Hoge Raad, 25-10-2000, AA7836, 34290

gewezen op het beroep in cassatie van het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Arnhem (hierna: B en W) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Arnhem van 4 maart 1998 betreffende na te noemen aan de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid X B.V. te Z opgelegde aanslagen in de baatbelasting van de gemeente Arnhem.

1. Aanslagen, bezwaar en geding voor het Hof

2. Geding in cassatie

3. Beoordeling van de middelen

3.1.2. Op 7 december 1992 nam de gemeenteraad tevens het Bekostigingsbesluit baatbelasting herinrichting winkelcentrum Arnhem (hierna: het Bekostigingsbesluit). Besloten werd de kosten verbonden aan de herinrichting (voorshands becijferd op f 30.600.000,--) deels (voorlopig vastgesteld op een bedrag van f 10.328.000,--; dat is 33,75 percent van het totaal) te verhalen door middel van een baatbelasting op de zakelijk gerechtigden tot de onroerende zaken die door de aan te brengen voorzieningen in een gunstiger positie zouden komen te verkeren. Bij het Bekostigingsbesluit behoort een overzichtskaart van het gehele herinrichtingsgebied.

3.1.5. De herinrichting van de binnenstad/winkelgebied geschiedt per deelgebied. Er zijn zeven deelgebieden voorzien waarvoor volgens de plannen van de gemeente evenzovele afzonderlijke verordeningen baatbelasting zullen worden vastgesteld. Het Bekostigingsbesluit en het daaraan voorafgaande raadsvoorstel geven geen specificaties van de (geraamde) kosten per deelgebied en van de per deelgebied uit te voeren werkzaamheden. In deelgebied I, waarin de panden van belanghebbende zijn gelegen, zijn de herinrichtingswerkzaamheden aangevangen in het voorjaar van 1993 en voltooid in november 1993.

3.1.6. Op 7 november 1994 heeft de gemeenteraad van Arnhem de “Verordening baatbelasting citycentrum Arnhem, deelgebied I” (hierna: de Verordening) met een bijbehorende gewaarmerkte gebiedskaart vastgesteld, welke is goedgekeurd bij besluit van de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken van 10 mei 1995, nr. FBA 95/7/U 11. Voor deelgebied I heeft de raad geen afzonderlijk bekostigingsbesluit vastgesteld.

3.1.8. Het bij de Verordening behorende raadsvoorstel maakt melding van 176 gebate objecten in deelgebied I met een totale economische waarde van f 128.565.000,-- en van 25.050 eenheden van f 5.000,--. Blijkens het raadsvoorstel bedroegen de investeringskosten voor dit gebied f 4.399.204,-- en zou, gerekend met een tarief van f 74,40, een bedrag van f 1.863.720,-- via baatbelasting worden verhaald. Dit betekent een dekkingspercentage van 42,36.

3.2. Het Hof heeft geoordeeld dat met betrekking tot de onderwerpelijke baatbelasting de bepaling van artikel 222, lid 2, van de Gemeentewet niet is nageleefd, zodat aan de Verordening verbindende kracht moet worden ontzegd, en heeft op die grond de bestreden aanslagen vernietigd. Het middel bestrijdt dit oordeel met een rechtsklacht.

3.3. Volgens lid 1 van artikel 222 van de Gemeentewet (tekst vanaf 1 januari 1995) kan, voor zover hier van belang, ter zake van de in een bepaald gedeelte van de gemeente gelegen onroerende zaak die gebaat is door voorzieningen die tot stand worden of zijn gebracht door of met medewerking van het gemeentebestuur, van degenen die van die onroerende zaak het genot hebben krachtens eigendom, bezit of beperkt recht, een baatbelasting worden geheven, waarbij de aan de voorzieningen verbonden lasten geheel of gedeeltelijk worden omgeslagen. Indien tot invoering van een baatbelasting als hier bedoeld wordt overgegaan, dient ingevolge artikel 216 van de wet de gemeenteraad te dier zake een belastingverordening vast te stellen.

3.4. In lid 2 van artikel 222 is vervolgens bepaald, voor zover thans van belang, dat voordat met het treffen van voorzieningen wordt aangevangen, door de raad wordt besloten in welke mate de aan die voorzieningen verbonden lasten door middel van een baatbelasting zullen worden verhaald, en dat een besluit als bedoeld in de eerste volzin een aanduiding bevat van het gebied waarbinnen de gebate onroerende zaak is gelegen. Vóór 1 januari 1995 gold de nagenoeg gelijkluidende bepaling van artikel 221 van de Gemeentewet (tekst 1994), vóór 1 januari 1994 gold sedert 26 juli 1991 de nagenoeg gelijkluidende bepaling van artikel 273a, vierde lid, van de tot 1 januari 1994 gegolden hebbende gemeentewet.

3.5. Blijkens de geschiedenis van de totstandkoming van artikel 222, lid 2, en de evenvermelde voordien geldende artikelen heeft de wetgever met de invoering van die bepaling bedoeld de rechtszekerheid ten behoeve van de belastingplichtigen te waarborgen. In het licht van die bedoeling en de hiervoor geschetste samenhang van de leden 1 en 2 dient deze bepaling aldus te worden uitgelegd dat voor elke in te voeren baatbelasting, tevoren bij een bekostigingsbesluit moet zijn vastgesteld in welke mate de lasten, verbonden aan de voorzieningen waarop die baatbelasting betrekking heeft - dat wil zeggen de voorzieningen waarbij de in een bepaald gedeelte van de gemeente gelegen onroerende zaken zijn gebaat - zullen worden verhaald. Weliswaar is niet uitgesloten dat een bekostigingsbesluit meer dan één nog in te voeren baatbelasting betreft, maar ook dan dient het besluit ten minste in te houden op welk(e) gedeelte(en) van de gemeente en op welke voorzieningen waarbij de in dat/die gedeelte(n) gelegen onroerende zaken zijn gebaat, de onderscheiden baatbelastingen betrekking hebben. Indien aan dit vereiste niet is voldaan, mag te dier zake geen baatbelasting worden geheven en is een desalniettemin vastgestelde verordening baatbelasting onverbindend.

3.7. ‘s Hofs oordeel is mitsdien juist, zodat het middel faalt.

4. Proceskosten

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 5a van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken.

5. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Dit arrest is op 25 oktober 2000 vastgesteld door de vice-president E. Korthals Altes als voorzitter, en de raadsheren G.J. Zuurmond, A.G. Pos, D.H. Beukenhorst en L. Monné, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier A.A. Fase, en op die datum in het openbaar uitgesproken.

Van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Arnhem wordt ter zake van het door hen ingestelde beroep in cassatie een griffierecht geheven van f 340,--.