Hoge Raad, 06-04-2007, AX0771, 41720

Nr. 41.720

6 april 2007

RS

Aan belanghebbende is ter zake van de verkrijging uit de nalatenschap van A een aanslag in het recht van successie opgelegd naar een verkrijging van € 104.039, welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur is gehandhaafd.

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof.

Het Hof heeft het beroep gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur vernietigd, en de verkrijging bepaald op € 80.081. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

De Staatssecretaris van Financiën heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Advocaat-Generaal R.E.C.M. Niessen heeft op 21 maart 2006 geconcludeerd tot gegrondverklaring van het beroep in cassatie.

3.1. In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan:

(i) de vader van belanghebbende (hierna: erflater) is overleden op 5 augustus 2002;

(ii) erflater heeft bij testament alle goederen van zijn nalatenschap aan zijn echtgenote toebedeeld, onder de verplichting aan de overige erfgenamen - onder wie belanghebbende - hun erfdeel in contanten uit te keren;

(iii) de nalatenschap van erflater bestond (ten minste) uit zijn aandeel in de gemeenschap van goederen, waarin hij en zijn echtgenote waren gehuwd;

(iv) tot die huwelijksgoederengemeenschap behoorde de woning die tot op de sterfdag van erflater door hem en zijn echtgenote werd bewoond, en waarin de echtgenote nadien is blijven wonen (hierna: de eigen woning);

(v) op de sterfdag van erflater was zijn echtgenote 72 jaar oud;

(vi) bij de veronderstelling dat de eigen woning leeg opgeleverd zou worden, bedraagt de marktwaarde ervan op de sterfdag van erflater € 575.000;

(vii) van die waarde (hierna: de waarde in vrij opleverbare staat) is uitgegaan in de voor het Hof bestreden uitspraak van de Inspecteur.

3.3. Ten tijde van de onderhavige verkrijging, 5 augustus 2002, bevatte (Hoofdstuk II van) de Successiewet 1956 (hierna: SW) niet een specifiek op de eigen woning toepasselijk waarderingsvoorschrift. De waarde van de eigen woning dient derhalve te worden bepaald met toepassing van het algemene waarderingsvoorschrift van artikel 21, lid 1, SW, dat als volgt luidt:

Het verkregene wordt in aanmerking genomen naar de waarde welke daaraan op het tijdstip van de verkrijging in het economische verkeer kan worden toegekend.

3.8. Het Hof is niet toegekomen aan belanghebbendes beroep op het besluit van de Staatssecretaris van Financiën van 19 augustus 2002, nr. CPP2002/1372M (V-N 2002/42.25). Dat beroep faalt evenwel, omdat dat besluit slechts ziet op het geval dat de langstlevende echtgenoot jegens de kinderen een "moreel woonrecht" kan laten gelden. Nu in het onderhavige geval aan de kinderen niet (een aandeel in) de eigen woning is toebedeeld, berust het "woonrecht" van de echtgenote van de erflater echter niet op de nakoming door de kinderen van een door hen gevoelde morele verplichting haar het gebruik van de woning te laten, maar daarop dat zijzelf de volle eigendom van de woning heeft verworven. Op grond van dit verschil heeft de Staatssecretaris zonder schending van het gelijkheidsbeginsel kunnen besluiten (zoals hij heeft gedaan blijkens het gestelde in voorwaarde 4 van de goedkeuring (§ 3 van het besluit)) om de goedkeuring niet mede te laten gelden voor gevallen als het onderhavige, waarin sprake is van een testamentaire ouderlijke boedelverdeling.

Evenmin is er aanleiding om, zoals belanghebbende voor het Hof heeft bepleit, op de waarde van de woning nog een bedrag aan kosten koper van 8 percent in mindering te brengen.

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie gegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissing omtrent het griffierecht, en

verklaart het tegen de uitspraak van de Inspecteur ingestelde beroep ongegrond.