Hoge Raad, 20-05-2005, AT5890, 38915

Nr. 38.915

20 mei 2005

wv

Aan belanghebbende zijn voor het jaar 1995 wegens het genot krachtens eigendom en wegens het gebruik van de onroerende zaak a-straat 1 te Q, twee op één aanslagbiljet verenigde aanslagen in de onroerendezaakbelastingen van de gemeente Eemsmond opgelegd, welke aanslagen, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van het hoofd van de afdeling Financiën van de gemeente Eemsmond (hierna: het hoofd) zijn verminderd tot aanslagen naar een heffingsgrondslag van ƒ 2.558.685.

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof.

Het Hof heeft het beroep ongegrond verklaard. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

Belanghebbende is eigenaar en gebruiker van een gascompressorstation en afsluiterlocatie, bestaande uit een grondperceel met infrastructuur, gebouwen en installaties. Aan belanghebbende zijn voor het jaar 1995, op grond van de Verordening onroerende-zaakbelastingen 1995 van de gemeente Eemsmond (hierna: de Verordening), twee op één aanslagbiljet verenigde aanslagen in de onroerendezaakbelastingen opgelegd ter zake van de eigendom en het gebruik van dat object; de aanslagen zijn bij uitspraak op bezwaar verminderd tot aanslagen naar een heffingsmaatstaf van ƒ 52.558.685, het bedrag waarop het hoofd de gecorrigeerde vervangingswaarde per waardepeildatum (1 januari 1994) nader heeft vastgesteld.

3.4. Het Hof heeft onder 6.8 geoordeeld dat belanghebbende, voor het geval degressieve afschrijving niet zou worden toegestaan, een afschrijving wegens functionele veroudering van 43,56 percent bepleit, zonder daartoe nader te specificeren op grond waarvan tot een dergelijke afschrijving zou moeten worden gekomen, en dat het daarom die afschrijving verwerpt. De hiertegen gerichte klacht slaagt.

Belanghebbende heeft in haar beroepschrift voor het Hof onder meer aangevoerd dat het object bestaat sinds 1976, dat de technologische ontwikkelingen sindsdien ingrijpend zijn geweest en dat vanwege de gedateerdheid van het object een correctie wegens functionele veroudering moet worden toegepast. Hiermee heeft belanghebbende kennelijk willen betogen dat het object in waarde is gedaald doordat het is achtergebleven bij de technologische ontwikkelingen en dat daarom een correctie wegens functionele veroudering moet worden toegepast. Voorts heeft belanghebbende in dat beroepschrift gesteld dat een correctie wegens functionele veroudering moet worden toegepast wegens excessieve gebruikskosten. Het Hof heeft mitsdien ten onrechte geoordeeld dat belanghebbende niet zou hebben aangegeven op grond waarvan een functionele afschrijving zou moeten worden toegepast; dat heeft belanghebbende wel, en het Hof had die gronden moeten beoordelen.

3.5. De overige klachten in cassatie betreffen 's Hofs oordelen omtrent de werktuigenvrijstelling.

Het Hof is ervan uitgegaan (onderdeel 6.10 van de bestreden uitspraak) dat voor de oordeelsvorming omtrent de vraag in hoeverre de installaties moeten worden aangemerkt als werktuig in de zin van artikel 4, lid 1, letter i, van de Verordening, niet van belang is dat, gelijk belanghebbende voor het Hof heeft gesteld, die installaties in hun geheel demonteerbaar, verplaatsbaar en op een andere locatie monteerbaar zouden zijn. De tegen dit onderdeel gerichte klacht slaagt.

Evenvermelde bepaling luidt: "In afwijking van artikel 3 wordt bij het bepalen van de maatstaf van heffing in elk geval buiten beschouwing gelaten de waarden van (...) tot de onroerende zaak behorende, daaraan al dan niet aard- of nagelvast verbonden, werktuigen die verwijderd kunnen worden met behoud van hun waarde als zodanig en niet op zichzelf als gebouwde eigendommen zijn aan te merken". Er is derhalve sprake van een werktuig in de zin van evenvermelde vrijstellingsbepaling indien het gaat om een onroerend werktuig, dat verwijderbaar is met behoud van zijn waarde als zodanig, en dat niet op zichzelf als een gebouwd eigendom is aan te merken. Belanghebbende heeft met haar stelling dat de installaties in hun geheel demonteerbaar, verplaatsbaar en elders monteerbaar zijn, kennelijk willen betogen dat de installaties op zichzelf werktuigen vormen, die verwijderbaar zijn met behoud van hun waarde als zodanig en niet op zichzelf als gebouwd eigendom zijn aan te merken. Anders dan het Hof heeft geoordeeld, is deze stelling van belanghebbende in zoverre wel van belang, zodat het Hof zijn oordeel omtrent de werktuigenvrijstelling heeft gevormd op basis van een onjuist uitgangspunt.

De klachten behoeven verder geen behandeling; de hierin aan de orde gestelde vragen kunnen, voorzover nodig, voor het verwijzingshof - dat de vraag of, en zo ja in hoeverre, de werktuigenvrijstelling van toepassing is, in volle omvang opnieuw zal moeten onderzoeken - aan de orde komen.

Opmerking verdient dat voor de beantwoording van de daarbij wellicht aan de orde komende vraag welke gedeelten van een als gebouwd eigendom aan te merken werktuig - als hoedanig alleen buiten gebouwen opgestelde werktuigen kunnen worden aangemerkt (HR 8 juli 1997, nr. 31274, BNB 1997/294) - zelf dat werktuig vormen, beslissend is of die gedeelten kunnen worden verwijderd zonder dat de uiterlijke herkenbaarheid van dat werktuig als dat specifieke werktuig verloren gaat (HR 30 juni 1999, nr. 34314, BNB 1999/298 en 7 juni 2000, nr. 34985, BNB 2000/230).

De Hoge Raad:

verklaart het beroep gegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof,

verwijst het geding naar het Gerechtshof te Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dit arrest,

gelast dat de gemeente Eemsmond aan belanghebbende vergoedt het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van € 327, en

veroordeelt het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Eemsmond in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op een vijfde van € 966, derhalve € 193,20 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, en wijst de gemeente Eemsmond aan als de rechtspersoon die deze kosten moet vergoeden.