Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 04-03-2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:1233, 15/00703

De Rechtbank heeft geoordeeld dat het onder 2.5 genoemde schrijven van de Heffingsambtenaar de uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten behelst. Dat oordeel is onjuist. Het bedoelde schrijven betreft een beslissing op de door belanghebbende uitgebrachte ingebrekestelling en behelst niet de uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten. Gelet daarop dient ambtshalve de ontvankelijkheid van het desbetreffende beroep te worden beoordeeld.

Belanghebbende heeft op 30 juni 2014 bezwaar gemaakt tegen de beschikking aanmaningskosten. Ingevolge artikel 7:10, lid 1, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb), beslist het bestuursorgaan, voor zover te dezen van belang, binnen zes weken op het bezwaar, gerekend vanaf de dag na die waarop de termijn voor het indienen van het bezwaarschrift is verstreken. In het onderhavige geval eindigde de termijn voor het doen van uitspraak op bezwaar op 20 september 2014.

Belanghebbende heeft bij schrijven met dagtekening 9 september 2014 beroep ingesteld, derhalve vóór aanvang van de beroepstermijn. Aangezien gesteld noch gebleken is dat de uitspraak op bezwaar ten tijde van de indiening van het beroepschrift reeds tot stand was gekomen, althans dat belanghebbende redelijkerwijs kon menen dat dit het geval was, kon belanghebbende, gezien het bepaalde in artikel 6:10 van de Awb, op 9 september 2014 geen ontvankelijk beroep instellen.

Belanghebbende heeft voorts bij de Rechtbank het onder 2.6 genoemde schrijven met dagtekening 13 oktober 2014 ingediend. Dat schrijven moet naar ’s Hofs oordeel worden gekwalificeerd als beroep tegen de uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten. Die uitspraak was weliswaar op 13 oktober 2014 nog niet gedaan (zie onderdeel 2.7 hiervóór), maar gezien de inhoud van het voornoemde schrijven van de Heffingsambtenaar van 10 september 2014 (zie onderdeel 2.5 hiervóór) kon belanghebbende redelijkerwijs menen dat die uitspraak, althans op 13 oktober 2014, reeds tot stand was gekomen.

Zelfs indien in weerwil van het voorgaande zou moeten worden geoordeeld dat het schrijven van 13 oktober 2014 niet kan worden aangemerkt als een ontvankelijk prematuur beroep, moet het onder 2.9 hiervóór genoemde schrijven van belanghebbende van 7 november 2014 worden aangemerkt als tijdig ingesteld beroep tegen de uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten.

Gezien het vorenoverwogene en bij gebreke van overigens gebleken gronden voor niet-ontvankelijkheid is het beroep ontvankelijk.

Op grond van artikel 2 van de Kostenwet invordering rijksbelastingen (hierna: Kostenwet) bedragen de kosten van een aanmaning € 15,- . Een belastingschuldige wordt ingevolge artikel 11 van de Invorderingswet 1990 (hierna: de Wet) schriftelijk aangemaand indien hij een belastingaanslag niet binnen de gestelde termijn betaalt. Deze bepalingen zijn ingevolge artikel 231 van de Gemeentewet en artikel 123, lid 2, van de Waterschapswet bij de heffing van gemeentelijke belastingen onderscheidenlijk waterschapsbelastingen van overeenkomstige toepassing.

Op 14 april 2014 heeft belanghebbende bezwaar gemaakt tegen de aanslagen. Ingevolge artikel 6:16 van de Awb schorst het bezwaar niet de werking van het besluit waartegen het is gericht. In de toelichting bij het aanslagbiljet is dit ook uitdrukkelijk vermeld (zie onderdeel 2.1 hiervóór).

In het zojuist genoemde bezwaarschrift tegen de aanslagen heeft belanghebbende niet verzocht om uitstel van betaling. Evenmin is daarin vermeld tot welke bedragen de aanslagen worden betwist, noch is enig andere cijfermatige onderbouwing opgenomen waaruit zou kunnen worden afgeleid dat en voor welk bedrag belanghebbende uitstel van betaling wenste. Belanghebbende heeft gesteld dat het verzoek in het bezwaarschrift aan de Heffingsambtenaar tot het verstrekken van nadere informatie kan worden gezien als een verzoek om uitstel van betaling, dan wel als een belemmering om uitstel van betaling te verzoeken. Het Hof volgt belanghebbende niet in deze stellingname. Belanghebbende, die zich heeft laten bijstaan door een professionele gemachtigde, had kunnen weten dat het bezwaarschrift geen schorsende werking had en dat om uitstel van betaling moest worden verzocht. Een verzoek om nadere informatie kan naar het oordeel van het Hof niet worden beschouwd als een verzoek om uitstel van betaling. Het Hof vermag ook niet in te zien dat belanghebbende is belemmerd tot indiening van een zodanig verzoek. Anders dan belanghebbende betoogt, is de Heffingsambtenaar, na ontvangst van een pro forma bezwaarschrift en voordat de gronden van het bezwaar zijn ingediend, niet gehouden ambtshalve de invordering op te schorten. Het Hof is dan ook met de Rechtbank van oordeel dat belanghebbende niet om uitstel van betaling heeft verzocht en dat de aanmaningskosten, gelet daarop en ook overigens, terecht in rekening zijn gebracht. In zoverre is het gelijk aan de Heffingsambtenaar.

Ingevolge artikel 7:14 in verbinding met artikel 4:17, lid 1, van de Awb verbeurt het bestuursorgaan een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is om tijdig uitspraak op bezwaar te doen, doch voor ten hoogste 42 dagen. Ingevolge artikel 4:17, lid 3, van de Awb is de eerste dag waarover de dwangsom is verschuldigd de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking zijn verstreken en het bestuursorgaan een schriftelijke ingebrekestelling van de aanvrager heeft ontvangen. De aanvrager kan het bestuursorgaan in gebreke stellen zodra hij redelijkerwijs kan menen dat het bestuursorgaan in gebreke is. Het is dus niet mogelijk om bij een aanvraag het bestuursorgaan al bij voorbaat in gebreke te stellen voor het geval niet tijdig zal worden beslist (zie TK, vergaderjaar 2004-2005, 29 934, nr. 6, blz. 12, CRvB 17 december 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:2851 en ABRvS 9 februari 2011, ECLI:NL:RVS:2011:BP3711).

Belanghebbende heeft verzocht om toekenning van een dwangsom omdat de Heffingsambtenaar niet tijdig zou hebben beslist op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten. Zoals in overweging 4.2 hiervóór is overwogen, eindigde de termijn voor het doen van uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten in het onderhavige geval op 20 september 2014. Belanghebbende heeft de ingebrekestelling op 25 augustus 2014 verzonden, derhalve vóór de dag met ingang waarvan de Heffingsambtenaar in verzuim was ter zake van de uitspraak op bezwaar, terwijl belanghebbende redelijkerwijs niet kon menen dat de Heffingsambtenaar op een eerder moment in gebreke was. Gezien het vorenoverwogene kan die ingebrekestelling niet als ingebrekestelling in de zin van artikel 4:17, lid 3, van de Awb worden aangemerkt. Belanghebbende heeft de Heffingsambtenaar evenmin op enig later tijdstip in gebreke gesteld. Anders dan belanghebbende betoogt, is het bestuursorgaan niet gehouden om na ommekomst van de termijn voor het doen van uitspraak op bezwaar de belanghebbende erop te attenderen dat die termijn is verstreken en dat een ingebrekestelling dient plaats te vinden, althans kan plaatsvinden. Bij gebreke van een rechtsgeldige ingebrekestelling, kan belanghebbende geen aanspraak maken op een dwangsom.

Het vorenoverwogene laat onverlet dat de Rechtbank heeft verzuimd in het dictum van haar uitspraak een beslissing te geven over de rechtmatigheid van de beslissing van de Heffingsambtenaar tot niet-toekenning van de door belanghebbende verzochte dwangsom, hoewel zij daartoe gehouden is, gezien het bepaalde in artikel 4:19, lid 1, van de Awb. In zoverre is het hoger beroep gegrond.

Belanghebbende beklaagt zich erover dat de Rechtbank hem geen proceskostenvergoeding heeft toegekend, hoewel zij de besluiten van de Heffingsambtenaar van 22 oktober 2014 en 5 november 2014 heeft vernietigd. Het Hof overweegt dienaangaande als volgt.

Uit het vorenoverwogene volgt dat de Rechtbank heeft miskend dat de uitspraak op het bezwaar tegen de beschikking aanmaningskosten was vervat in het schrijven van de Heffingsambtenaar met dagtekening 22 oktober 2014. Aangezien die uitspraak op bezwaar juist is, was voor vernietiging van die uitspraak geen grond aanwezig. De Rechtbank heeft de desbetreffende uitspraak ten onrechte vernietigd.

De in het schrijven van de Heffingsambtenaar met dagtekening 5 november 2014 vervatte beslissing op belanghebbendes verzoek om toekenning van een dwangsom strekte kennelijk tot vervanging van de reeds in het schrijven van 10 september 2014 vervatte beslissing ter zake van datzelfde verzoek. Gezien artikel 6:19, lid 1, van de Awb, en de rechtmatigheid van de beschikking houdende de afwijzing van belanghebbendes bedoelde verzoek, waren er evenmin gronden aanwezig voor vernietiging van die uitspraak.

Aangezien de Rechtbank ten onrechte de vernietiging heeft uitgesproken van de bedoelde besluiten van de Heffingsambtenaar, terwijl er ook overigens geen gronden aanwezig waren voor het uitspreken van een veroordeling in de proceskosten van belanghebbende ter zake van de behandeling van het beroep, heeft de Rechtbank een zodanige veroordeling terecht niet uitgesproken. De andersluidende opvatting van belanghebbende moet worden verworpen.

De slotsom is dat het hoger beroep gegrond is en dat de uitspraak van de Rechtbank dient te worden vernietigd. Doende wat de Rechtbank had behoren te doen, zal het Hof het beroep ongegrond verklaren.

Aangezien de uitspraak van de Rechtbank wordt vernietigd, dient de Heffingsambtenaar aan belanghebbende het door hem ter zake van de behandeling van het hoger beroep bij het Hof betaalde griffierecht ten bedrage van € 123 te vergoeden.

Aangezien het door belanghebbende ingestelde hoger beroep gegrond is, acht het Hof termen aanwezig de Heffingsambtenaar te veroordelen tot betaling van een tegemoetkoming in de kosten, die belanghebbende in verband met de behandeling van het hoger beroep bij het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken.

Het Hof stelt deze tegemoetkoming, mede gelet op het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht, op 2 punten (voor het indienen van het hoger beroepschrift en het verschijnen ter zitting) x € 496 (waarde per punt) x 1 (factor gewicht van de zaak) is € 992.