Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 19-12-2008, BH2168, 05/00102

HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH

U I T S P R A A K

Uitspraak van het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch, eerste meervoudige belastingkamer, op het beroep van de heer X, thans wonende te Y, Denemarken (hierna: belanghebbende), tegen de uitspraak van de voorzitter van het managementteam van het onderdeel Z van de rijksbelastingdienst (hierna: de Inspecteur) op het bezwaarschrift van belanghebbende betreffende de aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen voor het jaar 2000.

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1. Aan belanghebbende is voor het jaar 2000 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd berekend naar een belastbaar inkomen van € 143.783 (hierna: de aanslag). Na daartegen gemaakt bezwaar heeft de Inspecteur bij de bestreden uitspraak de aanslag gehandhaafd.

1.2. Belanghebbende is van voormelde uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. Ter zake van dit beroep heeft de griffier een griffierecht geheven van belanghebbende van € 37. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.3. Belanghebbende heeft, na daartoe door het Hof in de gelegenheid te zijn gesteld, schriftelijk gerepliceerd. De Inspecteur heeft schriftelijk gedupliceerd.

1.4. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgehad op 3 januari 2008. Ter zitting zijn verschenen en gehoord de gemachtigde van belanghebbende en de Inspecteur.

1.5. De Inspecteur heeft daags voor de zitting per fax een pleitnota toegezonden aan het Hof en aan de wederpartij. Met instemming van partijen wordt die pleitnota geacht ter zitting te zijn voorgedragen. Belanghebbende heeft ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan het Hof en aan de wederpartij.

2. Feiten

2.2. In 1999 zijn de melkproductierechten van het bedrijf verkocht. De boekwinst is ondergebracht in een vervangingsreserve.

2.3. In december 1999 hebben belanghebbende en zijn echtgenote een voorovereenkomst gesloten ter oprichting van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid "F B.V." te B (hierna: de voorovereenkomst). In de voorovereenkomst, welke is geregistreerd op 27 december 1999, is opgenomen dat de vennootschap in oprichting met ingang van 1 oktober 1999 als volwaardig vennoot participeert in voormelde, in maatschapsverband gedreven onderneming.

2.4. De notariële akte van oprichting van "F B.V." (hierna: de BV) is op 27 januari 2000 verleden, met vermelding van B als plaats van vestiging. De BV had ten doel de exploitatie van een agrarisch bedrijf in de ruimste zin van het woord. Aandeelhouders waren belanghebbende en zijn echtgenote, ieder voor de helft van het geplaatste kapitaal. In de akte is belanghebbende tot bestuurder benoemd. Op en per 29 maart 2000 is de heer G te Veldhoven, gehuwd met de zuster van belanghebbende's echtgenote, door de algemene vergadering van aandeelhouders tot nieuwe bestuurder van de BV benoemd, met ontslag van belanghebbende als bestuurder. Belanghebbende is décharge verleend. Van het bestuurderschap van de heer G is geen arbeidsovereenkomst opgemaakt. Deze ontving voor zijn werkzaamheden geen beloning.

2.5. Op 27 maart 2000 is door belanghebbende, zijn echtgenote en de BV een overeenkomst van maatschap getekend. In die overeenkomst is vastgelegd dat de BV vanaf 1 oktober 1999 participeerde in het samenwerkingsverband tussen belanghebbende en zijn echtgenote. De overeenkomst van maatschap had tot doel de gezamenlijke uitoefening van het agrarische bedrijf dat tot en met 30 september 1999 door belanghebbende en zijn echtgenote in maatschapsverband is gedreven, aldus artikel 2 van de overeenkomst.

2.6. Ingevolge de overeenkomst van maatschap zijn door belanghebbende en zijn echtgenote onder meer ingebracht de eigendom van de roerende zaken, de vorderingsrechten, het kasgeld, de eventueel aanwezige goodwill en het economische belang van de veldinventaris zoals opgenomen op en tegen de waarde vermeld in de openingsbalans per 1 oktober 1999. Ook het gebruik en genot van de in 2.1 vermelde onroerende zaken te B is ingebracht alsmede een aantal in de akte vermelde pachtrechten. Verder is onder meer de economische eigendom van varkensrechten ingebracht. Door de BV is ingebracht het op haar aandelen gestorte kapitaal van fl. 40.000,--.

2.7. Belanghebbende en zijn echtgenote zijn met de BV een lijfrente-overeenkomst aangegaan voor aankoop van zowel een gerichte als een zuivere lijfrente tegen een eenmalige premie van respectievelijk fl. 110.419,-- en fl. 353.924,--.

2.8. Een groot deel van de in de BV ingebrachte roerende zaken is in 2000 aan derden verkocht. Het resterende deel is in 2000 dan wel in 2001 aan de BV onttrokken. In 2001 zijn de varkensrechten verkocht.

2.9.1. Bij overeenkomst welke is gedagtekend 22 december 2000 en geregistreerd op 27 december 2000, zijn belanghebbende en zijn echtgenote ter ene zijde als verkoper en de BV ter andere zijde als koper een overeenkomst houdende economische eigendomsoverdracht tegen winstrecht aangegaan. Ingevolge die overeenkomst is op 22 december 2000 verkocht de economische eigendom van de in 2.1 vermelde 01.36.17 ha grond met woning en bedrijfsopstallen, bestaande uit een ligboxenstal, een jongveestal, twee varkensstallen, twee machineloodsen, drie sleufsilo's en een oude varkensstal. In de overeenkomst is opgenomen dat de feitelijke levering zal plaatsvinden op 22 december 2000, leeg en ontruimd.

2.10. Ook op 22 december 2000 is bij overeenkomst houdende beëindiging maatschap het samenwerkingsverband tussen belanghebbende en zijn echtgenote enerzijds en de BV anderzijds beëindigd. De beëindiging vond plaats per 22 december 2000. Met betrekking tot het in 2.1 vermelde perceel grond van 03.33.49 ha is in de overeenkomst uitdrukkelijk bepaald dat deze niet aan de BV is overgedragen. De overeenkomst is niet geregistreerd.

2.11. Evengemeld perceel grond is door belanghebbende op 2 november 1998 gekocht voor fl. 110.100,--, de waarde in verpachte staat. Belanghebbende was de pachter. De waarde in vrije staat bedroeg toen fl. 183.420,--. Bij op 11 februari 1999 verleden notariële akte heeft belanghebbende dat perceel grond in eigendom verkregen. Op of omstreeks 22 december 2000 brachten belanghebbende en zijn echtgenote het perceel grond over naar het privé-vermogen. Daarbij realiseerden zowel belanghebbende als zijn echtgenote een zogenoemd pachtersvoordeel.

2.15. Op 15 juni 2001 zijn belanghebbende en zijn echtgenote naar H-Y (Denemarken) verhuisd.

2.16. In een op of omstreeks 24 september 2002 getekende "overeenkomst van maatschap/'J'" is vermeld dat belanghebbende, zijn echtgenote en de BV met ingang van 23 december 2000 in H-Y (Denemarken) voor gezamenlijke rekening en risico een agrarische onderneming drijven en dat zij op die datum ter zake een overeenkomst van maatschap voor onbepaalde tijd zijn aangegaan. De op of omstreeks 24 september 2002 getekende overeenkomst is niet geregistreerd. In de aangifte voor de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen van belanghebbende voor het jaar 2000 is het aandeel van belanghebbende in de jaarwinst van deze maatschap aangegeven. De jaarstukken zijn als bijlage bij de aangifte gevoegd.

3. Geschil, alsmede standpunten en conclusies van partijen

3.1. In geschil is het antwoord op de vraag of ter zake van het in 2.13 vermelde winstrecht ter waarde van fl. 256.441 (€ 116.368) uitstel van winstneming mogelijk is, zoals belanghebbende stelt, dan wel direct moet worden afgerekend over de waarde van het winstrecht, zoals de Inspecteur verdedigt.

Voor het geval het gelijk geheel of gedeeltelijk aan de zijde van belanghebbende is, heeft de Inspecteur met een beroep op interne compensatie gesteld dat ter zake van de overbrenging naar privé van meergemeld perceel grond van 03.33.49 ha door belanghebbende in zijn aangifte € 6.700 te weinig stakingswinst in aanmerking is genomen. De Inspecteur stelt derhalve dat met bedoelde overbrenging de stakingswinst ter zake (€ 22.191 + € 6.700 =) € 28.891 bedraagt. Belanghebbende stelt de stakingswinst in verband met de overbrenging naar privé primair op € 22.236, derhalve op € 45 hoger dan in de aangifte aangegeven, en subsidiair op € 32.334, derhalve op € 10.143 hoger.

3.2. Partijen doen hun standpunten steunen op de gronden welke daartoe door hen zijn aangevoerd in de van hen afkomstige stukken. Partijen hebben ter zitting, kort weergegeven, het volgende toegevoegd c.q. nog benadrukt.

Belanghebbende

De Inspecteur

Op 1 oktober 1999 was er geen gebruiksvee meer. Over de winst behaald bij verkoop van het melkquotum en het gebruiksvee is afgerekend.

3.3.2. De Inspecteur concludeert ter zake van de door hem achtereenvolgens ingenomen standpunten tot ongegrondverklaring van het beroep. Ter zake van het door hem gedaan beroep op interne compensatie concludeert de Inspecteur, naar het Hof begrijpt, tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de bestreden uitspraak en vermindering van de aanslag tot een naar een belastbaar inkomen van (€ 27.415 + € 6.700 =) € 34.115.

4. Gronden

Ten aanzien van het geschil

4.1. In het arrest Hoge Raad, 6 juli 1983, nr. 21 158, onder meer gepubliceerd in BNB 1984/58, is beslist "dat, indien een ondernemer zijn onderneming - of een gedeelte daarvan - overdraagt en als contraprestatie voor zich zelf een recht op uitkering van een bepaald gedeelte van de met de onderneming door de verkrijger te behalen winst bedingt, goed koopmansgebruik toestaat de waarde van dit winstrecht niet terstond voor de berekening van de overdrachtswinst in aanmerking te nemen.".

4.4. Belanghebbende heeft in zijn pleitnota gesteld dat zo er in zijn geval sprake was van langlopende liquidatie, belastingheffing in de door de Inspecteur voorgestane zin in casu strijdigheid oplevert met de in het EG-Verdrag omschreven vrijheid van vestiging, nu er sprake is van een bedrijfsverplaatsing binnen de grenzen van de Europese Unie. Ingeval belanghebbende heeft bedoeld te stellen dat belastingheffing in het hiervoor aangeduide geval strijdigheid oplevert met artikel 43 van het EG-Verdrag, dan treft deze grief geen doel, reeds omdat in de onderhavige situatie, gelet op het dienaangaande hiervoor in 4.2 en 4.3 overwogene, geen sprake is van bedrijfsverplaatsing, doch van (langlopende) liquidatie van zijn in Nederland gedreven onderneming.

Ook in het geval van een ondernemer die in Nederland zijn onderneming beëindigt en een nieuwe onderneming aanvangt, die niet beschouwd kan worden als een voortzetting van de oude onderneming, dient te worden afgerekend over de met de staking van de oude onderneming behaalde winst.

Ten aanzien van het griffierecht

4.6. Het beroep is ongegrond. Het Hof acht geen redenen aanwezig zijn om te gelasten dat aan belanghebbende het door hem betaalde griffierecht geheel of gedeeltelijk wordt vergoed.

Ten aanzien van de proceskosten

4.7. Nu het beroep ongegrond is, acht het Hof geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht

5. Beslissing

Het Hof verklaart het beroep ongegrond.

Aldus gedaan op: 19 december 2008 door J.W.J. Huige, voorzitter, P. Fortuin en J.W. Verstraate, in tegenwoordigheid van P.H.A. Calis, griffier. De beslissing is op die datum ter openbare zitting uitgesproken.

Aangetekend in afschrift aan partijen verzonden op: 19 december 2008

Het aanwenden van een rechtsmiddel:

Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de verzenddatum van deze uitspraak beroep in cassatie worden ingesteld bij de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), Postbus 20303, 2500 EH Den Haag. Daarbij moet het volgende in acht worden genomen: