgedaan, doordat een kleilaag was doorboord en er onder druk een grote hoeveelheid water de bouwput in stroomde. Naar het Hof verder begrijpt fungeerden deze drie deepwell-pompen los van de bestaande ontwateringsinstallatie en waren die drie pompen aan elkaar gekoppeld. Op grond hiervan is het Hof van oordeel dat de drie deepwell-pompen geen samenhangend geheel vormden met de bestaande ontwateringsinstallatie, maar dat deze pompen te zamen een afzonderlijke inrichting vormden.

4.4. Gelet op hetgeen hiervoor in 4.3 is overwogen moet beoordeeld worden of belanghebbende houder was van de drie deepwell-pompen.

4.5. In de Wet is het begrip houder niet gedefinieerd. Ook in de parlementaire geschiedenis van de Wet en die van de Grondwaterwet is geen eenduidige omschrijving van het begrip houder terug te vinden. Het Hof is van oordeel dat een redelijke, met doel en strekking van de Wet overeenstemmende, uitleg van dit begrip ertoe leidt onder de houder van een inrichting te verstaan degene die beschikt over de feitelijke beschikkingsmacht om door middel van die inrichting grondwater te onttrekken.

4.6. Ter zitting heeft belanghebbende gesteld dat zij geen eigenaar was van de drie deepwell-pompen en dat ook de feitelijke beschikkingsmacht over die pompen niet bij haar berustte. De Inspecteur heeft die stellingen niet bestreden. Het Hof houdt die stellingen daarom voor waar en grondt daarop zijn oordeel dat belanghebbende niet kan worden aangemerkt als houder van de drie deepwell-pompen.

4.8. Nu de onderhavige naheffingsaanslag ziet op het door middel van de inrichting, bestaande uit de drie deepwell-pompen, onttrokken grondwater, leidt het oordeel dat belanghebbende geen houder van die pompen is, tot de conclusie dat deze naheffingsaanslag en de boetebeschikking terecht door de Rechtbank zijn vernietigd. De door de Inspecteur in zijn principaal hoger beroep tegen de uitspraak van de Rechtbank aangevoerde grieven behoeven geen behandeling aangezien zij dat oordeel en die conclusie niet kunnen aantasten.

4.9. Uit al hetgeen hiervoor is overwogen volgt dat de uitspraak van de Rechtbank moet worden bevestigd, zij het onder verbetering van de gronden.

5. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Aldus vastgesteld op: 22 april 2008 door R.J. Koopman, voorzitter, P. Fortuin en N. van Beelen in tegenwoordigheid van A.W.J. Strik, griffier. De beslissing is op die datum in het openbaar uitgesproken en afschriften van de uitspraak zijn op die datum aangetekend aan partijen verzonden.

Van de Staat wordt ter zake van het door de Inspecteur ingestelde hoger beroep een griffierecht geheven van € 433.

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden (Belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: