Hoge Raad, 15-07-1997, AB1370, 32407

nr. 32407

15 juli 1997

Aan belanghebbende is voor het jaar 1991 een aanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen opgelegd, welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur is verminderd tot een aanslag naar een belastbaar inkomen van f 52.459,--, waarvan een bedrag van f 173,-- belast naar het tarief van artikel 57 van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (tekst 1991; hierna: de Wet).

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof, dat deze uitspraak heeft bevestigd.

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld en daarbij drie middelen van cassatie voorgesteld.

De Staatssecretaris van Financiën heeft bij vertoogschrift zich gerefereerd aan het oordeel van de Hoge Raad.

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan:

Belanghebbende exploiteerde tot in 1991 een varkensbedrijf. Belanghebbende heeft met ingang van 31 juli 1991 dat bedrijf gestaakt. In mei 1991 had hij een varkensstal met machineberging, ondergrond, erf en landbouwgrond verkocht. De overige tot het ondernemingsvermogen behorende onroerende zaken - bestaande uit een vrijstaande woning met aanbouw, een verouderde varkensstal, ondergrond, erf, tuin en verdere aanhorigheden - heeft hij per eerstvermelde datum naar zijn privé-vermogen overgebracht. Belanghebbende is het woonhuis en de overige opstallen blijven gebruiken.

De Inspecteur heeft, uitgaande van 60% van de waarde in het economische verkeer van die gronden ten bedrage van f 107.500,-- (= f 64.500,--) en 60% van de waarde in het economische verkeer bij agrarische bestemming daarvan ten bedrage van f 50.000,-- (= f 30.000,--), de bestemmingswijzigingswinst berekend op f 34.500,--.

3.3. Het Hof heeft, na overwogen te hebben dat nu niet is gebleken dat de gronden na 31 juli 1991 feitelijk dienstbaar zijn gebleven aan de uitoefening van het landbouwbedrijf in het kader van een als bron van inkomen aan te merken onderneming, geoordeeld dat sprake is van een bestemmingswijziging, aangezien de gronden voortaan buiten het kader van de uitoefening van een landbouwbedrijf zullen worden aangewend.

Tegen dit oordeel keren zich de middelen I en II.

3.5. Overeenkomstig hetgeen is overwogen in het arrest van de Hoge Raad van 8 juli 1996, BNB 1996/311, kan, indien een belastingplichtige een door hem uitgeoefend landbouwbedrijf staakt, doch de door hem bewoonde, voordien tot het vermogen van het landbouwbedrijf gerekende woning blijft bewonen, bezwaarlijk worden gezegd dat die woning, op de enkele grond dat de bewoner de uitoefening van zijn bedrijf heeft beëindigd, een andere aanwending heeft gekregen. Voorts is in zodanig geval geen sprake van een nieuwe bestemming van de grond voor de in 's Hofs uitspraak in de punten 4.2 tot en met 4.4 genoemde parlementaire stukken vermelde of daarmee overeenkomende doeleinden.

Een en ander leidt tot de gevolgtrekking dat het niet in overeenstemming is met de tekst en de strekking van artikel 8, lid 1, aanhef en letter b, van de Wet om de waardeverandering van de ondergrond van een tot het vermogen van een landbouwbedrijf behorende woning tot de winst te rekenen op de enkele grond dat de onderneming wordt gestaakt en de woning dientengevolge tot het privé-vermogen van de belastingplichtige gaat behoren.

3.6. Voorzover het de ondergrond van de woning betreft, is middel I derhalve gegrond, daar van een verandering in de aanwending van deze grond, als bedoeld in artikel 8, lid 1, letter b, van de Wet geen sprake was.

Voorzover het betreft de ondergrond van de overige gebouwen treft het middel evenwel geen doel, aangezien deze gebouwen, naar besloten ligt in hetgeen het Hof heeft vastgesteld, in voorgaande jaren feitelijk werden aangewend voor de uitoefening van belanghebbendes landbouwbedrijf, en de beëindiging van dat bedrijf meebrengt dat zij voortaan niet meer aldus zullen worden aangewend.

De Hoge Raad:

vernietigt de uitspraak van het Hof;

verwijst het geding naar het Gerechtshof te Arnhem ter verdere behandeling en beslissing van de zaak in meervoudige kamer met inachtneming van dit arrest;

gelast dat door de Staatssecretaris van Financiën aan belanghebbende wordt vergoed het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van f 300,--;

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op f 1.420,-- voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.