Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 03-05-2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:1970, 17/00165

Belanghebbende heeft incidenteel hoger beroep ingesteld en aangevoerd dat naar zijn mening de Rechtbank ten onrechte heeft beslist dat de pensioenuitkering tot de heffingsgrondslag van het belastbaar inkomen uit werk en woning (box 1) wordt gerekend.

Desgevraagd heeft belanghebbende ter zitting van het Hof verklaard, dat het incidentele hoger beroep hem op generlei wijze in een betere positie kan brengen, nu de Rechtbank het beroep gegrond heeft verklaard en de aanslag en de daarbij genomen beschikkingen heeft verminderd dan wel gewijzigd overeenkomstig zijn standpunten (vgl. HR 11 april 2014, nr. 13/01903, ECLI:NL:HR:2014:878, r.o. 3.4.2). In dat verband heeft belanghebbende verklaard dat hij geen belang heeft bij de behandeling van het incidentele hoger beroep en ermee akkoord gaat dat hetgeen hij in het kader van het incidentele hoger beroep heeft aangevoerd, door het Hof wordt aangemerkt als verweer tegen het hoger beroep van de Inspecteur. Voor zover aan de orde, zal dat ook als zodanig in de beoordeling van het Hof worden betrokken.

Belanghebbende herhaalt in hoger beroep dat de afschaffing van artikel 38 van de Wet op de loonbelasting 1964 (hierna: Wet LB) - door de werking van voornoemd artikel was de saldomethode van artikel 25, lid 1, onderdeel g, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 niet van toepassing op aanspraken die zijn ontstaan voor 1 januari 1995 - leidt tot een schending van, het hierna genoemde, artikel 1 van het EP. De Rechtbank heeft met betrekking tot deze grief geoordeeld:

Artikel 1 van het EP brengt in de eerste plaats mee dat elke maatregel die het ongestoorde genot van eigendom aantast, waaronder de heffing van belasting, ‘lawful’ moet zijn. Dit houdt in dat de inbreuk een basis dient te hebben in het nationale recht, dat dit toepasselijke nationale recht voldoende toegankelijk, precies en voorzienbaar moet zijn in de uitoefening en dat een inbreuk vergezeld dient te gaan van procedurele garanties die de betrokkene een redelijke mogelijkheid biedt tot effectieve betwisting van de rechtmatigheid van die inbreuk. Naar het oordeel van de rechtbank is hieraan voldaan. De afschaffing van artikel 38 van de Wet LB, die in feite leidde tot het niet langer van toepassing zijn van de overgangsregeling voor uitkeringen op grond van op 31 december 1994 bestaande aanspraken, heeft een voldoende basis in de Wet LB en is naar het oordeel van de rechtbank voldoende precies, toegankelijk en voorzienbaar in de uitvoering. De rechtbank overweegt dat belanghebbende weliswaar ten tijde van de opbouw van het pensioen niet kon voorzien dat een latere wijziging in de vigerende wetgeving zou plaatsvinden, maar deze enkele omstandigheid rechtvaardigt niet de gevolgtrekking dat de wijziging een zodanige inbreuk maakt op de gerechtvaardigde verwachtingen van belanghebbende dat deze daarom in strijd is met artikel 1 van het EP.

Artikel 1 van het EP brengt voorts mee dat een inbreuk op het ongestoord genot van eigendom slechts is toegestaan als er een redelijke mate van evenredigheid bestaat tussen de daartoe in het algemeen belang gebruikte middelen en het legitieme doel dat daarmee wordt nagestreefd. Dit vereist het bestaan van een redelijke verhouding (‘fair balance’) tussen het algemeen belang en de bescherming van individuele rechten. Waar het gaat om de beoordeling van wat in het algemeen belang is en de keus van de middelen om dit belang te dienen, komt aan de wetgever op het terrein van het belastingrecht een ruime beoordelingsvrijheid toe. Die marge wordt overschreden indien de wetgever een belastingmaatregel treft die elke redelijke grond ontbeert. Van een redelijke verhouding is bovendien geen sprake indien de betrokken persoon wordt getroffen door een individuele en buitensporige last.

Uit de wetgeschiedenis blijkt dat de wetgever de afschaffing van artikel 38 van de Wet LB als volgt heeft gemotiveerd:

Naar het oordeel van de rechtbank kan gelet op de in 4.4 weergegeven wetsgeschiedenis niet worden geoordeeld dat de keuze van de wetgever voor afschaffing van artikel 38 van de Wet LB elke redelijke grond ontbeert. Belanghebbende heeft voorts niet gesteld dat sprake is van een individuele buitensporige last, zodat de rechtbank tot de slotsom komt dat artikel 1 van het EP niet is geschonden.’

Het Hof is van oordeel dat de Rechtbank op goede gronden terecht heeft beslist dat geen sprake is van schending van artikel 1 van het EP en maakt deze gronden tot de zijne.

Met betrekking tot voornoemde vraag heeft de Rechtbank geoordeeld (waarbij de Wet op de inkomstenbelasting 1964 is aangeduid als: Wet IB 1964):

In artikel 25, eerste lid, onderdeel g van de Wet IB 1964 is – voor zover hier van belang – bepaald dat tot de inkomsten uit vermogen behoren periodieke uitkeringen die de tegenwaarde voor een prestatie vormen voor zover zij, tezamen met de krachtens het desbetreffende recht van de verzekeraar reeds ontvangen uitkeringen, de waarde van de prestatie te boven gaan (hierna: de saldomethode). In hetzelfde artikelonderdeel is onder sub 2 aangegeven dat de waarde van de prestatie verminderd moet worden met hetgeen waarvoor in verband met de verkrijging van dat recht een vrijstelling van inkomstenbelasting gold ingevolge bepalingen van internationaal recht. In lid 11 van het artikel is bepaald dat sub 2 niet van toepassing is voor zover aannemelijk is dat in verband met de verkrijging van het bedoelde recht daadwerkelijk belasting is geheven die naar aard en strekking overeenkomt met de loon- of inkomstenbelasting, dan wel geen verlaging van zodanige daadwerkelijk geheven belasting heeft plaatsgevonden.’

Tussen partijen is niet in geschil dat belanghebbende in totaal een bedrag van $ 171.412 aan premies ter zake van de pensioenregeling van de Wereldbank heeft betaald. Belanghebbende stelt dat van dit totaalbedrag aan premies een bedrag van € 45.774 (te weten de bijdrage genoemd in punt 6 van de brief van 22 april 2016) reeds in aftrek is gebracht in voorgaande jaren en dat het restant van de nog niet in aftrek gebrachte premies (hierna: deze pensioenpremies) € 116.656 bedraagt. Hieraan verbindt belanghebbende de conclusie dat op grond van de saldomethode deze pensioenpremies op de in 2010 genoten pensioenuitkering van € 78.000 in aftrek moeten worden gebracht, zodat in het onderhavige jaar geen belastingheffing over de pensioenuitkering kan plaatsvinden.

De Inspecteur betoogt dat, om meerdere redenen, deze pensioenpremies in het jaar 2010 niet met de genoten pensioenuitkering kunnen worden gesaldeerd. In dat verband herhaalt de Inspecteur het betoog dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat de Wereldbank een met de Nederlandse belastingheffing vergelijkbare interne heffing naar het inkomen kent. Desgevraagd heeft de Inspecteur ter zitting bij het Hof verklaard dat hij wel de brief van 22 april 2016 heeft ondertekend, maar zich daarmee niet heeft verbonden, zoals de Rechtbank heeft geoordeeld, dat hij zijn in eerdere stukken en zijn brief van 26 september 2016 ingenomen standpunt, dat geen sprake is van interne heffing, heeft verlaten.

De Rechtbank heeft dienaangaande, voor zover van belang, geoordeeld:

Het Hof is van oordeel dat de Rechtbank op goede gronden terecht heeft beslist dat de Inspecteur met het voor akkoord tekenen van de brief van 22 april 2016 eraan gebonden is dat bij de Wereldbank sprake was van een interne heffing en maakt de gronden tot de zijne.

Het Hof overweegt als volgt. De saldomethode is geïntroduceerd bij Wet van 30 december 1983 tot wijziging van de inkomstenbelasting en de loonbelasting voor in de privésfeer ontvangen en betaalde termijnen van lijfrenten en andere periodieke uitkeringen en verstrekkingen alsmede voor in die sfeer betaalde premies voor lijfrenten, 16 787, Stb. 1983, 689 (hierna: de Wet van 30 december 1983). In de Memorie van Antwoord bij de Wet van 30 december 1983, Kamerstukken II 1980-1982, nr. 6, p. 17, is opgenomen:

Uit de onder 4.11 aangehaalde wetsgeschiedenis volgt dat de verrekening van de pensioenpremies dient aan te vangen op het moment dat de pensioenuitkeringen starten en dat de pensioenpremies niet op een zelf te bepalen moment mogen worden verrekend. Dit brengt het Hof tot het oordeel dat de toepassing van de saldomethode niet pas aan de orde komt met de afschaffing op 1 januari 2010 van artikel 38 van de Wet LB. Het Hof vindt hiervoor bevestiging in hetgeen onder punt 4.3 met betrekking tot de wetsgeschiedenis omtrent de afschaffing van artikel 38 van de Wet LB is uiteengezet en dat daarbij geen overgangsrecht voor reeds verstreken jaren is getroffen, waardoor de pensioenpremies dus vanaf de pensioeningangsdatum worden (geacht te zijn) verrekend met de ontvangen pensioenuitkeringen. Vaststaat dat belanghebbende vanaf de pensioeningangsdatum tot het jaar 2010 al ruim € 700.000 aan pensioenuitkeringen heeft ontvangen. Dat betekent dat de door belanghebbende betaalde pensioenpremies in het jaar 2010 ruimschoots zijn verrekend. De Inspecteur heeft terecht de in het jaar 2010 ontvangen pensioenuitkering van € 78.000 tot het belastbaar inkomen uit werk en woning gerekend.

Gelet op het hiervoor onder 4.5 tot en met 4.12 overwogene is het gelijk op de in geschil zijnde vraag aan de zijde van de Inspecteur.

De slotsom is dat het hoger beroep van de Inspecteur gegrond is en dat de uitspraak van de Rechtbank, behoudens de beslissing omtrent de vergoeding van immateriële schade en in verband daarmee die omtrent de vergoeding van griffierecht en proceskosten, dient te worden vernietigd.

Nu de uitspraak van de Rechtbank niet in stand blijft, is voor het heffen van griffierecht van de Inspecteur inzake het hoger beroep geen plaats.

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht.