Hoge Raad, 14-02-2003, AE9334, 37063

Nr. 37.063

14 februari 2003

EC

Aan belanghebbende is voor het jaar 1989 een aanslag in de inkomstenbelasting opgelegd van nihil. Vervolgens is hem over dat jaar een navorderingsaanslag opgelegd naar een belastbaar inkomen van f 231.396.300, met een verhoging van de nagevorderde belasting van 100 percent, van welke verhoging geen kwijtschelding is verleend. Het door belanghebbende tegen de navorderingsaanslag gemaakte bezwaar is bij uitspraak van de Inspecteur van 5 juni 2000 niet-ontvankelijk verklaard.

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof. Het Hof heeft het beroep aangemerkt als tevens te zijn gericht tegen het gestelde in een door het Hof als uitspraak aangemerkte brief van de Inspecteur van 9 april 1997 aan B.

Het Hof heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraken van de Inspecteur van 9 april 1997 en 5 juni 2000 vernietigd en het bezwaar alsnog niet-ontvankelijk verklaard. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

Belanghebbende heeft de zaak doen toelichten door mr. J.J.M. Hertoghs, advocaat te Breda.

De Advocaat-Generaal J.W. Ilsink heeft op 24 september 2002 geconcludeerd tot gegrondverklaring van het beroep in cassatie, tot vernietiging van de uitspraak van het Hof, voorzover daarbij het bezwaar niet-ontvankelijk is verklaard, en tot verwijzing van de zaak naar een ander gerechtshof.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

Op 28 december 1994 heeft een medewerker van de eenheid van de Inspecteur een gesloten envelop inhoudende onder meer een duplicaataanslagbiljet van de onderhavige navorderingsaanslag overhandigd aan B, die optrad als raadsman van belanghebbende in strafzaken. De belastingdienstmedewerker heeft B verzocht de envelop door te geleiden aan belanghebbende. B heeft de envelop in ontvangst genomen. Bij brief van 30 december 1994 heeft B zich tot de Inspecteur gewend. Deze brief behelst onder meer het volgende:

"(...) dat ik niet in het bezit ben van een door X persoonlijk ondertekende volmacht als bedoeld in uw brief van 4 januari 1995 en dat ik tot de conclusie ben gekomen dat ik mijzelf in deze niet als gemachtigde van X beschouw. Voorts deel ik u mede dat de aanslag niet juist is geadresseerd en de belanghebbende niet heeft bereikt.

Voor het geval mijn conclusie dat ik in deze geen gemachtigde van X ben, onjuist zou zijn, teken ik voor zoveel nodig namens de in hoofde genoemde belanghebbende bezwaar aan tegen de bovengenoemde aanslag alsmede de daarin begrepen verhoging en heffingsrente.

Het bezwaar dient ter behoud van rechten van belanghebbende.(...)"

3.2.1. Het Hof heeft geoordeeld (onderdeel 5.2.6) dat B belanghebbende voor of op 29 december 1994 op de hoogte heeft gebracht van het bestaan van de onderhavige navorderingsaanslag en dat belanghebbende voor of op 29 december 1994 wist dat de onderhavige navorderingsaanslag was opgelegd en tot welk bedrag.

Voorzover middel I zich tegen deze oordelen keert, faalt het, aangezien deze oordelen als van feitelijke aard en niet onbegrijpelijk in cassatie niet met vrucht kunnen worden bestreden.

3.2.2. Het middel kan ook voor het overige niet tot cassatie leiden. Hoewel eerst sinds 1 januari 1998 in artikel 3:41, lid 2, van de Algemene wet bestuursrecht tot uitdrukking is gebracht dat bekendmaking van een besluit in voorkomend geval kan geschieden op een andere geschikte wijze dan de in beginsel eerstaangewezen methoden van toezending of uitreiking, ligt het in de rede dat ook vóór die datum, in gevallen waarin bekendmaking van een aanslag door toezending of uitreiking van het aanslagbiljet aan de belastingschuldige feitelijk onmogelijk was en zulks niet te wijten was aan omstandigheden die voor rekening en risico van de belastingadministratie dienen te blijven, die bekendmaking noodgedwongen kon plaatsvinden op andere wijze.

Als ervan moet worden uitgegaan, zoals het middel aanvoert, dat de advocaat B te dezen niet als vertegenwoordiger van belanghebbende kan worden aangemerkt, zodat de overhandiging aan deze van een voor belanghebbende bestemde gesloten envelop met onder meer een duplicaat van het aanslagbiljet waaruit van de onderhavige navorderingsaanslag blijkt, niet kan worden aangemerkt als uitreiking van het (duplicaat)aanslagbiljet aan een vertegenwoordiger, dan laten 's Hofs hiervoor onder 3.2.1 vermelde oordelen, gevoegd bij hetgeen het Hof, in cassatie onbestreden, in de onderdelen 2.1 en 2.7 van zijn uitspraak als tussen partijen vaststaande feiten heeft vastgesteld, geen andere conclusie toe dan dat bekendmaking van de navorderingsaanslag eind december 1994 door toezending of uitreiking van het aanslagbiljet op de voet van artikel 3:41 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) en artikel 8 van de Invorderingswet 1990 feitelijk onmogelijk was. Uit 's Hofs uitspraak of de stukken van het geding blijkt niet dat belanghebbende zich erop heeft beroepen dat zulks te wijten was aan omstandigheden die voor rekening en risico van de belastingadministratie dienen te blijven. Hetgeen het Hof, in cassatie onbestreden, in de onderdelen 2.8 en 2.9 van zijn uitspraak heeft vastgesteld en hetgeen het Hof heeft geoordeeld zoals hiervoor onder 3.2.1 weergegeven, laat voorts geen andere conclusie toe dan dat het de onder 2.8 beschreven actie van de belastingdienst is geweest als gevolg waarvan belanghebbende voor of op 29 december 1994 op de hoogte is gekomen van het bestaan van de onderhavige navorderingsaanslag en dat hij toen ook moet hebben geweten dat de fiscus een voor hem bestemd duplicaat van het aanslagbiljet had achtergelaten ten kantore van B. Daarmede was in dit geval de bekendmaking van de navorderingsaanslag aan belanghebbende voltooid, zij het op andere wijze dan door toezending of uitreiking van het aanslagbiljet. Dat heeft tot gevolg dat de bezwaartermijn is aangevangen voor of uiterlijk op 30 december 1994.

De Hoge Raad:

verklaart het beroep gegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissing omtrent het griffierecht,

verwijst het geding naar het gerechtshof te 's-Gravenhage ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dit arrest,

gelast dat de Staat aan belanghebbende vergoedt het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van f 160 (€ 72,60), en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op de helft van € 1449, derhalve € 724,50, voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, en wijst de Staat aan als de rechtspersoon die deze kosten moet vergoeden.