Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 25-08-2022, ECLI:NL:GHSHE:2022:3304, BKDH-21/00920 en BKDH-21/00921

De Rechtbank heeft, voor zover in hoger beroep van belang, in de zaak met betrekking tot het jaar 2016 (BRE 20/7386) geoordeeld:

Op grond van artikel 8, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) is ieder die is uitgenodigd tot het doen van aangifte, verplicht aangifte te doen. De inspecteur kan de door hem gestelde termijn verlengen (artikel 9, tweede lid, van de AWR). Wanneer de aangifte niet binnen de door de inspecteur gestelde termijn wordt gedaan, en ook niet na daartoe te zijn aangemaand, is de vereiste aangifte niet gedaan. Op grond van artikel 27e, eerste lid, van de AWR wordt de bewijslast omgekeerd en verzwaard indien de belastingplichtige niet de vereiste aangifte heeft gedaan. Dit betekent dat dan op de belastingplichtige de last rust om te doen blijken, dat wil zeggen overtuigend aan te tonen, dat de uitspraak op bezwaar onjuist is.

Vast staat dat belanghebbende is uitgenodigd tot het doen van aangifte IB/PVV 2016. Hij was dus verplicht aangifte te doen. De inspecteur heeft hem herinnerd en vervolgens aangemaand om -na een verlenging van de uiterste inlevertermijn- uiterlijk 13 juli 2018 aangifte te doen. Belanghebbende heeft geen aangifte ingediend.

Dit leidt ertoe dat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan, waardoor de bewijslast moet worden omgekeerd en verzwaard.

Ook bij omkering en verzwaring van de bewijslast moet de inspecteur bij het ambtshalve vaststellen van de aanslag uitgaan van een redelijke schatting van het inkomen van belanghebbende. De inspecteur mag namelijk geen belastingaanslag naar willekeur opleggen. In dat kader rust op de inspecteur de taak zijn schatting zodanig met feitelijke stellingen te onderbouwen dat die schatting de redelijkheidstoets kan doorstaan. Wanneer de inspecteur daarin slaagt, ligt het vervolgens op de weg van belanghebbende, wanneer hij de schatting betwist, daarvoor het verzwaarde (tegen)bewijs te leveren (Hoge Raad 31 mei 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX7184).

Bij het ambtshalve vaststellen van de aanslag IB/PVV 2016 heeft de inspecteur het belastbaar inkomen uit werk en woning geschat op € 47.035 (resultaat uit overige werkzaamheden € 25.000 en afkoopsom lijfrente € 22.035). Het belastbaar inkomen uit sparen en beleggen is geschat op een bedrag van € 692.

Bij het ambtshalve vaststellen van de aanslag Zvw 2016 heeft de inspecteur het bijdrage-inkomen geschat op € 25.000.

Op de zitting heeft de inspecteur desgevraagd verklaard dat hij geen gegevens heeft die zijn schattingen onderbouwen en dat hij bij het vaststellen van de ambtshalve aanslagen over het jaar 2016 uitsluitend de gegevens van het jaar 2015 heeft gebruikt om tot een min of meer redelijke schatting te komen. De ambtshalve aanslagen IB/PVV 2015 en Zvw 2015 zijn opgelegd op basis van de door belanghebbende over het jaar 2015 aangegeven omzet van € 20.000. Over het jaar 2016 zijn geen omzetcijfers bekend.

De rechtbank is van oordeel dat de inspecteur in gebreke blijft de schattingen van de ambtshalve opgelegde aanslagen met feitelijke stellingen te onderbouwen.
De onderbouwing door de inspecteur van zijn schattingen van de ambtshalve vastgestelde inkomens over het jaar 2016 is alleen gebaseerd op de omzetcijfers van belanghebbende over het jaar 2015. Concrete gegevens over het jaar 2016 heeft de inspecteur niet in geding gebracht, niet voor wat betreft het resultaat uit overige werkzaamheden, maar ook niet voor de afkoopsom lijfrente en of voor het inkomen uit sparen en beleggen.

De conclusie is dat de schattingen van de inspecteur de redelijkheidstoets niet kunnen doorstaan.

Omdat aan de ene kant vast staat dat belanghebbende niet de vereiste aangifte heeft gedaan, maar de rechtbank aan de andere kant oordeelt dat de aanslag niet berust op een redelijke schatting, moet de rechtbank zelf een schatting maken (zie Hoge Raad 28 maart 2003, nr. 38 039, ECLI:NL:HR:2003:AF6486). De rechtbank neemt hierbij in aanmerking, dat belanghebbende in dit kader niets heeft aangevoerd en dat de inspecteur op de zitting heeft verklaard dat hij geen gegevens heeft ter onderbouwing van zijn schatting voor 2016. Uit de stukken van het geding volgt verder dat belanghebbende tot 2015 een eenmanszaak heeft gehad en dat hij vanaf mei 2017 een uitkering heeft ontvangen, waarop in 2020 ten tijde van het heffen van griffierecht aanzienlijke betalingen aan schuldeisers zijn ingehouden.

De rechtbank betreurt het dat in de stukken geen enkel aanknopingspunt beschikbaar is voor een redelijke schatting van het inkomen over 2016 en stelt het belastbare inkomen uit werk en woning, het belastbare inkomen uit sparen en beleggen en het bijdrage-inkomen in goede justitie vast op nihil.

Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bij beschikking opgelegde verzuimboete van € 369.

De inspecteur heeft ter zitting – gelet op de slechte financiële omstandigheden waarin belanghebbende verkeert - uitdrukkelijk verklaard zich alsnog met de conclusie van belanghebbende te kunnen verenigen.

Het beroep wordt geacht ook betrekking te hebben op de in de aanslagen begrepen heffingsrente [belastingrente, Hof] van € 575 (IB/PVV 2016) en € 1 (Zvw 2016). Omdat beide aanslagen worden verminderd tot nihil is ook het beroep tegen de beschikkingen heffingsrente [belastingrente, Hof] gegrond.

De rechtbank oordeelt dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Algemene wet bestuursrecht. Belanghebbende heeft namelijk niet verzocht om een proceskostenvergoeding, en de rechtbank is ook ambtshalve niet gebleken, dat hij voor vergoeding in aanmerking komende kosten heeft gemaakt als bedoeld in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht.”

De Rechtbank heeft, voor zover in hoger beroep van belang, in de zaak met betrekking tot het jaar 2017 (BRE 20/4915) geoordeeld:

Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de bij beschikking opgelegde verzuimboete van € 369.

De inspecteur heeft ter zitting – gelet op de slechte financiële omstandigheden waarin belanghebbende verkeert - uitdrukkelijk verklaard zich alsnog met de conclusie van belanghebbende te kunnen verenigen.

De rechtbank verklaart het beroep daarom gegrond.

De rechtbank oordeelt dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Algemene wet bestuursrecht. Belanghebbende heeft namelijk niet verzocht om een proceskostenvergoeding, en de rechtbank is ook ambtshalve niet gebleken, dat hij voor vergoeding in aanmerking komende kosten heeft gemaakt als bedoeld in artikel 1 van het Besluit proceskosten bestuursrecht.”